Το υποβρύχιο «Ran» ξεσκέπασε τα μυστικά των πάγων που λιώνουν Ανταρκτικής και χάθηκε στα παγωμένα βάθη
Το 2022, μια διεθνής ομάδα ερευνητών έστειλε έναν αυτόνομο υποβρύχιο μηχανισμό μήκους 6 μέτρων κάτω από το στρώμα πάγου του παγετώνα Dotson στη Δυτική Ανταρκτική.
Η συσκευή, που ονομάστηκε «Ran», καταδύθηκε σε μια ανεξερεύνητη ζώνη για να αποκαλύψει τους μηχανισμούς της επιταχυνόμενης τήξης του πάγου.
Οι νέες αποστολές του 2024 επιβεβαίωσαν ανησυχητικές τάσεις, αλλά έφεραν και ένα σοκ: το ίδιο το υποβρύχιο εξαφανίστηκε στα παγωμένα ρεύματα, υπενθυμίζοντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε αυτή τη ζώνη παγκόσμιων κλιματικών μεταβολών.
Κατάδυση στο άγνωστο: Μια διαδρομή 600 μιλίων
Σε 27 ημέρες, το «Ran» διέσχισε πάνω από 1.000 χιλιόμετρα, από τα οποία 16 χιλιόμετρα εντός της εσωτερικής κοιλότητας του παγετώνα, με στόχο να μελετηθεί η επιταχυνόμενη τήξη στη βάση, εκεί όπου τα υποθαλάσσια ρεύματα διαβρώνουν τις παγωμένες μάζες.
Το όχημα κατέγραψε την τοπογραφία του πυθμένα, αποκαλύπτοντας ασυμμετρία: ο δυτικός τομέας λιώνει γρηγορότερα, επειδή το στρώμα πάγου εκεί είναι λεπτότερο, ενώ ο ανατολικός, πιο παχύς και συμπαγής, αντιστέκεται περισσότερο.
Αυτά τα ευρήματα αλλάζουν ριζικά την κατανόηση της δυναμικής των παγοκρηπίδων, οι οποίες λειτουργούν ως φυσικοί φραγμοί που εμποδίζουν τον ηπειρωτικό πάγο να καταρρεύσει στη θάλασσα.
Ανακαλύψεις κάτω από τον πάγο: Οι χάρτες που αλλάζουν τα κλιματικά μοντέλα
Χρησιμοποιώντας ηχοεντοπισμό (sonar), το «Ran» σχεδίασε λεπτομερείς χάρτες μιας έκτασης 80 τετραγωνικών χιλιομέτρων στη βάση του παγετώνα.
Επάνω τους αποτυπώθηκαν μυστηριώδεις σχηματισμοί: θόλοι όμοιοι σαν σταγόνες, ομαλές πλατφόρμες και ίχνη διάβρωσης από θαλάσσια ρεύματα.
Αυτά τα δεδομένα ανέτρεψαν τις παλαιότερες θεωρίες περί ομοιόμορφης τήξης από κάτω.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τροποποιημένη κυκλική πολική ροή (modified Circumpolar Deep Water – mCDW) — ένα μείγμα θερμών ρευμάτων από τον Ειρηνικό και τον Ινδικό Ωκεανό — ενισχύει τη διάβρωση στα δυτικά.
Μετρήσεις της ταχύτητας των ρευμάτων επιβεβαίωσαν ραγδαία αύξηση των ρωγμών στον πάγο.
Τα αποτελέσματα αυτά δημοσιεύθηκαν στη βασική μελέτη του περιοδικού Science Advances, η οποία θεωρείται ορόσημο στην κατανόηση της τήξης της Ανταρκτικής.
Ο ρόλος των παγοκρηπίδων: Οι «φύλακες» που καταρρέουν
Σε αντίθεση με τους ηπειρωτικούς παγετώνες, οι παγοκρηπίδες είναι πλωτές πλατφόρμες πάγου που κρατούν πίσω τις τεράστιες μάζες πάγου από το να κυλήσουν στον ωκεανό.
Η εξασθένησή τους απειλεί να προκαλέσει άνοδο της στάθμης των θαλασσών και χαοτικές μεταβολές στα πολικά οικοσυστήματα.
Η κατάδυση κάτω από αυτές, όπως σημείωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Anna Volin, είναι ο μόνος τρόπος να δούμε την "ανάποδη πλευρά" του παγωμένου κόσμου.
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες στηρίζονταν σε δορυφορικά δεδομένα και δείγματα πάγου, αλλά οι νέοι χάρτες υψηλής ανάλυσης αποκαλύπτουν λεπτομέρειες αόρατες από το διάστημα.
Ο χαμένος ήρωας: Τα διδάγματα του 2024
Όταν η ομάδα επέστρεψε το 2024 για να καταγράψει τις αλλαγές που είχαν συντελεστεί, την περίμενε μια τραγική ανατροπή: το «Ran» δεν απάντησε ποτέ στο σήμα επαναφοράς.
Πιθανότατα παγιδεύτηκε στον τραχύ βυθό ή παρεκτράπηκε από τα υποθαλάσσια ρεύματα — ίσως ακόμη και από θαλάσσιους οργανισμούς.
Παρά τις 14 επιτυχημένες αποστολές, διάρκειας από λίγες ώρες έως και μια ολόκληρη ημέρα, το υποβρύχιο δεν κατάφερε να επιστρέψει με όλα τα δεδομένα.
Η Volin, ωστόσο, υπογράμμισε την ανεκτίμητη αξία του υλικού που συλλέχθηκε:
«Αυτό είναι ένα βήμα προς την κατανόηση της εξέλιξης του παγοκαλύμματος της Ανταρκτικής», είπε.
Η ελπίδα τώρα στηρίζεται στην κατασκευή ενός νέου υποβρυχίου, για να συνεχιστεί η αποστολή σε μια ζώνη όπου το κλίμα καθορίζει τη μοίρα ολόκληρου του πλανήτη.
Στοιχεία της αποστολής «Ran»:
Μήκος υποβρυχίου: 6 μέτρα (20 πόδια)
Διαδρομή το 2022: Πάνω από 1.000 χλμ, εκ των οποίων 16 χλμ μέσα στην παγοκοιλότητα
Έκταση χαρτογράφησης: 80 τ.χλμ της βάσης του παγετώνα
Ασύμμετρη τήξη: Δύση – ταχύτερη (λεπτότερος πάγος), Ανατολή – βραδύτερη (παχύτερος πάγος)
Αιτία επιτάχυνσης: Τροποποιημένη κυκλική πολική ροή (mCDW)
Επιστημονική δημοσίευση: Science Advances
Αποστολές του 2024: 14 εξορμήσεις – το υποβρύχιο χάθηκε
Ρόλος παγοκρηπίδων: Φυσικό φράγμα απέναντι στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών
Η τραγική απώλεια του «Ran» μέσα στα παγωμένα βάθη της Ανταρκτικής δεν είναι απλώς το τέλος μιας αποστολής· είναι μια δραματική υπενθύμιση ότι ο πάγος της Γης λιώνει ταχύτερα απ’ όσο προλαβαίνει η ανθρωπότητα να τον μελετήσει.
www.bankingnews.gr
Η συσκευή, που ονομάστηκε «Ran», καταδύθηκε σε μια ανεξερεύνητη ζώνη για να αποκαλύψει τους μηχανισμούς της επιταχυνόμενης τήξης του πάγου.
Οι νέες αποστολές του 2024 επιβεβαίωσαν ανησυχητικές τάσεις, αλλά έφεραν και ένα σοκ: το ίδιο το υποβρύχιο εξαφανίστηκε στα παγωμένα ρεύματα, υπενθυμίζοντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε αυτή τη ζώνη παγκόσμιων κλιματικών μεταβολών.
Κατάδυση στο άγνωστο: Μια διαδρομή 600 μιλίων
Σε 27 ημέρες, το «Ran» διέσχισε πάνω από 1.000 χιλιόμετρα, από τα οποία 16 χιλιόμετρα εντός της εσωτερικής κοιλότητας του παγετώνα, με στόχο να μελετηθεί η επιταχυνόμενη τήξη στη βάση, εκεί όπου τα υποθαλάσσια ρεύματα διαβρώνουν τις παγωμένες μάζες.
Το όχημα κατέγραψε την τοπογραφία του πυθμένα, αποκαλύπτοντας ασυμμετρία: ο δυτικός τομέας λιώνει γρηγορότερα, επειδή το στρώμα πάγου εκεί είναι λεπτότερο, ενώ ο ανατολικός, πιο παχύς και συμπαγής, αντιστέκεται περισσότερο.
Αυτά τα ευρήματα αλλάζουν ριζικά την κατανόηση της δυναμικής των παγοκρηπίδων, οι οποίες λειτουργούν ως φυσικοί φραγμοί που εμποδίζουν τον ηπειρωτικό πάγο να καταρρεύσει στη θάλασσα.
Ανακαλύψεις κάτω από τον πάγο: Οι χάρτες που αλλάζουν τα κλιματικά μοντέλα
Χρησιμοποιώντας ηχοεντοπισμό (sonar), το «Ran» σχεδίασε λεπτομερείς χάρτες μιας έκτασης 80 τετραγωνικών χιλιομέτρων στη βάση του παγετώνα.
Επάνω τους αποτυπώθηκαν μυστηριώδεις σχηματισμοί: θόλοι όμοιοι σαν σταγόνες, ομαλές πλατφόρμες και ίχνη διάβρωσης από θαλάσσια ρεύματα.
Αυτά τα δεδομένα ανέτρεψαν τις παλαιότερες θεωρίες περί ομοιόμορφης τήξης από κάτω.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τροποποιημένη κυκλική πολική ροή (modified Circumpolar Deep Water – mCDW) — ένα μείγμα θερμών ρευμάτων από τον Ειρηνικό και τον Ινδικό Ωκεανό — ενισχύει τη διάβρωση στα δυτικά.
Μετρήσεις της ταχύτητας των ρευμάτων επιβεβαίωσαν ραγδαία αύξηση των ρωγμών στον πάγο.
Τα αποτελέσματα αυτά δημοσιεύθηκαν στη βασική μελέτη του περιοδικού Science Advances, η οποία θεωρείται ορόσημο στην κατανόηση της τήξης της Ανταρκτικής.
Ο ρόλος των παγοκρηπίδων: Οι «φύλακες» που καταρρέουν
Σε αντίθεση με τους ηπειρωτικούς παγετώνες, οι παγοκρηπίδες είναι πλωτές πλατφόρμες πάγου που κρατούν πίσω τις τεράστιες μάζες πάγου από το να κυλήσουν στον ωκεανό.
Η εξασθένησή τους απειλεί να προκαλέσει άνοδο της στάθμης των θαλασσών και χαοτικές μεταβολές στα πολικά οικοσυστήματα.
Η κατάδυση κάτω από αυτές, όπως σημείωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Anna Volin, είναι ο μόνος τρόπος να δούμε την "ανάποδη πλευρά" του παγωμένου κόσμου.
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες στηρίζονταν σε δορυφορικά δεδομένα και δείγματα πάγου, αλλά οι νέοι χάρτες υψηλής ανάλυσης αποκαλύπτουν λεπτομέρειες αόρατες από το διάστημα.
Ο χαμένος ήρωας: Τα διδάγματα του 2024
Όταν η ομάδα επέστρεψε το 2024 για να καταγράψει τις αλλαγές που είχαν συντελεστεί, την περίμενε μια τραγική ανατροπή: το «Ran» δεν απάντησε ποτέ στο σήμα επαναφοράς.
Πιθανότατα παγιδεύτηκε στον τραχύ βυθό ή παρεκτράπηκε από τα υποθαλάσσια ρεύματα — ίσως ακόμη και από θαλάσσιους οργανισμούς.
Παρά τις 14 επιτυχημένες αποστολές, διάρκειας από λίγες ώρες έως και μια ολόκληρη ημέρα, το υποβρύχιο δεν κατάφερε να επιστρέψει με όλα τα δεδομένα.
Η Volin, ωστόσο, υπογράμμισε την ανεκτίμητη αξία του υλικού που συλλέχθηκε:
«Αυτό είναι ένα βήμα προς την κατανόηση της εξέλιξης του παγοκαλύμματος της Ανταρκτικής», είπε.
Η ελπίδα τώρα στηρίζεται στην κατασκευή ενός νέου υποβρυχίου, για να συνεχιστεί η αποστολή σε μια ζώνη όπου το κλίμα καθορίζει τη μοίρα ολόκληρου του πλανήτη.
Στοιχεία της αποστολής «Ran»:
Μήκος υποβρυχίου: 6 μέτρα (20 πόδια)
Διαδρομή το 2022: Πάνω από 1.000 χλμ, εκ των οποίων 16 χλμ μέσα στην παγοκοιλότητα
Έκταση χαρτογράφησης: 80 τ.χλμ της βάσης του παγετώνα
Ασύμμετρη τήξη: Δύση – ταχύτερη (λεπτότερος πάγος), Ανατολή – βραδύτερη (παχύτερος πάγος)
Αιτία επιτάχυνσης: Τροποποιημένη κυκλική πολική ροή (mCDW)
Επιστημονική δημοσίευση: Science Advances
Αποστολές του 2024: 14 εξορμήσεις – το υποβρύχιο χάθηκε
Ρόλος παγοκρηπίδων: Φυσικό φράγμα απέναντι στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών
Η τραγική απώλεια του «Ran» μέσα στα παγωμένα βάθη της Ανταρκτικής δεν είναι απλώς το τέλος μιας αποστολής· είναι μια δραματική υπενθύμιση ότι ο πάγος της Γης λιώνει ταχύτερα απ’ όσο προλαβαίνει η ανθρωπότητα να τον μελετήσει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών