Ανάλυση του Υπουργείου Οικονομίας για τον απολογισμό του 2018 και την πορεία το 2019
Σε ένα δελτίο - ανάλυση το Υπουργείο Οικονομίας κάνει τον απολογισμό του 2018 για την ελληνική οικονομία, τον οποίο και κρίνει θετικό, αφιερώνοντας μάλιστα ένα ειδικό κεφάλαιο για να «αποδείξει» ότι η κάμψη των επενδύσεων είναι... συγκυριακή.
Την ώρα δηλαδή που όλοι οι επίσημοι θεσμοί, οι Τράπεζα της Ελλάδος, η Κομισιόν, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο και ο ΟΟΣΑ έχουν εφιστήσει την προσοχή για τα απελπιστικά χαμηλά επίπεδα των επενδύσεων στη χώρα, τονίζοντας όλοι ότι η υψηλή φορολόγηση και η έλλειψη των μεταρρυθμίσεων εμποδίζουν τα κεφάλαια να αναλάβουν πρωτοβουλίες, το Υπουργείο Οικονομίας αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "στο μεγαλύτερο μέρος της η κάμψη των επενδύσεων οφείλεται σε συγκυριακούς, στατιστικούς λόγους που η προσεχής διόρθωσή τους αναμένεται να εξομαλύνει σημαντικά την αρνητική εικόνα της συγκεκριμένης κατηγορίας επενδύσεων".
Βέβαια, παραδέχεται, ότι για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2019 πολλά θα εξαρτηθούν από τις παρεμβάσεις της οικονομικής πολιτικής στο επιχειρηματικό περιβάλλον και από την ικανότητα που αυτή θα επιδείξει να στηρίξει την επί μακρόν αναμενόμενη ανάκαμψη των επενδύσεων.
Εκτιμήσεις για την ελληνική οικονομία το 2019
Σε συνθήκες γενικευμένης εξωγενούς αβεβαιότητας, η Ελλάδα καλείται να εφαρμόσει τις κατάλληλες πολιτικές που θα της επιτρέψουν να συνεχίσει να αναπτύσσεται παρά το δυσμενές διεθνές οικονομικό περιβάλλον.
Βεβαίως η Ελλάδα θα συνεχίσει να επιδιώκει στρατηγικά την αύξηση της εξωστρέφειας που είναι η μόνη ικανή να της αποφέρει οικονομίες κλίμακας και παραγωγική μεγέθυνση και αναβάθμιση μέσω της ένταξης των ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Κι αυτό κάνει με την απόφαση για συγκρότηση Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωστρέφειας και τη δρομολόγηση διαμόρφωσης 5ετούς Στρατηγικής για τις Εξαγωγές με στόχο η οι εξαγωγές να πλησιάσουν το 50% του ΑΕΠ έως το 2025.
Παράλληλα, ωστόσο, και σε αντιστάθμιση των εξωγενών αβεβαιοτήτων και κινδύνων το 2019, αξίζει να επιδειχθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την τόνωση της εγχώριας ζήτησης, τόσο της ιδιωτικής κατανάλωσης (ιδιαίτερα των πλέον χαμηλών εισοδημάτων που έχουν υψηλότερη ροπή για κατανάλωση) όσο κυρίως των ξένων κι εγχώριων άμεσων επενδύσεων.
Για τη, δε, δημιουργία επενδυτικού μομέντουμ και τη διατήρηση κι επέκταση της εξαγωγικής δυναμικής βασική προϋπόθεση αποτελεί η βελτίωση της παραγωγικότητας και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπως και η ενίσχυση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, πεδία στα οποία το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης υλοποιεί ένα ευρύ φάσμα πολιτικών.
Στα πλαίσια αυτά, το 2019 ξεκίνησε με ιδιαίτερα καλούς οιωνούς καθώς:
Το δ’ τρίμηνο 2018 έκλεισε με ετήσια άνοδο 2,5% στις τιμές των διαμερισμάτων (η μεγαλύτερη από το 2008).
Τον Ιανουάριο είχαμε ετήσια αύξηση της Βιομηχανικής παραγωγής (3,1%), μικρό αλλά θετικό ετήσιο ρυθμό αύξησης των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις (0,2%) και αυξημένες πωλήσεις αυτοκινήτων (10,7%).
Το α’ δίμηνο 2019 είχαμε χαμηλό πληθωρισμό (0,5%), σημαντικά βελτιωμένη την καταναλωτική εμπιστοσύνη και τις επιχειρηματικές προσδοκίες στο λιανικό εμπόριο.
Τέλος, το Φεβρουάριο, όλοι οι δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών και ο ΡΜΙ είναι βελτιωμένοι έναντι του 2018 (οριακή κάμψη έχει ο δείκτης οικονομικού κλίματος), ενώ τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ έδειξαν αύξηση-ρεκόρ στη δημιουργία καθαρών θέσεων μισθωτής εργασίας (27.800).
Να σημειωθεί πως τη μεγαλύτερη συσχέτιση με το ρυθμό ανάπτυξης στην οικονομία έχει ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ο οποίος σημείωσε καθαρή ετήσια άνοδο 18 μονάδων στο δίμηνο.
Σαν αποτέλεσμα των τάσεων αυτών, προϋπολογίζεται η μεταφορά και η επιτάχυνση της αναπτυξιακής ώθησης από το 2018 στο 2019.
Πολύ περισσότερο που η επιχειρηματική προ φόρων κερδοφορία -όπως την αποδίδει έμμεσα το λειτουργικό πλεόνασμα της οικονομίας- το 2018 αυξήθηκε ετησίως 2,2% (4,5% στο δ’ τρίμηνο 2018) και πολλές μεγάλες επενδύσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του έτους.
Πολλά ασφαλώς θα εξαρτηθούν από τις παρεμβάσεις της οικονομικής πολιτικής στο επιχειρηματικό περιβάλλον και από την ικανότητα που αυτή θα επιδείξει να στηρίξει την επί μακρόν αναμενόμενη ανάκαμψη των επενδύσεων.
Το ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας είναι σαφώς βελτιωμένο, με το γεωπολιτικό περιβάλλον πιο σταθερό, τις μεγάλες ενεργειακές προσδοκίες να αναδεικνύουν τον καθοριστικό ρόλο της χώρας στην περιοχή, τις εκλογές να μην αποτελούν πηγή κινδύνου για την οικονομία και την οικονομική πολιτική αποφασισμένη να υλοποιήσει τις αναγκαίες αλλαγές και τους απαραίτητους μετασχηματισμούς για την προσέλκυση επενδύσεων, την περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και τη στερέωση της οικονομικής ανάκαμψης.
Κορυφαίες προτεραιότητες στην κυβερνητική ατζέντα είναι ο νέος νόμος για τις Στρατηγικές Επενδύσεις, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια και την προστασία της α’ κατοικίας, οι μετασχηματισμοί και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, η Αναπτυξιακή Τράπεζα, οι μικροπιστώσεις, η αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου κι ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών υλοποίησης του ΠΔΕ, το εμπορικό απόρρητο και η εποπτεία των εταιριών-ΓΕΜΗ, ένα πλήθος δηλαδή οικονομικών νομοσχεδίων που βρίσκονται ήδη σε διαδικασία ψήφισης ή αναμένεται να ψηφιστούν προσεχώς στη Βουλή.
Εάν οι τομές αυτές συνοδευτούν και από τη συστηματική αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και την υλοποίηση εμβληματικών επενδύσεων-οροσήμων, τότε η Ελλάδα είναι σε θέση να γνωρίσει νέα επενδυτική άνοιξη.
Οι παράγοντες που αναμένεται να προσδιορίσουν τις εξελίξεις της οικονομίας το 2019, συνοψίζονται επιγραμματικά στον πίνακα που ακολουθεί.
Συγκυριακή κυρίως η κάμψη των επενδύσεων
Η διακύμανση που εμφανίζουν οι επενδύσεις επί σειρά τριμήνων αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση προς «εξομάλυνση»/«εξισορρόπηση», καθώς η τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας συνιστά όρο για τη βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Πάντως, οι χαμηλές επενδύσεις του δ’ τριμήνου 2018 εντοπίζονται αποκλειστικά σε δύο κατηγορίες, τις «κατασκευές εκτός κατοικιών» και τον «μεταφορικό εξοπλισμό», ενώ οι άλλες 4 κατηγορίες -κατοικίες, αγροτικά προϊόντα, εξοπλισμός τεχνολογίας/πληροφορικής και μηχανολογικός εξοπλισμός κι οπλικά συστήματα-σημειώνουν συνολικά άνοδο 7,4%.
Η κάμψη των επενδύσεων στις «κατασκευές εκτός κατοικιών» αποδίδεται κυρίως (α) στα υψηλά επίπεδα της αντίστοιχης περιόδου του 2017 (επίδραση βάσης), (β) στην καθυστέρηση μεταφοράς στην επενδυτική δαπάνη για «κατασκευές εκτός κατοικιών»ολοκληρωμένων έργων μέσω συμβάσεων παραχώρησης, τα οποία, ως ημιτελή, καταγράφονται στα αποθέματα (σύμφωνα με διευκρινήσεις της ΕΛΣΤΑΤ και ανάλυση ΕΤΕ / Δεκέμβριος 2018) και (γ) σε δυσλειτουργίες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που οδήγησαν στην υποεκτέλεσή του (βλέπε έλλειψη υψηλής ποιότητας επενδυτικών σχεδίων και σύνθετες διαδικασίες δημοσίων προμηθειών).
Πρόκειται, δηλαδή, για μία κάμψη η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της οφείλεται σε συγκυριακούς, στατιστικούς λόγους που η προσεχής διόρθωσή τους αναμένεται να εξομαλύνει σημαντικά την αρνητική εικόνα της συγκεκριμένης κατηγορίας επενδύσεων.
Από την άλλη, η κάμψη στις επενδύσεις «μεταφορικού εξοπλισμού», η οποία εμφανίστηκε έντονα το δ’ τρίμηνο του 2018 αλλά αφορά και το σύνολο του έτους, αποδίδεται εν μέρει στην επίδραση βάσης και κυρίως σε μία εξωγενή αιτία όπως είναι η μεγάλη επιβράδυνση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και του διεθνούς εμπορίου που έπληξε τους ναύλους και κατ’ επέκταση τις επενδύσεις του ελληνικού εφοπλισμού (βλέπε εισαγωγές πλοίων): ο δείκτης ξηρού φορτίου BalticDryIndex από τον Αύγουστο 2018 ως τον Φεβρουάριο 2019 έχει χάσει το 63% της αξίας του.
Συνεπώς, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση για το κατά πόσο η πτώση των επενδύσεων οφείλεται σε στατιστικούς λόγους (βλέπε υψηλά επίπεδα επενδύσεων τα αντίστοιχα τρίμηνα του 2017) και πόσο σε εξωγενείς αιτίες.
Η ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση μάλιστα καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική, καθώς αν αφαιρέσουμε τις «λοιπές κατασκευές» και το «μεταφορικό εξοπλισμό», το 2018 οι επενδύσεις αυξήθηκαν 11,7%, ενώ παράλληλα οι Ξένες Άμεσες Επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 13,8%.
2018: Ένας θετικός απολογισμός
Το 2018 η διαδικασία ανάκαμψης της οικονομίας συνεχίστηκε με το ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ να επιταχύνεται (1,9% έναντι 1,5%το 2017).
Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάπτυξης στο δ’ 3μηνο ήταν η ιδιωτική κατανάλωση και ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας, τομείς οι οποίοι συνέβαλαν στην αύξηση του μεν τριμηνιαίου ΑΕΠ κατά 0,7% και 2,7% αντίστοιχα, στη δε αύξηση του ετήσιου ΑΕΠ κατά 0,7 και 1,8 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα.
Επίσης, μικρή θετική συνεισφορά είχαν και τα αποθέματα (0,2 π.μ).
Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση και οι επενδύσεις είχαν αρνητική συμβολή στη διαμόρφωση του τριμηνιαίου και ετήσιου ΑΕΠ (-1,6 π.μ. οι επενδύσεις στο πραγματικό ΑΕΠ του 2018).
Αξίζει να τονιστεί πως η ετήσια μεταβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης για το 2018 συνολικά (1,1%) ήταν οριακά υψηλότερη του επίσημου στόχου (1% κατά ΓΠΚ) και βασίστηκε στην αντίστοιχη αύξηση της απασχόλησης (2%), της εμπιστοσύνης των καταναλωτών (+16 μονάδες) και του μισθολογικού κόστους (3,2% το 9μηνο).
Η αύξηση του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών κατά 3,4% σε ετήσια βάση 9μηνο 2018 συνέβαλε τόσο στην αύξηση της κατανάλωσης, όσο και στη μείωση της αρνητικής αποταμίευσης κατά 24% την ίδια περίοδο.
Επίσης, οι πραγματικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν 1,8% σε τριμηνιαία και 10,6% σε ετήσια βάση, ενώ για το σύνολο του 2018 οι συνολικές εξαγωγές αυξήθηκαν 9,4% ετησίως (9,6% οι εξαγωγές αγαθών και 9,3% οι εξαγωγές υπηρεσιών) υπερβαίνοντας τις σχετικές εκτιμήσεις-στόχους του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) για το έτος (βλέπε Διάγραμμα 1).
Παράλληλα, η μέτρια άνοδος των πραγματικών εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (2% σε ετήσια βάση και -7,8% σε τριμηνιαία) ερμηνεύει την υπεράνω του στόχου (1,2%) θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα (1,8%) στην αύξηση του ΑΕΠ.
Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ του 2018, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, υπολείπεται ελαφρά του στόχου (2,1%), κάτι που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην επιβράδυνση της μεγέθυνσης (1,6% έναντι 2,2% το δ’ 3μηνο 2017 και 2,1% το 9μηνο 2018) που καταγράφηκε το δ’ τρίμηνο του έτους.
Η επιβράδυνση αυτή οφείλεται στη μεγάλη κάμψη των επενδύσεων (-27,2% ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο και σε αντίθεση με το δ’ 3μηνο 2017 όταν σημείωναν άνοδο 12,3%.
Η αρνητική αυτή διαφοροποίηση χαρακτηρίζει και όλο το 2018 (-12,2% οι επενδύσεις).
Η διατήρηση, ωστόσο, της αναπτυξιακής δυναμικής το 2018, με ετήσια αύξηση των απασχολουμένων κατά 75.000 και μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 18% στο τέλος του έτους, καταδεικνύει ότι η οικονομία έχει εισέλθει σταθερά σε μια περίοδο θετικών ρυθμών μεγέθυνσης, παρά τις διεθνείς αντιξοότητες και τις εσωτερικές προκλήσεις.
Η ένταση της επενδυτικής δραστηριότητας, όμως, δεν μπορεί παρά να είναι ζητούμενη από εδώ και στο εξής, ώστε η οικονομική ανάκαμψη να είναι ισχυρή και βιώσιμη σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
www.bankingnews.gr
Την ώρα δηλαδή που όλοι οι επίσημοι θεσμοί, οι Τράπεζα της Ελλάδος, η Κομισιόν, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο και ο ΟΟΣΑ έχουν εφιστήσει την προσοχή για τα απελπιστικά χαμηλά επίπεδα των επενδύσεων στη χώρα, τονίζοντας όλοι ότι η υψηλή φορολόγηση και η έλλειψη των μεταρρυθμίσεων εμποδίζουν τα κεφάλαια να αναλάβουν πρωτοβουλίες, το Υπουργείο Οικονομίας αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "στο μεγαλύτερο μέρος της η κάμψη των επενδύσεων οφείλεται σε συγκυριακούς, στατιστικούς λόγους που η προσεχής διόρθωσή τους αναμένεται να εξομαλύνει σημαντικά την αρνητική εικόνα της συγκεκριμένης κατηγορίας επενδύσεων".
Βέβαια, παραδέχεται, ότι για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2019 πολλά θα εξαρτηθούν από τις παρεμβάσεις της οικονομικής πολιτικής στο επιχειρηματικό περιβάλλον και από την ικανότητα που αυτή θα επιδείξει να στηρίξει την επί μακρόν αναμενόμενη ανάκαμψη των επενδύσεων.
Εκτιμήσεις για την ελληνική οικονομία το 2019
Σε συνθήκες γενικευμένης εξωγενούς αβεβαιότητας, η Ελλάδα καλείται να εφαρμόσει τις κατάλληλες πολιτικές που θα της επιτρέψουν να συνεχίσει να αναπτύσσεται παρά το δυσμενές διεθνές οικονομικό περιβάλλον.
Βεβαίως η Ελλάδα θα συνεχίσει να επιδιώκει στρατηγικά την αύξηση της εξωστρέφειας που είναι η μόνη ικανή να της αποφέρει οικονομίες κλίμακας και παραγωγική μεγέθυνση και αναβάθμιση μέσω της ένταξης των ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Κι αυτό κάνει με την απόφαση για συγκρότηση Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωστρέφειας και τη δρομολόγηση διαμόρφωσης 5ετούς Στρατηγικής για τις Εξαγωγές με στόχο η οι εξαγωγές να πλησιάσουν το 50% του ΑΕΠ έως το 2025.
Παράλληλα, ωστόσο, και σε αντιστάθμιση των εξωγενών αβεβαιοτήτων και κινδύνων το 2019, αξίζει να επιδειχθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την τόνωση της εγχώριας ζήτησης, τόσο της ιδιωτικής κατανάλωσης (ιδιαίτερα των πλέον χαμηλών εισοδημάτων που έχουν υψηλότερη ροπή για κατανάλωση) όσο κυρίως των ξένων κι εγχώριων άμεσων επενδύσεων.
Για τη, δε, δημιουργία επενδυτικού μομέντουμ και τη διατήρηση κι επέκταση της εξαγωγικής δυναμικής βασική προϋπόθεση αποτελεί η βελτίωση της παραγωγικότητας και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπως και η ενίσχυση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, πεδία στα οποία το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης υλοποιεί ένα ευρύ φάσμα πολιτικών.
Στα πλαίσια αυτά, το 2019 ξεκίνησε με ιδιαίτερα καλούς οιωνούς καθώς:
Το δ’ τρίμηνο 2018 έκλεισε με ετήσια άνοδο 2,5% στις τιμές των διαμερισμάτων (η μεγαλύτερη από το 2008).
Τον Ιανουάριο είχαμε ετήσια αύξηση της Βιομηχανικής παραγωγής (3,1%), μικρό αλλά θετικό ετήσιο ρυθμό αύξησης των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις (0,2%) και αυξημένες πωλήσεις αυτοκινήτων (10,7%).
Το α’ δίμηνο 2019 είχαμε χαμηλό πληθωρισμό (0,5%), σημαντικά βελτιωμένη την καταναλωτική εμπιστοσύνη και τις επιχειρηματικές προσδοκίες στο λιανικό εμπόριο.
Τέλος, το Φεβρουάριο, όλοι οι δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών και ο ΡΜΙ είναι βελτιωμένοι έναντι του 2018 (οριακή κάμψη έχει ο δείκτης οικονομικού κλίματος), ενώ τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ έδειξαν αύξηση-ρεκόρ στη δημιουργία καθαρών θέσεων μισθωτής εργασίας (27.800).
Να σημειωθεί πως τη μεγαλύτερη συσχέτιση με το ρυθμό ανάπτυξης στην οικονομία έχει ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ο οποίος σημείωσε καθαρή ετήσια άνοδο 18 μονάδων στο δίμηνο.
Σαν αποτέλεσμα των τάσεων αυτών, προϋπολογίζεται η μεταφορά και η επιτάχυνση της αναπτυξιακής ώθησης από το 2018 στο 2019.
Πολύ περισσότερο που η επιχειρηματική προ φόρων κερδοφορία -όπως την αποδίδει έμμεσα το λειτουργικό πλεόνασμα της οικονομίας- το 2018 αυξήθηκε ετησίως 2,2% (4,5% στο δ’ τρίμηνο 2018) και πολλές μεγάλες επενδύσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του έτους.
Πολλά ασφαλώς θα εξαρτηθούν από τις παρεμβάσεις της οικονομικής πολιτικής στο επιχειρηματικό περιβάλλον και από την ικανότητα που αυτή θα επιδείξει να στηρίξει την επί μακρόν αναμενόμενη ανάκαμψη των επενδύσεων.
Το ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας είναι σαφώς βελτιωμένο, με το γεωπολιτικό περιβάλλον πιο σταθερό, τις μεγάλες ενεργειακές προσδοκίες να αναδεικνύουν τον καθοριστικό ρόλο της χώρας στην περιοχή, τις εκλογές να μην αποτελούν πηγή κινδύνου για την οικονομία και την οικονομική πολιτική αποφασισμένη να υλοποιήσει τις αναγκαίες αλλαγές και τους απαραίτητους μετασχηματισμούς για την προσέλκυση επενδύσεων, την περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και τη στερέωση της οικονομικής ανάκαμψης.
Κορυφαίες προτεραιότητες στην κυβερνητική ατζέντα είναι ο νέος νόμος για τις Στρατηγικές Επενδύσεις, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια και την προστασία της α’ κατοικίας, οι μετασχηματισμοί και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, η Αναπτυξιακή Τράπεζα, οι μικροπιστώσεις, η αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου κι ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών υλοποίησης του ΠΔΕ, το εμπορικό απόρρητο και η εποπτεία των εταιριών-ΓΕΜΗ, ένα πλήθος δηλαδή οικονομικών νομοσχεδίων που βρίσκονται ήδη σε διαδικασία ψήφισης ή αναμένεται να ψηφιστούν προσεχώς στη Βουλή.
Εάν οι τομές αυτές συνοδευτούν και από τη συστηματική αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και την υλοποίηση εμβληματικών επενδύσεων-οροσήμων, τότε η Ελλάδα είναι σε θέση να γνωρίσει νέα επενδυτική άνοιξη.
Οι παράγοντες που αναμένεται να προσδιορίσουν τις εξελίξεις της οικονομίας το 2019, συνοψίζονται επιγραμματικά στον πίνακα που ακολουθεί.
Συγκυριακή κυρίως η κάμψη των επενδύσεων
Η διακύμανση που εμφανίζουν οι επενδύσεις επί σειρά τριμήνων αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση προς «εξομάλυνση»/«εξισορρόπηση», καθώς η τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας συνιστά όρο για τη βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Πάντως, οι χαμηλές επενδύσεις του δ’ τριμήνου 2018 εντοπίζονται αποκλειστικά σε δύο κατηγορίες, τις «κατασκευές εκτός κατοικιών» και τον «μεταφορικό εξοπλισμό», ενώ οι άλλες 4 κατηγορίες -κατοικίες, αγροτικά προϊόντα, εξοπλισμός τεχνολογίας/πληροφορικής και μηχανολογικός εξοπλισμός κι οπλικά συστήματα-σημειώνουν συνολικά άνοδο 7,4%.
Η κάμψη των επενδύσεων στις «κατασκευές εκτός κατοικιών» αποδίδεται κυρίως (α) στα υψηλά επίπεδα της αντίστοιχης περιόδου του 2017 (επίδραση βάσης), (β) στην καθυστέρηση μεταφοράς στην επενδυτική δαπάνη για «κατασκευές εκτός κατοικιών»ολοκληρωμένων έργων μέσω συμβάσεων παραχώρησης, τα οποία, ως ημιτελή, καταγράφονται στα αποθέματα (σύμφωνα με διευκρινήσεις της ΕΛΣΤΑΤ και ανάλυση ΕΤΕ / Δεκέμβριος 2018) και (γ) σε δυσλειτουργίες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που οδήγησαν στην υποεκτέλεσή του (βλέπε έλλειψη υψηλής ποιότητας επενδυτικών σχεδίων και σύνθετες διαδικασίες δημοσίων προμηθειών).
Πρόκειται, δηλαδή, για μία κάμψη η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της οφείλεται σε συγκυριακούς, στατιστικούς λόγους που η προσεχής διόρθωσή τους αναμένεται να εξομαλύνει σημαντικά την αρνητική εικόνα της συγκεκριμένης κατηγορίας επενδύσεων.
Από την άλλη, η κάμψη στις επενδύσεις «μεταφορικού εξοπλισμού», η οποία εμφανίστηκε έντονα το δ’ τρίμηνο του 2018 αλλά αφορά και το σύνολο του έτους, αποδίδεται εν μέρει στην επίδραση βάσης και κυρίως σε μία εξωγενή αιτία όπως είναι η μεγάλη επιβράδυνση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και του διεθνούς εμπορίου που έπληξε τους ναύλους και κατ’ επέκταση τις επενδύσεις του ελληνικού εφοπλισμού (βλέπε εισαγωγές πλοίων): ο δείκτης ξηρού φορτίου BalticDryIndex από τον Αύγουστο 2018 ως τον Φεβρουάριο 2019 έχει χάσει το 63% της αξίας του.
Συνεπώς, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση για το κατά πόσο η πτώση των επενδύσεων οφείλεται σε στατιστικούς λόγους (βλέπε υψηλά επίπεδα επενδύσεων τα αντίστοιχα τρίμηνα του 2017) και πόσο σε εξωγενείς αιτίες.
Η ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση μάλιστα καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική, καθώς αν αφαιρέσουμε τις «λοιπές κατασκευές» και το «μεταφορικό εξοπλισμό», το 2018 οι επενδύσεις αυξήθηκαν 11,7%, ενώ παράλληλα οι Ξένες Άμεσες Επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 13,8%.
2018: Ένας θετικός απολογισμός
Το 2018 η διαδικασία ανάκαμψης της οικονομίας συνεχίστηκε με το ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ να επιταχύνεται (1,9% έναντι 1,5%το 2017).
Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάπτυξης στο δ’ 3μηνο ήταν η ιδιωτική κατανάλωση και ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας, τομείς οι οποίοι συνέβαλαν στην αύξηση του μεν τριμηνιαίου ΑΕΠ κατά 0,7% και 2,7% αντίστοιχα, στη δε αύξηση του ετήσιου ΑΕΠ κατά 0,7 και 1,8 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα.
Επίσης, μικρή θετική συνεισφορά είχαν και τα αποθέματα (0,2 π.μ).
Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση και οι επενδύσεις είχαν αρνητική συμβολή στη διαμόρφωση του τριμηνιαίου και ετήσιου ΑΕΠ (-1,6 π.μ. οι επενδύσεις στο πραγματικό ΑΕΠ του 2018).
Αξίζει να τονιστεί πως η ετήσια μεταβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης για το 2018 συνολικά (1,1%) ήταν οριακά υψηλότερη του επίσημου στόχου (1% κατά ΓΠΚ) και βασίστηκε στην αντίστοιχη αύξηση της απασχόλησης (2%), της εμπιστοσύνης των καταναλωτών (+16 μονάδες) και του μισθολογικού κόστους (3,2% το 9μηνο).
Η αύξηση του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών κατά 3,4% σε ετήσια βάση 9μηνο 2018 συνέβαλε τόσο στην αύξηση της κατανάλωσης, όσο και στη μείωση της αρνητικής αποταμίευσης κατά 24% την ίδια περίοδο.
Επίσης, οι πραγματικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν 1,8% σε τριμηνιαία και 10,6% σε ετήσια βάση, ενώ για το σύνολο του 2018 οι συνολικές εξαγωγές αυξήθηκαν 9,4% ετησίως (9,6% οι εξαγωγές αγαθών και 9,3% οι εξαγωγές υπηρεσιών) υπερβαίνοντας τις σχετικές εκτιμήσεις-στόχους του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) για το έτος (βλέπε Διάγραμμα 1).
Παράλληλα, η μέτρια άνοδος των πραγματικών εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (2% σε ετήσια βάση και -7,8% σε τριμηνιαία) ερμηνεύει την υπεράνω του στόχου (1,2%) θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα (1,8%) στην αύξηση του ΑΕΠ.
Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ του 2018, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, υπολείπεται ελαφρά του στόχου (2,1%), κάτι που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην επιβράδυνση της μεγέθυνσης (1,6% έναντι 2,2% το δ’ 3μηνο 2017 και 2,1% το 9μηνο 2018) που καταγράφηκε το δ’ τρίμηνο του έτους.
Η επιβράδυνση αυτή οφείλεται στη μεγάλη κάμψη των επενδύσεων (-27,2% ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο και σε αντίθεση με το δ’ 3μηνο 2017 όταν σημείωναν άνοδο 12,3%.
Η αρνητική αυτή διαφοροποίηση χαρακτηρίζει και όλο το 2018 (-12,2% οι επενδύσεις).
Η διατήρηση, ωστόσο, της αναπτυξιακής δυναμικής το 2018, με ετήσια αύξηση των απασχολουμένων κατά 75.000 και μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 18% στο τέλος του έτους, καταδεικνύει ότι η οικονομία έχει εισέλθει σταθερά σε μια περίοδο θετικών ρυθμών μεγέθυνσης, παρά τις διεθνείς αντιξοότητες και τις εσωτερικές προκλήσεις.
Η ένταση της επενδυτικής δραστηριότητας, όμως, δεν μπορεί παρά να είναι ζητούμενη από εδώ και στο εξής, ώστε η οικονομική ανάκαμψη να είναι ισχυρή και βιώσιμη σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών