Η σύγχρονη οικονομική και πολιτική κρίση που βιώνουν οι αναπτυγμένες χώρες της Δύσης, όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία, δεν είναι απλώς μια «δημοσιονομική κρίση»· είναι η κατάρρευση του δημοκρατικού μοντέλου διακυβέρνησης και η κυριαρχία της ολιγαρχίας, η οποία επωφελείται από ένα οικονομικό σύστημα που ευνοεί τη συγκέντρωση πλούτου στους λίγους, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών βυθίζεται στην ανεργία, την ανασφάλεια και την προκαλούμενη φτώχεια, σχολιάζει σε άρθρο του στο Project Syndicate o Γιάνης Βαρουφάκης.
Όπως υποστηρίζει ο πρώην υπουργός Οικονομικών, η κρίση αυτή προκύπτει από την αδυναμία των πολιτικών ηγεσιών να αντιμετωπίσουν τη συνεχώς αυξανόμενη πίεση των δημόσιων οικονομικών. Οι συνταξιοδοτικά προγράμματα, οι κοινωνικές παροχές και η στρατιωτική δαπάνη καλύπτονται συχνά με δανεισμό, καθώς η πολιτική τάξη δεν τολμά να αυξήσει τους φόρους στους υπερ-πλούσιους ή να περιορίσει τις εξαιρετικά υψηλές κρατικές δαπάνες για τους ολιγάρχες.
Ο κ. Βαρουφάκης, με αφορμή τα πρόσφατα δημοσιονομικά προβλήματα στην Γαλλία, εξηγεί πώς η κατάληψη της πολιτικής εξουσίας από μια ολιγαρχία αποδυναμώνει τη δυνατότητα των πολιτικών να χειριστούν τη δημοσιονομική κρίση.
Παρά την υποτιθέμενη δημοκρατική διαδικασία, οι εκλεγμένοι ηγέτες βρίσκονται αντιμέτωποι με τις ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες, την πολιτική λιτότητας και την πίεση των αγορών ομολόγων, που τους στερούν κάθε πραγματική εξουσία.
Τεράστιες ανισότητες
Σε αυτήν την κατάσταση, οι πλούσιοι απολαμβάνουν ανείπωτη ευημερία, ενώ οι εργαζόμενοι και οι πολίτες ζουν σε συνθήκες ανασφάλειας. Οι 500 πλουσιότερες οικογένειες της Γαλλίας, για παράδειγμα, κατέχουν σήμερα το 42% του εθνικού πλούτου της χώρας, ενώ πριν από 30 χρόνια είχαν μόλις το 6%. Αυτός ο πλούτος, όμως, δεν προκύπτει από την παραγωγικότητα ή την επιχειρηματική ευφυΐα, αλλά από τη σταδιακή μείωση των πραγματικών ωριαίων μισθών και την ανάπτυξη νέων τρόπων εκμετάλλευσης των κρατικών πόρων και των δημόσιων υπηρεσιών.
Η αυξανόμενη εξουσία των ολιγαρχών οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο. Οι κυβερνήσεις, ανίκανες να φορολογήσουν τους πλούσιους λόγω της απειλής ότι θα μεταναστεύσουν σε φορολογικούς παραδείσους, προχωρούν σε κοινωνικές περικοπές και σε μειώσεις παροχών για τους πολίτες, τις οποίες προβάλλουν ως αναγκαίες για τη δημοσιονομική εξυγίανση.
Το αποτέλεσμα είναι η ανισότητα να συνεχώς να ενισχύεται, ενώ οι πολίτες στερούνται βασικών υπηρεσιών και αγαθών.
Η ηθική απαίτηση για φορολόγηση των υπερ-πλουσίων έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα, όπου οι ολιγάρχες προβάλλουν την απειλή της φυγής τους από τη χώρα σε μέρη όπως το Ντουμπάι ή το Μονακό, αποδυναμώνοντας οποιαδήποτε πολιτική αντίσταση. Οι κυβερνήσεις, προκειμένου να διατηρήσουν τις επενδύσεις και την οικονομική σταθερότητα, υποχωρούν σε αυτή την πίεση, αφήνοντας ανοιχτό το παράθυρο για τη διαρκή ενίσχυση του πλούτου των λίγων.
Το πιο ανησυχητικό στοιχείο σε αυτή τη διαδικασία είναι η αναπόφευκτη πολιτική υποχώρηση και η εμφάνιση λαϊκιστικών κινημάτων, που επικεντρώνονται σε ευκολόπιστους αποδιοπομπαίους τράγους, όπως οι πρόσφυγες, οι μειονότητες ή οι κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Αυτά τα κινήματα συχνά υποστηρίζονται από πολιτικούς που, μετά την κατάληψη της εξουσίας, υιοθετούν πολιτικές λιτότητας, υποσχόμενοι ότι η “σφιχτή ζώνη” είναι η μόνη λύση.
Οι κεντρώοι δεν θα λύσουν τα προβλήματα
Το άρθρο καταλήγει πως η επιστροφή των κεντρώων πολιτικών δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. Οι κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να προχωρήσουν σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Οι πολιτικές των μειώσεων φόρων και των συνεχών περικοπών στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας και των συντάξεων δεν θα σταματήσουν την αυξανόμενη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια της ολιγαρχίας, η οποία συνεχίζει να εξαγοράζει την πολιτική εξουσία.
Η λύση απαιτεί κάτι πολύ βαθύτερο: μια ανατροπή του συστήματος, με έναν πραγματικό κοινωνικό μετασχηματισμό που θα περιορίσει την δύναμη των ολιγαρχών και θα αποκαταστήσει τη δημοκρατική αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών