Η βελτίωση της χρηματοοικονομικής γνώσης των ατόμων έχει καταστεί μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη
«Η Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο της κοινωνικής της ευθύνης, στέκεται αρωγός στις προσπάθειες προώθησης της μάθησης και της χρηματοοικονομικής παιδείας, και υποστηρίζει τις δράσεις που ενισχύουν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αναγνωρίζοντας τις θετικές του επιδράσεις σε ολόκληρη την οικονομία και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».
Τα παραπάνω τόνισε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, στο πλαίσιο ομιλίας του με θέμα: «Η σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού» στο 4ο Συνέδριο του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.
Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι η «βελτίωση της χρηματοοικονομικής γνώσης των ατόμων έχει καταστεί μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη, με τις κεντρικές τράπεζες και τις εποπτικές αρχές να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή» προσθέτοντας ότι «ο οικονομικός αλφαβητισμός αποκτά ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα για την οικονομική αποτελεσματικότητα και την επιτυχή άσκηση της οικονομικής πολιτικής, επομένως για την οικονομική ευημερία».
Ολόκληρη η ομιλία του Γιάννη Στουρνάρα
Είναι μεγάλη μου χαρά που συμμετέχω στο Τέταρτο Συνέδριο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού που διοργανώνει το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Νικόλαου Φίλιππα.
Η Τράπεζα της Ελλάδος στηρίζει και συνεργάζεται στενά με το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, αλλά και με άλλους Οργανισμούς που προωθούν με συνέπεια και αξιοπιστία τη χρηματοοικονομική γνώση στη χώρα μας, αφού η Τράπεζα της Ελλάδος είναι Τακτικό Μέλος του Διεθνούς Δικτύου του ΟΟΣΑ για τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση και ταυτόχρονα Εθνικός Συντονιστής του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού της δράσης Global Money Week, η οποία γίνεται κάθε Μάρτιο.
Ορισμός του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός βασίζεται στο συνδυασμό γνώσεων, δεξιοτήτων, συμπεριφοράς και νοοτροπίας που πρέπει να διαθέτει ένα άτομο προκειμένου να μπορεί να λαμβάνει αποτελεσματικές οικονομικές αποφάσεις για τη διατήρηση της μακροπρόθεσμης οικονομικής ευημερίας του.
Η έλλειψη των ανωτέρω, δηλαδή ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός, μπορεί να εμποδίσει τα άτομα να διαχειριστούν σωστά τα οικονομικά τους, με τελικά αρνητικές συνέπειες, όπως είναι ο υπερβολικός δανεισμός και ο χρηματοοικονομικός αποκλεισμός. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τα χρηματοοικονομικά εγγράμματα άτομα είναι λιγότερο ευάλωτα στην εκμετάλλευση ή εξαπάτηση, λιγότερο επιρρεπή σε υπερβολικό δανεισμό, πιο αποτελεσματικά στον προγραμματισμό συνταξιοδότησης, συμμετέχουν πιο συχνά στις χρηματοπιστωτικές αγορές, και χρησιμοποιούν περισσότερο τη χρηματοοικονομική τεχνολογία. Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι καθοριστικός παράγοντας για τη χρηματοοικονομική ένταξη, η οποία με τη σειρά της μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εισοδηματικής ανισότητας και στην ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Ωστόσο, αρκετές μελέτες δείχνουν ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν επαρκείς βασικές οικονομικές γνώσεις όσον αφορά π.χ. τον υπολογισμό ή την κατανόηση των επιτοκίων, την κατανόηση της έννοιας του πληθωρισμού και της διαφοροποίησης του κινδύνου. Τα αποτελέσματα ερευνών του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι λιγότερο από το ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού στις χώρες της G20 είναι χρηματοοικονομικά εγγράμματα άτομα, με το πρόβλημα του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού να είναι πολύ πιο έντονο στις γυναίκες και στους νέους, όπως φαίνεται και από άλλες αντίστοιχες μελέτες ανά τον κόσμο.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έρευνα Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού της Standard & Poor’s, το 2014 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), κατά μέσο όρο το 52% των ενηλίκων ήταν χρηματοοικονομικά εγγράμματοι, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στη Βόρεια Ευρώπη και τα χαμηλότερα στο Νότο. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 45%.
Για ποιους λόγους ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι σημαντικός για τους πολίτες;
Στη σημερινή πολύπλοκη χρηματοοικονομική πραγματικότητα, οι δεξιότητες που εντάσσονται στο πεδίο του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού είναι οι πλέον απαραίτητες για τους πολίτες όλων των ηλικιών. Παρακάτω ακολουθούν μερικοί βασικοί λόγοι για τους οποίους ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι σημαντικός για τους πολίτες:
1. Λήψη τεκμηριωμένων χρηματοοικονομικών αποφάσεων: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός εφοδιάζει τα άτομα με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τα προσωπικά τους χρηματοοικονομικά. Τους βοηθά να κατανοήσουν έννοιες όπως ο προϋπολογισμός, η αποταμίευση, η επένδυση και ο δανεισμός. Με ένα υψηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, τα άτομα μπορούν να κάνουν πιο ενημερωμένες επιλογές σχετικά με τα χρήματά τους, οδηγώντας σε βελτιωμένη χρηματοοικονομική ευημερία.
2. Διαχείριση προσωπικών χρηματοοικονομικών: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός επιτρέπει στα άτομα να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα προσωπικά τους χρηματοοικονομικά. Τους εξοπλίζει με τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να είναι σε θέση να δημιουργούν και να τηρούν έναν προϋπολογισμό, να παρακολουθούν τα έξοδά τους, να θέτουν χρηματοοικονομικούς στόχους και να αποδίδουν προτεραιότητα στις δαπάνες τους. Αυτό βοηθά τα άτομα να αποφύγουν τα περιττά χρέη, να μειώσουν το χρηματοοικονομικό άγχος και να εργαστούν για την επίτευξη των χρηματοοικονομικών τους στόχων.
3. Αποφυγή χρηματοοικονομικών παγίδων: Η έλλειψη χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μπορεί να κάνει τα άτομα ευάλωτα σε οικονομικές απάτες, ληστρικούς δανεισμούς ή άλλες χρηματοοικονομικές παγίδες. Με ένα υψηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, τα άτομα μπορούν να αναγνωρίσουν καλύτερα και να αποφύγουν τις απάτες, να κατανοήσουν τους κινδύνους που σχετίζονται με ορισμένα χρηματοοικονομικά προϊόντα και να λάβουν πιο συνετές αποφάσεις για τα χρήματά τους.
4. Προγραμματισμός για το μέλλον: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός βοηθά τα άτομα να σχεδιάζουν για το μέλλον, κατανοώντας έννοιες όπως ο συνταξιοδοτικός σχεδιασμός, η ασφάλιση και ο προγραμματισμός της ακίνητης περιουσίας τους. Τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν τις κατάλληλες μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές αποφάσεις, όπως η αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση, η δημιουργία κεφαλαίου έκτακτης ανάγκης και η προστασία των περιουσιακών τους στοιχείων. Έχοντας κατανοήσει σωστά τις παραπάνω έννοιες, τα άτομα μπορούν έπειτα να εργαστούν για την επίτευξη της μακροπρόθεσμης χρηματοοικονομικής τους ασφάλειας και σταθερότητας.
5. Οικονομική σταθερότητα: Οι χρηματοοικονομικά εγγράμματοι πολίτες συμβάλλουν στη συνολική οικονομική σταθερότητα ενός έθνους. Όταν τα άτομα έχουν μια καλή αντίληψη των προσωπικών χρηματοοικονομικών, είναι λιγότερο πιθανό να αθετήσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις, να εμπλακούν σε επικίνδυνες χρηματοοικονομικές συμπεριφορές ή να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα συστήματα κοινωνικών παροχών. Αυτό οδηγεί σε ένα πιο υγιές χρηματοπιστωτικό σύστημα και μια πιο σταθερή οικονομία.
6. Ενδυνάμωση και ανεξαρτησία: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός ενδυναμώνει τα άτομα ώστε να είναι σε θέση να πάρουν τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής τους ζωής και να γίνουν πιο ανεξάρτητα. Τους βοηθά να χτίσουν την αναγκαία αυτοπεποίθηση σχετικά με τη διαχείριση των χρημάτων τους, να διαπραγματευτούν καλύτερους όρους για δάνεια και να πλοηγηθούν με ασφάλεια στο περίπλοκο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτή η ενδυνάμωση επιτρέπει στα άτομα να κάνουν επιλογές που ευθυγραμμίζονται με τους χρηματοοικονομικούς στόχους και τις φιλοδοξίες τους. Συνολικά, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι ζωτικής σημασίας για τους πολίτες, καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα προσωπικά τους χρηματοοικονομικά, να αποφεύγουν τις χρηματοοικονομικές παγίδες, να σχεδιάζουν για το μέλλον, να συμβάλλουν στην οικονομική σταθερότητα και να αποκτούν ενδυνάμωση και ανεξαρτησία χωρίς αποκλεισμούς.
Ως εκ τούτου, η ενίσχυση της οικονομικής και χρηματοοικονομικής γνώσης των πολιτών είναι ιδιαίτερης σημασίας και σπουδαιότητας για τις σύγχρονες κοινωνίες, και έχει καταστεί ουσιαστική και μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη, με τις Κεντρικές Τράπεζες και άλλες εποπτικές αρχές να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή.
Συνολικά, οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας, οι απρόβλεπτοι κίνδυνοι, καθώς και η πολυπλοκότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθιστούν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αναγκαία δεξιότητα των πολιτών για τον 21ο αιώνα.
Οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει αναγνωρίσει την σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού για την προώθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενδυνάμωση των πολιτών με σκοπό να είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Αν και η ΕΚΤ εστιάζει κυρίως στη νομισματική πολιτική και στη διασφάλιση της σταθερότητας του ευρώ, υποστηρίζει επίσης παράλληλα και πρωτοβουλίες χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού με διάφορους τρόπους:
1. Έρευνα και συλλογή δεδομένων: Η ΕΚΤ διεξάγει έρευνα και συλλέγει δεδομένα για τα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν στον εντοπισμό των γεωγραφικών περιοχών στις οποίες η χρηματοοικονομική εκπαίδευση είναι περισσότερο απαραίτητη.
2. Συνεργασίες: Η ΕΚΤ συνεργάζεται με διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών κεντρικών τραπεζών, των κυβερνήσεων και άλλων φορέων, με σκοπό την προώθηση πρωτοβουλιών χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού. Αυτές οι συνεργασίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού καθώς και την δημιουργία εκστρατειών ευαισθητοποίησης.
3. Εκπαιδευτικά προγράμματα: Η ΕΚΤ, κατά περίπτωση, υποστηρίζει ή ακόμα και χορηγεί εκπαιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στη βελτίωση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ιδίως σε σχολεία και τοπικές κοινότητες. Αυτά τα προγράμματα συνήθως καλύπτουν θέματα όπως ο προϋπολογισμός, η αποταμίευση, οι επενδύσεις και η κατανόηση των χρηματοοικονομικών προϊόντων.
4. Εκδόσεις και πόροι: Η ΕΚΤ παρέχει στον ιστότοπό της πληροφορίες και πόρους σχετικά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό. Μεταξύ άλλων, αυτές περιλαμβάνουν εκδόσεις, άρθρα και διαδικτυακά εργαλεία ώστε να βοηθήσουν τα άτομα να κατανοήσουν καλύτερα τις χρηματοοικονομικές έννοιες και τα προϊόντα.
5. Προστασία των καταναλωτών: Η ΕΚΤ υποστηρίζει τη θέσπιση αυστηρότερων νόμων και κανονισμών για την προστασία των καταναλωτών με σκοπό να διασφαλίσει ότι τα χρηματοοικονομικά προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι διαφανή και κατανοητά. Μέσω των πρωτοβουλιών της επιχειρεί επίσης να βοηθήσει σημαντικά στην προστασία των καταναλωτών από επιθετικές οικονομικές πρακτικές.
6. Χρηματοπιστωτική ένταξη: Η προώθηση της χρηματοπιστωτικής ένταξης συνδέεται στενά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό. Η ΕΚΤ εργάζεται για να διασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε βασικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ενώ ταυτόχρονα έχουν και τις απαραίτητες γνώσεις για να τις χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά.
7. Χρηματοπιστωτική σταθερότητα: Μέσω της προώθησης του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, η ΕΚΤ συμβάλλει στη συνολική χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι ενημερωμένοι καταναλωτές είναι λιγότερο πιθανό να υιοθετήσουν επικίνδυνες χρηματοοικονομικές συμπεριφορές οι οποίες θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την οικονομία.
8. Ρύθμιση και εποπτεία: Η ΕΚΤ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα εντός της Ευρωζώνης. Μέρος αυτής της εποπτείας αποτελεί η διασφάλιση ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενεργούν υπεύθυνα και δεν εμπλέκονται σε πρακτικές που θα μπορούσαν να βλάψουν τους καταναλωτές.
9. Επικοινωνία: Η ΕΚΤ επικοινωνεί τη σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στο ευρύ κοινό και ενθαρρύνει τους πολίτες να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα ως προς τη συνετή διαχείριση των προσωπικών τους χρηματοοικονομικών.
10. Παρακολούθηση και αξιολόγηση: Η ΕΚΤ αξιολογεί περιοδικά την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού για να διασφαλίσει ότι αυτές έχουν θετικό αντίκτυπο στις χρηματοοικονομικές γνώσεις και τις συμπεριφορές των πολιτών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ η ΕΚΤ υποστηρίζει τις προσπάθειες χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, πολλές πρωτοβουλίες χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης πραγματοποιούνται από τις εθνικές κυβερνήσεις και άλλους οργανισμούς εντός της Ευρωζώνης. Ο ρόλος της ΕΚΤ είναι να συντονίζει και να υποστηρίζει αυτές τις προσπάθειες σε ευρύτερη κλίμακα για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προώθηση της χρηματοοικονομικής ευημερίας μεταξύ των πολιτών της Ευρωζώνης.
Οι δράσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό
Η Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο της κοινωνικής της ευθύνης, στέκεται αρωγός στις προσπάθειες προώθησης της μάθησης και της χρηματοοικονομικής παιδείας, και υποστηρίζει τις δράσεις που ενισχύουν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αναγνωρίζοντας τις θετικές του επιδράσεις σε ολόκληρη την οικονομία και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των δράσεων αυτών, το Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος, ενόψει του εκπαιδευτικού του ρόλου και δεδομένου ότι η μεγάλη πλειονότητα των επισκεπτών του είναι μαθητές λυκείου και φοιτητές, προσφέρει ξεναγήσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες αυτών των ηλικιακών ομάδων και φιλοξενεί εκπαιδευτικές εκδηλώσεις που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα οικονομικά θέματα όπως ο πληθωρισμός, οι ηλεκτρονικές πληρωμές και το ευρώ, που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στο κοινό.
Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2019 εγκαινιάστηκε η περιοδική έκθεση του Μουσείου της Τράπεζας «eΠληρωμές: ένας οδικός χάρτης», στο πλαίσιο της οποίας αναπτύχθηκε το μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα «Χωρίς Μετρητά πώς;», το οποίο είναι εγκεκριμένο από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας. Η δράση αυτή έχει ως στόχο τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση μαθητών της τελευταίας τάξης του γυμνασίου και μαθητών λυκείου.
Επίσης, το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της ΤτΕ έχει εκδώσει ένα πρωτοποριακό βιβλίο για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση και ενδυνάμωση παιδιών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τίτλο «Το αλφαβητάρι της οικονομίας», ένα πρωτότυπο λεξικό χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, που απευθύνεται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρουσιάστηκε στο Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος.
Συγγραφέας του βιβλίου, είναι ο καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς Νικόλαος Δ. Φίλιππας και εικονογράφος η Αλεξία Λουγιάκη.
Το βιβλίο περιλαμβάνει 124 βασικά λήμματα της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επιστήμης, που συνοδεύονται από εννέα μικρές και περιεκτικές ιστορίες, οι οποίες συμβάλλουν στην πληρέστερη κατανόηση των αναφερόμενων εννοιών.
Την περίοδο αυτή ολοκληρώνεται ένα δεύτερο λεξικό -οδηγός για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση και ενδυνάμωση των εφήβων, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Κλείνοντας, η βελτίωση της χρηματοοικονομικής γνώσης των ατόμων έχει καταστεί μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη, με τις κεντρικές τράπεζες και τις εποπτικές αρχές να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο οικονομικός αλφαβητισμός αποκτά ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα για την οικονομική αποτελεσματικότητα και την επιτυχή άσκηση της οικονομικής πολιτικής, επομένως για την οικονομική ευημερία.
Πρώτον, οι πολίτες που κατανοούν τη λειτουργία του οικονομικού περιβάλλοντος είναι πιο ικανοί να κάνουν βέλτιστες επιλογές. Δεύτερον, σε συνδυασμό με το προηγούμενο, είναι πιο πιθανό να στηρίξουν “συνετές πολιτικές”, ενώ η ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και ενισχύει την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία των αγορών.
Συνολικά, η προώθηση του ψηφιακού χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μπορεί να ενδυναμώσει τα άτομα και να τα εφοδιάσει με τις απαιτούμενες χρηματοοικονομικές γνώσεις και δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών, να τα ενθαρρύνει να αναζητούν χρηματοοικονομικές συμβουλές από υπεύθυνες πηγές, να αποτρέψει την ανορθολογική συμπεριφορά και να ενισχύσει την ικανότητα συνετής αξιολόγησης των οικονομικών συνθηκών.
Και αυτό γιατί, μεταξύ άλλων, είναι ζωτικής σημασίας η κατανόηση των συνεπειών του χρέους, ειδικά για τις πιο ευάλωτες ομάδες, όπως οι νέες οικογένειες και τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.
Επιπλέον, η πρόσθετη πίεση την οποία ασκεί η δημογραφική γήρανση στα συνταξιοδοτικά συστήματα απαιτεί υψηλότερα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού.
Τα άτομα ζουν περισσότερο, αλλά αποταμιεύουν αναλογικά λιγότερο, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις της ΕΕ όσον αφορά τις αποταμιεύσεις για την τρίτη ηλικία.
Η έλλειψη σωστού συνταξιοδοτικού-αποταμιευτικού προγραμματισμού συνεπάγεται ότι τα άτομα είναι δυνητικά απροετοίμαστα για τις οικονομικές προκλήσεις της τρίτης ηλικίας.
Η ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας παίζει σημαντικό ρόλο στη στρατηγική της ΕΕ για ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία.
Ως εκ τούτου, απαιτούνται δράσεις και παρεμβάσεις για την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας στα σχολεία. Για παράδειγμα, η ένταξη ενός μαθήματος χρηματοοικονομικής παιδείας στα προγράμματα διδασκαλίας της πρωτοβάθμιας αλλά και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμβάλει ώστε οι μαθητές να εξοικειωθούν με βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες, που θα τους βοηθήσουν να λαμβάνουν σωστές χρηματοοικονομικές αποφάσεις αργότερα στη ζωή τους.
www.bankingnews.gr
Τα παραπάνω τόνισε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, στο πλαίσιο ομιλίας του με θέμα: «Η σημασία του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού» στο 4ο Συνέδριο του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.
Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι η «βελτίωση της χρηματοοικονομικής γνώσης των ατόμων έχει καταστεί μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη, με τις κεντρικές τράπεζες και τις εποπτικές αρχές να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή» προσθέτοντας ότι «ο οικονομικός αλφαβητισμός αποκτά ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα για την οικονομική αποτελεσματικότητα και την επιτυχή άσκηση της οικονομικής πολιτικής, επομένως για την οικονομική ευημερία».
Ολόκληρη η ομιλία του Γιάννη Στουρνάρα
Είναι μεγάλη μου χαρά που συμμετέχω στο Τέταρτο Συνέδριο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού που διοργανώνει το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Νικόλαου Φίλιππα.
Η Τράπεζα της Ελλάδος στηρίζει και συνεργάζεται στενά με το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, αλλά και με άλλους Οργανισμούς που προωθούν με συνέπεια και αξιοπιστία τη χρηματοοικονομική γνώση στη χώρα μας, αφού η Τράπεζα της Ελλάδος είναι Τακτικό Μέλος του Διεθνούς Δικτύου του ΟΟΣΑ για τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση και ταυτόχρονα Εθνικός Συντονιστής του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού της δράσης Global Money Week, η οποία γίνεται κάθε Μάρτιο.
Ορισμός του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός βασίζεται στο συνδυασμό γνώσεων, δεξιοτήτων, συμπεριφοράς και νοοτροπίας που πρέπει να διαθέτει ένα άτομο προκειμένου να μπορεί να λαμβάνει αποτελεσματικές οικονομικές αποφάσεις για τη διατήρηση της μακροπρόθεσμης οικονομικής ευημερίας του.
Η έλλειψη των ανωτέρω, δηλαδή ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός, μπορεί να εμποδίσει τα άτομα να διαχειριστούν σωστά τα οικονομικά τους, με τελικά αρνητικές συνέπειες, όπως είναι ο υπερβολικός δανεισμός και ο χρηματοοικονομικός αποκλεισμός. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τα χρηματοοικονομικά εγγράμματα άτομα είναι λιγότερο ευάλωτα στην εκμετάλλευση ή εξαπάτηση, λιγότερο επιρρεπή σε υπερβολικό δανεισμό, πιο αποτελεσματικά στον προγραμματισμό συνταξιοδότησης, συμμετέχουν πιο συχνά στις χρηματοπιστωτικές αγορές, και χρησιμοποιούν περισσότερο τη χρηματοοικονομική τεχνολογία. Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι καθοριστικός παράγοντας για τη χρηματοοικονομική ένταξη, η οποία με τη σειρά της μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εισοδηματικής ανισότητας και στην ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Ωστόσο, αρκετές μελέτες δείχνουν ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν επαρκείς βασικές οικονομικές γνώσεις όσον αφορά π.χ. τον υπολογισμό ή την κατανόηση των επιτοκίων, την κατανόηση της έννοιας του πληθωρισμού και της διαφοροποίησης του κινδύνου. Τα αποτελέσματα ερευνών του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι λιγότερο από το ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού στις χώρες της G20 είναι χρηματοοικονομικά εγγράμματα άτομα, με το πρόβλημα του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού να είναι πολύ πιο έντονο στις γυναίκες και στους νέους, όπως φαίνεται και από άλλες αντίστοιχες μελέτες ανά τον κόσμο.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έρευνα Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού της Standard & Poor’s, το 2014 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), κατά μέσο όρο το 52% των ενηλίκων ήταν χρηματοοικονομικά εγγράμματοι, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στη Βόρεια Ευρώπη και τα χαμηλότερα στο Νότο. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 45%.
Για ποιους λόγους ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι σημαντικός για τους πολίτες;
Στη σημερινή πολύπλοκη χρηματοοικονομική πραγματικότητα, οι δεξιότητες που εντάσσονται στο πεδίο του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού είναι οι πλέον απαραίτητες για τους πολίτες όλων των ηλικιών. Παρακάτω ακολουθούν μερικοί βασικοί λόγοι για τους οποίους ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι σημαντικός για τους πολίτες:
1. Λήψη τεκμηριωμένων χρηματοοικονομικών αποφάσεων: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός εφοδιάζει τα άτομα με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τα προσωπικά τους χρηματοοικονομικά. Τους βοηθά να κατανοήσουν έννοιες όπως ο προϋπολογισμός, η αποταμίευση, η επένδυση και ο δανεισμός. Με ένα υψηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, τα άτομα μπορούν να κάνουν πιο ενημερωμένες επιλογές σχετικά με τα χρήματά τους, οδηγώντας σε βελτιωμένη χρηματοοικονομική ευημερία.
2. Διαχείριση προσωπικών χρηματοοικονομικών: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός επιτρέπει στα άτομα να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα προσωπικά τους χρηματοοικονομικά. Τους εξοπλίζει με τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να είναι σε θέση να δημιουργούν και να τηρούν έναν προϋπολογισμό, να παρακολουθούν τα έξοδά τους, να θέτουν χρηματοοικονομικούς στόχους και να αποδίδουν προτεραιότητα στις δαπάνες τους. Αυτό βοηθά τα άτομα να αποφύγουν τα περιττά χρέη, να μειώσουν το χρηματοοικονομικό άγχος και να εργαστούν για την επίτευξη των χρηματοοικονομικών τους στόχων.
3. Αποφυγή χρηματοοικονομικών παγίδων: Η έλλειψη χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μπορεί να κάνει τα άτομα ευάλωτα σε οικονομικές απάτες, ληστρικούς δανεισμούς ή άλλες χρηματοοικονομικές παγίδες. Με ένα υψηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, τα άτομα μπορούν να αναγνωρίσουν καλύτερα και να αποφύγουν τις απάτες, να κατανοήσουν τους κινδύνους που σχετίζονται με ορισμένα χρηματοοικονομικά προϊόντα και να λάβουν πιο συνετές αποφάσεις για τα χρήματά τους.
4. Προγραμματισμός για το μέλλον: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός βοηθά τα άτομα να σχεδιάζουν για το μέλλον, κατανοώντας έννοιες όπως ο συνταξιοδοτικός σχεδιασμός, η ασφάλιση και ο προγραμματισμός της ακίνητης περιουσίας τους. Τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν τις κατάλληλες μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές αποφάσεις, όπως η αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση, η δημιουργία κεφαλαίου έκτακτης ανάγκης και η προστασία των περιουσιακών τους στοιχείων. Έχοντας κατανοήσει σωστά τις παραπάνω έννοιες, τα άτομα μπορούν έπειτα να εργαστούν για την επίτευξη της μακροπρόθεσμης χρηματοοικονομικής τους ασφάλειας και σταθερότητας.
5. Οικονομική σταθερότητα: Οι χρηματοοικονομικά εγγράμματοι πολίτες συμβάλλουν στη συνολική οικονομική σταθερότητα ενός έθνους. Όταν τα άτομα έχουν μια καλή αντίληψη των προσωπικών χρηματοοικονομικών, είναι λιγότερο πιθανό να αθετήσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις, να εμπλακούν σε επικίνδυνες χρηματοοικονομικές συμπεριφορές ή να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα συστήματα κοινωνικών παροχών. Αυτό οδηγεί σε ένα πιο υγιές χρηματοπιστωτικό σύστημα και μια πιο σταθερή οικονομία.
6. Ενδυνάμωση και ανεξαρτησία: Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός ενδυναμώνει τα άτομα ώστε να είναι σε θέση να πάρουν τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής τους ζωής και να γίνουν πιο ανεξάρτητα. Τους βοηθά να χτίσουν την αναγκαία αυτοπεποίθηση σχετικά με τη διαχείριση των χρημάτων τους, να διαπραγματευτούν καλύτερους όρους για δάνεια και να πλοηγηθούν με ασφάλεια στο περίπλοκο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτή η ενδυνάμωση επιτρέπει στα άτομα να κάνουν επιλογές που ευθυγραμμίζονται με τους χρηματοοικονομικούς στόχους και τις φιλοδοξίες τους. Συνολικά, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι ζωτικής σημασίας για τους πολίτες, καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα προσωπικά τους χρηματοοικονομικά, να αποφεύγουν τις χρηματοοικονομικές παγίδες, να σχεδιάζουν για το μέλλον, να συμβάλλουν στην οικονομική σταθερότητα και να αποκτούν ενδυνάμωση και ανεξαρτησία χωρίς αποκλεισμούς.
Ως εκ τούτου, η ενίσχυση της οικονομικής και χρηματοοικονομικής γνώσης των πολιτών είναι ιδιαίτερης σημασίας και σπουδαιότητας για τις σύγχρονες κοινωνίες, και έχει καταστεί ουσιαστική και μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη, με τις Κεντρικές Τράπεζες και άλλες εποπτικές αρχές να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή.
Συνολικά, οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας, οι απρόβλεπτοι κίνδυνοι, καθώς και η πολυπλοκότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθιστούν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αναγκαία δεξιότητα των πολιτών για τον 21ο αιώνα.
Οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει αναγνωρίσει την σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού για την προώθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενδυνάμωση των πολιτών με σκοπό να είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Αν και η ΕΚΤ εστιάζει κυρίως στη νομισματική πολιτική και στη διασφάλιση της σταθερότητας του ευρώ, υποστηρίζει επίσης παράλληλα και πρωτοβουλίες χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού με διάφορους τρόπους:
1. Έρευνα και συλλογή δεδομένων: Η ΕΚΤ διεξάγει έρευνα και συλλέγει δεδομένα για τα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν στον εντοπισμό των γεωγραφικών περιοχών στις οποίες η χρηματοοικονομική εκπαίδευση είναι περισσότερο απαραίτητη.
2. Συνεργασίες: Η ΕΚΤ συνεργάζεται με διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών κεντρικών τραπεζών, των κυβερνήσεων και άλλων φορέων, με σκοπό την προώθηση πρωτοβουλιών χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού. Αυτές οι συνεργασίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού καθώς και την δημιουργία εκστρατειών ευαισθητοποίησης.
3. Εκπαιδευτικά προγράμματα: Η ΕΚΤ, κατά περίπτωση, υποστηρίζει ή ακόμα και χορηγεί εκπαιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στη βελτίωση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ιδίως σε σχολεία και τοπικές κοινότητες. Αυτά τα προγράμματα συνήθως καλύπτουν θέματα όπως ο προϋπολογισμός, η αποταμίευση, οι επενδύσεις και η κατανόηση των χρηματοοικονομικών προϊόντων.
4. Εκδόσεις και πόροι: Η ΕΚΤ παρέχει στον ιστότοπό της πληροφορίες και πόρους σχετικά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό. Μεταξύ άλλων, αυτές περιλαμβάνουν εκδόσεις, άρθρα και διαδικτυακά εργαλεία ώστε να βοηθήσουν τα άτομα να κατανοήσουν καλύτερα τις χρηματοοικονομικές έννοιες και τα προϊόντα.
5. Προστασία των καταναλωτών: Η ΕΚΤ υποστηρίζει τη θέσπιση αυστηρότερων νόμων και κανονισμών για την προστασία των καταναλωτών με σκοπό να διασφαλίσει ότι τα χρηματοοικονομικά προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι διαφανή και κατανοητά. Μέσω των πρωτοβουλιών της επιχειρεί επίσης να βοηθήσει σημαντικά στην προστασία των καταναλωτών από επιθετικές οικονομικές πρακτικές.
6. Χρηματοπιστωτική ένταξη: Η προώθηση της χρηματοπιστωτικής ένταξης συνδέεται στενά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό. Η ΕΚΤ εργάζεται για να διασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε βασικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ενώ ταυτόχρονα έχουν και τις απαραίτητες γνώσεις για να τις χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά.
7. Χρηματοπιστωτική σταθερότητα: Μέσω της προώθησης του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, η ΕΚΤ συμβάλλει στη συνολική χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι ενημερωμένοι καταναλωτές είναι λιγότερο πιθανό να υιοθετήσουν επικίνδυνες χρηματοοικονομικές συμπεριφορές οι οποίες θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την οικονομία.
8. Ρύθμιση και εποπτεία: Η ΕΚΤ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα εντός της Ευρωζώνης. Μέρος αυτής της εποπτείας αποτελεί η διασφάλιση ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενεργούν υπεύθυνα και δεν εμπλέκονται σε πρακτικές που θα μπορούσαν να βλάψουν τους καταναλωτές.
9. Επικοινωνία: Η ΕΚΤ επικοινωνεί τη σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στο ευρύ κοινό και ενθαρρύνει τους πολίτες να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα ως προς τη συνετή διαχείριση των προσωπικών τους χρηματοοικονομικών.
10. Παρακολούθηση και αξιολόγηση: Η ΕΚΤ αξιολογεί περιοδικά την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού για να διασφαλίσει ότι αυτές έχουν θετικό αντίκτυπο στις χρηματοοικονομικές γνώσεις και τις συμπεριφορές των πολιτών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ η ΕΚΤ υποστηρίζει τις προσπάθειες χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, πολλές πρωτοβουλίες χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης πραγματοποιούνται από τις εθνικές κυβερνήσεις και άλλους οργανισμούς εντός της Ευρωζώνης. Ο ρόλος της ΕΚΤ είναι να συντονίζει και να υποστηρίζει αυτές τις προσπάθειες σε ευρύτερη κλίμακα για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προώθηση της χρηματοοικονομικής ευημερίας μεταξύ των πολιτών της Ευρωζώνης.
Οι δράσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό
Η Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο της κοινωνικής της ευθύνης, στέκεται αρωγός στις προσπάθειες προώθησης της μάθησης και της χρηματοοικονομικής παιδείας, και υποστηρίζει τις δράσεις που ενισχύουν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αναγνωρίζοντας τις θετικές του επιδράσεις σε ολόκληρη την οικονομία και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των δράσεων αυτών, το Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος, ενόψει του εκπαιδευτικού του ρόλου και δεδομένου ότι η μεγάλη πλειονότητα των επισκεπτών του είναι μαθητές λυκείου και φοιτητές, προσφέρει ξεναγήσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες αυτών των ηλικιακών ομάδων και φιλοξενεί εκπαιδευτικές εκδηλώσεις που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα οικονομικά θέματα όπως ο πληθωρισμός, οι ηλεκτρονικές πληρωμές και το ευρώ, που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στο κοινό.
Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2019 εγκαινιάστηκε η περιοδική έκθεση του Μουσείου της Τράπεζας «eΠληρωμές: ένας οδικός χάρτης», στο πλαίσιο της οποίας αναπτύχθηκε το μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα «Χωρίς Μετρητά πώς;», το οποίο είναι εγκεκριμένο από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας. Η δράση αυτή έχει ως στόχο τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση μαθητών της τελευταίας τάξης του γυμνασίου και μαθητών λυκείου.
Επίσης, το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της ΤτΕ έχει εκδώσει ένα πρωτοποριακό βιβλίο για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση και ενδυνάμωση παιδιών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τίτλο «Το αλφαβητάρι της οικονομίας», ένα πρωτότυπο λεξικό χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, που απευθύνεται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρουσιάστηκε στο Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος.
Συγγραφέας του βιβλίου, είναι ο καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς Νικόλαος Δ. Φίλιππας και εικονογράφος η Αλεξία Λουγιάκη.
Το βιβλίο περιλαμβάνει 124 βασικά λήμματα της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επιστήμης, που συνοδεύονται από εννέα μικρές και περιεκτικές ιστορίες, οι οποίες συμβάλλουν στην πληρέστερη κατανόηση των αναφερόμενων εννοιών.
Την περίοδο αυτή ολοκληρώνεται ένα δεύτερο λεξικό -οδηγός για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση και ενδυνάμωση των εφήβων, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Κλείνοντας, η βελτίωση της χρηματοοικονομικής γνώσης των ατόμων έχει καταστεί μακροπρόθεσμη προτεραιότητα πολιτικής για πολλά κράτη, με τις κεντρικές τράπεζες και τις εποπτικές αρχές να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο οικονομικός αλφαβητισμός αποκτά ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα για την οικονομική αποτελεσματικότητα και την επιτυχή άσκηση της οικονομικής πολιτικής, επομένως για την οικονομική ευημερία.
Πρώτον, οι πολίτες που κατανοούν τη λειτουργία του οικονομικού περιβάλλοντος είναι πιο ικανοί να κάνουν βέλτιστες επιλογές. Δεύτερον, σε συνδυασμό με το προηγούμενο, είναι πιο πιθανό να στηρίξουν “συνετές πολιτικές”, ενώ η ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και ενισχύει την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία των αγορών.
Συνολικά, η προώθηση του ψηφιακού χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μπορεί να ενδυναμώσει τα άτομα και να τα εφοδιάσει με τις απαιτούμενες χρηματοοικονομικές γνώσεις και δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών, να τα ενθαρρύνει να αναζητούν χρηματοοικονομικές συμβουλές από υπεύθυνες πηγές, να αποτρέψει την ανορθολογική συμπεριφορά και να ενισχύσει την ικανότητα συνετής αξιολόγησης των οικονομικών συνθηκών.
Και αυτό γιατί, μεταξύ άλλων, είναι ζωτικής σημασίας η κατανόηση των συνεπειών του χρέους, ειδικά για τις πιο ευάλωτες ομάδες, όπως οι νέες οικογένειες και τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.
Επιπλέον, η πρόσθετη πίεση την οποία ασκεί η δημογραφική γήρανση στα συνταξιοδοτικά συστήματα απαιτεί υψηλότερα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού.
Τα άτομα ζουν περισσότερο, αλλά αποταμιεύουν αναλογικά λιγότερο, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις της ΕΕ όσον αφορά τις αποταμιεύσεις για την τρίτη ηλικία.
Η έλλειψη σωστού συνταξιοδοτικού-αποταμιευτικού προγραμματισμού συνεπάγεται ότι τα άτομα είναι δυνητικά απροετοίμαστα για τις οικονομικές προκλήσεις της τρίτης ηλικίας.
Η ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας παίζει σημαντικό ρόλο στη στρατηγική της ΕΕ για ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία.
Ως εκ τούτου, απαιτούνται δράσεις και παρεμβάσεις για την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας στα σχολεία. Για παράδειγμα, η ένταξη ενός μαθήματος χρηματοοικονομικής παιδείας στα προγράμματα διδασκαλίας της πρωτοβάθμιας αλλά και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμβάλει ώστε οι μαθητές να εξοικειωθούν με βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες, που θα τους βοηθήσουν να λαμβάνουν σωστές χρηματοοικονομικές αποφάσεις αργότερα στη ζωή τους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών