Εγχειρίδιο μεθοδολογίας για τον έλεγχο της ποιότητας του ενεργητικού των τραπεζών ανακοίνωσε η ΕΚΤ - Ποια είναι τα βασικά σημεία

Τις οδηγίες σχετικά με τη μεθοδολογία των ελέγχων ποιότητας ενεργητικού (AQR) των τραπεζών ανακοίνωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με τη διαδικασία να διαρκεί έως τον Οκτώβριο.
Η πρώτη φάση, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τον Αύγουστο περιλαμβάνει την επιλογή χαρτοφυλακίων, ενώ η διαδικασία AQR αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο, όταν τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν μαζί με τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων (stress test) που θα διεξαχθούν σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών.
Η ΕΚΤ διένειμε στις εθνικές αρχές ένα εγχειρίδιο που περιλαμβάνει λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με:
- Τις διαδικασίες για την επικύρωση των στοιχείων και το μοντέλο ελέγχου των εισροών:
- Εκτίμηση χρηματοδοτικών ανοιγμάτων και εξασφαλίσεις
- Διασφάλιση της ποιότητας και την παρακολούθηση της προόδου
- Χρήση ανεξάρτητων εξωτερικών αποτιμήσεων για τα περιουσιακά στοιχεία
- Χρήση σημείων αναφοράς για την αξιολόγηση των τιμών της αγοράς
Σύμφωνα με την ΕΚΤ τα AQR είναι ένα βασικό συστατικό της συνολικής αξιολόγησης, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της διαφάνειας των ισολογισμών των σημαντικών τραπεζών, την εξυγίανση των ισολογισμών, όπου είναι απαραίτητο, και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών πριν η ΕΚΤ αναλάβει καθήκοντα εποπτείας τον Νοέμβριο του 2014.
Ακολουθούν ορισμένα βασικά στατιστικά στοιχεία της δεύτερης φάσης για τις 128 τράπεζες που υπόκεινται στη συνολική αξιολόγηση.
●    Συνολικό ποσό σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων του ενεργητικού των χαρτοφυλακίων που επιλέγονται για τους σκοπούς του ελέγχου: 3,72 τρισεκ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε 58% του συνόλου των σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών.
●    Εκτιμώμενος αριθμός εξεταζόμενων φακέλων πιστοδότησης ανά τράπεζα κατά μέσο όρο: 1.250.

Παρακάτω είναι μερικά βασικά στατιστικά στοιχεία της Φάσης 2 για τις 128 τράπεζες που υπόκεινται στη συνολική αξιολόγηση:

Annex – AQR execution phase

	Working block	Description
1	Διαδικασίες, πολιτικές και λογιστικός έλεγχος	Οι διαδικασίες, πολιτικές και λογιστικές πρακτικές έχουν καθοριστική επίδραση στις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων των ισολογισμών των τραπεζών και έτσι θα πρέπει να αναθεωρηθούν. Η αναθεώρηση θα καλύψει τα βασικά θέματα που επηρεάζουν τον ισολογισμό. Τέτοια βασικά θέματα περιλαμβάνουν το αν μια τράπεζα εφαρμόζει σωστά την μεθοδολογία της εύλογης αξίας, λαμβάνοντας υπόψιν τις ταξινομήσεις (π.χ. διαθέσιμα προς πώληση), την προσέγγιση των προβλέψεων, την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων.
2	Χορηγήσεις και ενερμόνιση με τους κανόνες	Η ανάλυση του πιστωτικού κινδύνου θα πρέπει να βασίζεται σε μια συνέχεια των χορηγήσεων που παρέχεται από την τράπεζα. Η πολιτική που ακολουθείται περιλαμβάνει τα στοιχεία του λογαριασμού, όπως η κατάταξη τμημάτων, η  κατάσταση και τα στοιχεία της πιστωτικής απόδοσης. Τα δεδομένα πρέπει να είναι επαρκούς ποιότητας για να εκτελείται η απαιτούμενη ανάλυση.
3	Δειγματοληψία	Η αξιολόγηση των χαρτοφυλακίων υπερβαίνει το 50% των σταθμισμένων στοιχείων του ενεργητικού για όλες τις τράπεζες που υπόκεινται στη συνολική αξιολόγηση. Δεδομένου του όγκου της ανάλυσης, δεν είναι δυνατόν να επανεξεταστούν όλα τα ανοίγματα στα επιλεγμένα χαρτοφυλάκια. Ως εκ τούτου, τα δείγματα που θα ληφθούν, θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες (όπως η ταξινόμηση των δανείων και των προβλέψεων), τη συγκεκριμένη πίστωση (δάνεια, προκαταβολές, δεσμεύσεις ή άλλα ανοίγματα εκτός ισολογισμού). Τα δείγματα που θα επιλεγούν πρέπει να είναι μεγάλα και αρκετά για να επιτρέψουν μια τεκμηριωμένη και αντιπροσωπευτική ανάλυση. Το μέγεθος του δείγματος θα εξαρτηθεί από την ομοιογένεια του χαρτοφυλακίου, τον κίνδυνο του χαρτοφυλακίου, το συνολικό αριθμό των οφειλετών και το επίπεδο συγκέντρωσης του οφειλέτη.
4	Επανεξέταση των αρχείων πιστώσεων	Οι αρμόδιες εθνικες αρχές θα επαληθεύουν ότι τα πιστωτικά ανοίγματα έχουν ταξινομηθεί σωστά (π.χ. τοποθετήθηκαν στο σωστό ρυθμιστικό τμήμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων). Παράλληλα, θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιηθεί για να εντοπίζει περιπτώσεις όπου μπορούν να οδηγήσουν σε ζημίες την τράπεζα. Για τις περιπτώσεις αυτές, οι αναμενόμενες μελλοντικές ζημίες θα μετρηθούν στο τεστ κοπώσεως. Η επαναξιολόγηση θα καλύπτει όλα τα δάνεια, προκαταβολές, χρηματοδοτικές μισθώσεις και άλλα στοιχεία εκτός ισολογισμού, συμπεριλαμβανομένων των εξειδικευμένων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, όπως η ναυτιλία και η χρηματοδότηση έργων.
5	Εγγυήσεις και αποτίμηση των ακινήτων	Ένας βασικός παράγοντας για τον καθορισμό της κατάλληλης λογιστικής αξία είναι η αποτίμηση των εξασφαλίσεων ή και των ακινήτων. Σε γενικές γραμμές, η πλειοψηφία των εξασφαλίσεων που θα πρέπει να επανεκτιμώνται για όλους τους οφειλέτες που επιλέγονται στη δειγματοληψία.
6	Προβολή των πορισμάτων της επανεξέτασης στα πιστωτικά αρχεία	Τα συμπεράσματα της επανεξέτασης στα αρχεία πιστώσεων θα προβάλλονται στο ευρύτερο χαρτοφυλάκιο, με σκοπό την αξιολόγηση της επάρκειας των προβλέψεων. Η προβολή των ευρημάτων θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ομοιογενείς ομάδες της έκθεσης (σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές ελέγχου).
7	Συλλογική ανάλυση των προβλέψεων	Μικρότερες και ομοιογενείς επισφάλειες συνήθως τροφοδοτούν μια συλλογική προσέγγιση προβλέψεων - δηλαδή, ένα in-time στατιστικό μοντέλο της σημειωθείσας απώλειας. Ομοίως, οι γενικές διατάξεις καθορίζονται συνήθως με τη χρήση μοντέλων συλλογικής προσέγγισης για το σύνολο του χαρτοφυλακίου. Για βεβαιωθεί ότι τα επίπεδα προβλέψεων είναι κατάλληλα, είναι κρίσιμο να εξασφαλιστεί ότι τα συλλογικά μοντέλα προβλέψεων είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα με το γράμμα και το πνεύμα των λογιστικών κανόνων (Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) 39 ή τα εθνικά λογιστικά πρότυπα.
8	Επίπεδο 3 εύλογης αξίας των χρηματοδοτικών ανοιγμάτων	Για τις τράπεζες με επίπεδο ανοίγματος 3, μια διεξοδική επανεκτίμηση από τις πιο σημαντικές εκθέσεις θα πραγματοποιηθούν σε επιλεκτική βάση. Για τις τράπεζες στο επίπεδο 3 της έκθεσης του τραπεζικού χαρτοφυλακίου, θα πραγματοποιηθεί επανεκτίμηση των πιο σημαντικών τίτλων. Για τις τράπεζες με τους πιο σημαντικά χαρτοφυλακια, μια ποιοτική αναθεώρηση των συναλλαγών (ανεξάρτητη επαλήθευση τιμών, έγκριση των προϊόντων, κλπ.), θα πραγματοποιηθεί, σε συνδυασμό με την ποσοτική αξιολόγηση των σημαντικότερων μοντέλων τιμολόγησης (που μετράται mark-to-market). Αναμένεται ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, λιγότερες από δέκα τα μοντέλα τιμολόγησης θα πρέπει να επανεξετάζονται σε κάθε τράπεζα, περιλαμβάνοντας την ανασκόπηση του χαρτοφυλακίου συναλλαγών, ανάλογα με το μέγεθος της έκθεσης της τράπεζας.
9	Καθορίζεται στο 1% ο δείκτης Core Equity Tier (CET), προσαρμοσμένο στα AQR	Οι τράπεζες θα πρέπει να αλλάξουν τους πιστοποιημένους λογαριασμούς του 2013, στην απίθανη περίπτωση που το AQR αναδείξει τα ζητήματα που θα πρέπει να οδηγήσουν σε αναπροσαρμογή, π.χ. προσδιορισμός των λογιστικών ατασθαλιών. Οι τράπεζες θα πρέπει να ενσωματοώσουν τα ευρήματα από τα AQR στους λογαριασμούς τους, όπου κρίθηκε αναγκαίο κατά τη λογιστική περίοδο του 2014 και μετά. Για παράδειγμα, οι τράπεζες αναμένεται να προχωρήσουν σε: - Διόρθωση ειδικών διατάξεων για μεμονωμένες απομειωμένες πιστωτικές διευκολύνσεις - Επίλυση των ειδικών διατάξεων για την απομείωση πιστωτικών διευκολύνσεων, όπου το συλλογικό μοντέλο προβλέψεων θεωρείται ότι πάσχει σε κρίσιμες πτυχές που απαιτούνται από τους λογιστικούς κανόνες (σε αυτή την περίπτωση , οι τράπεζες θα πρέπει να διορθώσουν τα εσωτερικά μοντέλα) - Προσαρμογή πιστωτικής αποτίμησης παραγώγων. Άλλα ευρήματα από τα AQR δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς του 2014, καθώς δεν απαιτείται η ρητή συμμόρφωση με τους λογιστικούς κανόνες (π.χ. δεν αφορούν ζημίες που προέκυψαν). Μαζί με τα πορίσματα των stress test, οι διαπιστώσεις των AQR θα αποτελέσουν τη βάση για τα μέτρα εποπτείας απαιτώντας από τις τράπεζες να καλύψουν τυχόν έλλειψη κεφαλαίων.
10	Διασφάλιση της ποιότητας	Οι εθνικές αρχές είναι υπεύθυνες για όλα τα αποτελέσματα που παραδίδονται στην ΕΚΤ και θα πρέπει να υπάρχει πλήρης συνέπεια για να διασφαλιστεί η ποιότητα της άσκησης σε εθνικό επίπεδο. Αυτή η διασφάλιση της ποιότητας σε εθνικό επίπεδο δεν θα πρέπει να καθοδηγείται από την ΕΚΤ, η οποία θα επικεντρωθεί στην εξασφάλιση της συνοχής στο σύστημα και τους ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των συστημάτων για την ολοκλήρωση της συνολικής αξιολόγησης

Τέλος, ισχυρές πιέσεις στην ΕΚΤ ασκούν οι γερμανικές τράπεζες, οι οποίες ζητούν την εξαίρεση των χαρτοφυλακίων των στεγαστικών δανείων από τα επικείμενα stress tests. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι γερμανικές τράπεζες, με το επιχείρημα πως η σταθερότητα της εγχώριας αγοράς ακινήτων απομακρύνει την ανάγκη επανεκτιμήσεων μετά την αρχική έκδοση του δανείου, ζητούν από την ΕΚΤ την εξαίρεση των στεγαστικών δανείων από τους ελέγχους της κεντρικής τράπεζας.

www.bankingnwes.gr