Ο Jeremy Grantham θέλει να «ελέγξετε» την αισιοδοξία σας για τα χρηματιστήρια…
Σε γενικές γραμμές, o Jeremy Grantham, ιδρυτής της GMO, δεν φαίνεται ένας εγγενώς απαισιόδοξος άνθρωπος.
Παρότι το guidance που έδωσε για την αγορά τις προηγούμενες ημέρες ήταν ιδιαίτερα bearish, ο τόνος των όσων λέει και γράφει εμπνέει αισιοδοξία…
Αναφέρεται σε όλα ελαφρά αστειευόμενος - ειδικά για το επίπεδο του παραλογισμού στο οποίο μπορεί να φτάσουν οι φούσκες της αγοράς.
Ωστόσο, όταν πρόκειται για επενδύσεις, ο συνιδρυτής της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων GMO είναι επιφυλακτικός.
Ο Grantham με θάρρος και παρρησία είχε προβλέψει τον πάτο της αγοράς το 2009 αλλά και την άνοδο.
Είχε προβλέψει τη συντριβή, όπως ακριβώς είχε προβλέψει τη φούσκα των dot-com περίπου μια δεκαετία νωρίτερα.
Από την άλλη πλευρά, η αισιοδοξία μπορεί να είναι θανατηφόρα όταν οι συνθήκες είναι κακές.
Με την αγορά και τις επιμέρους αποτιμήσεις κοντά σε ιστορικά υψηλά, από τον Ιανουάριου του 2022, συνεχώς προειδοποιεί ότι οι μετοχές βρίσκονται σε μια «υπερφούσκα».
Πρόσφατα είπε ότι αναμένει πως ο S&P 500 θα υποχωρεί τουλάχιστον στις 3.200 μον. λόγω της ύφεσης που έρχεται στην οικονομία.
Σε μια πιο σοβαρή ύφεση, ο δείκτης θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και τις 2.200 μον., όπερ σημαίνει ένα sell-off στο εύρος από -32% έως -53%.
Λίγοι τον ακούν…
Σήμερα λίγοι φαίνεται λαμβάνουν σοβαρά τις προειδοποιήσεις του Grantham, με τους επενδυτές να πανηγυρίζουν για την ισχύ της οικονομίας των ΗΠΑ.
Ωστόσο, το ίδιο κλίμα και οι ίδιες συνθήκες επικρατούσαν σε κάθε προηγούμενη φούσκα στην ιστορία.
Εκ των υστέρων, τα προειδοποιητικά σημάδια φαίνονται πάντα προφανή.
Αλλά, γιατί είμαστε τόσο κακοί στο να βλέπουμε αυτές τις συνθήκες να αναπτύσσονται σε πραγματικό χρόνο και να αντιδρούμε σε αυτές;
Για τον Grantham, αυτό έχει να κάνει με το πώς έχουν εξελιχθεί οι άνθρωποι.
«Είμαστε ένα αισιόδοξο είδος», είπε. «Πιστεύω πραγματικά ότι λόγω φυσικής επιλογής οι νευρικοί-νευρωτικοί χαρακτήρες εξαφανίστηκαν πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Και οι ανοδικοί, αισιόδοξοι τύποι ξεκάθαρα τα πάνε καλύτερα.
Μερικοί ειδικοί συμφωνούν.
Σύμφωνα με τον Tali Sharot, καθηγητή νευροεπιστήμης στο MIT και στο University College του Λονδίνου, οι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο αισιόδοξοι παρά λογικοί.
«Οι άνθρωποι υποτιμούν πολύ τις πιθανότητές να χωρίσουν, να χάσουν τη δουλειά τους ή να διαγνωστούν με καρκίνο, περιμένουν τα παιδιά τους να είναι εξαιρετικά προικισμένα, οραματίζονται τους εαυτούς τους να πετυχαίνουν περισσότερα από τους συνομηλίκους τους και υπερεκτιμούν την πιθανή διάρκεια ζωής τους (μερικές φορές κατά 20 χρόνια ή περισσότερο)» έγραψε η Sharot στο βιβλίο της «The Optimism Bias» το 2011.
Όπως είπε ο Grantham, αυτή η αισιοδοξία μπορεί να είναι σπουδαίο πράγμα στον επιχειρηματικό κόσμο και στις επενδύσεις.
Αλλά η άκαιρη ή υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να είναι επιζήμια.
Σύμφωνα με μια εργασία του 2007 των οικονομολόγων του Πανεπιστημίου Duke Manju Puri και David T. Robinson, οι πιο συγκρατημένα αισιόδοξοι άνθρωποι τείνουν να παίρνουν καλύτερες οικονομικές αποφάσεις από τους «ακραίους αισιόδοξους», οι οποίοι «εμφανίζουν οικονομικές συνήθειες».
Υπάρχει μια άλλη πηγή αισιοδοξίας που ο Grantham πιστεύει ότι είναι ένας «λόγος» που οι επενδυτές δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για τις φούσκες της αγοράς: οι εμπορικές επιταγές της ίδιας της Wall Street.
Οι στρατηγικοί αναλυτές μεγάλων εταιρειών σπάνια είναι bearish γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν κακό για τα αποτελέσματα τους, είπε.
Η επισήμανση των υπερβολικών αποτιμήσεων και της πιθανότητας κακών αποδόσεων «δεν φέρνει πολλά», είπε ο Grantham.
Οι αναλυτές στρατηγικής της Wall Street τείνουν πράγματι να κάνουν περισσότερο λάθη στην ανοδική πλευρά παρά στην αρνητική πλευρά.
Σύμφωνα με έκθεση της FactSet, από το 2002 έως το 2021, οι στρατηγικοί αναλυτές εξέδωσαν υπερβολικούς στόχους τιμών στα 13 χρόνια από τα τελευταία 20 χρόνια.
Ο Grantham είπε επίσης ότι οι άνθρωπο είναι μυωπικοί
«Η εστίασή σας είναι να πάρετε όσα περισσότερα μπορείτε όταν έχετε την ευκαιρία και να μην ανησυχείτε πολύ για την επόμενη χρονιά».
Γιατί οι μετοχές θα έχουν κακές αποδόσεις για αρκετά χρόνια
Ο Granthman παραπέμπει στη μετρήσεις του John Hussman για την κεφαλαιοποίηση των μη χρηματοπιστωτικών μετοχών ως προς τη συνολική προστιθέμενη αξία των μη χρηματοπιστωτικών μετοχών.
Ο Hussman, πρόεδρος της Hussman Funds, ο οποίος είχε επίσης προειδοποιήσει για τις φούσκες του 2000 και του 2008, είχε αναφέρει ότι αυτός είναι ο πιο αξιόπιστος δείκτης μακροπρόθεσμων αποδόσεων στο χρηματιστήριο.
Σήμερα η αποτίμηση αυτή είναι υψηλότερη από ότι ήταν την εποχή της φούσκας των dot-com.
Αλλά δεν είναι μόνο η συνολική κεφαλαιοποίηση των μη χρηματοπιστικών μετοχών πολύ υψηλή.
Δεν βοηθά το επενδυτικό κλίμα και η οικονομία
Kατά τον Grantham προβληματικά είναι επίσης το επενδυτικό κλίμα και η οικονομία που δεν είναι ακόμη αρκετά αδύναμα ώστε να αναπτυχθεί μια σταθερή, μακροπρόθεσμη ανοδική αγορά.
«Αν θέλετε να έχετε μια πραγματικά καλή ανοδική αγορά, δείτε τι γινόταν το 2009, τότε που είχαμε υψηλή ανεργία, τρομερή απαισιοδοξία και φθηνές τιμές», είπε ο Grantham.
Και πρόσθεσε:
«Καμία από αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει σήμερα. Αντίθετα αν δούμε τι γινόταν σιτς άλλες μεγάλες φούσκες - 1929, 2000, ίσως 1972-74, και τη φούσκα των ακινήτων - θα διαπιστώσουμε ότι σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι είχαν πολύ αισιόδοξες σκέψεις».
«Επομένως, αν η αγορά δεν καταρρεύσει αμέσως λένε, Ω, ρε, δεν κατέρρευσε. Όλα θα πάνε καλά».
Αλλά μόλις αφήσουν πίσω τους τον πολύ μεγάλο ενθουσιασμό όπως είχαμε το 2021, κάποια στιγμή η αγορά καταρρέει.
www.bankingnews.gr
Παρότι το guidance που έδωσε για την αγορά τις προηγούμενες ημέρες ήταν ιδιαίτερα bearish, ο τόνος των όσων λέει και γράφει εμπνέει αισιοδοξία…
Αναφέρεται σε όλα ελαφρά αστειευόμενος - ειδικά για το επίπεδο του παραλογισμού στο οποίο μπορεί να φτάσουν οι φούσκες της αγοράς.
Ωστόσο, όταν πρόκειται για επενδύσεις, ο συνιδρυτής της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων GMO είναι επιφυλακτικός.
Ο Grantham με θάρρος και παρρησία είχε προβλέψει τον πάτο της αγοράς το 2009 αλλά και την άνοδο.
Είχε προβλέψει τη συντριβή, όπως ακριβώς είχε προβλέψει τη φούσκα των dot-com περίπου μια δεκαετία νωρίτερα.
Από την άλλη πλευρά, η αισιοδοξία μπορεί να είναι θανατηφόρα όταν οι συνθήκες είναι κακές.
Με την αγορά και τις επιμέρους αποτιμήσεις κοντά σε ιστορικά υψηλά, από τον Ιανουάριου του 2022, συνεχώς προειδοποιεί ότι οι μετοχές βρίσκονται σε μια «υπερφούσκα».
Πρόσφατα είπε ότι αναμένει πως ο S&P 500 θα υποχωρεί τουλάχιστον στις 3.200 μον. λόγω της ύφεσης που έρχεται στην οικονομία.
Σε μια πιο σοβαρή ύφεση, ο δείκτης θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και τις 2.200 μον., όπερ σημαίνει ένα sell-off στο εύρος από -32% έως -53%.
Λίγοι τον ακούν…
Σήμερα λίγοι φαίνεται λαμβάνουν σοβαρά τις προειδοποιήσεις του Grantham, με τους επενδυτές να πανηγυρίζουν για την ισχύ της οικονομίας των ΗΠΑ.
Ωστόσο, το ίδιο κλίμα και οι ίδιες συνθήκες επικρατούσαν σε κάθε προηγούμενη φούσκα στην ιστορία.
Εκ των υστέρων, τα προειδοποιητικά σημάδια φαίνονται πάντα προφανή.
Αλλά, γιατί είμαστε τόσο κακοί στο να βλέπουμε αυτές τις συνθήκες να αναπτύσσονται σε πραγματικό χρόνο και να αντιδρούμε σε αυτές;
Για τον Grantham, αυτό έχει να κάνει με το πώς έχουν εξελιχθεί οι άνθρωποι.
«Είμαστε ένα αισιόδοξο είδος», είπε. «Πιστεύω πραγματικά ότι λόγω φυσικής επιλογής οι νευρικοί-νευρωτικοί χαρακτήρες εξαφανίστηκαν πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Και οι ανοδικοί, αισιόδοξοι τύποι ξεκάθαρα τα πάνε καλύτερα.
Μερικοί ειδικοί συμφωνούν.
Σύμφωνα με τον Tali Sharot, καθηγητή νευροεπιστήμης στο MIT και στο University College του Λονδίνου, οι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο αισιόδοξοι παρά λογικοί.
«Οι άνθρωποι υποτιμούν πολύ τις πιθανότητές να χωρίσουν, να χάσουν τη δουλειά τους ή να διαγνωστούν με καρκίνο, περιμένουν τα παιδιά τους να είναι εξαιρετικά προικισμένα, οραματίζονται τους εαυτούς τους να πετυχαίνουν περισσότερα από τους συνομηλίκους τους και υπερεκτιμούν την πιθανή διάρκεια ζωής τους (μερικές φορές κατά 20 χρόνια ή περισσότερο)» έγραψε η Sharot στο βιβλίο της «The Optimism Bias» το 2011.
Όπως είπε ο Grantham, αυτή η αισιοδοξία μπορεί να είναι σπουδαίο πράγμα στον επιχειρηματικό κόσμο και στις επενδύσεις.
Αλλά η άκαιρη ή υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να είναι επιζήμια.
Σύμφωνα με μια εργασία του 2007 των οικονομολόγων του Πανεπιστημίου Duke Manju Puri και David T. Robinson, οι πιο συγκρατημένα αισιόδοξοι άνθρωποι τείνουν να παίρνουν καλύτερες οικονομικές αποφάσεις από τους «ακραίους αισιόδοξους», οι οποίοι «εμφανίζουν οικονομικές συνήθειες».
Υπάρχει μια άλλη πηγή αισιοδοξίας που ο Grantham πιστεύει ότι είναι ένας «λόγος» που οι επενδυτές δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για τις φούσκες της αγοράς: οι εμπορικές επιταγές της ίδιας της Wall Street.
Οι στρατηγικοί αναλυτές μεγάλων εταιρειών σπάνια είναι bearish γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν κακό για τα αποτελέσματα τους, είπε.
Η επισήμανση των υπερβολικών αποτιμήσεων και της πιθανότητας κακών αποδόσεων «δεν φέρνει πολλά», είπε ο Grantham.
Οι αναλυτές στρατηγικής της Wall Street τείνουν πράγματι να κάνουν περισσότερο λάθη στην ανοδική πλευρά παρά στην αρνητική πλευρά.
Σύμφωνα με έκθεση της FactSet, από το 2002 έως το 2021, οι στρατηγικοί αναλυτές εξέδωσαν υπερβολικούς στόχους τιμών στα 13 χρόνια από τα τελευταία 20 χρόνια.
Ο Grantham είπε επίσης ότι οι άνθρωπο είναι μυωπικοί
«Η εστίασή σας είναι να πάρετε όσα περισσότερα μπορείτε όταν έχετε την ευκαιρία και να μην ανησυχείτε πολύ για την επόμενη χρονιά».
Γιατί οι μετοχές θα έχουν κακές αποδόσεις για αρκετά χρόνια
Ο Granthman παραπέμπει στη μετρήσεις του John Hussman για την κεφαλαιοποίηση των μη χρηματοπιστωτικών μετοχών ως προς τη συνολική προστιθέμενη αξία των μη χρηματοπιστωτικών μετοχών.
Ο Hussman, πρόεδρος της Hussman Funds, ο οποίος είχε επίσης προειδοποιήσει για τις φούσκες του 2000 και του 2008, είχε αναφέρει ότι αυτός είναι ο πιο αξιόπιστος δείκτης μακροπρόθεσμων αποδόσεων στο χρηματιστήριο.
Σήμερα η αποτίμηση αυτή είναι υψηλότερη από ότι ήταν την εποχή της φούσκας των dot-com.
Αλλά δεν είναι μόνο η συνολική κεφαλαιοποίηση των μη χρηματοπιστικών μετοχών πολύ υψηλή.
Δεν βοηθά το επενδυτικό κλίμα και η οικονομία
Kατά τον Grantham προβληματικά είναι επίσης το επενδυτικό κλίμα και η οικονομία που δεν είναι ακόμη αρκετά αδύναμα ώστε να αναπτυχθεί μια σταθερή, μακροπρόθεσμη ανοδική αγορά.
«Αν θέλετε να έχετε μια πραγματικά καλή ανοδική αγορά, δείτε τι γινόταν το 2009, τότε που είχαμε υψηλή ανεργία, τρομερή απαισιοδοξία και φθηνές τιμές», είπε ο Grantham.
Και πρόσθεσε:
«Καμία από αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει σήμερα. Αντίθετα αν δούμε τι γινόταν σιτς άλλες μεγάλες φούσκες - 1929, 2000, ίσως 1972-74, και τη φούσκα των ακινήτων - θα διαπιστώσουμε ότι σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι είχαν πολύ αισιόδοξες σκέψεις».
«Επομένως, αν η αγορά δεν καταρρεύσει αμέσως λένε, Ω, ρε, δεν κατέρρευσε. Όλα θα πάνε καλά».
Αλλά μόλις αφήσουν πίσω τους τον πολύ μεγάλο ενθουσιασμό όπως είχαμε το 2021, κάποια στιγμή η αγορά καταρρέει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών