Οι σχέσεις ανάμεσα στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν καταρρέουν επικίνδυνα, καθώς το Ισλαμαμπάντ κατηγορεί τους Αφγανούς Taliban ότι αφήνουν την Οργάνωση Tehrik-e-Taliban Pakistan (TTP) και τον Στρατό Απελευθέρωσης του Balochistan (BLA) να εξαπολύουν αιματηρές επιθέσεις από το Αφγανιστάν
Καθώς οι εντάσεις ανάμεσα στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν αυξάνονται, το Ισλαμαμπάντ περνά από την εξαναγκαστική διπλωματία σε μια ελεγχόμενη στρατιωτική κλιμάκωση για να φέρει τους Taliban υπό τον έλεγχό του.
Σήμερα, πυροβολισμοί και αεροπορικές επιθέσεις κυριαρχούν στη μεθόριο. Κατά το τελευταίο έτος, η βία στα σύνορα εκτοξεύθηκε, ενώ οι σχέσεις ανάμεσα στην Καμπούλ και το Ισλαμαμπάντ βρίσκονται στο πιο επικίνδυνο σημείο από την επιστροφή των Αφγανών Taliban στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021.
Ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων
Το Πακιστάν κατηγορεί τους ισλαμιστές ηγεμόνες του Αφγανιστάν ότι επιτρέπουν στην οργάνωση Tehrik-e-Taliban Pakistan (TTP) και στον Στρατό Απελευθέρωσης του Balochistan (BLA) να χρησιμοποιούν αφγανικό έδαφος για επιθέσεις στο Πακιστάν.
Η απάντηση του Πακιστάν γίνεται όλο και πιο στρατιωτική και, όσο πλησιάζει το 2026, η προοπτική συμφωνίας απομακρύνεται, ενώ ενισχύεται η πιθανότητα μαζικότερων πακιστανικών επιχειρήσεων μέσα στο Αφγανιστάν.
Η επιδείνωση αυτών των σχέσεων είναι αξιοσημείωτη, δεδομένου ότι το Πακιστάν υπήρξε για δεκαετίες ο βασικός υποστηρικτής των Taliban. Ήταν μία από τις τρεις χώρες που αναγνώρισαν το Ισλαμικό Εμιράτο τη δεκαετία του 1990 και η Υπηρεσία Δια-Υπηρεσιακών Πληροφοριών (ISI) στήριξε τους Αφγανούς Taliban σε όλη την περίοδο της κατοχής από τις Ηνωμένες Πολιτείες (2001–2021).
Ωστόσο, η επιστροφή των Taliban στην εξουσία έχει φέρει όχι στρατηγικό πλεονέκτημα αλλά στρατηγικό βάρος. Οι επιθέσεις της TTP και του BLA αυξήθηκαν και το Πακιστάν κατηγορεί πλέον ανοιχτά το Ισλαμικό Εμιράτο ότι ανέχεται ή και ενισχύει τις ομάδες που απειλούν την ασφάλειά του.
Στη μέση... η Ινδία
Ανάμεσα στις ένοπλες οργανώσεις που δρουν στο Αφγανιστάν, η TTP θεωρείται η σημαντικότερη απειλή για την ασφάλεια του Πακιστάν.
Ιδρύθηκε το 2007 και επιδιώκει την ανατροπή της πακιστανικής κυβέρνησης και την επιβολή ακραίας εφαρμογής του Ισλαμικού Νόμου.
Παρά την ιδεολογική συγγένεια, η TTP δεν ελέγχεται από την Καμπούλ. Μετά το 2021, οι επιθέσεις της αυξήθηκαν εντυπωσιακά, ιδιαίτερα μετά το 2024.
Οι ανησυχίες του Πακιστάν εντείνονται από τη στενότερη προσέγγιση ανάμεσα στους Αφγανούς Taliban και την Ινδία, την οποία το Ισλαμαμπάντ κατηγορεί ότι στηρίζει την TTP, κατηγορία που το Νέο Δελχί απορρίπτει.
Η επίσκεψη του Amir Khan Muttaqi στην Ινδία θεωρήθηκε ένδειξη επιρροής εις βάρος του Πακιστάν.
Το Ισλαμικό Εμιράτο απορρίπτει όλες τις κατηγορίες και καταγγέλλει τις πακιστανικές επιθέσεις μέσα στο Αφγανιστάν ως παραβίαση της κυριαρχίας του.
Τετραπλή στρατηγική
Το Πακιστάν, στο προσεχές διάστημα, σκοπεύει να εντείνει τις αεροπορικές επιχειρήσεις στο νότιο Αφγανιστάν με στόχο να στερήσει από την TTP ασφαλές καταφύγιο κατά μήκος της αμφισβητούμενης Γραμμής Durand.
Η πίεση αυτή εντάσσεται σε μια τετραπλή στρατηγική για την αντιμετώπιση της απειλής που προέρχεται από το Αφγανιστάν.
Πρώτον, το Πακιστάν ευνόησε την επιστροφή των Taliban ώστε η TTP να εξωθηθεί στο αφγανικό έδαφος.
Δεύτερον, προσπάθησε να μετεγκαταστήσει μέλη της TTP στον βορρά μέσω του έργου του Καναλιού Qosh Tepa με χρηματοδότηση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κάτι που δεν υλοποιήθηκε.
Τρίτον, πραγματοποιεί συστηματικούς βομβαρδισμούς ώστε να αναγκάσει την TTP να μετακινηθεί προς τις βόρειες περιοχές.
Το τέταρτο στάδιο προβλέπει στήριξη αντι-Taliban δυνάμεων όπως το Μέτωπο Εθνικής Αντίστασης και το Μέτωπο Ελευθερίας του Αφγανιστάν με στόχο η TTP να απασχολείται σε εσωτερικές μάχες αντί να επιτίθεται στο Πακιστάν.
Εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων
Ισχυροί περιφερειακοί και διεθνείς παράγοντες έχουν συμφέροντα σε μια σταθερή σχέση ανάμεσα στην Καμπούλ και το Ισλαμαμπάντ.
Η Κίνα, άμεσος γείτονας και των δύο χωρών, φοβάται την αποσταθεροποίηση, που θα μπορούσε να βλάψει την Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» και τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας–Πακιστάν, και ανησυχεί πως η αστάθεια μπορεί να ενισχύσει εξτρεμιστές Ουιγούρους.
Η Ρωσία, η μοναδική χώρα που αναγνωρίζει επίσημα την σημερινή κυβέρνηση στο Αφγανιστάν, επιδιώκει αποκλιμάκωση λόγω των κοινών συμφερόντων στη μάχη κατά της τρομοκρατίας.
Το Ιράν, επίσης μεσολαβητής, φοβάται την ενίσχυση της Οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος – Επαρχία Khorasan αν αποδυναμωθεί το Ισλαμικό Εμιράτο.
Το Κατάρ και η Τουρκία προσφέρουν διπλωματική διαμεσολάβηση, ενώ η Ινδία φαίνεται να ωφελείται περισσότερο από την κλιμάκωση, καθώς αυξάνει την επιρροή της στην Καμπούλ όσο το Πακιστάν αποδυναμώνεται.
Καμία αποκλιμάκωση
Παρά τις πολλές πρωτοβουλίες, καμία ουσιαστική πρόοδος δεν έχει επιτευχθεί.
Στον πυρήνα αυτής της σύγκρουσης βρίσκονται ασυμβίβαστες απαιτήσεις και φόβοι.
Το Πακιστάν ζητά αποφασιστική δράση εναντίον της TTP και του BLA, όμως μια τέτοια καταστολή μπορεί να προκαλέσει εσωτερικές ρήξεις και αποσταθεροποίηση του Ισλαμικού Εμιράτου.
Ταυτόχρονα, οι Taliban θεωρούν την TTP πιθανή μελλοντική γραμμή άμυνας σε περίπτωση νέας ξένης εμπλοκής. Αυτή η κατάσταση είναι για το Πακιστάν απαράδεκτη.
Για αυτόν τον λόγο, η κρίση αναμένεται να συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια του 2026. Περισσότερες αεροπορικές επιθέσεις, συχνότερες συγκρούσεις στα σύνορα και αυξανόμενη χρήση αντιπροσώπων προδιαγράφουν ένα μέλλον μεγαλύτερης και αιματηρότερης κλιμάκωσης.
www.bankingnews.gr
Σήμερα, πυροβολισμοί και αεροπορικές επιθέσεις κυριαρχούν στη μεθόριο. Κατά το τελευταίο έτος, η βία στα σύνορα εκτοξεύθηκε, ενώ οι σχέσεις ανάμεσα στην Καμπούλ και το Ισλαμαμπάντ βρίσκονται στο πιο επικίνδυνο σημείο από την επιστροφή των Αφγανών Taliban στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021.
Ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων
Το Πακιστάν κατηγορεί τους ισλαμιστές ηγεμόνες του Αφγανιστάν ότι επιτρέπουν στην οργάνωση Tehrik-e-Taliban Pakistan (TTP) και στον Στρατό Απελευθέρωσης του Balochistan (BLA) να χρησιμοποιούν αφγανικό έδαφος για επιθέσεις στο Πακιστάν.
Η απάντηση του Πακιστάν γίνεται όλο και πιο στρατιωτική και, όσο πλησιάζει το 2026, η προοπτική συμφωνίας απομακρύνεται, ενώ ενισχύεται η πιθανότητα μαζικότερων πακιστανικών επιχειρήσεων μέσα στο Αφγανιστάν.
Η επιδείνωση αυτών των σχέσεων είναι αξιοσημείωτη, δεδομένου ότι το Πακιστάν υπήρξε για δεκαετίες ο βασικός υποστηρικτής των Taliban. Ήταν μία από τις τρεις χώρες που αναγνώρισαν το Ισλαμικό Εμιράτο τη δεκαετία του 1990 και η Υπηρεσία Δια-Υπηρεσιακών Πληροφοριών (ISI) στήριξε τους Αφγανούς Taliban σε όλη την περίοδο της κατοχής από τις Ηνωμένες Πολιτείες (2001–2021).
Ωστόσο, η επιστροφή των Taliban στην εξουσία έχει φέρει όχι στρατηγικό πλεονέκτημα αλλά στρατηγικό βάρος. Οι επιθέσεις της TTP και του BLA αυξήθηκαν και το Πακιστάν κατηγορεί πλέον ανοιχτά το Ισλαμικό Εμιράτο ότι ανέχεται ή και ενισχύει τις ομάδες που απειλούν την ασφάλειά του.
Στη μέση... η Ινδία
Ανάμεσα στις ένοπλες οργανώσεις που δρουν στο Αφγανιστάν, η TTP θεωρείται η σημαντικότερη απειλή για την ασφάλεια του Πακιστάν.
Ιδρύθηκε το 2007 και επιδιώκει την ανατροπή της πακιστανικής κυβέρνησης και την επιβολή ακραίας εφαρμογής του Ισλαμικού Νόμου.
Παρά την ιδεολογική συγγένεια, η TTP δεν ελέγχεται από την Καμπούλ. Μετά το 2021, οι επιθέσεις της αυξήθηκαν εντυπωσιακά, ιδιαίτερα μετά το 2024.
Οι ανησυχίες του Πακιστάν εντείνονται από τη στενότερη προσέγγιση ανάμεσα στους Αφγανούς Taliban και την Ινδία, την οποία το Ισλαμαμπάντ κατηγορεί ότι στηρίζει την TTP, κατηγορία που το Νέο Δελχί απορρίπτει.
Η επίσκεψη του Amir Khan Muttaqi στην Ινδία θεωρήθηκε ένδειξη επιρροής εις βάρος του Πακιστάν.
Το Ισλαμικό Εμιράτο απορρίπτει όλες τις κατηγορίες και καταγγέλλει τις πακιστανικές επιθέσεις μέσα στο Αφγανιστάν ως παραβίαση της κυριαρχίας του.
Τετραπλή στρατηγική
Το Πακιστάν, στο προσεχές διάστημα, σκοπεύει να εντείνει τις αεροπορικές επιχειρήσεις στο νότιο Αφγανιστάν με στόχο να στερήσει από την TTP ασφαλές καταφύγιο κατά μήκος της αμφισβητούμενης Γραμμής Durand.
Η πίεση αυτή εντάσσεται σε μια τετραπλή στρατηγική για την αντιμετώπιση της απειλής που προέρχεται από το Αφγανιστάν.
Πρώτον, το Πακιστάν ευνόησε την επιστροφή των Taliban ώστε η TTP να εξωθηθεί στο αφγανικό έδαφος.
Δεύτερον, προσπάθησε να μετεγκαταστήσει μέλη της TTP στον βορρά μέσω του έργου του Καναλιού Qosh Tepa με χρηματοδότηση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κάτι που δεν υλοποιήθηκε.
Τρίτον, πραγματοποιεί συστηματικούς βομβαρδισμούς ώστε να αναγκάσει την TTP να μετακινηθεί προς τις βόρειες περιοχές.
Το τέταρτο στάδιο προβλέπει στήριξη αντι-Taliban δυνάμεων όπως το Μέτωπο Εθνικής Αντίστασης και το Μέτωπο Ελευθερίας του Αφγανιστάν με στόχο η TTP να απασχολείται σε εσωτερικές μάχες αντί να επιτίθεται στο Πακιστάν.
Εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων
Ισχυροί περιφερειακοί και διεθνείς παράγοντες έχουν συμφέροντα σε μια σταθερή σχέση ανάμεσα στην Καμπούλ και το Ισλαμαμπάντ.
Η Κίνα, άμεσος γείτονας και των δύο χωρών, φοβάται την αποσταθεροποίηση, που θα μπορούσε να βλάψει την Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» και τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας–Πακιστάν, και ανησυχεί πως η αστάθεια μπορεί να ενισχύσει εξτρεμιστές Ουιγούρους.
Η Ρωσία, η μοναδική χώρα που αναγνωρίζει επίσημα την σημερινή κυβέρνηση στο Αφγανιστάν, επιδιώκει αποκλιμάκωση λόγω των κοινών συμφερόντων στη μάχη κατά της τρομοκρατίας.
Το Ιράν, επίσης μεσολαβητής, φοβάται την ενίσχυση της Οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος – Επαρχία Khorasan αν αποδυναμωθεί το Ισλαμικό Εμιράτο.
Το Κατάρ και η Τουρκία προσφέρουν διπλωματική διαμεσολάβηση, ενώ η Ινδία φαίνεται να ωφελείται περισσότερο από την κλιμάκωση, καθώς αυξάνει την επιρροή της στην Καμπούλ όσο το Πακιστάν αποδυναμώνεται.
Καμία αποκλιμάκωση
Παρά τις πολλές πρωτοβουλίες, καμία ουσιαστική πρόοδος δεν έχει επιτευχθεί.
Στον πυρήνα αυτής της σύγκρουσης βρίσκονται ασυμβίβαστες απαιτήσεις και φόβοι.
Το Πακιστάν ζητά αποφασιστική δράση εναντίον της TTP και του BLA, όμως μια τέτοια καταστολή μπορεί να προκαλέσει εσωτερικές ρήξεις και αποσταθεροποίηση του Ισλαμικού Εμιράτου.
Ταυτόχρονα, οι Taliban θεωρούν την TTP πιθανή μελλοντική γραμμή άμυνας σε περίπτωση νέας ξένης εμπλοκής. Αυτή η κατάσταση είναι για το Πακιστάν απαράδεκτη.
Για αυτόν τον λόγο, η κρίση αναμένεται να συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια του 2026. Περισσότερες αεροπορικές επιθέσεις, συχνότερες συγκρούσεις στα σύνορα και αυξανόμενη χρήση αντιπροσώπων προδιαγράφουν ένα μέλλον μεγαλύτερης και αιματηρότερης κλιμάκωσης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών