Ενδιαφέρουσα άποψη για τους εναλλακτικούς τρόπους κεφαλαιακής ενίσχυσης των εταιρειών και την υποκατάσταση του τραπεζικού δανεισμού καταθέτει ο δ/νων σύμβουλος της Attica Finance
Στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον, ο περιορισμός της χρήσης του τραπεζικού δανεισμού που μέχρι σήμερα ήταν το βασικό μέσο χρηματοδότησης των ΜμΕ είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις, γεγονός που υπονομεύει την βιωσιμότητά τους, αλλά κυρίως την προσπάθεια αύξησης των εξαγωγών και της εξωστρέφειας τους.
Ως αποτέλεσμα, καθυστερεί η ανάσχεση της υφεσιακής τάσης της ελληνικής οικονομίας, το βασικό ζητούμενο μετά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος. Είναι λοιπόν υψίστης σημασίας να αναδειχθούν οι εναλλακτικοί τρόποι κεφαλαιακής ενίσχυσης των εταιρειών για την υποκατάσταση του τραπεζικού δανεισμού.
Όλοι αναγνωρίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, αλλά η κατάσταση κάθε άλλο παρά αισιοδοξία αποπνέει.
Με δεδομένες και σαφείς ενδείξεις για το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για επενδύσεις στην Ελλάδα, είναι προφανές ότι υπάρχει περιθώριο προσέλκυσης κεφαλαίων για το στόχο της κεφαλαιακής ενίσχυσης των ελληνικών επιχειρήσεων.
Το βασικό πρόβλημα στην προσέγγιση
των επενδυτικών αυτών κεφαλαίων είναι η περιορισμένη προσβασιμότητα στα κεφάλαια αυτά, λόγω του μικρού μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων. Η διεθνής πρακτική έχει καταδείξει ότι η παροχή φορολογικών κινήτρων για σημαντικές άμεσες ή έμμεσες (μέσω Funds που θα
επενδύουν σε αυτές) επενδύσεις σε ΜμΕ, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την προέλκυση των ξένων και εγχώριων επενδυτών σε τέτοιες επενδύσεις υψηλού ρίσκου.
Το παράλληλο Χρηματοδοτικό σύστημα αφορά σε οργανισμούς οι οποίοι δεν ελέγχονται από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και θα διαχειρίζονται Επενδυτικά Κεφάλαια (ξένα και Ελληνικά) καθώς και μέρος κονδυλίων των κρατικών ενισχύσεων (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός κλπ.).
Οι οργανισμοί αυτοί υπόκεινται στην εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Στην Ευρώπη (και φυσικά στην Ελλάδα) μέχρι πρότινος κυριαρχούσε η λογική της ροής του χρήματος μέσω των Τραπεζών με τα δανειακά κεφαλαία να αντιστοιχών στο 70%-80% των επενδύσεων σε αντίθεση με την Αμερική που κυριαρχούν τα επενδυτικά κεφάλαια.
Σήμερα στην Ευρώπη η σχέση 70%-80% Δανειακά και 20-30% Επενδυτικά που ίσχυε ανατρέπεται και η κυρίαρχη άποψη στηρίζεται στην ανάπτυξη μέσω επενδυτικών κεφαλαίων. Σε αυτή τη λογική στηρίζεται άλλωστε και το πακέτο Γιούνκερ.
Τα Επενδυτικά Κεφάλαια αποτελούν ένα σημαντικό εναλλακτικό χρηματοδοτικό εργαλείο, ιδιαίτερα διαδεδομένο στο εξωτερικό (κυρίως στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ) και εξαιρετικά χρήσιμο για την ίδρυση, την ανάπτυξη και την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων,
καθώς προσφέρει όχι μόνο κεφαλαιακή στήριξη, αλλά και πολύτιμη αρωγή σε θέματα οργάνωσης, αναπτυξιακής στρατηγικής, εταιρικής διακυβέρνησης, δικτύωσης, συγχωνεύσεων & εξαγορών.
Τα Επενδυτικά Κεφάλαια εμφανίζουν τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά, χάρη στα οποία προσελκύουν μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον:
Είναι συλλογικά επενδυτικά νομικά σχήματα (ανώνυμες εταιρίες ειδικού σκοπού ή αμοιβαία κεφάλαια), που αναλαμβάνουν τη διαχείριση και διοχέτευσή των κεφαλαίων που συγκεντρώνουν από επενδυτές προς τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών σχεδίων εταιριών με προοπτικές ανάπτυξης, προκειμένου να αποκομίσουν μελλοντικές υπεραξίες από την ανάπτυξη των εταιριών αυτών.
• Βρίσκονται υπό τη διαχείριση επαγγελματιών διαχειριστών (asset managers- ΑΕΔΟΕΕ) οι οποίοι, λόγω της εμπειρίας και τεχνογνωσίας τους εξασφαλίζουν τις μέγιστες δυνατές αποδόσεις του χαρτοφυλακίου τους ενώ έχουν πρόσβαση και σημαντικά κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα
• Έχουν μεγάλο ύψος ενεργητικού, το οποίο αποτελεί κίνητρο για επενδυτές διεθνούς εμβέλειας των οποίων η επενδυτική στρατηγική αφορά επενδύσεις μεγάλου μεγέθους
• Εξασφαλίζουν διασπορά κινδύνου, καθώς το χαρτοφυλάκιό τους αποτελείται από
διάφορα είδη περιουσιακών στοιχείων (π.χ. μετοχές, ομόλογα), λόγω και των περιορισμών που τους επιβάλλει η νομοθεσία
• Εποπτεύονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, γεγονός που διασφαλίζει την προστασία των επενδυτών (μετόχων/μεριδιούχων)
• Διέπονται από ιδιαίτερα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς (π.χ. απαλλαγή από το φόρο
μερισμάτων και υπεραξίας), τόσο τα ίδια όσο και οι επενδυτές σε αυτά.
• Προτιμούνται από σημαντική μερίδα επενδυτών, ιδίως διεθνών, καθώς δεν χρειάζονται να εμπλέκονται οι ίδιοι σε διαπραγματεύσεις με τις εταιρίες- στόχους αφού βασίζονται στις επιλογές εξειδικευμένων fund managers.
• Κατέχουν τοπική τεχνογνωσία (local expertise) ως προς την επιλογή των εταιρειών- στόχων.
• Εισάγονται στο Χρηματιστήριο προσφέροντας στους επενδυτές:
- Δυνατότητα άμεσης εισόδου και εξόδου μέσω της πώλησης των μετοχών/μεριδίων του
εισηγμένου Επενδυτικού Κεφαλαίου.
- Διαφάνεια ως προς τη χρήση των αντληθέντων κεφαλαίων, λόγω των υποχρεώσεων δημοσιότητας που επιβάλλει η ευρωπαϊκή χρηματιστηριακή νομοθεσία στις εισηγμένες εταιρίες.
- Δυνατότητα επίτευξης υπεραξίας, μέσω αύξησης της χρηματιστηριακής τους τιμής.
- Ενίσχυση της αναγνωσιμότητας του Επενδυτικού Κεφαλαίου και δυνατότητα προσέλκυσης και άλλων διεθνών επενδυτών
Τα επενδυτικά κεφαλαία θα λειτουργούν ως Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί και θα αντλούν κρατικές ενισχύσεις μέσω του νέου ΕΣΠΑ, προκειμένου να τις διοχετεύουν στη συνέχεια, σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφάλαια και μόχλευση, για τη ενίσχυση Ελληνικών ΜμΕ.
Ουσιαστικά θα καλύψουν την ανάγκη εξεύρεσης τραπεζικού δανεισμού για την υλοποίηση επενδύσεων μέσω υπαγωγής των επενδύσεων αυτών σε αναπτυξιακά προγράμματα, καθώς σήμερα το παραδοσιακό χρηματοδοτικό σχήμα (ενδεικτικά, 25% Ιδία Συμμετοχή, 25% Τραπεζικός Δανεισμός και 50% Επιδότηση) δεν μπορεί να λειτουργήσει εξαιτίας της αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος να καλύψει στην ουσία το 75% του προϋπολογισμού των έργων. (μέχρι να εκταμιευθούν οι επιδοτήσεις πολλές φορές και χρόνια μετά την υλοποίηση τους).
Μέσω των ανωτέρω χρηματοδοτικών εργαλείων, με τη μορφή Επενδυτικών Κεφαλαίων που θα λειτουργούν ως Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί και θα αντλούν κρατικές ενισχύσεις, προκειμένου να τις διοχετεύουν στη συνέχεια για τη χρηματοδότηση Ελληνικών
ΜμΕ, σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφαλαία, η δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοδοτικού συστήματος, απαλλαγμένη από τα βάρη του παρελθόντος και με δυνατότητα πραγματικής συμβολής στην Ελληνική οικονομία, είναι απόλυτα εφικτή.
* Αλέξανδρος Πουλαρίκας, Διευθύνων Σύμβουλος Attica Finance A.Ε.Π.Ε.Υ., πρώην πρόεδρος της ΟΤΟΕ και πρώην αντιπρόεδρος του ΣΜΕΧΑ
Ως αποτέλεσμα, καθυστερεί η ανάσχεση της υφεσιακής τάσης της ελληνικής οικονομίας, το βασικό ζητούμενο μετά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος. Είναι λοιπόν υψίστης σημασίας να αναδειχθούν οι εναλλακτικοί τρόποι κεφαλαιακής ενίσχυσης των εταιρειών για την υποκατάσταση του τραπεζικού δανεισμού.
Όλοι αναγνωρίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, αλλά η κατάσταση κάθε άλλο παρά αισιοδοξία αποπνέει.
Με δεδομένες και σαφείς ενδείξεις για το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για επενδύσεις στην Ελλάδα, είναι προφανές ότι υπάρχει περιθώριο προσέλκυσης κεφαλαίων για το στόχο της κεφαλαιακής ενίσχυσης των ελληνικών επιχειρήσεων.
Το βασικό πρόβλημα στην προσέγγιση
των επενδυτικών αυτών κεφαλαίων είναι η περιορισμένη προσβασιμότητα στα κεφάλαια αυτά, λόγω του μικρού μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων. Η διεθνής πρακτική έχει καταδείξει ότι η παροχή φορολογικών κινήτρων για σημαντικές άμεσες ή έμμεσες (μέσω Funds που θα
επενδύουν σε αυτές) επενδύσεις σε ΜμΕ, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την προέλκυση των ξένων και εγχώριων επενδυτών σε τέτοιες επενδύσεις υψηλού ρίσκου.
Το παράλληλο Χρηματοδοτικό σύστημα αφορά σε οργανισμούς οι οποίοι δεν ελέγχονται από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και θα διαχειρίζονται Επενδυτικά Κεφάλαια (ξένα και Ελληνικά) καθώς και μέρος κονδυλίων των κρατικών ενισχύσεων (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός κλπ.).
Οι οργανισμοί αυτοί υπόκεινται στην εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Στην Ευρώπη (και φυσικά στην Ελλάδα) μέχρι πρότινος κυριαρχούσε η λογική της ροής του χρήματος μέσω των Τραπεζών με τα δανειακά κεφαλαία να αντιστοιχών στο 70%-80% των επενδύσεων σε αντίθεση με την Αμερική που κυριαρχούν τα επενδυτικά κεφάλαια.
Σήμερα στην Ευρώπη η σχέση 70%-80% Δανειακά και 20-30% Επενδυτικά που ίσχυε ανατρέπεται και η κυρίαρχη άποψη στηρίζεται στην ανάπτυξη μέσω επενδυτικών κεφαλαίων. Σε αυτή τη λογική στηρίζεται άλλωστε και το πακέτο Γιούνκερ.
Τα Επενδυτικά Κεφάλαια αποτελούν ένα σημαντικό εναλλακτικό χρηματοδοτικό εργαλείο, ιδιαίτερα διαδεδομένο στο εξωτερικό (κυρίως στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ) και εξαιρετικά χρήσιμο για την ίδρυση, την ανάπτυξη και την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων,
καθώς προσφέρει όχι μόνο κεφαλαιακή στήριξη, αλλά και πολύτιμη αρωγή σε θέματα οργάνωσης, αναπτυξιακής στρατηγικής, εταιρικής διακυβέρνησης, δικτύωσης, συγχωνεύσεων & εξαγορών.
Τα Επενδυτικά Κεφάλαια εμφανίζουν τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά, χάρη στα οποία προσελκύουν μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον:
Είναι συλλογικά επενδυτικά νομικά σχήματα (ανώνυμες εταιρίες ειδικού σκοπού ή αμοιβαία κεφάλαια), που αναλαμβάνουν τη διαχείριση και διοχέτευσή των κεφαλαίων που συγκεντρώνουν από επενδυτές προς τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών σχεδίων εταιριών με προοπτικές ανάπτυξης, προκειμένου να αποκομίσουν μελλοντικές υπεραξίες από την ανάπτυξη των εταιριών αυτών.
• Βρίσκονται υπό τη διαχείριση επαγγελματιών διαχειριστών (asset managers- ΑΕΔΟΕΕ) οι οποίοι, λόγω της εμπειρίας και τεχνογνωσίας τους εξασφαλίζουν τις μέγιστες δυνατές αποδόσεις του χαρτοφυλακίου τους ενώ έχουν πρόσβαση και σημαντικά κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα
• Έχουν μεγάλο ύψος ενεργητικού, το οποίο αποτελεί κίνητρο για επενδυτές διεθνούς εμβέλειας των οποίων η επενδυτική στρατηγική αφορά επενδύσεις μεγάλου μεγέθους
• Εξασφαλίζουν διασπορά κινδύνου, καθώς το χαρτοφυλάκιό τους αποτελείται από
διάφορα είδη περιουσιακών στοιχείων (π.χ. μετοχές, ομόλογα), λόγω και των περιορισμών που τους επιβάλλει η νομοθεσία
• Εποπτεύονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, γεγονός που διασφαλίζει την προστασία των επενδυτών (μετόχων/μεριδιούχων)
• Διέπονται από ιδιαίτερα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς (π.χ. απαλλαγή από το φόρο
μερισμάτων και υπεραξίας), τόσο τα ίδια όσο και οι επενδυτές σε αυτά.
• Προτιμούνται από σημαντική μερίδα επενδυτών, ιδίως διεθνών, καθώς δεν χρειάζονται να εμπλέκονται οι ίδιοι σε διαπραγματεύσεις με τις εταιρίες- στόχους αφού βασίζονται στις επιλογές εξειδικευμένων fund managers.
• Κατέχουν τοπική τεχνογνωσία (local expertise) ως προς την επιλογή των εταιρειών- στόχων.
• Εισάγονται στο Χρηματιστήριο προσφέροντας στους επενδυτές:
- Δυνατότητα άμεσης εισόδου και εξόδου μέσω της πώλησης των μετοχών/μεριδίων του
εισηγμένου Επενδυτικού Κεφαλαίου.
- Διαφάνεια ως προς τη χρήση των αντληθέντων κεφαλαίων, λόγω των υποχρεώσεων δημοσιότητας που επιβάλλει η ευρωπαϊκή χρηματιστηριακή νομοθεσία στις εισηγμένες εταιρίες.
- Δυνατότητα επίτευξης υπεραξίας, μέσω αύξησης της χρηματιστηριακής τους τιμής.
- Ενίσχυση της αναγνωσιμότητας του Επενδυτικού Κεφαλαίου και δυνατότητα προσέλκυσης και άλλων διεθνών επενδυτών
Τα επενδυτικά κεφαλαία θα λειτουργούν ως Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί και θα αντλούν κρατικές ενισχύσεις μέσω του νέου ΕΣΠΑ, προκειμένου να τις διοχετεύουν στη συνέχεια, σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφάλαια και μόχλευση, για τη ενίσχυση Ελληνικών ΜμΕ.
Ουσιαστικά θα καλύψουν την ανάγκη εξεύρεσης τραπεζικού δανεισμού για την υλοποίηση επενδύσεων μέσω υπαγωγής των επενδύσεων αυτών σε αναπτυξιακά προγράμματα, καθώς σήμερα το παραδοσιακό χρηματοδοτικό σχήμα (ενδεικτικά, 25% Ιδία Συμμετοχή, 25% Τραπεζικός Δανεισμός και 50% Επιδότηση) δεν μπορεί να λειτουργήσει εξαιτίας της αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος να καλύψει στην ουσία το 75% του προϋπολογισμού των έργων. (μέχρι να εκταμιευθούν οι επιδοτήσεις πολλές φορές και χρόνια μετά την υλοποίηση τους).
Μέσω των ανωτέρω χρηματοδοτικών εργαλείων, με τη μορφή Επενδυτικών Κεφαλαίων που θα λειτουργούν ως Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί και θα αντλούν κρατικές ενισχύσεις, προκειμένου να τις διοχετεύουν στη συνέχεια για τη χρηματοδότηση Ελληνικών
ΜμΕ, σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφαλαία, η δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοδοτικού συστήματος, απαλλαγμένη από τα βάρη του παρελθόντος και με δυνατότητα πραγματικής συμβολής στην Ελληνική οικονομία, είναι απόλυτα εφικτή.
* Αλέξανδρος Πουλαρίκας, Διευθύνων Σύμβουλος Attica Finance A.Ε.Π.Ε.Υ., πρώην πρόεδρος της ΟΤΟΕ και πρώην αντιπρόεδρος του ΣΜΕΧΑ
Σχόλια αναγνωστών