Η οικονομική κρίση φαίνεται οτι επιστρέφει στην Ευρώπη αποτέλεσμα της λανθασμένης γερμανικής πολιτικής λιτότητας
Για επιστροφή της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, την χαμένη εμπιστοσύνη των αγορών στον τσάρο της ΕΚΤ Mario Draghi και την αποτυχία της ΕΕ να εξυγιάνει το τραπεζικό της σύστημα κάνει λόγο ο Wolfgang Munchau σε άρθρο του στους Finacial Times.
Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι «οι μεγάλες απώλειες που παρατηρήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές δεν ήταν απλά μια ένδειξη καμπής ή μελλοντικής ύφεσης.
Αυτό που είδαμε - τουλάχιστον εδώ στην Ευρώπη - είναι η επιστροφή της οικονομικής κρίσης».
Η δεύτερη έκδοση της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη μπορεί να φαίνεται λιγότερο τρομακτική από ό, τι η πρώτη , όμως σε κάποια σημεία είναι χειρότερη.
Οι αποδόσεις των ομολόγων δεν είναι τόσο υψηλές όσο ήταν τότε.
Η ευρωζώνη έχει τώρα τοποθετήσει μια ομπρέλα διάσωσης και οι τράπεζες έχουν χαμηλότερα επίπεδα μόχλευσης.
Όμως το τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμη εξυγιανθεί καθώς υπάρχουν ακόμη πολλά «zombie lenders» και σε αντίθεση με το 2010 είμαστε σε ένα αποπληθωριστικό περιβάλλον.
Όπως αναφέρει ο αρθρογράφος, «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει χάσει το στόχο της για τον πληθωρισμό για τα επόμενα τέσσερα χρόνια και είναι πολύ πιθανό να το χάσει και για πολλά επόμενα χρόνια».
«Οι αγορές μας στέλνουν τέσσερα συγκεκριμένα μηνύματα.
Το πρώτο και το πιο σημαντικό είναι η επιστροφή των τοξικών διδύμων:
Η αλληλεπίδραση μεταξύ τραπεζών και των αυτών που τις ελέγχουν.
Η συντριβή την περασμένη εβδομάδα στις τιμές των τραπεζικών μετοχών συνέπεσε με την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.
Το σχέδιο είναι παρόμοιο με αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια του 2010-12.
Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων δεν έχουν φτάσει ακόμη στα ιλιγγιώδη ύψη, αν και οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της Πορτογαλίας είναι σχεδόν στο 4%.
Ο συνδυασμός των υψηλών αποδόσεων των ομολόγων, οι επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές, το επίμονα υψηλό δημόσιο χρέος του ιδιωτικού τομέα και οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης είναι σαφώς μη βιώσιμα.
και μπορεί η θέση της Ιταλίας να είναι ακόμη καλύτερη από αυτήν της Πορτογαλίας, όμως δεν θεωρείται βιώσιμη.
Τα ιταλικά 10ετή ομόλογα αυξήθηκαν περισσότερο από 1,7% ενώ οι αποδόσεις των γερμανικών μόλις ξεπέρασαν το 0,2%.
Το χάσμα, μεταξύ τους αποτυπώνει το στρες στο σύστημα, το οποίο αυξάνεται και πάλι.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές μας λένε ότι χάνουν την πίστη τους στον επικεφαλής της ΕΚΤ Mario Draghi ο οποίος το 2012, υποσχέθηκε να κάνει «ό, τι χρειάζεται για να υπερασπιστεί τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης έναντι κερδοσκοπικών επιθέσεων».
Με αυτή την υπόσχεση ο πρόεδρος της ΕΚΤ τελείωσε την πρώτη φάση της κρίσης της ευρωζώνης, αλλά το έκανε με κόστος.
Το δεύτερο μήνυμα είναι ότι η τραπεζική ένωση της ευρωζώνης έχει αποτύχει.
Η τραπεζική ένωση της ΕΕ κατέληξε με ένα καθοριστικό συμβιβασμό:
Την κοινή εποπτεία των τραπεζών και ένα κοινό καθεστώς εξυγίανσης, αλλά όχι και ασφάλιση των καταθέσεων.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι τιμές των τραπεζικών μετοχών κατέρρευσαν ακριβώς όταν η οδηγία για την ανάκαμψη και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας τέθηκε σε πλήρη ισχύ.
Η οδηγία καθορίζει ένα κοινό bail-in μηχανισμό για τις προβληματικές τράπεζες.
Η Ιταλία εφάρμοσε αυτό το νόμο τον περασμένο χρόνο για την διάσωση των τεσσάρων περιφερειακών τραπεζών της , προκαλώντας απώλειες στους κατόχους ομολόγων.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι επενδυτές στην Deutsche Bank άρχισε να πανικοβάλλονται την περασμένη εβδομάδα ήταν το μεγάλο ποσό των ενδεχόμενων μετατρέψιμων ομολογιών (Cocos) που έχουν εκδοθεί από την τράπεζα.
Εάν η τράπεζα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα αυτά θα μετατραπούν σε μετοχές, και θα υπαχθούν στον μηχανισμό του bail -in.
Το τρίτο μήνυμα είναι ότι οι προσδοκίες της αγοράς για μελλοντικό πληθωρισμό έχουν υποστεί μόνιμη μετατόπιση.
Η ΕΚΤ λαμβάνει τις εκτιμήσεις για τον μελλοντικό πληθωρισμό με βάση την αγορά - ίσως πολύ πιο σοβαρά απ ότι θα έπρεπε καθώς ο 10ετής ορίζοντας είναι ακόμη μακριά.
Το μέτρο αυτό την περασμένη εβδομάδα έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών με μόλις πάνω από 1,4%.
Αυτό μας λέει ότι οι αγορές πιστεύουν πλέον ότι η ΕΚΤ θα ρίξει το στόχο της για τον πληθωρισμό κάτω από το 2% ακόμη και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Το τέταρτο μήνυμα είναι ότι οι αγορές φοβούνται τα αρνητικά επιτόκια. υτό οφείλεται στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των 6.000 τραπεζών της Ευρώπης βασίζονται σε ένα παλιομοδίτικο σύστημα αποταμιεύσεων και δανείων:
Παίρνουν καταθέσεις και τις δανείζουν στους έξω.
Οι τράπεζες προσαρμόζουν συνήθως τα επιτόκια των καταθέσεων με αυτά της ΕΚΤ , διατηρώντας ένα περιθώριο κέρδους μεταξύ των δύο.
Αλλά αν η ΕΚΤ επιβάλλει αρνητικό επιτόκιο για τις τράπεζες, αυτό δεν θα λειτουργεί πλέον.
Εάν οι τράπεζες που θα τους επιβληθούν αρνητικά επιτόκια στους λογαριασμούς ταμιευτηρίου, αυξήσουν τα επιτόκια τότε όσοι έχουν μικρές αποταμιεύσεις θα απέσυραν τα χρήματά τους από τις τράπεζες.
Οι τράπεζες θα μπορούσαν, φυσικά, να μειώσουν τα αποθέματά τους στην κεντρική τράπεζα και αντί αυτού να δανείζει τα χρήματα.
Ή θα μπορούσαν να επενδύσουν σε ριψοκίνδυνες τίτλους.
Αλλά αυτή η προοπτική δεν είναι απαραίτητα καθησυχαστική για τους μετόχους των τραπεζών, ειδικά εάν δεν βλέπουν θετικά από το δανεισμό και τις επενδυτικές ευκαιρίες.
Και ο Munchau καταλήγει μετά από όλα αυτά λέγοντας ότι το μεγαλύτερο λάθος που διέπραξαν οι ευρωπαϊκές αρχές ήταν η αποτυχία το 2008 να καθαρίσουν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.
«Αυτό ήταν το προπατορικό αμάρτημα» σχολιάζει ο αρθρογράφος λέγοντας ότι ακολούθησαν καθοριστικά λάθη όπως η δημοσιονομική λιτότητα, οι πολλαπλές αποτυχίες της πολιτικής της ΕΚΤ και η αποτυχία να δημιουργήσουν μια σωστή τραπεζική ένωση.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι κάθε μία από τις αποφάσεις αυτές ήταν τελικά το αποτέλεσμα της πίεσης που ασκήθηκε από τη γερμανική πολιτική.
Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι «οι μεγάλες απώλειες που παρατηρήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές δεν ήταν απλά μια ένδειξη καμπής ή μελλοντικής ύφεσης.
Αυτό που είδαμε - τουλάχιστον εδώ στην Ευρώπη - είναι η επιστροφή της οικονομικής κρίσης».
Η δεύτερη έκδοση της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη μπορεί να φαίνεται λιγότερο τρομακτική από ό, τι η πρώτη , όμως σε κάποια σημεία είναι χειρότερη.
Οι αποδόσεις των ομολόγων δεν είναι τόσο υψηλές όσο ήταν τότε.
Η ευρωζώνη έχει τώρα τοποθετήσει μια ομπρέλα διάσωσης και οι τράπεζες έχουν χαμηλότερα επίπεδα μόχλευσης.
Όμως το τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμη εξυγιανθεί καθώς υπάρχουν ακόμη πολλά «zombie lenders» και σε αντίθεση με το 2010 είμαστε σε ένα αποπληθωριστικό περιβάλλον.
Όπως αναφέρει ο αρθρογράφος, «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει χάσει το στόχο της για τον πληθωρισμό για τα επόμενα τέσσερα χρόνια και είναι πολύ πιθανό να το χάσει και για πολλά επόμενα χρόνια».
«Οι αγορές μας στέλνουν τέσσερα συγκεκριμένα μηνύματα.
Το πρώτο και το πιο σημαντικό είναι η επιστροφή των τοξικών διδύμων:
Η αλληλεπίδραση μεταξύ τραπεζών και των αυτών που τις ελέγχουν.
Η συντριβή την περασμένη εβδομάδα στις τιμές των τραπεζικών μετοχών συνέπεσε με την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.
Το σχέδιο είναι παρόμοιο με αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια του 2010-12.
Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων δεν έχουν φτάσει ακόμη στα ιλιγγιώδη ύψη, αν και οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της Πορτογαλίας είναι σχεδόν στο 4%.
Ο συνδυασμός των υψηλών αποδόσεων των ομολόγων, οι επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές, το επίμονα υψηλό δημόσιο χρέος του ιδιωτικού τομέα και οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης είναι σαφώς μη βιώσιμα.
και μπορεί η θέση της Ιταλίας να είναι ακόμη καλύτερη από αυτήν της Πορτογαλίας, όμως δεν θεωρείται βιώσιμη.
Τα ιταλικά 10ετή ομόλογα αυξήθηκαν περισσότερο από 1,7% ενώ οι αποδόσεις των γερμανικών μόλις ξεπέρασαν το 0,2%.
Το χάσμα, μεταξύ τους αποτυπώνει το στρες στο σύστημα, το οποίο αυξάνεται και πάλι.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές μας λένε ότι χάνουν την πίστη τους στον επικεφαλής της ΕΚΤ Mario Draghi ο οποίος το 2012, υποσχέθηκε να κάνει «ό, τι χρειάζεται για να υπερασπιστεί τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης έναντι κερδοσκοπικών επιθέσεων».
Με αυτή την υπόσχεση ο πρόεδρος της ΕΚΤ τελείωσε την πρώτη φάση της κρίσης της ευρωζώνης, αλλά το έκανε με κόστος.
Το δεύτερο μήνυμα είναι ότι η τραπεζική ένωση της ευρωζώνης έχει αποτύχει.
Η τραπεζική ένωση της ΕΕ κατέληξε με ένα καθοριστικό συμβιβασμό:
Την κοινή εποπτεία των τραπεζών και ένα κοινό καθεστώς εξυγίανσης, αλλά όχι και ασφάλιση των καταθέσεων.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι τιμές των τραπεζικών μετοχών κατέρρευσαν ακριβώς όταν η οδηγία για την ανάκαμψη και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας τέθηκε σε πλήρη ισχύ.
Η οδηγία καθορίζει ένα κοινό bail-in μηχανισμό για τις προβληματικές τράπεζες.
Η Ιταλία εφάρμοσε αυτό το νόμο τον περασμένο χρόνο για την διάσωση των τεσσάρων περιφερειακών τραπεζών της , προκαλώντας απώλειες στους κατόχους ομολόγων.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι επενδυτές στην Deutsche Bank άρχισε να πανικοβάλλονται την περασμένη εβδομάδα ήταν το μεγάλο ποσό των ενδεχόμενων μετατρέψιμων ομολογιών (Cocos) που έχουν εκδοθεί από την τράπεζα.
Εάν η τράπεζα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα αυτά θα μετατραπούν σε μετοχές, και θα υπαχθούν στον μηχανισμό του bail -in.
Το τρίτο μήνυμα είναι ότι οι προσδοκίες της αγοράς για μελλοντικό πληθωρισμό έχουν υποστεί μόνιμη μετατόπιση.
Η ΕΚΤ λαμβάνει τις εκτιμήσεις για τον μελλοντικό πληθωρισμό με βάση την αγορά - ίσως πολύ πιο σοβαρά απ ότι θα έπρεπε καθώς ο 10ετής ορίζοντας είναι ακόμη μακριά.
Το μέτρο αυτό την περασμένη εβδομάδα έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών με μόλις πάνω από 1,4%.
Αυτό μας λέει ότι οι αγορές πιστεύουν πλέον ότι η ΕΚΤ θα ρίξει το στόχο της για τον πληθωρισμό κάτω από το 2% ακόμη και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Το τέταρτο μήνυμα είναι ότι οι αγορές φοβούνται τα αρνητικά επιτόκια. υτό οφείλεται στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των 6.000 τραπεζών της Ευρώπης βασίζονται σε ένα παλιομοδίτικο σύστημα αποταμιεύσεων και δανείων:
Παίρνουν καταθέσεις και τις δανείζουν στους έξω.
Οι τράπεζες προσαρμόζουν συνήθως τα επιτόκια των καταθέσεων με αυτά της ΕΚΤ , διατηρώντας ένα περιθώριο κέρδους μεταξύ των δύο.
Αλλά αν η ΕΚΤ επιβάλλει αρνητικό επιτόκιο για τις τράπεζες, αυτό δεν θα λειτουργεί πλέον.
Εάν οι τράπεζες που θα τους επιβληθούν αρνητικά επιτόκια στους λογαριασμούς ταμιευτηρίου, αυξήσουν τα επιτόκια τότε όσοι έχουν μικρές αποταμιεύσεις θα απέσυραν τα χρήματά τους από τις τράπεζες.
Οι τράπεζες θα μπορούσαν, φυσικά, να μειώσουν τα αποθέματά τους στην κεντρική τράπεζα και αντί αυτού να δανείζει τα χρήματα.
Ή θα μπορούσαν να επενδύσουν σε ριψοκίνδυνες τίτλους.
Αλλά αυτή η προοπτική δεν είναι απαραίτητα καθησυχαστική για τους μετόχους των τραπεζών, ειδικά εάν δεν βλέπουν θετικά από το δανεισμό και τις επενδυτικές ευκαιρίες.
Και ο Munchau καταλήγει μετά από όλα αυτά λέγοντας ότι το μεγαλύτερο λάθος που διέπραξαν οι ευρωπαϊκές αρχές ήταν η αποτυχία το 2008 να καθαρίσουν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.
«Αυτό ήταν το προπατορικό αμάρτημα» σχολιάζει ο αρθρογράφος λέγοντας ότι ακολούθησαν καθοριστικά λάθη όπως η δημοσιονομική λιτότητα, οι πολλαπλές αποτυχίες της πολιτικής της ΕΚΤ και η αποτυχία να δημιουργήσουν μια σωστή τραπεζική ένωση.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι κάθε μία από τις αποφάσεις αυτές ήταν τελικά το αποτέλεσμα της πίεσης που ασκήθηκε από τη γερμανική πολιτική.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών