Η μείωση του οξυγόνου στα θαλάσσια ύδατα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εξαιρετικά επικίνδυνων τοξικών ενώσεων
Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών δεν επηρεάζει μόνο το κλίμα της Γης, αλλά αγγίζει και τα ίδια τα θεμέλια της θαλάσσιας ζωής.
Σύμφωνα με νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Umeå στη Σουηδία, η μείωση του οξυγόνου στα θαλάσσια ύδατα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εξαιρετικά επικίνδυνων τοξικών ενώσεων – χωρίς καν την ανάγκη αύξησης των εκπομπών υδραργύρου από ανθρώπινες δραστηριότητες.
Αρχαία ιστορία
Οι επιστήμονες ανέλυσαν ιζήματα από τον βυθό της Μαύρης Θάλασσας ηλικίας έως και 13.500 ετών.
Εκεί βρήκαν γενετικά ίχνη από βακτήρια που, σε συνθήκες χαμηλού οξυγόνου, μετατρέπουν τον φυσικό υδράργυρο σε μεθυλυδράργυρο – μια νευροτοξίνη που συσσωρεύεται στους οργανισμούς και μεταφέρεται μέσω της τροφικής αλυσίδας: από το πλαγκτόν στα ψάρια, και τελικά στον άνθρωπο.
«Ο μεθυλυδράργυρος ανεβαίνει στην τροφική αλυσίδα των θαλασσινών και φτάνει στο πιάτο μας», εξηγεί ο ερευνητής Andrey Ionescu.
Νεκρή ζώνη
Καθώς οι θάλασσες θερμαίνονται, το νερό γίνεται πιο σταθερό σε στρώματα, και οι βαθιές, χωρίς οξυγόνο ζώνες δεν αναμειγνύονται πλέον με τα πλούσια σε οξυγόνο επιφανειακά νερά.
Αυτό δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη βακτηρίων που παράγουν τοξικές ενώσεις όπως ο μεθυλυδράργυρος.
Οι ερευνητές εντόπισαν το γονίδιο hgcA – τον γενετικό δείκτη που επιτρέπει σε βακτήρια να μετατρέπουν τον ανόργανο υδράργυρο σε μεθυλυδράργυρο – να αυξάνεται δραματικά σε περιόδους κλιματικής θέρμανσης, όπως μεταξύ 9000 και 5500 π.Χ.
Παγκόσμια επανάληψη του φαινομένου
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι ίδιες διαδικασίες παρατηρούνται σήμερα σε περιοχές από τη Βαλτική μέχρι τον Ειρηνικό, καθώς η υπερθέρμανση των ωκεανών επιτείνει τη στρωμάτωση και διευκολύνει την εξάπλωση μικροοργανισμών που μετατρέπουν τον υδράργυρο σε νευροτοξίνη.
Οι προβλέψεις είναι ανησυχητικές: όσο περισσότερο μειώνεται το οξυγόνο, τόσο περισσότερα είδη βακτηρίων ενεργοποιούνται, αυξάνοντας την πιθανότητα παραγωγής μεθυλυδραργύρου – ανεξάρτητα από την παρουσία εξωτερικών ρυπογόνων παραγόντων.
Σιωπηρή τοξική απειλή
Η τοξίνη δεν διαλύεται εύκολα και δεν κατακάθεται.
Αντιθέτως, κινείται προς τα πάνω στην τροφική αλυσίδα.
Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι τα μεγάλα ψάρια, όπως ο τόνος και ο ξιφίας, τα οποία λειτουργούν ως «συσσωρευτές» μεθυλυδραργύρου.
Κατανάλωσή τους σε υψηλά ποσοστά μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα, ιδίως σε παιδιά και εγκύους.
Αν και οι κύριες σημερινές πηγές μεθυλυδραργύρου είναι η βιομηχανική ρύπανση και η ευτροφιστική απορροή θρεπτικών ουσιών από γεωργικές δραστηριότητες, η κλιματική αλλαγή επιταχύνει και ενισχύει αυτές τις διαδικασίες.
Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, η πτώση του οξυγόνου και η σταθεροποίηση των στρωμάτων νερού δίνουν νέα ζωή σε αρχαίους μηχανισμούς ρύπανσης.
Η έρευνα λειτουργεί ως προειδοποιητικό καμπανάκι: η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν οδηγεί μόνο σε ακραία καιρικά φαινόμενα και άνοδο της στάθμης των θαλασσών, αλλά μπορεί και να υπονομεύσει τη διατροφική ασφάλεια μέσω αόρατων, αλλά εξαιρετικά επικίνδυνων, τοξικών ενώσεων.
Το γεγονός ότι αυτό έχει ήδη συμβεί στο παρελθόν, και μάλιστα χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου, ενισχύει την ανάγκη άμεσης παρακολούθησης και παγκόσμιου ελέγχου των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Umeå στη Σουηδία, η μείωση του οξυγόνου στα θαλάσσια ύδατα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εξαιρετικά επικίνδυνων τοξικών ενώσεων – χωρίς καν την ανάγκη αύξησης των εκπομπών υδραργύρου από ανθρώπινες δραστηριότητες.
Αρχαία ιστορία
Οι επιστήμονες ανέλυσαν ιζήματα από τον βυθό της Μαύρης Θάλασσας ηλικίας έως και 13.500 ετών.
Εκεί βρήκαν γενετικά ίχνη από βακτήρια που, σε συνθήκες χαμηλού οξυγόνου, μετατρέπουν τον φυσικό υδράργυρο σε μεθυλυδράργυρο – μια νευροτοξίνη που συσσωρεύεται στους οργανισμούς και μεταφέρεται μέσω της τροφικής αλυσίδας: από το πλαγκτόν στα ψάρια, και τελικά στον άνθρωπο.
«Ο μεθυλυδράργυρος ανεβαίνει στην τροφική αλυσίδα των θαλασσινών και φτάνει στο πιάτο μας», εξηγεί ο ερευνητής Andrey Ionescu.
Νεκρή ζώνη
Καθώς οι θάλασσες θερμαίνονται, το νερό γίνεται πιο σταθερό σε στρώματα, και οι βαθιές, χωρίς οξυγόνο ζώνες δεν αναμειγνύονται πλέον με τα πλούσια σε οξυγόνο επιφανειακά νερά.
Αυτό δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη βακτηρίων που παράγουν τοξικές ενώσεις όπως ο μεθυλυδράργυρος.
Οι ερευνητές εντόπισαν το γονίδιο hgcA – τον γενετικό δείκτη που επιτρέπει σε βακτήρια να μετατρέπουν τον ανόργανο υδράργυρο σε μεθυλυδράργυρο – να αυξάνεται δραματικά σε περιόδους κλιματικής θέρμανσης, όπως μεταξύ 9000 και 5500 π.Χ.
Παγκόσμια επανάληψη του φαινομένου
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι ίδιες διαδικασίες παρατηρούνται σήμερα σε περιοχές από τη Βαλτική μέχρι τον Ειρηνικό, καθώς η υπερθέρμανση των ωκεανών επιτείνει τη στρωμάτωση και διευκολύνει την εξάπλωση μικροοργανισμών που μετατρέπουν τον υδράργυρο σε νευροτοξίνη.
Οι προβλέψεις είναι ανησυχητικές: όσο περισσότερο μειώνεται το οξυγόνο, τόσο περισσότερα είδη βακτηρίων ενεργοποιούνται, αυξάνοντας την πιθανότητα παραγωγής μεθυλυδραργύρου – ανεξάρτητα από την παρουσία εξωτερικών ρυπογόνων παραγόντων.
Σιωπηρή τοξική απειλή
Η τοξίνη δεν διαλύεται εύκολα και δεν κατακάθεται.
Αντιθέτως, κινείται προς τα πάνω στην τροφική αλυσίδα.
Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι τα μεγάλα ψάρια, όπως ο τόνος και ο ξιφίας, τα οποία λειτουργούν ως «συσσωρευτές» μεθυλυδραργύρου.
Κατανάλωσή τους σε υψηλά ποσοστά μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα, ιδίως σε παιδιά και εγκύους.
Αν και οι κύριες σημερινές πηγές μεθυλυδραργύρου είναι η βιομηχανική ρύπανση και η ευτροφιστική απορροή θρεπτικών ουσιών από γεωργικές δραστηριότητες, η κλιματική αλλαγή επιταχύνει και ενισχύει αυτές τις διαδικασίες.
Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, η πτώση του οξυγόνου και η σταθεροποίηση των στρωμάτων νερού δίνουν νέα ζωή σε αρχαίους μηχανισμούς ρύπανσης.
Η έρευνα λειτουργεί ως προειδοποιητικό καμπανάκι: η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν οδηγεί μόνο σε ακραία καιρικά φαινόμενα και άνοδο της στάθμης των θαλασσών, αλλά μπορεί και να υπονομεύσει τη διατροφική ασφάλεια μέσω αόρατων, αλλά εξαιρετικά επικίνδυνων, τοξικών ενώσεων.
Το γεγονός ότι αυτό έχει ήδη συμβεί στο παρελθόν, και μάλιστα χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου, ενισχύει την ανάγκη άμεσης παρακολούθησης και παγκόσμιου ελέγχου των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών