Ένας αθόρυβος, αλλά εξαιρετικά επικίνδυνος εχθρός επεκτείνει τα όρια του, καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται… και ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος.
Σύμφωνα με νέα έρευνα, μύκητες που προκαλούν λοιμώξεις και ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο πρόκειται να εξαπλωθούν σε νέες περιοχές λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Οι μύκητες βρίσκονται παντού. Αποτελούν ένα τεράστιο βασίλειο οργανισμών, από μούχλα μέχρι μανιτάρια, που αναπτύσσονται σε περιβάλλοντα όπως το έδαφος, η κομποστοποίηση και το νερό. Παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, αλλά μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία: Οι μυκητιασικές λοιμώξεις σκοτώνουν εκτιμώμενα 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο — και η έλλειψη δεδομένων σημαίνει ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος.
Η έρευνα για τον μύκητα Aspergillus
Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ χρησιμοποίησε υπολογιστικές προσομοιώσεις και προβλέψεις για να χαρτογραφήσει την πιθανή μελλοντική εξάπλωση του Aspergillus, μιας κοινής ομάδας μυκήτων που απαντάται σε όλο τον κόσμο και μπορεί να προκαλέσει ασπεργίλλωση — μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που επηρεάζει κυρίως τους πνεύμονες.
Διαπίστωσαν ότι ορισμένα είδη Aspergillus θα επεκτείνουν την εμβέλειά τους καθώς εντείνεται η κλιματική κρίση, εισχωρώντας σε νέες περιοχές της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Κίνας και της Ρωσίας. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, βρίσκεται σε διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους.
«Οι μύκητες έχουν ερευνηθεί συγκριτικά λιγότερο σε σχέση με ιούς και παράσιτα, αλλά οι χάρτες αυτοί δείχνουν ότι οι μυκητιασικοί παθογόνοι οργανισμοί πιθανότατα θα επηρεάσουν το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου στο μέλλον», δήλωσε ο Norman van Rijn, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και ερευνητής στην κλιματική αλλαγή και τις λοιμώδεις νόσους στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Το ενδιαφέρον για το πεδίο έχει αυξηθεί χάρη στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «The Last of Us» του HBO, που ακολουθεί ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο όπου ένας μεταλλαγμένος μύκητας έχει μετατρέψει μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε βίαια τέρατα. (Το HBO και το CNN ανήκουν στην ίδια μητρική εταιρεία, Warner Bros. Discovery).
«Είναι μυθοπλασία», δήλωσε ο van Rijn, «αλλά ελπίζω να βοηθήσει να αναδειχθεί το ζήτημα των μυκητιασικών λοιμώξεων, που σκοτώνουν εκατομμύρια στην πραγματικότητα».
Η μόλυνση
Οι μύκητες Aspergillus αναπτύσσονται σαν μικρά νημάτια στα εδάφη όλου του κόσμου. Όπως σχεδόν όλοι οι μύκητες, απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες μικροσκοπικών σταγονιδίων που μεταφέρονται μέσω του αέρα.
Οι άνθρωποι εισπνέουν σταγονίδια καθημερινά, αλλά οι περισσότεροι δεν εμφανίζουν προβλήματα υγείας· το ανοσοποιητικό τους σύστημα τα απομακρύνει.
Είναι όμως διαφορετική η κατάσταση για όσους έχουν πνευμονικά νοσήματα όπως άσθμα, κυστική ίνωση και ΧΑΠ, αλλά και για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, όπως ασθενείς με καρκίνο, λήπτες μεταμόσχευσης οργάνων ή όσους έχουν περάσει σοβαρή γρίπη ή Covid-19. Αν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καταφέρει να απομακρύνει τα σταγονίδια, ο μύκητας «αρχίζει να αναπτύσσεται και ουσιαστικά σε τρώει από μέσα προς τα έξω — για να το πω ωμά», ανέφερε ο van Rijn.
Η θνησιμότητα
Η ασπεργίλλωση έχει πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, γύρω στο 20% έως 40%, είπε ο van Rijn. Είναι επίσης πολύ δύσκολη στη διάγνωση, καθώς οι γιατροί συχνά δεν την υποψιάζονται και οι ασθενείς εμφανίζονται με συμπτώματα όπως πυρετό και βήχα, κοινά σε πολλές ασθένειες.
Οι μυκητιασικοί παθογόνοι οργανισμοί γίνονται επίσης όλο και πιο ανθεκτικοί στη θεραπεία, πρόσθεσε ο van Rijn. Υπάρχουν μόνο τέσσερις κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων διαθέσιμες.
Όλα αυτά είναι ανησυχητικά, καθώς η κλιματική αλλαγή ανοίγει νέες περιοχές προς αποίκιση από τον Aspergillus.
Το Aspergillus flavus, ένα είδος που προτιμά ζεστά, τροπικά κλίματα, θα μπορούσε να αυξήσει την εξάπλωσή του κατά 16% αν οι άνθρωποι συνεχίσουν να καίνε μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με τη μελέτη. Προβλέπεται να επεκταθεί σε μέρη της βόρειας Αμερικής, της βόρειας Κίνας και της Ρωσίας.
Το είδος αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο και είναι ανθεκτικό σε πολλά αντιμυκητιασικά. Μολύνει επίσης διάφορες καλλιέργειες τροφίμων, απειλώντας την επισιτιστική ασφάλεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσθεσε το Aspergillus flavus στην κρίσιμη κατηγορία των μυκητιασικών παθογόνων το 2022, λόγω της δημόσιας υγειονομικής του επίπτωσης και του κινδύνου ανθεκτικότητας στα φάρμακα.
Το Aspergillus fumigatus, που προτιμά πιο εύκρατα κλίματα, προβλέπεται να εξαπλωθεί βόρεια προς τον Αρκτικό Κύκλο καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες. Η εξάπλωσή του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 77,5% μέχρι το 2100, εκθέτοντας ενδεχομένως 9 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη.
Αντιστρόφως, ορισμένες περιοχές -συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής- θα μπορούσαν να γίνουν τόσο θερμές ώστε να μην είναι πλέον φιλόξενες για τους μύκητες Aspergillus. Αυτό όμως θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα προβλήματα, καθώς οι μύκητες παίζουν κρίσιμο ρόλο στα οικοσυστήματα, περιλαμβανομένης της υγείας των εδαφών.
Εκτός από την επέκταση της εμβέλειάς τους, ένας θερμότερος κόσμος θα μπορούσε να αυξήσει και την αντοχή των μυκήτων στη θερμοκρασία, επιτρέποντάς τους να επιβιώνουν καλύτερα στο ανθρώπινο σώμα.
Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ξηρασία, πλημμύρες και καύσωνες επηρεάζουν επίσης τους μύκητες, βοηθώντας στη μεταφορά των σπορίων σε μεγάλες αποστάσεις. Έχουν παρατηρηθεί έξαρσεις μυκητιασικών ασθενειών μετά από φυσικές καταστροφές, όπως η επιδημία που ακολούθησε τον ανεμοστρόβιλο του 2011 στο Joplin του Μιζούρι.
Η νέα μελέτη για τον Aspergillus «δικαίως ρίχνει φως στην απειλή των μυκήτων που κατοικούν στο φυσικό μας περιβάλλον και στο πόσο απροετοίμαστοι είμαστε για τις αλλαγές στην εξάπλωσή τους», δήλωσε η Elaine Bignell, συνδιευθύντρια του MRC Centre for Medical Mycology στο Πανεπιστήμιο του Exeter, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να ακούν για ασθένειες που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς και παράσιτα, αλλά πολύ λιγότερο για μυκητιασικές ασθένειες, είπε η Bignell. «Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αντιστραφεί αυτή η τάση, δεδομένης της θνησιμότητας», σημείωσε.
«Οποιοσδήποτε από εμάς θα μπορούσε να επηρεαστεί στο μέλλον».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών