Νομοσχέδιο-τομή στις συλλογικές συμβάσεις: Προς επέκταση στο 80% των εργαζομένων έως το 2027

Ριζικές αλλαγές στο τοπίο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας φέρνει το νέο νομοσχέδιο που ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας και αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση στα μέσα Νοεμβρίου.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει πέντε βασικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση του ρόλου των συλλογικών συμβάσεων και την επέκτασή τους ώστε έως το 2027 να καλύπτουν το 80% των εργαζομένων, από μόλις 24% σήμερα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στο πλαίσιο των αλλαγών θα τεθεί σε λειτουργία και μια νέα, πρωτοποριακή βάση δεδομένων, η οποία θα περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία για τους μισθούς ανά κλάδο, το κόστος παραγωγής και τα επίπεδα απασχόλησης.
Το μέτρο στοχεύει στη διαφάνεια και την τεκμηρίωση των μισθολογικών απαιτήσεων και θα αποτελέσει εργαλείο τόσο για τους εργοδότες όσο και για τα συνδικάτα.

Κρίσιμα σημεία: Εξαιρέσεις και επέκταση συμβάσεων

Το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως σε δύο σημεία του νέου πλαισίου:

• Η ρήτρα εξαιρέσεων του ν. 4635/2019 για επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα διατηρείται, αλλά με πιο ήπιες εκδοχές. Προβλέπεται, για παράδειγμα, η μερική εφαρμογή των συμβάσεων ή η καταβολή αυξήσεων σε δόσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων χωρίς να υπονομεύεται η προστασία των εργαζομένων.
• Η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, η οποία μέχρι σήμερα εμποδίζεται από διοικητικούς και νομικούς φραγμούς, τίθεται στο επίκεντρο. Σκοπός είναι η άρση των περιορισμών, ώστε οι συμβάσεις να εφαρμόζονται καθολικά σε κάθε κλάδο. Η ευκολότερη επέκταση θα αποτελέσει τη βασική προϋπόθεση για να επιτευχθεί ο στόχος κάλυψης του 80% των εργαζομένων.

Μισθολογικές παρεμβάσεις και νέα είδη συμβάσεων

Στο τραπέζι βρίσκονται επίσης αλλαγές που αφορούν άμεσα τους μισθούς:

• Επανεξέταση του ορίου 50%+1 των εργαζομένων που απασχολούνται σε επιχειρήσεις που δεσμεύονται από μία σύμβαση, προκειμένου να επεκταθεί σε όλο τον κλάδο. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να μειωθεί στο 30%-40%, ώστε να ενισχυθεί η εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων.

• Θέσπιση νέων ειδών συμβάσεων, όπως:

 - Ενδοομιλικές συμβάσεις, για μεγάλους ομίλους άνω των 150 εργαζομένων, οι οποίες θα μπορούν να επεκτείνονται και σε ανταγωνιστικούς ομίλους.
 - Επαναφορά της μετενέργειας στους έξι μήνες (από τρεις που ισχύουν σήμερα), ώστε να διατηρούνται σε ισχύ οι όροι μιας σύμβασης για περισσότερο χρόνο μετά τη λήξη της. Η ρύθμιση κρίνεται κρίσιμη για να αποτραπεί η πίεση στους μισθούς σε περιόδους όπου δεν έχουν ανανεωθεί οι κλαδικές συμβάσεις.
 - Επανεκτίμηση της "συρροής συμβάσεων", με στόχο την επαναφορά της ευνοϊκότερης εφαρμογής. Δηλαδή, σε περιπτώσεις που ισχύουν περισσότερες από μία συμβάσεις για τον ίδιο εργαζόμενο, να εφαρμόζεται αυτή που προσφέρει περισσότερα δικαιώματα.

Τι αλλάζει για τους εργοδότες

Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στην προσχώρηση σε κλαδικές συμβάσεις από εργοδότες που δεν δεσμεύονται από κάποια. Ενώ διατηρείται η απαγόρευση προσχώρησης σε επιχειρησιακές συμβάσεις από μη συμβαλλόμενους εργοδότες ή συνδικαλιστικές οργανώσεις, ενισχύεται το πλαίσιο για τη συμμετοχή στις κλαδικές.

Αντώνης Βασιλόπουλος
www.bankingnews.gr