Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Μ. Βρετανία, η ΕΕ δεν θα είναι ποτέ όπως πριν
Η διαμάχη για το Brexit εστιάζεται στις οικονομικές και πολιτικές συνέπειες για την Μ. Βρετανία αλλά αγνοεί το τι θα σημάνει η νέα συμφωνία ΕΕ - Μ. Βρετανίας για την ΕΕ αναφέρει σε ανάλυση του το Ινστιτούτο Σκέψης Bruegel
Ασχέτως του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος για το Brexit, η συμφωνία ΕΕ - Μ. Βρετανίας θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και επηρεάζει αρνητικά την προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Μικρότερη ΕΕ και με λιγότερη επιρροή
Αν επικρατήσει το Brexit στις 23 Ιουνίου, η ΕΕ θα γίνει μικρότερη και πιο αδύναμη, οικονομικά και γεωπολιτικά.
Με όρους παγκόσμιου ΑΕΠ, το μερίδιο της ΕΕ θα μειωθεί από 17% σε 14,6%, όσον αφορά στις παγκόσμιες εξαγωγές και υπηρεσίες σε τρέχουσες τιμές και συναλλαγματικές ισοτιμίες μα μειωθεί από 33,9% σε 30,3%.
Το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά, όπου το City του Λονδίνου παίζει έναν κυρίαρχο ρόλο, θα υποστεί ακόμα μεγαλύτερες απώλειες.
Επιπλέον η Μ. Βρετανία είναι έδρα πολλών πολυεθνικών επιχειρήσεων και κέντρων έρευνας και καινοτομίας.
Η ίδια η Μ. Βρετανία έχει σημαντική θέση σε επίπεδο λήψης αποφάσεων παγκοσμίως ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ως μέλος των G7, ως μέλος των G20, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά και του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Αν επικρατήσει το Brexit, η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει χρόνια εντείνοντας την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα τόσο στην Μ. Βρετανία όσο και στην ευρύτερη ΕΕ.
Αν επικρατήσει η παραμονή στην ΕΕ, το δημοψήφισμα και η νέα συμφωνία θα απορροφήσει πολλούς διοικητικούς και πολιτικούς πόρους που υπό άλλες συνθήκες θα χρησιμοποιούνταν για άλλο σκοπό.
Θα βοηθήσει ένα Brexit την ΕΕ να επιταχύνει την ενοποίηση;
Ορισμένοι πιστεύουν πως ναι αλλά κάτι τέτοιο μοιάζει υπερβολικά αισιόδοξο.
Καταρχήν, η Μ. Βρετανία δεν είναι η μόνη χώρα που διάκειται αρνητικά σε πρωτοβουλίες ενοποίηση.
Κατά δεύτερον το οικονομικό και πολιτικό σοκ που θα δημιουργηθεί μπορεί κάλλιστα να εξωθήσει σε περαιτέρω διάλυση της ΕΕ με δεδομένη την ενίσχυση των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων.
Το τίμημα της συμφωνίας ΕΕ - Μ. Βρετανίας για να μην φύγει η δεύτερη από την πρώτη
Η υπόλοιπη ΕΕ προέβη σε παραχωρήσεις για να αποτρέψει ένα Brexit στην νέα συμφωνία τροποποίησης της υφιστάμενης σχέσης ΕΕ - Μ. Βρετανίας, που θα ενεργοποιηθεί εφόσον επικρατήσει το στρατόπεδο υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.
Η συμφωνία είναι απογοητευτική για τους Βρετανούς ευρωσκεπτικιστές και πιθανώς να μην είναι τόσο ευρεία ώστε να επηρεάσει τη βρετανική κοινή γνώμη και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Παρόλα αυτά θα έχει σοβαρές συνέπειες στην ΕΕ καθώς θέτει σειρά νομικών ερωτημάτων αφού αλλάζει de facto τις ευρωπαϊκές συνθήκες χωρίς να προηγηθούν ενδο-κυβερνητικές διαδικασίες κλπ.
Παραλύουν νέες πρωτοβουλίες ενοποίησης
Στη συμφωνία ΕΕ - Μ. Βρετανίας αναφέρεται σαφώς στο τμήμα Γ ότι «παγώνει» κάθε αναφορά σε ακόμη περισσότερη ενοποίηση μεταξύ των λαών της Ευρώπης όσον αφορά στην Μ. Βρετανία.
Παραδόξως αυτό δεν ακυρώνει το δεύτερο μέρος της ίδιας πρότασης, η οποία λέει ότι οι αποφάσεις σε μια «διαρκώς πιο ενωμένη« Ένωση ... λαμβάνονται όσο το δυνατόν εγγύτερα στον πολίτη, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας».
Το σχέδιο απόφασης, επίσης, δέχεται επίσημα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «... δεν έχει δεσμευτεί για την περαιτέρω πολιτική ολοκλήρωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Δεδομένου ότι κάθε νέος τομέας της ένταξης στην ΕΕ μπορεί να συνεπάγεται τη μεταφορά ενός ορισμένου βαθμού της εθνικής κυριαρχίας στα διοικητικά όργανα της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικές αλλαγές (αλλαγές ανάλογες με αυτές των συνθηκών του Μάαστριχτ, του Άμστερνταμ, της Νίκαιας και της Λισαβόνας) δεν θα είναι δυνατές στο μέλλον (αλλαγή της συνθήκης απαιτεί ομοφωνία όλων των κρατών μελών).
H ΕΕ καλείται να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις
Ο κίνδυνος να σταματήσει κάθε πρωτοβουλία περαιτέρω ενοποίησης έρχεται ακριβώς σε μια στιγμή που η ΕΕ χρειάζεται περισσότερη εσωτερική συνοχή, ισχύ και ικανότητα να αντιδράσει σε ποικίλες προκλήσεις, όπως είναι η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση (ευρωπαϊκή και παγκόσμια), η χειροτέρευση της κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή, οι μαζικές προσφυγικές ροές, ζητήματα που τώρα μοιάζει ανίκανη να χειριστεί επαρκώς.
Η ΕΕ είναι μια υβριδική δομή με πολλές θεσμικές ασυμμετρίες
Σε ήσυχους καιρούς, η ΕΕ μπορούσε να επιβιώσει με τέτοιες ασυμμετρίες αλλά αυτές αποδεικνύονται πολύ σοβαρό πρόβλημα σε περίοδο πολλαπλών κρίσεων.
Ενοποίηση a la carte
Όταν ένα κράτος μέλος λαμβάνει μια μόνιμη παραίτηση από τη συμμετοχή του σε περαιτέρω έργα ολοκλήρωσης (και ίσως ακολουθηθεί και από άλλα κράτη σε αυτόν το δρόμο) οι μόνοι δύο τρόποι για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα είναι είτε μέσω του μηχανισμού της ενισχυμένης συνεργασίας ή οι χωριστές διακυβερνητικές συνθήκες έξω από το πλαίσιο της συνθήκης της ΕΕ, όπως έγινε με το δημοσιονομικό σύμφωνο ή τη συνθήκη για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας.
Πρακτικά η διαδικασία λήψης αποφάσεων εντός ΕΕ θα γίνει ακόμη πιο πολύπλοκη από σήμερα, λιγότερο αποτελεσματική και διαφανής δίνοντας ακόμη περισσότερα επιχειρήματα στους ευρωσκεπτικιστές ενώ παράλληλα μπορεί να οδηγήσει σε μερική θεσμική αποσάθρωση.
Δεν θα υπάρχει κοινή αγορά για χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
Μέχρι σήμερα η Μ. Βρετανία θεωρείται πρωτοπόρος στην δημιουργία της ευρωπαϊκής κοινής αγοράς, με εξαίρεση το νόμισμα.
Η δέσμευση αυτή γίνεται πιο αδύναμη με την νέα συμφωνία καθώς κέρδισε εξαιρέσεις σε δύο σημαντικούς τομείς: την δημοσιονομική ολοκλήρωση και την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων.
Αν και είναι χωριστά, επί του πρακτέου θα είναι δύσκολο να διαχωριστούν οι κανόνες του χρηματοπιστωτικού τομέα που στοχεύουν στην εμβάθυνση της νομισματικής ενοποίησης από αυτούς που αφορούν την ενιαία αγορά.
Είναι πολύ πιθανό η ενιαία αγορά τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών να κατακερματιστεί περαιτέρω μεταξύ μελών και μη μελών μιας τραπεζικής ένωσης.
Ο ευρωσκεπτικισμός δεν θα εξαφανιστεί
Οι υποχωρήσεις που έγιναν δεκτές από τα μέλη της ΕΕ απέναντι στην Μ. Βρετανία δεν θα κατευνάσουν τον ευρωσκεπτικισμό ούτε εντός της χώρας ούτε σε άλλες χώρες, ακόμη και αν επικρατήσει η άποψη περί παραμονής στην ΕΕ.
Αντίθετα, μπορεί να ενισχυθούν αυτές οι απόψεις από την έναρξη της εφαρμογής σταδιακής απαγκίστρωσης της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ ενισχύοντας αντίστοιχα αιτήματα από ευρωσκεπτικιστές δυνάμεις άλλων χωρών.
Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η ΕΕ δεν θα είναι η ίδια μετά αυτό και θα έχει πολύ μικρότερη εσωτερική συνοχή.
Η διαδικασία ενοποίησης θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρά εμπόδια πλέον.
www.bankingnews.gr
Ασχέτως του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος για το Brexit, η συμφωνία ΕΕ - Μ. Βρετανίας θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και επηρεάζει αρνητικά την προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Μικρότερη ΕΕ και με λιγότερη επιρροή
Αν επικρατήσει το Brexit στις 23 Ιουνίου, η ΕΕ θα γίνει μικρότερη και πιο αδύναμη, οικονομικά και γεωπολιτικά.
Με όρους παγκόσμιου ΑΕΠ, το μερίδιο της ΕΕ θα μειωθεί από 17% σε 14,6%, όσον αφορά στις παγκόσμιες εξαγωγές και υπηρεσίες σε τρέχουσες τιμές και συναλλαγματικές ισοτιμίες μα μειωθεί από 33,9% σε 30,3%.
Το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά, όπου το City του Λονδίνου παίζει έναν κυρίαρχο ρόλο, θα υποστεί ακόμα μεγαλύτερες απώλειες.
Επιπλέον η Μ. Βρετανία είναι έδρα πολλών πολυεθνικών επιχειρήσεων και κέντρων έρευνας και καινοτομίας.
Η ίδια η Μ. Βρετανία έχει σημαντική θέση σε επίπεδο λήψης αποφάσεων παγκοσμίως ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ως μέλος των G7, ως μέλος των G20, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά και του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Αν επικρατήσει το Brexit, η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει χρόνια εντείνοντας την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα τόσο στην Μ. Βρετανία όσο και στην ευρύτερη ΕΕ.
Αν επικρατήσει η παραμονή στην ΕΕ, το δημοψήφισμα και η νέα συμφωνία θα απορροφήσει πολλούς διοικητικούς και πολιτικούς πόρους που υπό άλλες συνθήκες θα χρησιμοποιούνταν για άλλο σκοπό.
Θα βοηθήσει ένα Brexit την ΕΕ να επιταχύνει την ενοποίηση;
Ορισμένοι πιστεύουν πως ναι αλλά κάτι τέτοιο μοιάζει υπερβολικά αισιόδοξο.
Καταρχήν, η Μ. Βρετανία δεν είναι η μόνη χώρα που διάκειται αρνητικά σε πρωτοβουλίες ενοποίηση.
Κατά δεύτερον το οικονομικό και πολιτικό σοκ που θα δημιουργηθεί μπορεί κάλλιστα να εξωθήσει σε περαιτέρω διάλυση της ΕΕ με δεδομένη την ενίσχυση των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων.
Το τίμημα της συμφωνίας ΕΕ - Μ. Βρετανίας για να μην φύγει η δεύτερη από την πρώτη
Η υπόλοιπη ΕΕ προέβη σε παραχωρήσεις για να αποτρέψει ένα Brexit στην νέα συμφωνία τροποποίησης της υφιστάμενης σχέσης ΕΕ - Μ. Βρετανίας, που θα ενεργοποιηθεί εφόσον επικρατήσει το στρατόπεδο υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.
Η συμφωνία είναι απογοητευτική για τους Βρετανούς ευρωσκεπτικιστές και πιθανώς να μην είναι τόσο ευρεία ώστε να επηρεάσει τη βρετανική κοινή γνώμη και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Παρόλα αυτά θα έχει σοβαρές συνέπειες στην ΕΕ καθώς θέτει σειρά νομικών ερωτημάτων αφού αλλάζει de facto τις ευρωπαϊκές συνθήκες χωρίς να προηγηθούν ενδο-κυβερνητικές διαδικασίες κλπ.
Παραλύουν νέες πρωτοβουλίες ενοποίησης
Στη συμφωνία ΕΕ - Μ. Βρετανίας αναφέρεται σαφώς στο τμήμα Γ ότι «παγώνει» κάθε αναφορά σε ακόμη περισσότερη ενοποίηση μεταξύ των λαών της Ευρώπης όσον αφορά στην Μ. Βρετανία.
Παραδόξως αυτό δεν ακυρώνει το δεύτερο μέρος της ίδιας πρότασης, η οποία λέει ότι οι αποφάσεις σε μια «διαρκώς πιο ενωμένη« Ένωση ... λαμβάνονται όσο το δυνατόν εγγύτερα στον πολίτη, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας».
Το σχέδιο απόφασης, επίσης, δέχεται επίσημα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «... δεν έχει δεσμευτεί για την περαιτέρω πολιτική ολοκλήρωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Δεδομένου ότι κάθε νέος τομέας της ένταξης στην ΕΕ μπορεί να συνεπάγεται τη μεταφορά ενός ορισμένου βαθμού της εθνικής κυριαρχίας στα διοικητικά όργανα της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικές αλλαγές (αλλαγές ανάλογες με αυτές των συνθηκών του Μάαστριχτ, του Άμστερνταμ, της Νίκαιας και της Λισαβόνας) δεν θα είναι δυνατές στο μέλλον (αλλαγή της συνθήκης απαιτεί ομοφωνία όλων των κρατών μελών).
H ΕΕ καλείται να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις
Ο κίνδυνος να σταματήσει κάθε πρωτοβουλία περαιτέρω ενοποίησης έρχεται ακριβώς σε μια στιγμή που η ΕΕ χρειάζεται περισσότερη εσωτερική συνοχή, ισχύ και ικανότητα να αντιδράσει σε ποικίλες προκλήσεις, όπως είναι η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση (ευρωπαϊκή και παγκόσμια), η χειροτέρευση της κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή, οι μαζικές προσφυγικές ροές, ζητήματα που τώρα μοιάζει ανίκανη να χειριστεί επαρκώς.
Η ΕΕ είναι μια υβριδική δομή με πολλές θεσμικές ασυμμετρίες
Σε ήσυχους καιρούς, η ΕΕ μπορούσε να επιβιώσει με τέτοιες ασυμμετρίες αλλά αυτές αποδεικνύονται πολύ σοβαρό πρόβλημα σε περίοδο πολλαπλών κρίσεων.
Ενοποίηση a la carte
Όταν ένα κράτος μέλος λαμβάνει μια μόνιμη παραίτηση από τη συμμετοχή του σε περαιτέρω έργα ολοκλήρωσης (και ίσως ακολουθηθεί και από άλλα κράτη σε αυτόν το δρόμο) οι μόνοι δύο τρόποι για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα είναι είτε μέσω του μηχανισμού της ενισχυμένης συνεργασίας ή οι χωριστές διακυβερνητικές συνθήκες έξω από το πλαίσιο της συνθήκης της ΕΕ, όπως έγινε με το δημοσιονομικό σύμφωνο ή τη συνθήκη για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας.
Πρακτικά η διαδικασία λήψης αποφάσεων εντός ΕΕ θα γίνει ακόμη πιο πολύπλοκη από σήμερα, λιγότερο αποτελεσματική και διαφανής δίνοντας ακόμη περισσότερα επιχειρήματα στους ευρωσκεπτικιστές ενώ παράλληλα μπορεί να οδηγήσει σε μερική θεσμική αποσάθρωση.
Δεν θα υπάρχει κοινή αγορά για χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
Μέχρι σήμερα η Μ. Βρετανία θεωρείται πρωτοπόρος στην δημιουργία της ευρωπαϊκής κοινής αγοράς, με εξαίρεση το νόμισμα.
Η δέσμευση αυτή γίνεται πιο αδύναμη με την νέα συμφωνία καθώς κέρδισε εξαιρέσεις σε δύο σημαντικούς τομείς: την δημοσιονομική ολοκλήρωση και την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων.
Αν και είναι χωριστά, επί του πρακτέου θα είναι δύσκολο να διαχωριστούν οι κανόνες του χρηματοπιστωτικού τομέα που στοχεύουν στην εμβάθυνση της νομισματικής ενοποίησης από αυτούς που αφορούν την ενιαία αγορά.
Είναι πολύ πιθανό η ενιαία αγορά τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών να κατακερματιστεί περαιτέρω μεταξύ μελών και μη μελών μιας τραπεζικής ένωσης.
Ο ευρωσκεπτικισμός δεν θα εξαφανιστεί
Οι υποχωρήσεις που έγιναν δεκτές από τα μέλη της ΕΕ απέναντι στην Μ. Βρετανία δεν θα κατευνάσουν τον ευρωσκεπτικισμό ούτε εντός της χώρας ούτε σε άλλες χώρες, ακόμη και αν επικρατήσει η άποψη περί παραμονής στην ΕΕ.
Αντίθετα, μπορεί να ενισχυθούν αυτές οι απόψεις από την έναρξη της εφαρμογής σταδιακής απαγκίστρωσης της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ ενισχύοντας αντίστοιχα αιτήματα από ευρωσκεπτικιστές δυνάμεις άλλων χωρών.
Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η ΕΕ δεν θα είναι η ίδια μετά αυτό και θα έχει πολύ μικρότερη εσωτερική συνοχή.
Η διαδικασία ενοποίησης θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρά εμπόδια πλέον.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών