Για να αποφευχθεί αυτή η εξέλιξη, πρέπει οι ελληνικές τράπεζες να υποστηριχθούν σε ευρεία κλίμακα, σημειώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της KPMG, Bill Robinson
Στον κίνδυνο που διατρέχει η Ελλάδα να καταστραφεί εξαιτίας της δυσχερής θέσης στην οποία βρίσκεται ο τραπεζικός της τομέας αναφέρεται ο επικεφαλής οικονομολόγος της KPMG, Bill Robinson, σε άρθρο του στην εφημερίδα «City A.M.».
Όταν ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη πριν από πέντε έτη, ήταν μια κρίση εμπιστοσύνης στην ικανότητα των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) να αποπληρώσουν το χρέος που προέκυψε από τα φουσκωμένα δημόσια ελλείμματα.
Από τότε, αυτές οι χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχουν εξαλείψει εικονικά τα δημοσιονομικά ελλείμματα και μετά την επανεκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην πρωθυπουργία της χώρας, η Ελλάδα είναι πιθανόν να συνεχίσει το μονοπάτι της δημοσιονομικής πειθαρχίας και των μεταρρυθμίσεων υπό το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης.
Γιατί, όμως, η κρίση επανέρχεται και γιατί τώρα λαμβάνει τη μορφή κρίσης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, που ακόμη δεν έχει επιλυθεί;
Η σύντομη απάντηση είναι «διότι το νόμισμα της Ελλάδας είναι το ευρώ».
Κανονικά, μια οικονομία με προβλήματα ενδέχεται να βιώσει το φαινόμενο της φυγής κεφαλαίων που, αργά ή γρήγορα, θα οδηγήσει σε κατάρρευση στο νόμισμα.
Υπήρξαν πολλές τέτοιες κρίσεις στη Λατινική Αμερική κατά το πέρασμα των χρόνων.
Μια υποτίμηση του νομίσματος διαδραματίζει δύο σημαντικούς ρόλους: σταματά τη φυγή κεφαλαίων και αποκαθιστά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Η λύση αυτή δεν είναι διαθέσιμη για την Ελλάδα.
Η φυγή κεφαλαίων από την Ελλάδα και πολύ συχνά προς άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ, δεν έχει επίδραση στο νόμισμα της Ελλάδας (το ευρώ) με τον ίδιο τρόπο που συνέβη στα νομίσματα της Αργεντινής, ή του Μεξικού, ή της Βραζιλίας στο παρελθόν.
Οι έλληνες πολίτες, όμως, με τους κυριαρχούμενους από το ευρώ τραπεζικούς λογαριασμούς, ακόμη ανησυχούν ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία δεν είναι ακόμη πλήρως ασφαλή, ακόμη και μετά το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης.
Η απειλή του Grexit δεν έχει εξαφανιστεί.
Θα μπορούσαν να ξυπνήσουν ένα πρωινό για να ανακαλύψουν ότι η κυβέρνηση έχει περάσει έναν νόμο που να μετατρέπει τα περιουσιακά τους στοιχεία σε ευρώ σε αυτά μιας νέας δραχμής, η αξία των οποίων θα υποχωρεί καθώς η νέα δραχμή θα υποτιμάται έναντι όλων των άλλων νομισμάτων.
Μια ακόμη ρεαλιστική ανησυχία είναι ότι οι έλληνες πολίτες θα υποστούν ένα «κούρεμα» των καταθέσεών τους ως μέρος ενός προγράμματος διάσωσης των τραπεζών (ακόμη είναι ασαφείς οι λεπτομέρειες σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση κατά 25 δισ. ευρώ των ελληνικών τραπεζών).
Αυτοί οι φόβοι είναι ο βασικός λόγος που ένα σημαντικό τμήμα της φυγής κεφαλαίων από την Ελλάδα αφορά την απόσυρση καταθέσεων ελλήνων πολιτών.
Προκειμένου να σταματήσει αυτή η εκροή καταθέσεων επιβλήθηκαν τα capital controls, τα οποία ζημιώνουν την καθημερινότητα των επιχειρήσεων, καθώς τα χρήματα είναι το οξυγόνο που ανεφοδιάζει μια σύγχρονη οικονομία.
Στερούμενη χρημάτων, μια οικονομία θα τελματώσει.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να υποστηρίξει τις ελληνικές τράπεζες ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.
Το πρόβλημα είναι ότι σε αυτή την περίπτωση το μέγεθος της βοήθειας που απαιτείται, θα μπορούσε να είναι ασυνήθιστα μεγάλο σε σύγκριση με παρελθούσες τραπεζικές κρίσεις και αυτό διότι το φάσμα του Grexit είναι πολύ δύσκολο για να… ξορκιστεί.
Ελλείψει πραγματικής μαζικής υποστήριξης των ελληνικών τραπεζών, τα capital controls θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ, με αποτέλεσμα η ζημία για την ελληνική οικονομία να συνεχίζεται.
Οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι δεινές.
Οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν μια κρίση ρευστότητας, η οποία θα επιλυθεί όταν η ΕΚΤ τις δανείζει απεριόριστα.
Ωστόσο, αν τα capital controls παραμείνουν σε ισχύ, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις θα καταρρεύσουν, ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα δάνεια σε αυτές τις επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό μέρος της περιουσιακής βάσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Καθώς η εξέλιξη αυτών των δανείων θα είναι αρνητική, οι ελληνικές τράπεζες θα δουν την περιουσιακή τους βάση να συρρικνώνεται, ενώ η κρίση ρευστότητας θα μετατραπεί σε κρίση φερεγγυότητας για τις περισσότερο ευάλωτες τράπεζες.
Ύφεση, που οδηγεί σε τραπεζική χρεοκοπία και που έχει ως αποτέλεσμα βαθύτερη ύφεση: αυτό ήταν το σκηνικό της Μεγάλης Ύφεσης στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930, ένα σενάριο που θα μπορούσε να παιχθεί τώρα εύκολα στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί αυτή η εξέλιξη, είναι να παρασχεθεί μαζικής μορφής υποστήριξη στις ελληνικές τράπεζες και να αρθούν τα capital controls.
Η ΕΚΤ πρέπει να είναι προετοιμασμένη να χρηματοδοτήσει την επιθυμία των ελλήνων πολιτών να κρατήσουν τα ευρώ τους σε μετρητά μέχρι να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.
Αυτό θα μπορούσε να κοστίσει ακριβά, όμως το κόστος της εναλλακτικής είναι ανυπολόγιστο.
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Όταν ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη πριν από πέντε έτη, ήταν μια κρίση εμπιστοσύνης στην ικανότητα των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) να αποπληρώσουν το χρέος που προέκυψε από τα φουσκωμένα δημόσια ελλείμματα.
Από τότε, αυτές οι χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχουν εξαλείψει εικονικά τα δημοσιονομικά ελλείμματα και μετά την επανεκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην πρωθυπουργία της χώρας, η Ελλάδα είναι πιθανόν να συνεχίσει το μονοπάτι της δημοσιονομικής πειθαρχίας και των μεταρρυθμίσεων υπό το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης.
Γιατί, όμως, η κρίση επανέρχεται και γιατί τώρα λαμβάνει τη μορφή κρίσης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, που ακόμη δεν έχει επιλυθεί;
Η σύντομη απάντηση είναι «διότι το νόμισμα της Ελλάδας είναι το ευρώ».
Κανονικά, μια οικονομία με προβλήματα ενδέχεται να βιώσει το φαινόμενο της φυγής κεφαλαίων που, αργά ή γρήγορα, θα οδηγήσει σε κατάρρευση στο νόμισμα.
Υπήρξαν πολλές τέτοιες κρίσεις στη Λατινική Αμερική κατά το πέρασμα των χρόνων.
Μια υποτίμηση του νομίσματος διαδραματίζει δύο σημαντικούς ρόλους: σταματά τη φυγή κεφαλαίων και αποκαθιστά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Η λύση αυτή δεν είναι διαθέσιμη για την Ελλάδα.
Η φυγή κεφαλαίων από την Ελλάδα και πολύ συχνά προς άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ, δεν έχει επίδραση στο νόμισμα της Ελλάδας (το ευρώ) με τον ίδιο τρόπο που συνέβη στα νομίσματα της Αργεντινής, ή του Μεξικού, ή της Βραζιλίας στο παρελθόν.
Οι έλληνες πολίτες, όμως, με τους κυριαρχούμενους από το ευρώ τραπεζικούς λογαριασμούς, ακόμη ανησυχούν ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία δεν είναι ακόμη πλήρως ασφαλή, ακόμη και μετά το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης.
Η απειλή του Grexit δεν έχει εξαφανιστεί.
Θα μπορούσαν να ξυπνήσουν ένα πρωινό για να ανακαλύψουν ότι η κυβέρνηση έχει περάσει έναν νόμο που να μετατρέπει τα περιουσιακά τους στοιχεία σε ευρώ σε αυτά μιας νέας δραχμής, η αξία των οποίων θα υποχωρεί καθώς η νέα δραχμή θα υποτιμάται έναντι όλων των άλλων νομισμάτων.
Μια ακόμη ρεαλιστική ανησυχία είναι ότι οι έλληνες πολίτες θα υποστούν ένα «κούρεμα» των καταθέσεών τους ως μέρος ενός προγράμματος διάσωσης των τραπεζών (ακόμη είναι ασαφείς οι λεπτομέρειες σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση κατά 25 δισ. ευρώ των ελληνικών τραπεζών).
Αυτοί οι φόβοι είναι ο βασικός λόγος που ένα σημαντικό τμήμα της φυγής κεφαλαίων από την Ελλάδα αφορά την απόσυρση καταθέσεων ελλήνων πολιτών.
Προκειμένου να σταματήσει αυτή η εκροή καταθέσεων επιβλήθηκαν τα capital controls, τα οποία ζημιώνουν την καθημερινότητα των επιχειρήσεων, καθώς τα χρήματα είναι το οξυγόνο που ανεφοδιάζει μια σύγχρονη οικονομία.
Στερούμενη χρημάτων, μια οικονομία θα τελματώσει.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να υποστηρίξει τις ελληνικές τράπεζες ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.
Το πρόβλημα είναι ότι σε αυτή την περίπτωση το μέγεθος της βοήθειας που απαιτείται, θα μπορούσε να είναι ασυνήθιστα μεγάλο σε σύγκριση με παρελθούσες τραπεζικές κρίσεις και αυτό διότι το φάσμα του Grexit είναι πολύ δύσκολο για να… ξορκιστεί.
Ελλείψει πραγματικής μαζικής υποστήριξης των ελληνικών τραπεζών, τα capital controls θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ, με αποτέλεσμα η ζημία για την ελληνική οικονομία να συνεχίζεται.
Οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι δεινές.
Οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν μια κρίση ρευστότητας, η οποία θα επιλυθεί όταν η ΕΚΤ τις δανείζει απεριόριστα.
Ωστόσο, αν τα capital controls παραμείνουν σε ισχύ, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις θα καταρρεύσουν, ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα δάνεια σε αυτές τις επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό μέρος της περιουσιακής βάσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Καθώς η εξέλιξη αυτών των δανείων θα είναι αρνητική, οι ελληνικές τράπεζες θα δουν την περιουσιακή τους βάση να συρρικνώνεται, ενώ η κρίση ρευστότητας θα μετατραπεί σε κρίση φερεγγυότητας για τις περισσότερο ευάλωτες τράπεζες.
Ύφεση, που οδηγεί σε τραπεζική χρεοκοπία και που έχει ως αποτέλεσμα βαθύτερη ύφεση: αυτό ήταν το σκηνικό της Μεγάλης Ύφεσης στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930, ένα σενάριο που θα μπορούσε να παιχθεί τώρα εύκολα στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί αυτή η εξέλιξη, είναι να παρασχεθεί μαζικής μορφής υποστήριξη στις ελληνικές τράπεζες και να αρθούν τα capital controls.
Η ΕΚΤ πρέπει να είναι προετοιμασμένη να χρηματοδοτήσει την επιθυμία των ελλήνων πολιτών να κρατήσουν τα ευρώ τους σε μετρητά μέχρι να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.
Αυτό θα μπορούσε να κοστίσει ακριβά, όμως το κόστος της εναλλακτικής είναι ανυπολόγιστο.
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών