Μια εμπνευσμένη, ουσιαστική και βαθιά ιστορική ανάλυση του πώς η στρατηγική διορατικότητα, η ηγεσία και η επιτελική προετοιμασία καθόρισαν το αποτέλεσμα ενός από τους πιο ένδοξους αγώνες της νεότερης Ελλάδας
Στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Πειραιώς πραγματοποιήθηκε η επετειακή εκδήλωση για την 28η Οκτωβρίου, παρουσία του Πρύτανη, εκπροσώπων της Εκκλησίας, των Ενόπλων Δυνάμεων και της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Κολιόπουλος, με τίτλο «Η Στρατηγική Ηγεσία στο Έπος του ’40» — μια εμπνευσμένη, ουσιαστική και βαθιά ιστορική ανάλυση του πώς η στρατηγική διορατικότητα, η ηγεσία και η επιτελική προετοιμασία καθόρισαν το αποτέλεσμα ενός από τους πιο ένδοξους αγώνες της νεότερης Ελλάδας.
Ο Πανηγυρικός στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς με τίτλο: «Η Στρατηγική ηγεσία στο Έπος του '40»:
Αξιότιμε κύριε Πρύτανη, Σεβασμιώτατε Άγιε Πειραιώς, κυρίες και κύριοι.
Κατ’ αρχάς, να ευχαριστήσω τον κ. Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πειραιώς Μιχάλη Σφακιανάκη για τη μεγάλη τιμή που μου έκανε να με καλέσει να εκφωνήσω τον σημερινό πανηγυρικό.
Και θα προσπαθήσω να σας αποδείξω ότι όντως το θεωρώ τιμή μου.
Η πείρα μου από τις Ένοπλες Δυνάμεις με έχει διδάξει ότι οι καλύτεροι πανηγυρικοί είναι οι σύντομοι, άρα δεν θα σας κρατήσω για πολύ.
Προσπαθώ να έχω ως πυξίδα στη διδασκαλία μου τη ρήση ενός παλιού Αμερικανού καθηγητή, σύμφωνα με την οποία «Δεν εκπαιδεύω υπαλλήλους, εκπαιδεύω διευθυντές», κάτι το οποίο, αν έχω καταλάβει καλά, διαπνέει ολόκληρο το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Ως εκ τούτου, σήμερα θα εκμεταλλευτώ την ευκαιρία και θα μιλήσω για τον ρόλο της στρατηγικής ηγεσίας στο Έπος του ’40.
Απαραίτητο μεν το λαϊκό φρόνημα για να γραφτεί το Έπος, αλλά υψηλό λαϊκό φρόνημα υπήρχε και στους πολέμους του 1897 και του 1974 – που ως γνωστόν δεν πήγαν πολύ καλά. Το 1940, τη διαφορά την έκανε η ηγεσία.
Κατ’ αρχάς, έπρεπε να πει το «ΟΧΙ» ο Ιωάννης Μεταξάς, για να μπορέσει μετά ο ελληνικός λαός να πολεμήσει όπως πολέμησε.
Επομένως, το πρώτο πράγμα ήταν η απόφαση της ηγεσίας για αντίσταση στην ιταλική επιβουλή.
«Θα πέσω μαχόμενος», έγραψε ο Μεταξάς στο ημερολόγιό του.
Όμως ούτε το «ΟΧΙ» ήταν επαρκές από μόνο του.
Όσα «ΟΧΙ» κι αν πεις, όσα «ΑΕΡΑ» κι αν φωνάξεις, αν δεν είσαι επαρκώς προετοιμασμένος, δεν πρόκειται να πετύχεις τίποτα, ιδίως εναντίον ενός αντιπάλου καταφανώς ισχυρότερου. Άρα λοιπόν, εδώ υπεισέρχεται ο δεύτερος παράγοντας, η ελληνική προετοιμασία.
Εδώ σπεύδω να πω το εξής: έχουν διατυπωθεί διάφορες επικρίσεις για την ελληνική πολεμική προσπάθεια το 1940, συχνά σε μια εσκεμμένη προσπάθεια υποβάθμισης του ρόλου της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας την εποχή εκείνη.
Μεταξύ άλλων, έχει υποστηριχθεί ότι η Ελλάδα ήταν ανεπαρκώς προετοιμασμένη για τον επερχόμενο πόλεμο.
Αυτό είναι αναληθές.
Δεν υπήρχε ανθρωπίνως δυνατή προετοιμασία που να εξασφάλιζε στην Ελλάδα τη νίκη εναντίον των συνδυασμένων δυνάμεων της Ιταλίας και της Γερμανίας, συν τη Βουλγαρία.
Όμως, όπως καταδείχθηκε και με το παραπάνω στην πράξη, η Ελλάδα ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για να νικήσει κατά κράτος την Ιταλία και να αντισταθεί με δυσανάλογα μεγάλη επιτυχία εναντίον της ανίκητης τότε Γερμανίας.
Η εν λόγω προετοιμασία έχει διάφορες παραμέτρους.
Κατ’ αρχάς, αυτές του τόπου και του χρόνου.
Αυτά μεν τα επέλεξαν οι Ιταλοί, όμως υπάρχουν κάποια λεπτά σημεία που θέλω να επισημάνω.
Μπορεί η τελική εκλογή του τόπου και του χρόνου έκρηξης του πολέμου να ανήκε στον επιτιθέμενο, όμως ο Μεταξάς όχι μόνο δεν παρασύρθηκε να ξεκινήσει πόλεμο σε τόπο και χρόνο που δεν μας συνέφερε, αλλά επιπρόσθετα παρέσυρε τον Μουσολίνι να κάνει λάθος σε αυτό το ζήτημα.
Ο τορπιλισμός της «Έλλης» στις 15 Αυγούστου 1940 ήταν μια απίστευτη πρόκληση.
Ήταν κοινό μυστικό ότι οι δράστες ήταν οι Ιταλοί (αν και αργότερα αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για μη εξουσιοδοτημένη πρωτοβουλία του Ιταλού διοικητή των Δωδεκανήσων). Όμως μια ελληνική κήρυξη πολέμου εκείνη τη στιγμή, βασιζόμενη σε στοιχεία αναγκαστικά ελλιπή, δεν ήταν σίγουρο ότι θα διασφάλιζε στη χώρα μας την εσωτερική και τη διεθνή νομιμοποίηση.
Αντίστοιχα, ο Μεταξάς ήταν ενήμερος για τη συγκέντρωση ιταλικών στρατευμάτων στην ελληνοαλβανική μεθόριο.
Εντούτοις, γνώριζε καλά ότι μια άμεση και εμφανής ελληνική αντισυγκέντρωση δεν θα οδηγούσε πουθενά, διότι «για κάθε έναν στρατιώτη που θα βάζω εγώ, ο Μουσολίνι θα βάζει δύο», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά σε κάποιο πολεμικό συμβούλιο.
Αντ’ αυτού, ο Μεταξάς προτίμησε να βασιστεί σε ένα άρτιο σύστημα επιστράτευσης, στρατηγικής συγκέντρωσης και μεταφοράς στρατευμάτων και εφοδίων στο μέτωπο, το οποίο όταν ήρθε η ώρα λειτούργησε άψογα – περισσότερα γι’ αυτό σε λίγο.
Μεταξύ των μύθων που διαδίδονται για το Έπος του ’40, ίσως ο πλέον υποβολιμιαίος είναι ότι δήθεν επρόκειτο για έναν «πόλεμο ομαδαρχών» που τον κέρδισε «ο ελληνικός λαός» (γενικώς και αορίστως) σε πείσμα της – υποτίθεται – ηττοπαθούς ανώτερης και ανώτατης ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας.
Αυτό είναι εκτός πραγματικότητας και αποτελεί συνειδητή διαστρέβλωση των γεγονότων. Μεταξύ άλλων, ο ελληνικός στρατός μετέπεσε από άμυνα σε επίθεση εντός ολίγων ημερών από την έναρξη των εχθροπραξιών.
Αυτό ήταν αδύνατο να γίνει χωρίς πρότερο επιτελικό σχεδιασμό.
Όποιος έχει στοιχειώδη εμπειρία διοίκησης, όχι μόνο στρατιωτικής, αντιλαμβάνεται ότι μόνο με το «γιούργια» και το «πάμε γερά βρε παιδιά», δεν πας μακριά.
Εδώ καταδεικνύεται και η ευελιξία της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας, η οποία τροποποίησε επί το επιθετικότερο το σχέδιο άμυνας λίγο πριν την έναρξη των εχθροπραξιών και, ακόμη σημαντικότερο, άφησε πρωτοβουλία κινήσεων στον επιτόπου διοικητή, τον στρατηγό Κατσιμήτρο.
Όποιος έχει ενασκήσει διοίκηση, κατανοεί τη δυσκολία του να παραχωρήσεις πρωτοβουλία σε κατώτερο κλιμάκιο, όμως η ελληνική ανώτατη στρατιωτική ηγεσία δεν έπεσε στην παγίδα του υπερσυγκεντρωτισμού.
Με τη σειρά του, ο Κατσιμήτρος κατέδειξε στοιχεία στρατιωτικής ιδιοφυΐας, προετοιμάζοντας την άμυνα στην κοιλάδα του ποταμού Καλαμά, όπου το ελληνικό πυροβολικό ανέκοψε την προέλαση των ιταλικών αρμάτων μάχης.
Ένα αμερικανικό στρατιωτικό ρητό που έχω επανειλημμένως χρησιμοποιήσει, λέει ότι «Οι αρχάριοι μιλούν για τακτική, οι ερασιτέχνες για στρατηγική, οι επαγγελματίες για διοικητική μέριμνα».
Διοικητική μέριμνα ή αλλιώς επιμελητεία (logistics), είναι ό,τι αφορά στη συντήρηση, στον εφοδιασμό και στις μεταφορές ενός στρατού.
Το πολεμικό ναυτικό και ο στρατός ξηράς διατήρησαν μια αξιοθαύμαστη διοικητική μέριμνα, χωρίς την οποία θα κατέρρεε η όλη πολεμική μας προσπάθεια.
Όλοι γνωρίζουμε την περίφημη «γυναίκα της Πίνδου», που μετέφερε με τα μουλάρια της τα πολεμοφόδια στην πρώτη γραμμή.
Για να φτάσουν όμως τα πολεμοφόδια στη γυναίκα της Πίνδου, όπως και να φτάσει ο ίδιος ο στρατός στις βάσεις των μετόπισθεν, απ’ όπου στη συνέχεια θα προωθούνταν στο μέτωπο, έπρεπε να σχεδιαστεί επιτελικά και να λειτουργήσει άψογα στην πράξη ένα ολόκληρο σύστημα διοικητικής μέριμνας, βασισμένο στις θαλάσσιες μεταφορές – ιδού και ο κυριότερος, αθόρυβος μεν αλλά καθοριστικός, ρόλος που έπαιξε το πολεμικό ναυτικό στο Έπος του ’40.
Όλα αυτά θα ήταν αδύνατα χωρίς στρατηγική ηγεσία.
Προφανώς, οι Ιταλοί διέπραξαν σωρεία λαθών, με κυριότερο την εισβολή στα τέλη Οκτωβρίου στην Πίνδο.
Εντούτοις, όπως θα σας πει κάθε καλός σκακιστής ή και χαρτοπαίκτης, «για τα λάθη παίζουμε»!
Πάντως, ας σημειωθεί ότι οι Ιταλοί πολέμησαν πολύ πιο γενναία απ’ ό,τι τείνουμε να τους το αναγνωρίζουμε.
Έγιναν λάθη από ελληνικής πλευράς;
Μα φυσικά! Όπως έχει πει κάποιος στρατάρχης του παλιού καιρού, «Όποιος δεν έχει κάνει λάθος, δεν έχει κάνει πόλεμο».
Ο στρατηγός Παπάγος ασκούσε την αρχιστρατηγία από την Αθήνα, πολύ μακριά από το θέατρο των επιχειρήσεων.
Επίσης, αν τύχαινε να ήσουν Κεφαλλονίτης, συμπατριώτης δηλαδή του Μεταξά, είχες σαφώς καλύτερες πιθανότητες να πάρεις άδεια απ’ ό,τι αν ήσουν, φερ’ ειπείν, Τριπολιτσιώτης!
Αυτό όμως που μένει τελικά, είναι η μεγάλη εικόνα:
η πετυχημένη στρατηγική ηγεσία έστησε το σκηνικό όπου οι υπόλοιποι δρώντες μπόρεσαν να ξεδιπλώσουν τον ηρωισμό τους, την καρτερία τους και την αγάπη τους για την Ελλάδα μας.
Αφού το κάναμε τότε, με μέσα πενιχρά, μπορούμε να το ξανακάνουμε κυρίες και κύριοι!
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Χρόνια πολλά! Ζήτω η 28η Οκτωβρίου.
Υ.Γ. Ο Κωνσταντίνος Κολιόπουλος είναι Καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών στη Σχολή Ευελπίδων και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων και διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει υπηρετήσει στις Ένοπλες Δυνάμεις και έχει διατελέσει σύμβουλος σε θέματα εθνικής άμυνας και ασφάλειας.
Είναι συγγραφέας σημαντικών έργων στρατηγικής ανάλυσης και θεωρίας πολέμου, με έμφαση στη γεωπολιτική διάσταση των εθνικών θεμάτων.
www.bankingnews.gr
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Κολιόπουλος, με τίτλο «Η Στρατηγική Ηγεσία στο Έπος του ’40» — μια εμπνευσμένη, ουσιαστική και βαθιά ιστορική ανάλυση του πώς η στρατηγική διορατικότητα, η ηγεσία και η επιτελική προετοιμασία καθόρισαν το αποτέλεσμα ενός από τους πιο ένδοξους αγώνες της νεότερης Ελλάδας.
Ο Πανηγυρικός στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς με τίτλο: «Η Στρατηγική ηγεσία στο Έπος του '40»:
Αξιότιμε κύριε Πρύτανη, Σεβασμιώτατε Άγιε Πειραιώς, κυρίες και κύριοι.
Κατ’ αρχάς, να ευχαριστήσω τον κ. Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πειραιώς Μιχάλη Σφακιανάκη για τη μεγάλη τιμή που μου έκανε να με καλέσει να εκφωνήσω τον σημερινό πανηγυρικό.
Και θα προσπαθήσω να σας αποδείξω ότι όντως το θεωρώ τιμή μου.
Η πείρα μου από τις Ένοπλες Δυνάμεις με έχει διδάξει ότι οι καλύτεροι πανηγυρικοί είναι οι σύντομοι, άρα δεν θα σας κρατήσω για πολύ.
Προσπαθώ να έχω ως πυξίδα στη διδασκαλία μου τη ρήση ενός παλιού Αμερικανού καθηγητή, σύμφωνα με την οποία «Δεν εκπαιδεύω υπαλλήλους, εκπαιδεύω διευθυντές», κάτι το οποίο, αν έχω καταλάβει καλά, διαπνέει ολόκληρο το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Ως εκ τούτου, σήμερα θα εκμεταλλευτώ την ευκαιρία και θα μιλήσω για τον ρόλο της στρατηγικής ηγεσίας στο Έπος του ’40.
Απαραίτητο μεν το λαϊκό φρόνημα για να γραφτεί το Έπος, αλλά υψηλό λαϊκό φρόνημα υπήρχε και στους πολέμους του 1897 και του 1974 – που ως γνωστόν δεν πήγαν πολύ καλά. Το 1940, τη διαφορά την έκανε η ηγεσία.
Κατ’ αρχάς, έπρεπε να πει το «ΟΧΙ» ο Ιωάννης Μεταξάς, για να μπορέσει μετά ο ελληνικός λαός να πολεμήσει όπως πολέμησε.
Επομένως, το πρώτο πράγμα ήταν η απόφαση της ηγεσίας για αντίσταση στην ιταλική επιβουλή.
«Θα πέσω μαχόμενος», έγραψε ο Μεταξάς στο ημερολόγιό του.
Όμως ούτε το «ΟΧΙ» ήταν επαρκές από μόνο του.
Όσα «ΟΧΙ» κι αν πεις, όσα «ΑΕΡΑ» κι αν φωνάξεις, αν δεν είσαι επαρκώς προετοιμασμένος, δεν πρόκειται να πετύχεις τίποτα, ιδίως εναντίον ενός αντιπάλου καταφανώς ισχυρότερου. Άρα λοιπόν, εδώ υπεισέρχεται ο δεύτερος παράγοντας, η ελληνική προετοιμασία.
Εδώ σπεύδω να πω το εξής: έχουν διατυπωθεί διάφορες επικρίσεις για την ελληνική πολεμική προσπάθεια το 1940, συχνά σε μια εσκεμμένη προσπάθεια υποβάθμισης του ρόλου της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας την εποχή εκείνη.
Μεταξύ άλλων, έχει υποστηριχθεί ότι η Ελλάδα ήταν ανεπαρκώς προετοιμασμένη για τον επερχόμενο πόλεμο.
Αυτό είναι αναληθές.
Δεν υπήρχε ανθρωπίνως δυνατή προετοιμασία που να εξασφάλιζε στην Ελλάδα τη νίκη εναντίον των συνδυασμένων δυνάμεων της Ιταλίας και της Γερμανίας, συν τη Βουλγαρία.
Όμως, όπως καταδείχθηκε και με το παραπάνω στην πράξη, η Ελλάδα ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για να νικήσει κατά κράτος την Ιταλία και να αντισταθεί με δυσανάλογα μεγάλη επιτυχία εναντίον της ανίκητης τότε Γερμανίας.
Η εν λόγω προετοιμασία έχει διάφορες παραμέτρους.
Κατ’ αρχάς, αυτές του τόπου και του χρόνου.
Αυτά μεν τα επέλεξαν οι Ιταλοί, όμως υπάρχουν κάποια λεπτά σημεία που θέλω να επισημάνω.
Μπορεί η τελική εκλογή του τόπου και του χρόνου έκρηξης του πολέμου να ανήκε στον επιτιθέμενο, όμως ο Μεταξάς όχι μόνο δεν παρασύρθηκε να ξεκινήσει πόλεμο σε τόπο και χρόνο που δεν μας συνέφερε, αλλά επιπρόσθετα παρέσυρε τον Μουσολίνι να κάνει λάθος σε αυτό το ζήτημα.
Ο τορπιλισμός της «Έλλης» στις 15 Αυγούστου 1940 ήταν μια απίστευτη πρόκληση.
Ήταν κοινό μυστικό ότι οι δράστες ήταν οι Ιταλοί (αν και αργότερα αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για μη εξουσιοδοτημένη πρωτοβουλία του Ιταλού διοικητή των Δωδεκανήσων). Όμως μια ελληνική κήρυξη πολέμου εκείνη τη στιγμή, βασιζόμενη σε στοιχεία αναγκαστικά ελλιπή, δεν ήταν σίγουρο ότι θα διασφάλιζε στη χώρα μας την εσωτερική και τη διεθνή νομιμοποίηση.
Αντίστοιχα, ο Μεταξάς ήταν ενήμερος για τη συγκέντρωση ιταλικών στρατευμάτων στην ελληνοαλβανική μεθόριο.
Εντούτοις, γνώριζε καλά ότι μια άμεση και εμφανής ελληνική αντισυγκέντρωση δεν θα οδηγούσε πουθενά, διότι «για κάθε έναν στρατιώτη που θα βάζω εγώ, ο Μουσολίνι θα βάζει δύο», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά σε κάποιο πολεμικό συμβούλιο.
Αντ’ αυτού, ο Μεταξάς προτίμησε να βασιστεί σε ένα άρτιο σύστημα επιστράτευσης, στρατηγικής συγκέντρωσης και μεταφοράς στρατευμάτων και εφοδίων στο μέτωπο, το οποίο όταν ήρθε η ώρα λειτούργησε άψογα – περισσότερα γι’ αυτό σε λίγο.
Μεταξύ των μύθων που διαδίδονται για το Έπος του ’40, ίσως ο πλέον υποβολιμιαίος είναι ότι δήθεν επρόκειτο για έναν «πόλεμο ομαδαρχών» που τον κέρδισε «ο ελληνικός λαός» (γενικώς και αορίστως) σε πείσμα της – υποτίθεται – ηττοπαθούς ανώτερης και ανώτατης ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας.
Αυτό είναι εκτός πραγματικότητας και αποτελεί συνειδητή διαστρέβλωση των γεγονότων. Μεταξύ άλλων, ο ελληνικός στρατός μετέπεσε από άμυνα σε επίθεση εντός ολίγων ημερών από την έναρξη των εχθροπραξιών.
Αυτό ήταν αδύνατο να γίνει χωρίς πρότερο επιτελικό σχεδιασμό.
Όποιος έχει στοιχειώδη εμπειρία διοίκησης, όχι μόνο στρατιωτικής, αντιλαμβάνεται ότι μόνο με το «γιούργια» και το «πάμε γερά βρε παιδιά», δεν πας μακριά.
Εδώ καταδεικνύεται και η ευελιξία της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας, η οποία τροποποίησε επί το επιθετικότερο το σχέδιο άμυνας λίγο πριν την έναρξη των εχθροπραξιών και, ακόμη σημαντικότερο, άφησε πρωτοβουλία κινήσεων στον επιτόπου διοικητή, τον στρατηγό Κατσιμήτρο.
Όποιος έχει ενασκήσει διοίκηση, κατανοεί τη δυσκολία του να παραχωρήσεις πρωτοβουλία σε κατώτερο κλιμάκιο, όμως η ελληνική ανώτατη στρατιωτική ηγεσία δεν έπεσε στην παγίδα του υπερσυγκεντρωτισμού.
Με τη σειρά του, ο Κατσιμήτρος κατέδειξε στοιχεία στρατιωτικής ιδιοφυΐας, προετοιμάζοντας την άμυνα στην κοιλάδα του ποταμού Καλαμά, όπου το ελληνικό πυροβολικό ανέκοψε την προέλαση των ιταλικών αρμάτων μάχης.
Ένα αμερικανικό στρατιωτικό ρητό που έχω επανειλημμένως χρησιμοποιήσει, λέει ότι «Οι αρχάριοι μιλούν για τακτική, οι ερασιτέχνες για στρατηγική, οι επαγγελματίες για διοικητική μέριμνα».
Διοικητική μέριμνα ή αλλιώς επιμελητεία (logistics), είναι ό,τι αφορά στη συντήρηση, στον εφοδιασμό και στις μεταφορές ενός στρατού.
Το πολεμικό ναυτικό και ο στρατός ξηράς διατήρησαν μια αξιοθαύμαστη διοικητική μέριμνα, χωρίς την οποία θα κατέρρεε η όλη πολεμική μας προσπάθεια.
Όλοι γνωρίζουμε την περίφημη «γυναίκα της Πίνδου», που μετέφερε με τα μουλάρια της τα πολεμοφόδια στην πρώτη γραμμή.
Για να φτάσουν όμως τα πολεμοφόδια στη γυναίκα της Πίνδου, όπως και να φτάσει ο ίδιος ο στρατός στις βάσεις των μετόπισθεν, απ’ όπου στη συνέχεια θα προωθούνταν στο μέτωπο, έπρεπε να σχεδιαστεί επιτελικά και να λειτουργήσει άψογα στην πράξη ένα ολόκληρο σύστημα διοικητικής μέριμνας, βασισμένο στις θαλάσσιες μεταφορές – ιδού και ο κυριότερος, αθόρυβος μεν αλλά καθοριστικός, ρόλος που έπαιξε το πολεμικό ναυτικό στο Έπος του ’40.
Όλα αυτά θα ήταν αδύνατα χωρίς στρατηγική ηγεσία.
Προφανώς, οι Ιταλοί διέπραξαν σωρεία λαθών, με κυριότερο την εισβολή στα τέλη Οκτωβρίου στην Πίνδο.
Εντούτοις, όπως θα σας πει κάθε καλός σκακιστής ή και χαρτοπαίκτης, «για τα λάθη παίζουμε»!
Πάντως, ας σημειωθεί ότι οι Ιταλοί πολέμησαν πολύ πιο γενναία απ’ ό,τι τείνουμε να τους το αναγνωρίζουμε.
Έγιναν λάθη από ελληνικής πλευράς;
Μα φυσικά! Όπως έχει πει κάποιος στρατάρχης του παλιού καιρού, «Όποιος δεν έχει κάνει λάθος, δεν έχει κάνει πόλεμο».
Ο στρατηγός Παπάγος ασκούσε την αρχιστρατηγία από την Αθήνα, πολύ μακριά από το θέατρο των επιχειρήσεων.
Επίσης, αν τύχαινε να ήσουν Κεφαλλονίτης, συμπατριώτης δηλαδή του Μεταξά, είχες σαφώς καλύτερες πιθανότητες να πάρεις άδεια απ’ ό,τι αν ήσουν, φερ’ ειπείν, Τριπολιτσιώτης!
Αυτό όμως που μένει τελικά, είναι η μεγάλη εικόνα:
η πετυχημένη στρατηγική ηγεσία έστησε το σκηνικό όπου οι υπόλοιποι δρώντες μπόρεσαν να ξεδιπλώσουν τον ηρωισμό τους, την καρτερία τους και την αγάπη τους για την Ελλάδα μας.
Αφού το κάναμε τότε, με μέσα πενιχρά, μπορούμε να το ξανακάνουμε κυρίες και κύριοι!
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Χρόνια πολλά! Ζήτω η 28η Οκτωβρίου.
Υ.Γ. Ο Κωνσταντίνος Κολιόπουλος είναι Καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών στη Σχολή Ευελπίδων και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων και διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει υπηρετήσει στις Ένοπλες Δυνάμεις και έχει διατελέσει σύμβουλος σε θέματα εθνικής άμυνας και ασφάλειας.
Είναι συγγραφέας σημαντικών έργων στρατηγικής ανάλυσης και θεωρίας πολέμου, με έμφαση στη γεωπολιτική διάσταση των εθνικών θεμάτων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών