Η βρετανική κυβέρνηση σχεδιάζει την πλήρη επέκταση της αναγνώρισης προσώπου σε κάθε πόλη και χωριό, δίνοντας στην αστυνομία πρόσβαση σε κάμερες και στη βάση δεδομένων διαβατηρίων 45 εκατομμυρίων πολιτών
Στις 4 Δεκεμβρίου 2025, η κυβέρνηση των Εργατικών του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε σχέδια για την επέκταση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου σε κάθε χωριό, κωμόπολη και πόλη σε ολόκληρη τη χώρα.
Παράλληλα, επιδιώκει να επιτρέψει στην αστυνομία να συγκρίνει εικόνες από CCTV, κουδούνια με κάμερες και dashcams με κρατικά αρχεία.
Η αστυνομία ενδέχεται επίσης να αποκτήσει πρόσβαση στις εικόνες των 45 εκατομμυρίων ανθρώπων που βρίσκονται σήμερα στη βάση δεδομένων διαβατηρίων της Βρετανίας.
Φυσικά, όλο αυτό προωθείται ως ένα σχέδιο για τη σύλληψη καταζητούμενων υπόπτων και εγκληματιών, και διεξάγεται δημόσια διαβούλευση διάρκειας δέκα εβδομάδων για να ανοίξει ο δρόμος για τη συχνότερη χρήση της τεχνολογίας, ενώ υποτίθεται ότι «εξισορροπείται με την προστασία της ιδιωτικότητας».
Ωστόσο, η διαβούλευση δεν εξετάζει αν μια τέτοια τεχνολογία θα έπρεπε εξαρχής να επεκταθεί περαιτέρω — αυτό φαίνεται να θεωρείται δεδομένο. Ο όρος «Οργουελικό» δεν επαρκεί για να το περιγράψει.
Η επιτήρηση μέσω CCTV έχει γίνει ολοένα και πιο συνηθισμένο φαινόμενο στη Βρετανία από τη δεκαετία του 1980. Όποιος περπατήσει στο Λονδίνο δεν μπορεί να αγνοήσει την πληθώρα καμερών σχεδόν σε κάθε γωνία δρόμου.
Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει ήδη ένα εξαιρετικά πυκνό δίκτυο καμερών CCTV και έχει περισσότερες κάμερες ανά κάτοικο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο εκτός από την Κίνα.
Το ερώτημα είναι: χρειάζεται πραγματικά κι άλλες;
Ένα αναγκαίο κακό;
Η Υπουργός για το Έγκλημα και την Αστυνόμευση, Sarah Jones, δήλωσε:
«Η αναγνώριση προσώπου έχει τεράστιες δυνατότητες να ενισχύσει τον τρόπο με τον οποίο η αστυνομία μας κρατά ασφαλείς… και θα επεκτείνουμε τη χρήση της ώστε οι δυνάμεις να μπορούν να βάζουν περισσότερους εγκληματίες στη φυλακή και να αντιμετωπίζουν το έγκλημα στις κοινότητές τους».
Το 2024, ένα ντοκιμαντέρ του Channel 4 Dispatches αποκάλυψε ότι η Μητροπολιτική Αστυνομία δεν είχε καταφέρει να εξιχνιάσει κανένα μικρής κλίμακας έγκλημα σε περισσότερες από 160 περιοχές του Λονδίνου μέσα σε τρία χρόνια.
Αυτό, παρά το γεγονός ότι το Λονδίνο διαθέτει πάνω από 690.000 κάμερες CCTV και είναι μία από τις πιο επιτηρούμενες πόλεις στον πλανήτη.
Πιστεύει σοβαρά η υπουργός ότι η εγκατάσταση περισσότερων καμερών θα βοηθήσει την αστυνομία στην τραγική της αδυναμία να εξιχνιάσει εγκλήματα;
Στους δώδεκα μήνες που έληξαν τον Μάρτιο του 2023, το 39,3% των ποινικών υποθέσεων σε Αγγλία και Ουαλία έκλεισαν χωρίς να εντοπιστεί ποτέ ύποπτος.
Οι υποστηρικτές ισχυρίζονται ότι το CCTV αποτρέπει το έγκλημα και βελτιώνει τη δημόσια ασφάλεια, όμως τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι αυτό δεν ισχύει.
Το μόνο που συμβαίνει όταν προβάλλεται υλικό CCTV στα δελτία ειδήσεων είναι ότι οι πολίτες φοβούνται περισσότερο, πιστεύοντας ότι το έγκλημα έχει ξεφύγει.
Αλλά ίσως αυτός να είναι ο στόχος; Όταν οι άνθρωποι φοβούνται, γίνονται πιο δεκτικοί σε αυταρχικά μέτρα.
Κίνδυνος κατάχρησης
Παρά τους ισχυρισμούς των υποστηρικτών, η αποτελεσματικότητα του CCTV στην πρόληψη του εγκλήματος δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι, ενώ οι κάμερες μπορεί να αποτρέπουν ορισμένα είδη εγκλημάτων, όπως σε χώρους στάθμευσης, κάνουν ελάχιστα για να αποτρέψουν άλλα είδη εγκληματικότητας.
Οι εγκληματίες μπορούν (και το κάνουν) να προσαρμόζονται, αποφεύγοντας τις κάμερες ή καλύπτοντας τα χαρακτηριστικά τους.
Πολλά viral βίντεο βίαιης εγκληματικότητας στη Βρετανία δείχνουν άτομα με μάσκες και κουκούλες. Το CCTV προφανώς δεν αποτρέπει αυτού του είδους τη συμπεριφορά.
Το Άρθρο 60AA του Νόμου περί ποινικής δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης του 1994 επιτρέπει στους αστυνομικούς να υποχρεώνουν άτομα να αφαιρούν καλύμματα προσώπου υπό ορισμένες συνθήκες, αλλά αυτές είναι εξαιρετικά περιορισμένες και ισχύουν μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Αλλά ακόμη κι αν υπήρχαν ενδείξεις ότι το CCTV αποτρέπει την εγκληματικότητα, οποιαδήποτε επέκταση με δυνατότητες υψηλής ευκρίνειας και τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου θα υπονόμευε κάθε αίσθηση προσωπικής ελευθερίας και ανωνυμίας, θεμελιώδη στοιχεία μιας υποτιθέμενα ανοιχτής κοινωνίας.
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο της λεγόμενης «λειτουργικής διολίσθησης», όπου κάμερες που εγκαθίστανται για την πρόληψη του εγκλήματος θα χρησιμοποιούνται αργότερα για άσχετους σκοπούς, όπως η παρακολούθηση διαδηλώσεων ή η καταγραφή πολιτικών ακτιβιστών.
Έχουμε ήδη δει την αστυνομία στο Ηνωμένο Βασίλειο να αντιδρά πολύ διαφορετικά ανάλογα με το ποιον αντιμετωπίζει, και έτσι ο κίνδυνος δυσανάλογης στοχοποίησης ανθρώπων που βαφτίζονται πρόχειρα ως «ακροδεξιοί» είναι απολύτως πραγματικός.
Και αν τα lockdowns αποτελούν ένδειξη, η αστυνομία θα ήταν παραπάνω από πρόθυμη να χρησιμοποιήσει νέα τεχνολογία για να παρακολουθεί τους πολίτες.
Μια «ανοιχτή φυλακή»
Ο τεράστιος όγκος δεδομένων που ήδη συλλέγεται από τα συστήματα παρακολούθησης ενέχει σοβαρούς κινδύνους ασφάλειας. Αν δεν προστατευτεί σωστά, το υλικό αυτό είναι ευάλωτο σε hacking ή μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση από τρίτους.
Έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου υλικό CCTV διέρρευσε ή χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά, οδηγώντας σε παραβιάσεις εμπιστευτικότητας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε βλάβη ατόμων.
Πέρα από τα ηθικά ζητήματα της αυξημένης χρήσης συστημάτων αναγνώρισης προσώπου, τίθεται και το σοβαρό ερώτημα του κόστους σε μια περίοδο όπου οι προϋπολογισμοί της αστυνόμευσης πιέζονται ασφυκτικά.
Η εφαρμογή και συντήρηση εκτεταμένων συστημάτων CCTV θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρή. Τα χρήματα που θα δαπανηθούν για υποδομές επιτήρησης θα μπορούσαν εναλλακτικά να επενδυθούν στη βασικότερη αλλά αποτελεσματικότερη στρατηγική αστυνόμευσης — αστυνομικούς που περιπολούν ορατά στους δρόμους των κοινοτήτων τους.
Η ανεξέλεγκτη επέκταση της επιτήρησης και της αναγνώρισης προσώπου σε πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά είναι αντίθετη με όλα όσα υποτίθεται ότι πρεσβεύει αυτή η χώρα.
Η διάβρωση της ιδιωτικότητας, οι απειλές κατά των πολιτικών ελευθεριών, η πιθανότητα κατάχρησης δεδομένων, η αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα και οι αρνητικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη καθιστούν το εγχείρημα ένα εξαιρετικά αμφίβολο και πανάκριβο πείραμα — ένα πείραμα που δύσκολα θα ανακληθεί μόλις εφαρμοστεί.
Επιπλέον, η παροχή πρόσβασης της αστυνομίας στη βάση δεδομένων διαβατηρίων θα μετέτρεπε ουσιαστικά αυτό το αρχείο σε μια γιγαντιαία βάση φωτογραφιών υπόπτων, εκθέτοντας το κοινό σε κινδύνους λανθασμένης ταυτοποίησης και αδικίας.
Η διευθύντρια του Big Brother Watch, Silkie Carlo, έχει προειδοποιήσει ότι η αυξημένη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου θα μπορούσε να μετατρέψει τη Βρετανία σε μια «ανοιχτή φυλακή».
Και δεν έχει άδικο.
www.bankingnews.gr
Παράλληλα, επιδιώκει να επιτρέψει στην αστυνομία να συγκρίνει εικόνες από CCTV, κουδούνια με κάμερες και dashcams με κρατικά αρχεία.
Η αστυνομία ενδέχεται επίσης να αποκτήσει πρόσβαση στις εικόνες των 45 εκατομμυρίων ανθρώπων που βρίσκονται σήμερα στη βάση δεδομένων διαβατηρίων της Βρετανίας.
Φυσικά, όλο αυτό προωθείται ως ένα σχέδιο για τη σύλληψη καταζητούμενων υπόπτων και εγκληματιών, και διεξάγεται δημόσια διαβούλευση διάρκειας δέκα εβδομάδων για να ανοίξει ο δρόμος για τη συχνότερη χρήση της τεχνολογίας, ενώ υποτίθεται ότι «εξισορροπείται με την προστασία της ιδιωτικότητας».
Ωστόσο, η διαβούλευση δεν εξετάζει αν μια τέτοια τεχνολογία θα έπρεπε εξαρχής να επεκταθεί περαιτέρω — αυτό φαίνεται να θεωρείται δεδομένο. Ο όρος «Οργουελικό» δεν επαρκεί για να το περιγράψει.
Η επιτήρηση μέσω CCTV έχει γίνει ολοένα και πιο συνηθισμένο φαινόμενο στη Βρετανία από τη δεκαετία του 1980. Όποιος περπατήσει στο Λονδίνο δεν μπορεί να αγνοήσει την πληθώρα καμερών σχεδόν σε κάθε γωνία δρόμου.
Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει ήδη ένα εξαιρετικά πυκνό δίκτυο καμερών CCTV και έχει περισσότερες κάμερες ανά κάτοικο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο εκτός από την Κίνα.
Το ερώτημα είναι: χρειάζεται πραγματικά κι άλλες;
Ένα αναγκαίο κακό;
Η Υπουργός για το Έγκλημα και την Αστυνόμευση, Sarah Jones, δήλωσε:
«Η αναγνώριση προσώπου έχει τεράστιες δυνατότητες να ενισχύσει τον τρόπο με τον οποίο η αστυνομία μας κρατά ασφαλείς… και θα επεκτείνουμε τη χρήση της ώστε οι δυνάμεις να μπορούν να βάζουν περισσότερους εγκληματίες στη φυλακή και να αντιμετωπίζουν το έγκλημα στις κοινότητές τους».
Το 2024, ένα ντοκιμαντέρ του Channel 4 Dispatches αποκάλυψε ότι η Μητροπολιτική Αστυνομία δεν είχε καταφέρει να εξιχνιάσει κανένα μικρής κλίμακας έγκλημα σε περισσότερες από 160 περιοχές του Λονδίνου μέσα σε τρία χρόνια.
Αυτό, παρά το γεγονός ότι το Λονδίνο διαθέτει πάνω από 690.000 κάμερες CCTV και είναι μία από τις πιο επιτηρούμενες πόλεις στον πλανήτη.
Πιστεύει σοβαρά η υπουργός ότι η εγκατάσταση περισσότερων καμερών θα βοηθήσει την αστυνομία στην τραγική της αδυναμία να εξιχνιάσει εγκλήματα;
Στους δώδεκα μήνες που έληξαν τον Μάρτιο του 2023, το 39,3% των ποινικών υποθέσεων σε Αγγλία και Ουαλία έκλεισαν χωρίς να εντοπιστεί ποτέ ύποπτος.
Οι υποστηρικτές ισχυρίζονται ότι το CCTV αποτρέπει το έγκλημα και βελτιώνει τη δημόσια ασφάλεια, όμως τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι αυτό δεν ισχύει.
Το μόνο που συμβαίνει όταν προβάλλεται υλικό CCTV στα δελτία ειδήσεων είναι ότι οι πολίτες φοβούνται περισσότερο, πιστεύοντας ότι το έγκλημα έχει ξεφύγει.
Αλλά ίσως αυτός να είναι ο στόχος; Όταν οι άνθρωποι φοβούνται, γίνονται πιο δεκτικοί σε αυταρχικά μέτρα.
Κίνδυνος κατάχρησης
Παρά τους ισχυρισμούς των υποστηρικτών, η αποτελεσματικότητα του CCTV στην πρόληψη του εγκλήματος δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι, ενώ οι κάμερες μπορεί να αποτρέπουν ορισμένα είδη εγκλημάτων, όπως σε χώρους στάθμευσης, κάνουν ελάχιστα για να αποτρέψουν άλλα είδη εγκληματικότητας.
Οι εγκληματίες μπορούν (και το κάνουν) να προσαρμόζονται, αποφεύγοντας τις κάμερες ή καλύπτοντας τα χαρακτηριστικά τους.
Πολλά viral βίντεο βίαιης εγκληματικότητας στη Βρετανία δείχνουν άτομα με μάσκες και κουκούλες. Το CCTV προφανώς δεν αποτρέπει αυτού του είδους τη συμπεριφορά.
Το Άρθρο 60AA του Νόμου περί ποινικής δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης του 1994 επιτρέπει στους αστυνομικούς να υποχρεώνουν άτομα να αφαιρούν καλύμματα προσώπου υπό ορισμένες συνθήκες, αλλά αυτές είναι εξαιρετικά περιορισμένες και ισχύουν μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Αλλά ακόμη κι αν υπήρχαν ενδείξεις ότι το CCTV αποτρέπει την εγκληματικότητα, οποιαδήποτε επέκταση με δυνατότητες υψηλής ευκρίνειας και τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου θα υπονόμευε κάθε αίσθηση προσωπικής ελευθερίας και ανωνυμίας, θεμελιώδη στοιχεία μιας υποτιθέμενα ανοιχτής κοινωνίας.
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο της λεγόμενης «λειτουργικής διολίσθησης», όπου κάμερες που εγκαθίστανται για την πρόληψη του εγκλήματος θα χρησιμοποιούνται αργότερα για άσχετους σκοπούς, όπως η παρακολούθηση διαδηλώσεων ή η καταγραφή πολιτικών ακτιβιστών.
Έχουμε ήδη δει την αστυνομία στο Ηνωμένο Βασίλειο να αντιδρά πολύ διαφορετικά ανάλογα με το ποιον αντιμετωπίζει, και έτσι ο κίνδυνος δυσανάλογης στοχοποίησης ανθρώπων που βαφτίζονται πρόχειρα ως «ακροδεξιοί» είναι απολύτως πραγματικός.
Και αν τα lockdowns αποτελούν ένδειξη, η αστυνομία θα ήταν παραπάνω από πρόθυμη να χρησιμοποιήσει νέα τεχνολογία για να παρακολουθεί τους πολίτες.
Μια «ανοιχτή φυλακή»
Ο τεράστιος όγκος δεδομένων που ήδη συλλέγεται από τα συστήματα παρακολούθησης ενέχει σοβαρούς κινδύνους ασφάλειας. Αν δεν προστατευτεί σωστά, το υλικό αυτό είναι ευάλωτο σε hacking ή μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση από τρίτους.
Έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου υλικό CCTV διέρρευσε ή χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά, οδηγώντας σε παραβιάσεις εμπιστευτικότητας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε βλάβη ατόμων.
Πέρα από τα ηθικά ζητήματα της αυξημένης χρήσης συστημάτων αναγνώρισης προσώπου, τίθεται και το σοβαρό ερώτημα του κόστους σε μια περίοδο όπου οι προϋπολογισμοί της αστυνόμευσης πιέζονται ασφυκτικά.
Η εφαρμογή και συντήρηση εκτεταμένων συστημάτων CCTV θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρή. Τα χρήματα που θα δαπανηθούν για υποδομές επιτήρησης θα μπορούσαν εναλλακτικά να επενδυθούν στη βασικότερη αλλά αποτελεσματικότερη στρατηγική αστυνόμευσης — αστυνομικούς που περιπολούν ορατά στους δρόμους των κοινοτήτων τους.
Η ανεξέλεγκτη επέκταση της επιτήρησης και της αναγνώρισης προσώπου σε πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά είναι αντίθετη με όλα όσα υποτίθεται ότι πρεσβεύει αυτή η χώρα.
Η διάβρωση της ιδιωτικότητας, οι απειλές κατά των πολιτικών ελευθεριών, η πιθανότητα κατάχρησης δεδομένων, η αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα και οι αρνητικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη καθιστούν το εγχείρημα ένα εξαιρετικά αμφίβολο και πανάκριβο πείραμα — ένα πείραμα που δύσκολα θα ανακληθεί μόλις εφαρμοστεί.
Επιπλέον, η παροχή πρόσβασης της αστυνομίας στη βάση δεδομένων διαβατηρίων θα μετέτρεπε ουσιαστικά αυτό το αρχείο σε μια γιγαντιαία βάση φωτογραφιών υπόπτων, εκθέτοντας το κοινό σε κινδύνους λανθασμένης ταυτοποίησης και αδικίας.
Η διευθύντρια του Big Brother Watch, Silkie Carlo, έχει προειδοποιήσει ότι η αυξημένη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου θα μπορούσε να μετατρέψει τη Βρετανία σε μια «ανοιχτή φυλακή».
Και δεν έχει άδικο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών