γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
(upd7)«Κάποιες τράπεζες πιθανώς να χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια λόγω των stress tests», δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Προβόπουλος απαντώντας σε ερωτήσεις στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, ζητώντας παράλληλα να σταματήσει η στοχοποίηση των ελληνικών τραπεζών, καθώς δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας.
Η δήλωσηαυτή του Προβόπουλου παρερμηνεύτηκε από την αγορά, ωστόσο διευκτινίζουμε ότι αφορούσε τη Eurobank που ήδη έχει ανακοινώσει σχέδια για ΑΜΚ 2 με 2,5 δισ. ευρώ, αφού Πειραιώς και Alpha bank θα απορροφήσουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες με ίδια μέσα στηριζόμενες στους υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας.
Παράλληλα, ο Προβόπουλος περιέγραψε βήμα βήμα, από το 2006, τις ενέργειες της τράπεζας της Ελλάδος για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, απαντώντας σε ερωτήσεις για το σκάνδαλο του ΤΤ που ξέσπασε με αφορμή της υποθέσεις της διοίκησης Φιλιππίδη.
Σύμφωνα με τον Προβόπουλο, από το 2009 έως σήμερα η ΤτΕ έχει πραγματοποιήσει 160 ελέγχους, τονίζοντας ότι δεν θα πρέπει να υπονομεύεται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα με αβάσιμες γενικεύσεις εντυπωσιασμού, ενώ γνωστοποίησε ότι συνολικά 2 φορές με επιστολές των εποπτών απορρίψαμε στο ΤΤ να χορηγεί δάνεια.
O Προβόπουλος τόνισε στους βουλευτές ότι από όλο τον κόσμο διεθνώς αναγνωρίζεται η επιτυχία των ελληνικών τραπεζών και της ΤτΕ πλην από κάποιους εδώ.
"Είναι λυπηρό βουλευτές της Ελλάδος να μην αναγνωρίζουν την προσπάθεια", ανέφερε χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, χαρακτήρισε "σκέτη υποκρισία" να λέγεται ότι με ύφεση 25% φταίνε οι τράπεζες που εμφανίζουν κόκκινα δάνεια.
Παράλληλα, υπενθύμισε σε όσους επιδίδονται σε λαϊκισμούς ότι η Τράπεζα της Ελλάδος συνέβαλλε στη διάσωση των καταθέσεων και όχι των τραπεζιτών.
"Μην λαϊκίζετε ορισμένοι κάνετε κακό...", δήλωσε.
Ο Προβόπουλος μίλησε με θετικά σχόλια για τον πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, τονίζοντας ότι η Ελλάδα έχει μπει σε πορεία σταθεροποιήσης, ενώ έντονα επικριτικός εμφανίστηκε για τον επικεφαλής των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνο Καμμένο.
Σε σύγχυση φαίνεται ότι βρέθηκαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με τη Νάντια Βαλαβάνη να δηλώνει ότι από τότε που είδε την ταινία ο «Λύκος της Wall Street» κατάλαβε πως λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα.
Παράλληλα, ο Π. Λαφαζάνης δεν αφήνει άλλο βουλευτή να μιλήσει... υποστηρίζοντας το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, ενώ επανέλαβε τα σχέδια του ΣΥΡΙΖΑ για εθνικοποίηση των τραπεζών και επανασύσταση των ΑΤΕ και ΤΤ.
Ο Προβόπουλος τοποθετήθηκε και για το ζήτημα των CDS που είχε στην κατοχή του το ΤΤ, αναφέροντας ότι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο δεν έπρεπε να αγοράζει CDS.
"Η αγορά CDS από το ΤΤ ήταν λάθος ήταν στοίχημα κατά της χώρας, άσχετο αν έβγαλε κέρδη", ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αναφορικά με τις συνεταιριστικές τράπεζες, ο Προβόπουλος τόνισε ότι έλαβαν πολλές ευκαιρίες να ανακεφαλαιοποιηθούν.
"Είχαν γίνει συνεχείς συστάσεις", ανέφερε.
Αναλυτικά η τοποθέτηση του κ. Προβόπουλου:
Θα σας περιγράψω τις εποπτικές ενέργειες της ΤτΕ στο θέμα του ΤΤ, αρχίζοντας από το 2006.
Το έτος αυτό δόθηκε στο ΤΤ άδεια πιστωτικού ιδρύματος, ενόψει της εισαγωγής του στο χρηματιστήριο. Η άδεια δόθηκε στη βάση συγκεκριμένου επιχειρηματικού σχεδίου, το οποίο προέβλεπε δραστηριοποίηση μόνο στον τομέα της πίστης ιδιωτών.
Η ΤτΕ όρισε ότι, σε περίπτωση που το ΤΤ προτίθετο να επεκταθεί πέραν της πίστης ιδιωτών, θα έπρεπε να την ενημερώσει, προκειμένου να αξιολογηθεί η ανάγκη θέσπισης πρόσθετων ειδικών όρων.
Καθώς μέχρι το 2006 το ΤΤ λειτουργούσε ως δημόσια υπηρεσία και τα μοναδικά τραπεζικά προϊόντα που διέθετε ήταν λογαριασμοί καταθέσεων και στεγαστικά δάνεια προς δημόσιους υπαλλήλους, με περιορισμένο επομένως βαθμό κινδύνου, το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου δεν ήταν προσαρμοσμένο σε πιο εξειδικευμένες δραστηριότητες χονδρικής ή επιχειρηματικής τραπεζικής.
Το 2006 έγιναν δύο επιτόπιοι έλεγχοι, που εντόπισαν αδυναμίες στα πληροφοριακά συστήματα και στην εταιρική διακυβέρνηση του ΤΤ.
Λόγω των παραπάνω αδυναμιών, η ΤτΕ όρισε ελάχιστο όριο κεφαλαιακής επάρκειας το 10%, αντί για το 8% που ίσχυε για τις υπόλοιπες τράπεζες.
Το 2007 και το 2008 έγιναν και νέοι επιτόπιοι έλεγχοι.
Όταν ανέλαβα τη διοίκηση της ΤτΕ το 2008, υποχρεώσαμε το ΤΤ να σταθμίζει τις επενδύσεις του σε σύνθετα επενδυτικά προϊόντα, στις οποίες είχε εν τω μεταξύ προβεί, με υψηλότερο δείκτη κινδύνου.
Ζητήσαμε επίσης και την αύξηση του μετοχικού του κεφαλαίου.
Στις αρχές του 2009 διαπιστώσαμε τη δραστηριοποίηση του ΤΤ στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων χωρίς την προηγούμενη ενημέρωσή μας για την αλλαγή του επιχειρηματικού σχεδίου.
Τον Απρίλιο του 2009 (επιστολή 868/13.4.2009) απαγορεύσαμε στο ΤΤ να χορηγήσει περαιτέρω επιχειρηματικά δάνεια εάν προηγουμένως δεν υιοθετηθούν κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα και συστήματα διαχείρισης κινδύνων.
Τον Ιούλιο του 2009 το ΤΤ ενημέρωσε την ΤτΕ για διορθωτικές ενέργειες καθώς και για την πρόθεση επέκτασης στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων.
Τον Οκτώβριο του 2009 (επιστολή 5200/21.10.2009) ζητήσαμε η σχεδιαζόμενη επέκταση να γίνει μόνο μετά τον επιτόπιο έλεγχο της ΤτΕ που θα διαπίστωνε την επάρκεια των διορθωτικών ενεργειών. Στον έλεγχο που επακολούθησε διαπιστώθηκαν ελλείψεις και αδυναμίες.
Το 2010 ως αποτέλεσμα του ελέγχου επεβλήθη περιορισμός (επιστολή 5107/14.4.2010), που προέβλεπε ότι τα επιχειρηματικά δάνεια μπορούν να δίνονται μόνο σε εταιρείες με υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση ή στο πλαίσιο κοινοπρακτικών δανείων.
Το 2011 πραγματοποιήθηκε η διαγνωστική άσκηση της BlackRock.
Στο πλαίσιο αυτής της άσκησης, αξιολογήθηκαν οι διαδικασίες παροχής δανείων και η ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων και εκτιμήθηκαν οι πιθανές ζημιές τους.
Από τον έλεγχο προέκυψαν πιθανές ζημίες 7% επί του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων.
Σε πρώτη ανάγνωση, το ποσοστό αυτό φαίνεται χαμηλό. Εξηγείται όμως από το γεγονός ότι, πρώτον, το ΤΤ είχε μεγάλο χαρτοφυλάκιο στεγαστικών δανείων υπαλλήλων του δημοσίου, όπου η αποπληρωμή γινόταν απευθείας από τη μισθοδοσία του δανειολήπτη και, δεύτερον, είχε μεγάλο αριθμό δανείων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Ωστόσο το ποσοστό εκτιμώμενων ζημιών για τα επιχειρηματικά δάνεια ανερχόταν σε 33,2%. Το ποσοστό αυτό κρίνεται ως ιδιαιτέρως υψηλό, καθώς όχι μόνο ήταν κατά πολύ υψηλότερο εκείνου των συστημικών τραπεζών, αλλά και επειδή το ποσοστό αυτό διαμορφώθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα, καθώς αφορούσε δάνεια που το ΤΤ είχε αρχίσει να δίνει μόλις από τα τέλη του 2008, δάνεια δηλαδή που δεν είχαν «ωριμάσει» χρονικά.
Μάλιστα η BlackRock επιβεβαίωσε τα ευρήματα των επιτόπιων ελέγχων της ΤτΕ, χαρακτηρίζοντας τη δανειακή πολιτική του ΤΤ στα επιχειρηματικά δάνεια ως «επιθετική».
Είναι σαφές ότι οι ζημιές από την επιχειρηματική πίστη θα μεγάλωναν περαιτέρω, αν η ΤτΕ δεν είχε επιβάλει τους περιορισμούς που προανέφερα.
Στα τέλη του 2012 πραγματοποιήθηκε και νέος έλεγχος της ΤτΕ από τον οποίο προέκυψαν ερωτηματικά για ορισμένες δανειοδοτήσεις. Ως οφείλαμε ενημερώσαμε σχετικά την Αρχή Ξεπλύματος.
Η Αρχή, με αφορμή την αναφορά της ΤτΕ αλλά πιθανόν και άλλα στοιχεία που συγκέντρωσε στο πλαίσιο της δικής της ανεξάρτητης έρευνας, διαβίβασε σχετικά πορίσματά της στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών.
Ακολούθησαν οι εξελίξεις που γνωρίζουμε.
Επομένως, η ΤτΕ έπραξε τα δέοντα. Έχοντας θέσει την τράπεζα υπό στενή παρακολούθηση, όταν διαπίστωσε ασυνήθεις κινήσεις, ενημέρωσε τις αρμόδιες αρχές θέτοντας στη διάθεσή τους όλα τα πορίσματά της. Η αξιολόγηση των ευρημάτων ανήκει πλέον στις δικαστικές αρχές.
Θα ήθελα όμως να αντικρούσω έναν ισχυρισμό που ακούγεται, ή ακριβέστερα, ακουγόταν.
Ότι δηλαδή το ΤΤ ήταν μία υποδειγματική τράπεζα, η οποία άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα μετά το PSI. Τα γεγονότα διαψεύδουν τον ισχυρισμό αυτό.
Το ΤΤ δεν είχε εμφανίσει αξιόλογη κερδοφορία ούτε τα χρόνια πριν από το PSI.
Στη διάρκεια π.χ. της 5-ετίας 2006-2010, που το ΤΤ λειτουργούσε ως τράπεζα, η κερδοφορία ήταν οριακά θετική, με αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων χαμηλότερη από το μισό του μέσου όρου του κλάδου.
Και μάλιστα, σε μία περίοδο που το Ελληνικό Δημόσιο είχε προβεί σε μεγάλες κεφαλαιακές ενισχύσεις του ΤΤ.
Γι αυτό και μόνον πριν από το PSI, το ΤΤ εμφάνιζε υψηλό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας, λόγω της στήριξης δηλαδή που απολάμβανε από το Ελληνικό Δημόσιο.
Με δεδομένη τη χαμηλή αποδοτικότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου και το συνεχώς διογκούμενο λειτουργικό κόστος, θα ήταν εξαιρετικά αμφίβολη η διαμόρφωση μελλοντικών εσόδων, που να υπερκαλύπτουν τα λειτουργικά έξοδα και τις πιστωτικές απώλειες του δανειακού και του επενδυτικού χαρτοφυλακίου.
Θυμίζω επίσης και τις επενδύσεις του ΤΤ σε πολύπλοκα παράγωγα προϊόντα.
Από τις επενδύσεις αυτές το ΤΤ κατέγραψε σημαντικές απώλειες τη διετία 2007-2008, καθιστώντας έτσι αναγκαία την κεφαλαιακή του ενίσχυση από το Ελληνικό Δημόσιο το 2009.
Μετά τα όσα ανέφερα, φαντάζομαι ότι δεν θα υπάρχουν απορίες γιατί το ΤΤ κρίθηκε μη βιώσιμο.
Πράγματι, κρίθηκε ότι δεν ήταν μακροχρόνια βιώσιμο, με την έννοια ότι δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί αυτοδύναμα και να αποπληρώσει την όποια κρατική βοήθεια ελάμβανε σε λογικό βάθος χρόνου.
Από όσα περιληπτικά σας ανέφερα, τεκμηριώνεται ότι η ΤτΕ είχε υπό συνεχή και στενή παρακολούθηση το ΤΤ και εξάντλησε τις δυνατότητες που της παρέχει το θεσμικό πλαίσιο, ώστε να ωθήσει το πιστωτικό αυτό ίδρυμα σε θετική κατεύθυνση.
Η ΤτΕ συνεργάστηκε και υποβοήθησε το έργο των δικαστικών αρχών παντοιοτρόπως, όπως το έκανε και σε άλλες ομοειδείς περιπτώσεις.
Η ΤτΕ δεν μπορεί βεβαίως και δεν πρέπει να υποκαταστήσει τις δικαστικές αρχές, οι οποίες θα κρίνουν για τις όποιες σκιές και ερωτηματικά υπάρχουν.
Εδώ πρέπει επίσης να διευκρινίσω ότι ο σκοπός του θεσμικού πλαισίου για τις πιστοδοτήσεις, που διεθνώς εφαρμόζεται, δεν είναι να μηδενίσει τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν οι τράπεζες κατά τη χορήγηση δανείων, αφού η παροχή πιστώσεων ενέχει από τη φύση της κίνδυνο.
Το θεσμικό πλαίσιο αποβλέπει ακριβώς στο να έχουν οι τράπεζες κεφάλαια και προβλέψεις, που να καλύπτουν τους κινδύνους που έχουν αναλάβει.
Σε κάθε περίπτωση, η ΤτΕ δεν εμπλέκεται στις αποφάσεις χορήγησης τραπεζικών δανείων ως άτυπη «προεγκρίνουσα» αρχή, όπως κάποιοι φαίνεται να πιστεύουν.
Η εγκριτική διαδικασία είναι αποκλειστική ευθύνη των εσωτερικών οργάνων και των αρμόδιων εγκριτικών επιτροπών της κάθε τράπεζας. Δική μας δουλειά είναι μέσα από δειγματοληπτικούς ελέγχους να διαπιστώνουμε – εκ των υστέρων - αν εφαρμόζεται το εποπτικό πλαίσιο, που ουσιαστικά είναι ευρωπαϊκό!
Θα ήθελα, τέλος, να επισημάνω ότι μεμονωμένες περιπτώσεις πιστοδοτήσεων που βρίσκονται υπό δικαστική κρίση δεν πρέπει να αποτελούν αφορμή για σχόλια γενίκευσης, που δίνουν την εσφαλμένη εντύπωση ενός σαθρού τραπεζικού συστήματος.
Τέτοια σχόλια είναι όχι μόνον αβάσιμα, αλλά κυρίως επικίνδυνα. Γιατί υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των καταθετών και ακυρώνουν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας.
Ιδιαίτερα σήμερα, που λόγω οικονομικής συγκυρίας, οδηγούμαστε καθημερινά σε ρυθμίσεις δανείων, η ενδεχόμενη επικράτηση κλίματος φοβίας μεταξύ των τραπεζικών στελεχών θα οδηγούσε σε εξαιρετικά επιζήμια αποτελέσματα.
Η αλήθεια είναι ότι το υψηλό ποσοστό κόκκινων δανείων είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα της βαθειάς ύφεσης, που μείωσε το ΑΕΠ κατά 25% και εκτόξευσε την ανεργία στα ύψη.
Παρά ταύτα, μέσα σε αυτό το πολύ δυσχερές περιβάλλον, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί ως προς την εξυγίανση, αναδιάταξη και ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού μας συστήματος είναι εντυπωσιακή.
Κι αυτό αναγνωρίζεται διεθνώς.
Θα ήταν έγκλημα να υπονομεύσουμε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα με αβάσιμες γενικεύσεις εντυπωσιασμού.
Νωρίτερα το www.bankingnews.gr ανέφερε:
Στην αντεπίθεση πέρασε σήμερα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος ο οποίος με αφορμή την παρουσία του στην Βουλή θα υπερασπιστεί όπως έμπρακτα έχει αποδείξει, το τραπεζικό σύστημα.
Δεν μπορεί οι τράπεζες, να βρίσκονται στοχοποιημένες λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Δεν μπορεί ο κλάδος να είναι βορά της πολιτικής σύγκρουσης.
Ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Προβόπουλος, με αφορμή την ενδιάμεση έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα 17/12/2013, αλλά και τις τελευταίες εξελίξεις για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, τις τράπεζες και την οικονομία θα βρεθεί σήμερα το πρωί στην βουλή.
Η ΤτΕ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην αποκάλυψη του σκανδάλου του ΤΤ, αφενός με το πόρισμα που εξέδωσε περίπου πριν ένα χρόνο, και το οποίο αποτέλεσε αφορμή για τις δικαστικές αρχές να διερευνήσουν το σκάνδαλο του ΤΤ και αφετέρου θα παρουσιάσει την επιστολή της ΤτΕ τον Σεπτέμβριο του 2009, βάσει την οποία η ΤτΕ απαγόρευε στο ΤΤ να χορηγεί επιχειρηματικά δάνεια.
Η ΤτΕ για την υπόθεση του ΤΤ υπήρξε προπομπός όλων των εξελίξεων με θετική συνεισφορά στην αποκάλυψη των λαθών και παραπτωμάτων που σημειώθηκαν στο ΤΤ.
Ο Προβόπουλος θα αναφερθεί και στην πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και στον τραπεζικό κλάδο επαναλαμβάνοντας τις βασικές αρχές και επιχειρήματα τα οποία ούτως ή άλλως εμφανίζονται στην ενδιάμεση έκθεση που παρουσιάστηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2013.
Εγγυητής της διαφάνειας η ΤτΕ
Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό των σκανδάλων, της σήψης και της παρακμής, υπάρχει μια αρχή, μια θεσμική αρχή που αποτελεί εγγυητή της διαφάνειας.
Υπάρχει μια αρχή που αποτελεί προπομπό κάθαρσης.
Υπάρχει μια θεσμική αρχή που έφερε στο φως τα 3 μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα της νεότερης οικονομικής ιστορίας.
Η θεσμική αρχή είναι η Τράπεζα της Ελλάδος και ο διοικητής της Γιώργος Προβόπουλος ο οποίος μαζί με τις υπηρεσίες της Κεντρικής Τράπεζας, δεν υπαναχώρησαν σε πιέσεις, δεν επηρεάστηκαν από σειρήνες, δεν υπέπεσαν στο λάθος της συγκάλυψης και αποκάλυψαν 3 μεγάλα σκάνδαλα.
Είναι όχι μόνο άτοπο, όχι μόνο λανθασμένο αλλά και λυπηρό ορισμένοι να θεωρούν ότι η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έπραξε τα δέοντα ή ότι δεν έκανε την δουλειά της ή ότι δεν πραγματοποιούσε τους επιβεβλημένους ελέγχους.
Όμως το να υποστηρίζει κάποιος κάτι είναι εύκολο.
Ας δούμε τα γεγονότα.
1)Η ΤτΕ με πόρισμα καταπέλτη αποκαλύπτει το σκάνδαλο Aspis Πρόνοια.
Η ΤτΕ παρακολουθούσε καιρό πριν τις δραστηριότητες του βασικού της μετόχου και της ασφαλιστικής Aspis Πρόνοια.
Οι εξελίξεις ήταν εν συνεχεία καταιγιστικές ειδικά μετά την μη υπαρκτή εγγυητική επιστολή όπου ουσιαστικά κατέρρευσε κεφαλαιακά η εταιρία.
Η ΤτΕ είχε εκπονήσει πόρισμα εκατοντάδων σελίδων και το είχε στείλει στην δικαιοσύνη η οποία κάλεσε τους εμπλεκόμενους και προέβη στις γνωστές αποφάσεις, προφυλακίζοντας τον Π. Ψωμιάδη βασικό μέτοχο της Aspis Πρόνοια.
2)Η ΤτΕ με πόρισμα καταπέλτη αποκαλύπτει τις δραστηριότητες του Λαυρεντιάδη και της Alapis.
Μια πολύκροτη υπόθεση όπου ενεπλάκηκε και η Proton bank στηρίχθηκε στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος.
Το σκάνδαλο Λαυρεντιάδη ή σκάνδαλο Proton bank κατ΄ εμάς σκάνδαλο Alapis αποκαλύφθηκε πλήρως από το πόρισμα της ΤτΕ στο οποίο στηρίχθηκε όλη η προανακριτική διαδικασία.
Για την δικαιοσύνη το πόρισμα της ΤτΕ ήταν αρχή για να ξεδιπλωθεί ένα κουβάρι σκανδάλου με κεντρικό πρόσωπο τον Λαυρέντη Λαυρεντιάδη.
Όλοι αναγνωρίζουν ότι η ΤτΕ κινήθηκε έγκαιρα, διασφαλίζοντας με το πόρισμα της ότι η υπόθεση θα καταλήξει στην δικαιοσύνη όπερ και εγένετο.
3) Η ΤτΕ με πόρισμα καταπέλτη πριν ένα χρόνο αποκαλύπτει σοβαρές ατασθαλίες στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.
Συντάσσει πόρισμα το οποίο στέλνει στην αρχή ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και στην δικαιοσύνη η οποία στην συνέχεια προχωράει σε ελέγχους ανοίγει λογαριασμούς και καταλήγει στο περίφημο πόρισμα της Παπανδρέου το οποίο βρίσκεται στην επικαιρότητα με κεντρικά πρόσωπα Φιλιππίδη και Κοντομηνά.
Η ΤτΕ λοιπόν ήταν μπροστάρης της κάθαρσης στα 3 σημαντικότερα οικονομικά σκάνδαλα καθώς3 αποτέλεσαν και στις 3 περιπτώσεις την βάση της έρευνας της δικαιοσύνης.
Η ΤτΕ δεν έκανε μόνο καλά την δουλειά της, δεν έπραξε μόνο τα δέοντα αλλά έκανε τα αδύνατα δυνατά ώστε να υπάρξει κάθαρση.
Στήριξε το έργο της Βουλής
Συμμετείχε η ΤτΕ σε πάνω από 200 περιπτώσεις ως εμπειρογνώμων στην Βουλή με στόχο την διαλεύκανση πλήθος οικονομικών υποθέσεων.
Η ΤτΕ μέσω στελεχών της, παροχής εγγράφων, συμμετοχής του διοικητή της Γ. Προβόπουλου ή των αρμόδιων υπηρεσιών παρείχε πληθώρα στοιχείων συνδράμοντας το έργο της ελληνικής βουλής με στόχο την διαφάνεια και την αντικειμενική ενημέρωση.
Αναλυτικά η πρώτη τοποθέτηση του κ. Προβόπουλου στη Βουλή:
Σήμερα οι ενδείξεις σταθεροποίησης της οικονομίας έχουν ισχυροποιηθεί και είναι βάσιμο να προβλεφθεί ότι το 2014 η ύφεση θα τερματιστεί.
Οι ευνοϊκότερες συνθήκες που διαμορφώνονται βασίζονται στους ακόλουθους παράγοντες:
1. Η δημοσιονομική προσαρμογή, που εφαρμόζεται για τέταρτο χρόνο, έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο και αναμένεται η καταγραφή πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013 μετά από μία μακρά περίοδο μεγάλων ελλειμμάτων.
2. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παρουσιάσει για πρώτη φορά πλεόνασμα το 2013. Η εξέλιξη οφείλεται όχι μόνο και στη μείωση των εισαγωγών, αλλά και στη σημαντική ανάκαμψη των εισπράξεων από τουριστικές υπηρεσίες και εξαγωγές αγαθών.
3. Το 2013 ο ρυθμός της ύφεσης εκτιμάται ότι θα περιοριστεί (σε 4% περίπου) σε σύγκριση τόσο με το 2012 όσο και με την πρόβλεψη στις αρχές του τρέχοντος έτους.
4. Έχουν βελτιωθεί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό οι προσδοκίες και εμπεδώνεται σταδιακά η εμπιστοσύνη. Ευνοϊκές εξελίξεις άρχισαν να διαφαίνονται και στην πραγματική οικονομία.
5. Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων σημείωσε πρόοδο μετά από καθυστερήσεις τα προηγούμενα χρόνια.
6. Οι τιμές ανταποκρίνονται πλέον στον περιορισμό της ζήτησης και του κόστους εργασίας και η εξέλιξη αυτή οδηγεί σε βελτίωση του πραγματικού εισοδήματος.
7. Η αναδιάρθρωση της οικονομίας από την πλευρά της προσφοράς προχωρεί, αν και με αργούς ρυθμούς. Είναι ωστόσο ενθαρρυντικό ότι οι εξελίξεις στις σχετικές τιμές δημιουργούν κίνητρα για τη μετακίνηση πόρων από την παραγωγή μη διεθνώς εμπορεύσιμων προς την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών, όπου η παραγωγικότητα είναι υψηλότερη. Η τάση αυτή, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας και σε δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δηλαδή σε διατηρήσιμη ανάπτυξη.
8. Ολοκληρώθηκε επιτυχώς η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και άλλαξε ριζικά η διάρθρωση του τραπεζικού τομέα. Η αναδιάταξη και ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος πραγματοποιήθηκε απολύτως ομαλά, χωρίς κανένας αποταμιευτής να υποστεί απώλεια των καταθέσεών του, δηλαδή χωρίς να διαταραχθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Τα παραπάνω συγκλίνουν στην πρόβλεψη ότι το 2014 θα είναι το πρώτο έτος θετικών ρυθμών μεταβολής του ΑΕΠ, μετά από μια εξαετία ύφεσης.
Η ανάκαμψη θα στηριχθεί:
α) στην επιβράδυνση της πτώσης της κατανάλωσης, καθώς προβλέπεται ότι θα ανακοπεί η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος,
β) στη θετική συμβολή της εξωτερικής ζήτησης, που θα ενισχυθεί από τις εξαγωγές αγαθών και τουριστικών υπηρεσιών,
γ) στη μικρή άνοδο των επιχειρηματικών επενδύσεων σε κατασκευές, πλην κατοικιών, όπως προκύπτει από τη βελτίωση των δεικτών επενδυτικής ζήτησης,
δ) στην ταχύτερη αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων και πόρων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση αφενός των επενδύσεων στις υποδομές και αφετέρου των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και
ε) στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.
Η ανάκαμψη θα επηρεάσει θετικά την απασχόληση. Το μέσο ετήσιο επίπεδο του ποσοστού ανεργίας το 2014 αναμένεται να υποχωρήσει.
Οι εξελίξεις στην παγκόσμια και ιδιαίτερα στην ευρωπαϊκή οικονομία διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που θα μπορούσε να υποβοηθήσει την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Στη ζώνη του ευρώ, η οικονομία, μετά από έξι συνεχή τρίμηνα υποχώρησης, καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Θετική συμβολή αναμένεται ότι θα έχει και η νομισματική πολιτική, η οποία μετά και την πρόσφατη μείωση των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ καθίσταται περισσότερο διευκολυντική.
H επαλήθευση ωστόσο των θετικών προοπτικών για το 2014, που αναφέρονται παραπάνω, αλλά και η πορεία της οικονομίας στο μέλλον υπόκεινται σε ισχυρές αβεβαιότητες.
Σημαντικό πρόβλημα δημιουργείται από το κοινωνικοπολιτικό κλίμα, το οποίο παρουσιάζει στοιχεία πόλωσης και αντιπαραθέσεων, σε μια περίοδο που απαιτείται το αντίθετο: η σύμπλευση κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε μια εθνική πολιτική για την έξοδο από την κρίση και για την ανάπτυξη.
Είναι συνεπώς βάσιμο να δημιουργούνται ανησυχίες ότι το 2014, έτος εκλογικών αναμετρήσεων για το Ευρωκοινοβούλιο και την τοπική αυτοδιοίκηση, η πολιτική αντιπαράθεση μπορεί να οξυνθεί περαιτέρω, η πόλωση να κορυφωθεί και ο συγκερασμός απόψεων να γίνει ακόμη δυσχερέστερος.
Αν συμβεί αυτό, η αβεβαιότητα θα ενταθεί και θα αποδυναμωθούν, αν δεν ακυρωθούν, τα στοιχεία που στηρίζουν σήμερα θετικές προβλέψεις για το 2014.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα έχει καθοριστική σημασία να παραμείνει η οικονομική πολιτική προσηλωμένη στην πραγματοποίηση των προγραμματισμένων μεταρρυθμίσεων.
Όπως αναλύεται στην Έκθεση, υπάρχουν οι αντικειμενικές δυνατότητες να τερματιστεί η παρατεταμένη ύφεση.
Προϋπόθεση ωστόσο για να επαληθευθούν οι θετικές προσδοκίες είναι ότι η οικονομική πολιτική θα αξιοποιήσει αυτές τις δυνατότητες κατ’ αρχάς για να στηρίξει την ανάκαμψη το 2014 και για να δημιουργήσει τις βάσεις ταχύτερης και διατηρήσιμης ανάπτυξης στο άμεσο μέλλον.
Για να συμβεί αυτό, η οικονομική πολιτική πρέπει:
- να συνεχίσει απαρέγκλιτα το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης, να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί και να εξασφαλίσει βιώσιμα και διευρυνόμενα πρωτογενή πλεονάσματα
- να επιταχύνει τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης της οικονομίας με στόχο τη μεταφορά επενδυτικών πόρων και θέσεων εργασίας προς τομείς διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, την αλλαγή δηλαδή του αναπτυξιακού προτύπου.
Το 2013 είναι σταθμός για τη δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς, όπως δείχνουν τα στοιχεία, επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα για πρώτη φορά μετά το 2002.
Λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης, αν και σταδιακά αποκλιμακούμενης ύφεσης, το διαρθρωτικό πρωτογενές αποτέλεσμα εκτιμάται από την Τράπεζα της Ελλάδος ότι έχει βελτιωθεί κατά 18,6 εκατοστιαίες μονάδες του δυνητικού ΑΕΠ την περίοδο 2010-2013, με συνέπεια να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους περίπου 4% του δυνητικού ΑΕΠ στο τέλος του 2013.
Η βελτίωση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική και χαρακτηρίζεται ως μια από τις μεγαλύτερες που έχουν επιτευχθεί διεθνώς.
Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η δημοσιονομική προσαρμογή βασίστηκε σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι έπρεπε σε αύξηση της φορολογίας, η οποία οδήγησε σε σημαντική επιβάρυνση των φορολογουμένων και σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος.
Η Τράπεζα της Ελλάδος είχε εξ αρχής υποστηρίξει ότι η δημοσιονομική προσαρμογή θα έπρεπε να επικεντρωθεί στη μείωση των δαπανών κατά τα δύο τρίτα και να επιδιώξει αύξηση των εσόδων κατά το ένα τρίτο με διεύρυνση της φορολογικής βάσης και περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Η προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης θα πρέπει να συνεχιστεί με αποφασιστικότητα και το 2014.
Αυτό θα οδηγήσει σε βελτίωση της εμπιστοσύνης στις προοπτικές της οικονομίας, στη σταθεροποίηση αρχικά και μετέπειτα στη σταδιακή αποκλιμάκωση του λόγου δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ.
Εξάλλου, η ανάκαμψη της οικονομίας αναμένεται να βοηθήσει στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων και γενικότερα να διευκολύνει τη βιώσιμη δημοσιονομική προσαρμογή.
Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων είναι η περαιτέρω διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η οποία θα πρέπει να προέλθει κυρίως από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και όχι από την επιβολή νέων φόρων ή τη συνεχή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των ήδη φορολογουμένων.
Αν υπάρξει πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση, διευρύνονται οι δυνατότητες να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση των ήδη φορολογουμένων που έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Πρόοδος έχει σημειωθεί και στον εξορθολογισμό του δημόσιου τομέα. Σε σχέση ωστόσο με την πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής η πρόοδος είναι πολύ βραδύτερη και εκκρεμούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την ορθολογική λειτουργία του κράτους.
Γι’ αυτό και επιβάλλεται τώρα ένταση των προσπαθειών για την αναδιάρθρωση και εξυγίανση του δημόσιου τομέα.
Ιδιαίτερη έμφαση απαιτείται, τέλος, στην επιτάχυνση της διαδικασίας των αποκρατικοποιήσεων, προκειμένου να καλυφθούν οι αποκλίσεις του 2013 και να τονωθεί το επιχειρηματικό κλίμα, γεγονός που θα συμβάλει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Ιδιαίτερα σημαντικές ήταν τους προηγούμενους μήνες οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα.
Η ανακεφαλαιοποίηση και η αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος οδήγησε σε ένα νέο τοπίο με λιγότερες σε αριθμό και ισχυρότερες τράπεζες.
Και τούτο παρά το γεγονός ότι στις αρχές του προηγούμενου χρόνου η κρίση στην Κύπρο αναζωπύρωσε ανησυχίες και αβεβαιότητες για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και την οικονομία γενικότερα.
Οι κίνδυνοι, που ήταν όντως μεγάλοι, αποτράπηκαν μετά την ταχεία, συντονισμένη και αποτελεσματική παρέμβαση της Κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ελλάδος.
Βραχυχρόνια, οι χορηγήσεις νέων δανείων παραμένουν πολύ περιορισμένες καθώς υπάρχουν ακόμη παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην πιστοδοτική ικανότητα των τραπεζών.
Ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η συσσώρευση δανείων σε καθυστέρηση, η οποία αποθαρρύνει τη χορήγηση νέων πιστώσεων και αποστερεί τις τράπεζες από τους πόρους που αντιπροσωπεύουν τα χρεολύσια, τους οποίους θα ήταν δυνατόν να ανακυκλώσουν σε νέα δάνεια.
Τα δάνεια σε καθυστέρηση εξάλλου δημιουργούν το ενδεχόμενο μελλοντικών απομειώσεων της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών και συντηρούν την ανάγκη δέσμευσης κεφαλαίων για σχηματισμό υψηλών προβλέψεων.
Ταυτόχρονα, η ζήτηση χρηματοδότησης παραμένει αδύναμη, καθώς η επενδυτική δραστηριότητα έχει μειωθεί, η υψηλή ανεργία, οι μειώσεις εισοδημάτων και η πτωτική τάση των τιμών των ακινήτων αποθαρρύνουν τη ζήτηση δανείων εκ μέρους των νοικοκυριών και το κόστος δανεισμού παραμένει υψηλό.
Η υπό εξέλιξη βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών και του μικροοικονομικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς τη χώρα και το τραπεζικό της σύστημα αναμένεται να συνοδευθούν από εξομάλυνση της πιστωτικής επέκτασης μεσοπρόθεσμα, καθώς: Θα επιτρέψουν τη σταδιακή ανάκτηση της πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στη διεθνή διατραπεζική αγορά.
Θα βοηθήσουν την επανάκαμψη των καταθέσεων, θα δημιουργήσουν υγιή ζήτηση πιστώσεων και θα συμβάλουν σε υποχώρηση του πιστωτικού κινδύνου.
Σημαντική συμβολή στη βελτίωση των συνθηκών προσφοράς πιστώσεων αναμένεται ότι θα έχει και η αποτελεσματική διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στις μέχρι σήμερα ακολουθούμενες πολιτικές των τραπεζών.
Έρχομαι τώρα στο θέμα της χρηματοδότησης της ανάκαμψης.
Η προβλεπόμενη ανάκαμψη της οικονομίας θα πρέπει να στηριχθεί σε επιχειρηματικές επενδύσεις που εστιάζονται σε εξωστρεφείς παραγωγικούς κλάδους και επιχειρήσεις.
Όσο όμως οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών παραμένουν αρνητικές, πιέζοντας την καταθετική βάση του τραπεζικού συστήματος, η ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν αυτές τις επενδύσεις θα είναι περιορισμένη, τουλάχιστον βραχυχρόνια. Κατά συνέπεια, για να στηριχθεί η οικονομική ανάκαμψη, η ροή δανειακών κεφαλαίων μέσω των τραπεζών προς την πραγματική οικονομία θα πρέπει βραχυπρόθεσμα να συμπληρωθεί με εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως είναι οι εξής:
Πρώτον, δανεισμός από τις αγορές εταιρικών ομολόγων. Η αναθεώρηση του νομικού πλαισίου που διέπει τα ομολογιακά δάνεια στην Ελλάδα θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη δημιουργία μιας εγχώριας αγοράς εταιρικών ομολόγων για μικρότερες εταιρίες με περιορισμένη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.
Δεύτερον, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Καθώς η εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας θα ενισχύεται, οι εγχώριες εταιρίες θα αποκτούν μεγαλύτερη πρόσβαση στις αγορές για χρηματοδότηση.
Τρίτον, πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ. Την περίοδο 2000-2008, οι ελληνικές επιχειρήσεις απορρόφησαν πόρους της τάξεως του 1,6% του ΑΕΠ ετησίως για χρηματοδότηση επενδύσεων. Το 2013, οι πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ υπολογίζονται σε 4,2 δισεκ. ευρώ (2,3% του ΑΕΠ).
Τέταρτον, πόροι από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Το 2013-14, η ΕΤΕπ προβλέπεται να συγχρηματοδοτήσει μέσω εμπορικών τραπεζών δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις ύψους 1,4 δισεκ. ευρώ.
Το επόμενο κρίσιμο βήμα για το τραπεζικό σύστημα είναι ο σχεδιασμός ενός μακροχρόνια βιώσιμου επιχειρηματικού υποδείγματος.
Είναι προφανές ότι κάθε τράπεζα ξεκινά από διαφορετική αφετηρία. Ωστόσο, οι βασικοί άξονες του σχεδιασμού πρέπει να είναι κοινοί και να επικεντρώνονται: στον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας και γενικότερα στην εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου μέσω οργανικής κερδοφορίας, στην απεμπλοκή από μη αμιγώς τραπεζικές εργασίες, στον επανασχεδιασμό των δραστηριοτήτων στο εξωτερικό, στην ενεργό διαχείριση των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού και στην ορθή τιμολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Με βάση τα ανωτέρω, θα ενισχυθεί ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στη στήριξη του νέου αναπτυξιακού προτύπου της οικονομίας.
Η στήριξη αυτού του προτύπου προϋποθέτει ένα νέο πλαίσιο παροχής πιστώσεων και διαχείρισης κινδύνων, ώστε να αποφευχθούν οι τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά την δεκαετία προ της κρίσεως, όταν ένα μεγάλο μέρος των πιστώσεων κατευθύνθηκε προς επενδύσεις σε κατοικίες και κατανάλωση.
Αυτό συνεπάγεται ότι οι νέες πιστώσεις θα πρέπει να κατευθύνονται σε δυναμικές επιχειρήσεις με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και προοπτικές ανάπτυξης.
Με βάση αυτή τη στόχευση, θα πρέπει να επιδιώκεται και η ενδυνάμωση των επιχειρήσεων μέσω συνενώσεων και μάλιστα, όπου είναι εφικτό, και με στήριξη από τις εμπλεκόμενες τράπεζες.
Η Τράπεζα της Ελλάδος ανέθεσε τον Ιούλιο του 2013, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Μνημόνιο και κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας, στη συμβουλευτική εταιρία BlackRock τη διεξαγωγή διαγνωστικής μελέτης στα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
Τα αποτελέσματα της διαγνωστικής μελέτης, σε συνδυασμό με τα σχέδια αναδιάρθρωσης που έχουν υποβάλει οι τράπεζες, θα ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, η οποία θα ολοκληρωθεί σύντομα.
Υπενθυμίζεται ότι, σε περίπτωση που θα απαιτηθεί κεφαλαιακή ενίσχυση βάσει των αποτελεσμάτων της άσκησης, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας διαθέτει ήδη ένα ικανοποιητικό απόθεμα της τάξεως των 8-9 δισεκ. ευρώ.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Το 2013 συμπληρώθηκε ο τέταρτος χρόνος της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της μεγάλης κρίσης.
Στα χρόνια αυτά η ύφεση ήταν βαθιά και το κόστος που κατέβαλαν οι πολίτες υψηλό.
Σήμερα, όμως, υπάρχουν οι δυνατότητες να ανακοπεί η πτωτική πορεία, καθώς, παρά τις κατά καιρούς καθυστερήσεις και αστοχίες, έχει καταγραφεί ουσιαστική πρόοδος: εξαλείφθηκαν τα δίδυμα ελλείμματα, το δημοσιονομικό και το εξωτερικό, ανακτήθηκαν οι απώλειες ανταγωνιστικότητας κόστους, αντιμετωπίσθηκαν μεγάλα κενά του ασφαλιστικού συστήματος, ανασυγκροτήθηκε επιτυχώς το τραπεζικό σύστημα.
Αν και έχουμε διανύσει ένα μεγάλο μέρος της αναγκαίας διαδρομής, η προσπάθεια προσαρμογής δεν έχει ολοκληρωθεί. Απομένει να πορευτούμε ακόμη το δύσκολο «τελευταίο μίλι».
Η σταθεροποίηση που καταγράφεται είναι ακόμη εύθραυστη. Αποτελεί, επομένως, εθνική ανάγκη να διαφυλαχθούν όσα έχουμε ήδη επιτύχει με τεράστιο κοινωνικό κόστος, να αποτραπούν οπισθοδρομήσεις και να σιγουρέψουμε την οικονομική προοπτική της χώρας.
(πρώτη ενημέρωση 16 Ιανουαρίου 2013, 07:09)
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών