Για να κατανοήσουμε το μέγεθός της, αρκεί να φανταστούμε το Έβερεστ να βυθίζεται σε αυτήν: ακόμη και τότε, η κορυφή του θα ήταν καλυμμένη από παραπάνω από ένα χιλιόμετρο νερού
Όταν ο άνθρωπος κοιτάζει την ήρεμη επιφάνεια της θάλασσας, μοιάζει με ένα γυαλιστερό καθρέφτη.
Αλλά κάτω από αυτή την ηρεμία κρύβεται ένας κόσμος που παραμένει ακατανόητος.
Ανάμεσα σε όλες τις θάλασσες του πλανήτη, η Θάλασσα των Μαριανών ή Τάφρος των Μαριανών ξεχωρίζει .
Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Ειρηνικού Ωκεανού και θεωρείται όχι μόνο γεωγραφικό αντικείμενο, αλλά και σύμβολο του άγνωστου.
Εδώ, στην καρδιά της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Γης, η Άβυσσος των Μαριαννών, ένας τόπος όπου ο άνθρωπος κοιτάζει την άβυσσο και η επιστήμη αντιμετωπίζει τα όρια της.
Γεωγραφία της Αβύσσου
Η Θάλασσα των Μαριανών εκτείνεται μεταξύ της Θάλασσας των Καρολίνων και της Θάλασσας των Φιλιππίνων, ανατολικά της νησιωτικής αλυσίδας, αλλά η σημασία της ξεπερνά τη γεωγραφία.
Στη σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών, σχηματίστηκε η άβυσσος των Μαριανών — ένα τεράστιο τεκτονικό χάσμα μήκους 2.550 χιλιομέτρων και πλάτους περίπου 70 χιλιομέτρων.
Στο κέντρο της βρίσκεται το διάσημο Challenger Deep, το οποίο φτάνει σε βάθος σχεδόν 11 χιλιομέτρων.
Για να κατανοήσουμε το μέγεθός της, αρκεί να φανταστούμε το Έβερεστ να βυθίζεται σε αυτήν: ακόμη και τότε, η κορυφή του θα ήταν καλυμμένη από παραπάνω από ένα χιλιόμετρο νερού.
Η οδύσσεια των εξερευνητών
Η ιστορία της εξερεύνησης της Αβύσσου των Μαριανών ξεκίνησε το 1875, όταν το πλήρωμα του βρετανικού πλοίου HMS Challenger κατέγραψε για πρώτη φορά το ρεκόρ βάθους.
Εκείνη την εποχή, οι ναυτικοί χρησιμοποίησαν μόνο σκοινιά και βάρη, αλλά αυτή η ανακάλυψη αποτέλεσε την αφετηρία για την ωκεανογραφία ως επιστήμη.
Στον 20ο αιώνα, η τεχνολογία αντικατέστησε τις πρωτόγονες μεθόδους και ο άνθρωπος κατέβηκε για πρώτη φορά στο σκοτάδι της αβύσσου.
Το 1960, ο Ελβετός Jacques Piccard και ο Αμερικανός Don Walsh, με το βαθυσκάφος Trieste, έφτασαν στον πυθμένα της άβυσσου.
Η πίεση 1.000 ατμοσφαιρών απειλούσε να συντρίψει το σκάφος, αλλά η αποστολή απέδειξε ότι η ζωή μπορεί να υπάρχει ακόμη και εκεί που κυριαρχεί το σκοτάδι.
Δεκαετίες αργότερα, ο σκηνοθέτης James Cameron επανέλαβε το επίτευγμά τους, περνώντας σχεδόν τρεις ώρες στον πυθμένα με το σκάφος Deepsea Challenger.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής, δεν τράβηξε μόνο πλάνα, αλλά και συνέλεξε δείγματα πετρωμάτων και μικροοργανισμών.
Από τότε, λιγότεροι άνθρωποι έχουν επισκεφτεί αυτό το βάθος από ό,τι τη Σελήνη.
Ένοικοι του σκοταδιού
Με θερμοκρασία λίγο πάνω από το μηδέν και πλήρη έλλειψη φωτός, η ζωή δεν σταματάει, παρά τις προσδοκίες.
Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν βακτήρια, σκουλήκια και αμφίποδα που έχουν προσαρμοστεί στην τεράστια πίεση.
Το 2019, Ιαπωνική ομάδα με το υποβρύχιο Shinkai ανακάλυψε 6500 βακτήρια που αντέχουν σε πίεση 1.000 μεγαπάσκάλ.
Αυτές οι μορφές ζωής μπορούν να επιβιώνουν για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, σαν να είναι συντηρημένες στον χρόνο.
Αν παρόμοιες συνθήκες διαμορφώνονται στους υπόγειους ωκεανούς των δορυφόρων του Δία ή του Κρόνου, μήπως εκεί να υπάρχει ζωή;
Τι... άλλο κρύβουν τα βάθη
Η Άβυσσος των Μαριαννών είναι όχι μόνο ρωγμή στον γήινη φλοιό, αλλά και ένα σύστημα τεκτονικών διεργασιών.
Εδώ, μια πλάκα εισχωρεί κάτω από την άλλη, σχηματίζοντας ζώνες υποδόμησης.
Κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού κρύβονται γιγάντιοι αποθηκευτικοί χώροι νερού, που «εκτοξεύονται» σε μάγμα.
Αυτή η ανακάλυψη άλλαξε την κατανόηση του υδρολογικού κύκλου: αποδείχθηκε ότι μέρος της υγρασίας κυκλοφορεί συνεχώς μεταξύ του ωκεανού και των εσωτερικών στρωμάτων του πλανήτη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Αβύσσου των Μαριαννών είναι ένα υπογείως αντλητικό σύστημα της Γης.
Ασυνήθιστοι ήχοι
Ερευνώντας το NOAA (Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμοσφαιρικών Μελετών των ΗΠΑ), οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η Θάλασσα των Μαριανών δεν είναι τόσο σιωπηλή όσο φαίνεται.
Το 2016, καταγράφηκε ένας περίεργος ήχος, ο οποίος αναλύθηκε και θεωρήθηκε ότι πρόκειται για τραγούδι φάλαινας, αλλά με ασυνήθιστα εκτεταμένο φάσμα — από 40 έως 8000 Hz.
Οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι αυτό είναι ένα νέο είδος φωνητικής εκδήλωσης των βαθύ-ωκεανικών φαλαινών, αν και δεν αποκλείουν φυσικές αιτίες, όπως σεισμικές ή ηφαιστειακές διεργασίες.
Χημεία ζωής και μετάλλων
Το 2020, η κινεζική αποστολή Tansuo-2 ανακάλυψε μοναδικούς μικροοργανισμούς ικανούς να επεξεργάζονται βαρέα μέταλλα.
Αυτά τα βακτήρια θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για νέες τεχνολογίες, από τον καθαρισμό λυμάτων έως βιοτεχνολογικές λύσεις για τη βιομηχανία.
Ταυτόχρονα, στον πυθμένα της άβυσσου ανακαλύφθηκε μικροπλαστικό που έχει φτάσει σε βάθος άνω των 10 χιλιομέτρων.
Αυτό είναι ένα ανησυχητικό σημάδι ότι η ανθρώπινη παρουσία έχει φτάσει ακόμα και σε περιοχές όπου το φως δεν φτάνει ποτέ.
Ανεξήγητα φαινόμενα
Οι επιστήμονες καταγράφουν ανώμαλα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και σεισμικούς παλμούς πάνω από την άβυσσο που δεν σχετίζονται με σεισμούς. Οι πιθανές εξηγήσεις περιλαμβάνουν κίνηση μάγματος ή κατακρήμνιση υποβρύχιων κοιλοτήτων γεμάτων με αέριο. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι αυτοί οι παράγοντες ενδέχεται να επηρεάζουν το σχηματισμό μετάλλων και να προκαλούν τοπικές κλιματικές διακυμάνσεις στην περιοχή.
Ένας τόπος που λέγεται... "Εξωπλανητικός"! - Γιατί...
Αν φανταστούμε τον άνθρωπο να βρίσκεται στο βυθό της άβυσσου, θα έβλεπε το σκοτεινό τοπίο, όπου το μέταλλο λυγίζει από την πίεση, οι ήχοι δεν διαδίδονται και η ζωή λάμπει μόνη της.
Γι’ αυτό η Θάλασσα των Μαριαννών συχνά συγκρίνεται με εξωγήινους κόσμους.
Οι συνθήκες διαβίωσης των πλασμάτων του βοηθούν την NASA να μοντελοποιήσει πιθανές μορφές ζωής στην Ευρώπη και τον Εγκέλαδο— δορυφόρους του Δία και του Κρόνου, των οποίων οι υποθαλάσσιοι ωκεανοί μπορεί να μοιάζουν με τις βαθιές θαλάσσιες περιοχές της Γης.
Στην βάση της αβύσσου
Λιγότερο από το 10% της Θάλασσας των Μαριανών έχει μελετηθεί αναλυτικά.
Οι επιστήμονες μόλις αρχίζουν να κατανοούν τις διεργασίες που συμβαίνουν κάτω από τα χιλιόμετρα νερού.
Τι κρύβεται κάτω από τις καταθέσεις;
Υπάρχουν υποθαλάσσιες σπηλιές που εκλύουν θερμότητα ή κρυφές μορφές ζωής που δεν φανταζόμαστε;
Κάθε νέα κατάδυση φέρνει όχι μόνο απαντήσεις, αλλά και νέες ερωτήσεις.
Και σε αυτό βρίσκεται η κύρια μαγεία της Θάλασσας των Μαριανών: όσο περισσότερο μαθαίνουμε, τόσο πιο έντονα αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του άγνωστου.
www.bankingnews.gr
Αλλά κάτω από αυτή την ηρεμία κρύβεται ένας κόσμος που παραμένει ακατανόητος.
Ανάμεσα σε όλες τις θάλασσες του πλανήτη, η Θάλασσα των Μαριανών ή Τάφρος των Μαριανών ξεχωρίζει .
Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Ειρηνικού Ωκεανού και θεωρείται όχι μόνο γεωγραφικό αντικείμενο, αλλά και σύμβολο του άγνωστου.
Εδώ, στην καρδιά της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Γης, η Άβυσσος των Μαριαννών, ένας τόπος όπου ο άνθρωπος κοιτάζει την άβυσσο και η επιστήμη αντιμετωπίζει τα όρια της.
Γεωγραφία της Αβύσσου
Η Θάλασσα των Μαριανών εκτείνεται μεταξύ της Θάλασσας των Καρολίνων και της Θάλασσας των Φιλιππίνων, ανατολικά της νησιωτικής αλυσίδας, αλλά η σημασία της ξεπερνά τη γεωγραφία.
Στη σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών, σχηματίστηκε η άβυσσος των Μαριανών — ένα τεράστιο τεκτονικό χάσμα μήκους 2.550 χιλιομέτρων και πλάτους περίπου 70 χιλιομέτρων.
Στο κέντρο της βρίσκεται το διάσημο Challenger Deep, το οποίο φτάνει σε βάθος σχεδόν 11 χιλιομέτρων.
Για να κατανοήσουμε το μέγεθός της, αρκεί να φανταστούμε το Έβερεστ να βυθίζεται σε αυτήν: ακόμη και τότε, η κορυφή του θα ήταν καλυμμένη από παραπάνω από ένα χιλιόμετρο νερού.
Η οδύσσεια των εξερευνητών
Η ιστορία της εξερεύνησης της Αβύσσου των Μαριανών ξεκίνησε το 1875, όταν το πλήρωμα του βρετανικού πλοίου HMS Challenger κατέγραψε για πρώτη φορά το ρεκόρ βάθους.
Εκείνη την εποχή, οι ναυτικοί χρησιμοποίησαν μόνο σκοινιά και βάρη, αλλά αυτή η ανακάλυψη αποτέλεσε την αφετηρία για την ωκεανογραφία ως επιστήμη.
Στον 20ο αιώνα, η τεχνολογία αντικατέστησε τις πρωτόγονες μεθόδους και ο άνθρωπος κατέβηκε για πρώτη φορά στο σκοτάδι της αβύσσου.
Το 1960, ο Ελβετός Jacques Piccard και ο Αμερικανός Don Walsh, με το βαθυσκάφος Trieste, έφτασαν στον πυθμένα της άβυσσου.
Η πίεση 1.000 ατμοσφαιρών απειλούσε να συντρίψει το σκάφος, αλλά η αποστολή απέδειξε ότι η ζωή μπορεί να υπάρχει ακόμη και εκεί που κυριαρχεί το σκοτάδι.
Δεκαετίες αργότερα, ο σκηνοθέτης James Cameron επανέλαβε το επίτευγμά τους, περνώντας σχεδόν τρεις ώρες στον πυθμένα με το σκάφος Deepsea Challenger.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής, δεν τράβηξε μόνο πλάνα, αλλά και συνέλεξε δείγματα πετρωμάτων και μικροοργανισμών.
Από τότε, λιγότεροι άνθρωποι έχουν επισκεφτεί αυτό το βάθος από ό,τι τη Σελήνη.
Ένοικοι του σκοταδιού
Με θερμοκρασία λίγο πάνω από το μηδέν και πλήρη έλλειψη φωτός, η ζωή δεν σταματάει, παρά τις προσδοκίες.
Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν βακτήρια, σκουλήκια και αμφίποδα που έχουν προσαρμοστεί στην τεράστια πίεση.
Το 2019, Ιαπωνική ομάδα με το υποβρύχιο Shinkai ανακάλυψε 6500 βακτήρια που αντέχουν σε πίεση 1.000 μεγαπάσκάλ.
Αυτές οι μορφές ζωής μπορούν να επιβιώνουν για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, σαν να είναι συντηρημένες στον χρόνο.
Αν παρόμοιες συνθήκες διαμορφώνονται στους υπόγειους ωκεανούς των δορυφόρων του Δία ή του Κρόνου, μήπως εκεί να υπάρχει ζωή;
Τι... άλλο κρύβουν τα βάθη
Η Άβυσσος των Μαριαννών είναι όχι μόνο ρωγμή στον γήινη φλοιό, αλλά και ένα σύστημα τεκτονικών διεργασιών.
Εδώ, μια πλάκα εισχωρεί κάτω από την άλλη, σχηματίζοντας ζώνες υποδόμησης.
Κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού κρύβονται γιγάντιοι αποθηκευτικοί χώροι νερού, που «εκτοξεύονται» σε μάγμα.
Αυτή η ανακάλυψη άλλαξε την κατανόηση του υδρολογικού κύκλου: αποδείχθηκε ότι μέρος της υγρασίας κυκλοφορεί συνεχώς μεταξύ του ωκεανού και των εσωτερικών στρωμάτων του πλανήτη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Αβύσσου των Μαριαννών είναι ένα υπογείως αντλητικό σύστημα της Γης.
Ασυνήθιστοι ήχοι
Ερευνώντας το NOAA (Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμοσφαιρικών Μελετών των ΗΠΑ), οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η Θάλασσα των Μαριανών δεν είναι τόσο σιωπηλή όσο φαίνεται.
Το 2016, καταγράφηκε ένας περίεργος ήχος, ο οποίος αναλύθηκε και θεωρήθηκε ότι πρόκειται για τραγούδι φάλαινας, αλλά με ασυνήθιστα εκτεταμένο φάσμα — από 40 έως 8000 Hz.
Οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι αυτό είναι ένα νέο είδος φωνητικής εκδήλωσης των βαθύ-ωκεανικών φαλαινών, αν και δεν αποκλείουν φυσικές αιτίες, όπως σεισμικές ή ηφαιστειακές διεργασίες.
Χημεία ζωής και μετάλλων
Το 2020, η κινεζική αποστολή Tansuo-2 ανακάλυψε μοναδικούς μικροοργανισμούς ικανούς να επεξεργάζονται βαρέα μέταλλα.
Αυτά τα βακτήρια θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για νέες τεχνολογίες, από τον καθαρισμό λυμάτων έως βιοτεχνολογικές λύσεις για τη βιομηχανία.
Ταυτόχρονα, στον πυθμένα της άβυσσου ανακαλύφθηκε μικροπλαστικό που έχει φτάσει σε βάθος άνω των 10 χιλιομέτρων.
Αυτό είναι ένα ανησυχητικό σημάδι ότι η ανθρώπινη παρουσία έχει φτάσει ακόμα και σε περιοχές όπου το φως δεν φτάνει ποτέ.
Ανεξήγητα φαινόμενα
Οι επιστήμονες καταγράφουν ανώμαλα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και σεισμικούς παλμούς πάνω από την άβυσσο που δεν σχετίζονται με σεισμούς. Οι πιθανές εξηγήσεις περιλαμβάνουν κίνηση μάγματος ή κατακρήμνιση υποβρύχιων κοιλοτήτων γεμάτων με αέριο. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι αυτοί οι παράγοντες ενδέχεται να επηρεάζουν το σχηματισμό μετάλλων και να προκαλούν τοπικές κλιματικές διακυμάνσεις στην περιοχή.
Ένας τόπος που λέγεται... "Εξωπλανητικός"! - Γιατί...
Αν φανταστούμε τον άνθρωπο να βρίσκεται στο βυθό της άβυσσου, θα έβλεπε το σκοτεινό τοπίο, όπου το μέταλλο λυγίζει από την πίεση, οι ήχοι δεν διαδίδονται και η ζωή λάμπει μόνη της.
Γι’ αυτό η Θάλασσα των Μαριαννών συχνά συγκρίνεται με εξωγήινους κόσμους.
Οι συνθήκες διαβίωσης των πλασμάτων του βοηθούν την NASA να μοντελοποιήσει πιθανές μορφές ζωής στην Ευρώπη και τον Εγκέλαδο— δορυφόρους του Δία και του Κρόνου, των οποίων οι υποθαλάσσιοι ωκεανοί μπορεί να μοιάζουν με τις βαθιές θαλάσσιες περιοχές της Γης.
Στην βάση της αβύσσου
Λιγότερο από το 10% της Θάλασσας των Μαριανών έχει μελετηθεί αναλυτικά.
Οι επιστήμονες μόλις αρχίζουν να κατανοούν τις διεργασίες που συμβαίνουν κάτω από τα χιλιόμετρα νερού.
Τι κρύβεται κάτω από τις καταθέσεις;
Υπάρχουν υποθαλάσσιες σπηλιές που εκλύουν θερμότητα ή κρυφές μορφές ζωής που δεν φανταζόμαστε;
Κάθε νέα κατάδυση φέρνει όχι μόνο απαντήσεις, αλλά και νέες ερωτήσεις.
Και σε αυτό βρίσκεται η κύρια μαγεία της Θάλασσας των Μαριανών: όσο περισσότερο μαθαίνουμε, τόσο πιο έντονα αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του άγνωστου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών