Με την επικράτηση του στελέχους «Δέλτα» του SARS-CoV-2, πολλές χώρες, ακόμα και με υψηλό επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης, έχουν εκκινήσει προγράμματα εμβολιασμού με επιπλέον αναμνηστικές δόσεις.
Ήδη, χώρες όπως το Ισραήλ, η Γερμανία, η Γαλλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Κίνα και η Ρωσία έχουν ξεκινήσει ή θα προχωρήσουν στη χορήγηση τρίτης αναμνηστικής δόσης έναντι του SARS-CoV-2, κυρίως σε πληθυσμιακές ομάδες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πρόσφατα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) τάχθηκε υπέρ της χορήγησης τρίτης αναμνηστικής δόσης σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση, που έχουν διαγνωσθεί με κακοήθειες ή λοίμωξη HIV.
Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι είναι μάλλον ανεπαρκή προς το παρόν τα δεδομένα για το όφελος μιας επιπλέον αναμνηστικής δόσης, ενώ και οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να αναμένουν περαιτέρω δεδομένα να συλλεχθούν προτού λάβουν σχετικές αποφάσεις.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θ. Ψαλτοπούλου, Γ. Ντάνασης, Π. Μαλανδράκης και Θ. Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν σχετική πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature 596, 178-180 (2021).
Στο πλαίσιο αυτό, τίθενται τα ακόλουθα 5 σημαντικά ερωτήματα για τη χορήγηση αναμνηστικών δόσεων του εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2:
- Ποιο είναι το όφελος από τη χορήγηση επιπλέον αναμνηστικής δόσης;
Σε ταχύτερη και ισχυρότερη ανοσιακή απάντηση έναντι του SARS-CoV-2 των ήδη εμβολιασμένων μπορεί να οδηγήσει η χορήγηση μιας τρίτης δόσης, όπως επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα μελετών που έχουν αρχίσει και δημοσιεύονται. Τρίτες δόσεις εμβολίων που αναπτύχθηκαν από τις εταιρείες Moderna, Pfizer - BioNTech, Oxford - AstraZeneca και Sinovac οδήγησαν σε αύξηση στα επίπεδα των «εξουδετερωτικών» αντισωμάτων που καταπολεμούν τον SARS-CoV-2, όταν χορηγήθηκαν αρκετούς μήνες μετά τη δεύτερη δόση.
Μάλιστα, στο Ηνωμένο Βασίλειο τρέχουσα κλινική δοκιμή θα δοκιμάσει διάφορους συνδυασμούς αναμνηστικών δόσεων εμβολίων, συμπεριλαμβανομένου της χορήγησης διαφορετικού τύπου εμβολίου συγκριτικά με τον αρχικό εμβολιασμό.
Όπως δείχνουν προκαταρκτικές μελέτες της προσέγγισης του ετερόλογου εμβολιασμού, εκλύονται ισχυρές ανοσολογικές αποκρίσεις, που χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα αντισωμάτων και Τ λεμφοκυττάρων, τα οποία έχουν ισχυρή αντι-ιική δράση.
- Κατά πόσο φθίνει η ανοσία από τα εμβόλια;
Από τα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με την ανοσία μετά τον εμβολιασμό έναντι του SARS-CoV-2, γνωρίζουμε ότι τα επίπεδα αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό μειώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό που δεν έχει καθοριστεί σαφώς και αποτελεί αντικείμενο εντατικής επιστημονικής έρευνας είναι η συσχέτιση της μείωσης των αντισωμάτων με την προστασία απέναντι στη μόλυνση από SARS-CoV-2 και στη σοβαρή νόσο COVID-19.
Σημειώνεται ότι για να καθοριστεί το επίπεδο ανοσίας, συνήθως εξετάζονται οι τίτλοι ή αλλιώς τα επίπεδα αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό, τα οποία συνήθως αυξάνονται μαζί με την αύξηση των Β λεμφοκυττάρων και στη συνέχεια μειώνονται, καθώς τα κύτταρα αυτά έχουν μικρό χρόνο ημίσειας ζωής. Τα Β λεμφοκύτταρα μνήμης και τα πλασματοκύτταρα του μυελού των οστών συνεχίζουν να δημιουργούν αντισώματα για δεκαετίες, όμως σε μειωμένα επίπεδα. Αυτή είναι η φυσική πορεία της ανοσίας.
- Προλαμβάνει ο εμβολιασμός τη λοίμωξη μετά την πάροδο αρκετών μηνών;
Δεδομένου ότι δεν έχει καθοριστεί το επίπεδο της αντισωματικής απάντησης, εκτός από το ότι μειώνεται η προστασία από COVID-19, στηριζόμαστε σε δεδομένα από μελέτες παρατήρησης και κλινικές μελέτες.
Έτσι, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας του Ισραήλ, μια χώρα με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης παγκοσμίως, τα αδρά δεδομένα δείχνουν μια πτώση ως προς την προστασία που παρέχει το εμβόλιο από άνω του 90% στις αρχές του εμβολιαστικού προγράμματος σε κάτω του 50% στα τέλη Ιουνίου. Αυτό, μπορεί να οφείλεται στην επικράτηση του στελέχους «Δέλτα», αλλά και στην άρση των περιοριστικών μέτρων αποτροπής της μετάδοσης του SARS-CoV-2.
Άλλη ανάλυση στο Ισραήλ έδειξε ότι όσοι είχαν εμβολιαστεί τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2021 είχαν κατά 51% μεγαλύτερη πιθανότητα να μολυνθούν από τον SARS-CoV-2 σε σχέση με όσους είχαν εμβολιαστεί τον Μάρτιο και τον Απρίλιο 2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία αυτά έχουν περιορισμούς ως προς την επίδραση διαφόρων συγχυτικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι οι υγειονομικοί που εμβολιάστηκαν κατά προτεραιότητα τον Ιανουάριο 2021 έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εκτεθούν στον SARS-CoV-2 και μπορούν ευκολότερα και συχνότερα να πραγματοποιήσουν διαγνωστικό έλεγχο. Τα δεδομένα από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου των Pfizer/BioNTech έχει μειωθεί από το 96% στο 84% μετά από 6 μήνες, ενώ δεδομένα για το εμβόλιο της Moderna δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου έχει μειωθεί σε «άνω του 90%» από το αρχικό «άνω του 94%».
- Προστατεύουν τα εμβόλια από σοβαρή λοίμωξη;
Υψηλή παραμένει ότι η προστασία από σοβαρή νόσο COVID-19 όπως δείχνουν τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών. Τα εμβόλια mRNA των Pfizer - BioNTech και Moderna δείχνουν εμμένουσα αποτελεσματικότητα ως προς τη σοβαρή λοίμωξη COVID-19 σε επίπεδα άνω του 90% στους 6 μήνες μετά την ολοκλήρωση του εμβολιασμού με δύο δόσεις. Επίσης, δεδομένα από το Ισραήλ και το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι τα εμβόλια είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά και οι εμβολιασμένοι που νοσούν με COVID-19 παραμένουν εκτός νοσοκομείου, παρά το γεγονός πως έχουν μολυνθεί από το στέλεχος «Δέλτα» του SARS-CoV-2.
- Ποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την απόφαση για χορήγηση αναμνηστικών δόσεων εμβολίων;
Η έλευση του νέου κύματος της πανδημίας με την επικράτηση του στελέχους «Δέλτα» σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο ασκεί μια επιπλέον πίεση στις ρυθμιστικές αρχές, παρά τα περιορισμένα δεδομένα που είναι διαθέσιμα σχετικά με την επιπλέον προστασία που μπορεί να προσφέρει η χορήγηση αναμνηστικών δόσεων εμβολίων.
Ορισμένες χώρες έχουν βασίσει το εμβολιαστικό τους πρόγραμμα σε εμβόλια που στηρίζονται σε αδρανοποιημένο ιό, τα οποία φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματικά στην πρόληψη συμπτωματικής λοίμωξης COVID-19 σε σχέση με τα εμβόλια που βασίζεται σε mRNA και σε ιικούς φορείς όπως αδενοιούς. Αυτές οι χώρες είναι από τις πρώτες που πρόκειται να εφαρμόσουν αναμνηστικές χορηγήσεις εμβολίων.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα χορηγήσουν αναμνηστική δόση με το εμβόλιο mRNA των Pfizer/BioNTech σε όσους έχουν προηγουμένως εμβολιαστεί με το εμβόλιο αδρανοποιημένου ιού της Sinopharm, η Κίνα σχεδιάζει να προχωρήσει στην παραγωγή εγχώριων εμβολίων mRNA και εμβολίων που βασίζονται σε πρωτεΐνες για να χορηγηθούν ως αναμνηστικές δόσεις σε όσους έχουν εμβολιαστεί προηγουμένως με εμβόλια αδρανοποιημένου ιού. Πάντως, δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να δείχνουν ότι οι χώρες που έχουν εμβολιάσει τον πληθυσμό τους με εμβόλια που περιέχουν αδρανοποιημένο ιό παρουσιάζουν χειρότερα επιδημιολογικά δεδομένα κατά το τρέχον κύμα της πανδημίας COVID-19 σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες που έχουν εμβολιάσει με εμβόλια mRNA ή/και εμβόλια που βασίζονται σε αδενοιό.
Αν και είναι περιορισμένα τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα, πιθανότατα οι ρυθμιστικές αρχές θα δράσουν βασιζόμενες στο ρόλο της πρόληψης και θα εγκρίνουν αναμνηστικές δόσεις εμβολίων τουλάχιστον για τις πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο, δεδομένου ότι ο κίνδυνος των ανεπιθύμητων ενεργειών από τον εμβολιασμό παραμένει μικρός και διαχειρίσιμος.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών