Στις ανησυχίες του Βελγίου προστέθηκαν η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα, οι οποίες προτείνουν εναλλακτικές λύσεις στο σχέδιο δανειοδότησης προς την Ουκρανία απομακρύνοντας τη συμφωνία για το ουκρανικό δάνειο
Δεδομένης της δεινής κατάστασης των σχέσεων ΕΕ – Ρωσίας, είναι ειρωνικό το πόσο στενά μοιάζει το πολιτικό αδιέξοδο της Ευρώπης με μια μεγάλη και κλασική ρωσική τραγωδία: όλα τα πολιτικά εφικτά σχέδια για τη στήριξη της Ουκρανίας μοιάζουν μεταξύ τους (στον βαθμό που είναι ανεπιθύμητα), ενώ κάθε πολιτικά ανέφικτο σχέδιο είναι ανέφικτο με τον δικό του τρόπο.
Όπως ακριβώς οι χαρακτήρες στο Anna Karenina του Leon Tolstoy υποφέρουν από αμέτρητες προσωπικές δοκιμασίες – και καταστροφές – στην αναζήτηση πνευματικής και υλικής ολοκλήρωσης, έτσι και η ΕΕ έμαθε τις τελευταίες εβδομάδες ότι πρέπει να ξεπεράσει πολλαπλά, σχεδόν ανυπέρβλητα εμπόδια για να συνεχίσει να χρηματοδοτεί την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου.
Αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων; Το Βέλγιο φωνάζει non (και nee).
Έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους; Nem, φωνάζει η Ουγγαρία.
Διμερείς επιχορηγήσεις από κράτη-μέλη; Όλοι ουρλιάζουν με μία φωνή: No, nein, non, nej και нет!
Τι να γίνει λοιπόν; Η απάντηση στην οποία φαίνεται να κατέληξε η ΕΕ είναι σχεδόν αφοπλιστική στην απλότητά της (και στην ανοησία της): Αγνοήστε τους ενοχλητικούς Βέλγους!
Βεβαίως, η ηχηρή αντίθεση του πρωθυπουργού Bart De Wever στο «δάνειο επανορθώσεων» δεν έχει μετακινηθεί ούτε κατά ένα χιλιοστό από τότε που η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen το πρότεινε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο.
Και βεβαίως, η εσωτερική θέση του De Wever έχει ενισχυθεί σημαντικά μετά την αποτυχημένη σύνοδο κορυφής της ΕΕ τον Οκτώβριο, με τον δεξιό Φλαμανδό εθνικιστή να λαμβάνει ισχυρή στήριξη τόσο από την πεντακομματική κυβερνητική συμμαχία του (που περιλαμβάνει και γαλλόφωνους κεντρώους), όσο και από παραδοσιακούς πολιτικούς του αντιπάλους (όπως το δίγλωσσο, μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα).
Και βεβαίως, η διαπραγματευτική θέση του Βελγίου έχει ενισχυθεί περαιτέρω από την απροθυμία της Γαλλίας να αξιοποιήσει 19 δισ. ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στις τράπεζές της – γεγονός που καθιστά την αντίσταση του De Wever στην πίεση της ΕΕ (και του Παρισιού) για τη χρήση των 185 δισ. ευρώ κεφαλαίων του Κρεμλίνου που φυλάσσονται στις Βρυξέλλες, συγκριτικά, απολύτως λογική.
Και βεβαίως, οι αμερικανικές ειρηνευτικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου πρόσθεσαν ακόμη ένα επιχείρημα στη ρητορική φαρέτρα του De Wever: ότι η προώθηση του δανείου κινδυνεύει να στερήσει από την ΕΕ κρίσιμη διαπραγματευτική ισχύ σε μελλοντικές ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία, καθώς και πολύτιμα κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά το τέλος του πολέμου.
40 σελίδες με τροποποιήσεις πρότεινε το Βέλγιο
Και βεβαίως, την περασμένη εβδομάδα το Βέλγιο απαίτησε σχεδόν 40 σελίδες αλλαγών στο νομικό κείμενο της Επιτροπής. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η απαίτηση τα κράτη-μέλη να αποσυρθούν από περισσότερες από 20 ενεργές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες με τη Μόσχα – μία προϋπόθεση που, ακόμη κι αν εγκρινόταν από άλλα κράτη της ΕΕ, είναι νομικά αδύνατο να υλοποιηθεί σε λιγότερο από μία εβδομάδα.
Και βεβαίως, ο ισχυρισμός του De Wever ότι το σχέδιο της Επιτροπής για μόνιμο πάγωμα των κεφαλαίων του Κρεμλίνου είναι παράνομο, επαναλήφθηκε αυτή την εβδομάδα από την ίδια την πρόεδρο της European Central Bank, Christine Lagarde, η οποία δήλωσε ότι το σχήμα του δανείου είναι το «πλησιέστερο» που έχει δει στη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο – κάτι που, αυστηρά μιλώντας, δεν σημαίνει καν ότι είναι κοντά.
Ένας ολισθηρός συλλογισμός
Παρόλα αυτά, διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ υποστηρίζουν ότι το Βέλγιο τελικά θα υποχωρήσει. Όταν ερωτώνται γιατί, οι περισσότεροι καταφεύγουν σε έναν σχεδόν καντιανό συλλογισμό, τον οποίο ακόμη και ένθερμοι γερμανόφιλοι όπως ο De Wever είναι πιθανό να θεωρήσουν αυθαίρετο.
Πηγαίνει κάπως έτσι:
1. Η Ουκρανία έχει τεράστιες χρηματοδοτικές ανάγκες.
2. Αυτές οι ανάγκες πρέπει να καλυφθούν.
3. Η κάλυψή τους με κοινό ευρωπαϊκό χρέος είναι αδύνατη λόγω του βέτο της Ουγγαρίας.
4. Η κάλυψή τους με διμερείς επιχορηγήσεις είναι αδύνατη, επειδή τα επίπεδα ελλείμματος και χρέους της ΕΕ είναι πολύ υψηλά.
5. Άρα, το δάνειο αποζημιώσεων – η μόνη άλλη επιλογή – πρέπει να εγκριθεί.
Όμως το επιχείρημα μπορεί εύκολα να αναστραφεί. Ο De Wever, άλλωστε, υποστήριξε μόλις την περασμένη εβδομάδα ότι η χώρα του καλείται να κάνει το «αδύνατο».
Γιατί να μη θεωρήσουμε λοιπόν το απειλούμενο veto της Βουδαπέστης ως μπλόφα και να συναγάγουμε την αναγκαιότητα του κοινού ευρωπαϊκού χρέους; (Ακριβώς αυτό το επιχείρημα έχουν διατυπώσει και ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ…).
Bart De Wever
Εντείνονται οι αντιδράσεις
Αντιμέτωποι με αυτό το σκεπτικό, πολλοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι σκληραίνουν τη στάση τους.
Άλλωστε, σημειώνουν, το δάνειο επανορθώσεων δεν απαιτεί τεχνικά τη στήριξη του Βελγίου, αλλά νομικά μόνο την υποστήριξη ειδικής πλειοψηφίας κρατών-μελών (δηλαδή 15 κρατών που εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της Ένωσης).
Στις ανησυχίες του Βελγίου προστέθηκαν πλέον η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα, οι οποίες προτείνουν εναλλακτικές λύσεις στο σχέδιο δανειοδότησης προς την Ουκρανία. Η εξέλιξη αυτή απειλεί να εκτροχιάσει τον στόχο της ΕΕ να καταλήξει σε συμφωνία για το «δάνειο αποζημιώσεων».
Σύμφωνα με το Euractiv, σε κοινή δήλωσή τους, οι τέσσερις χώρες εξέφρασαν στήριξη στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αόριστο πάγωμα των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων, προειδοποιώντας ωστόσο ότι το βήμα αυτό δεν θα πρέπει να «προεξοφλεί» τη μελλοντική χρήση των κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των πολεμικών προσπαθειών του Κιέβου.
Οι χώρες κάλεσαν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αναζητήσουν λιγότερο ριψοκίνδυνες εναλλακτικές λύσεις, βασισμένες στην πιστωτική γραμμή της ΕΕ ή σε προσωρινές λύσεις για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας.
Την ίδια εβδομάδα, η Ουγγαρία και το Βέλγιο προειδοποίησαν ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χρησιμοποιήσει το Άρθρο 122 ενέχει τον κίνδυνο παραβίασης του δικαίου της ΕΕ.
Το Euroclear, η Ουγγαρία και το Βέλγιο έχουν επίσης επανειλημμένα αμφισβητήσει τη νομιμότητα του σχεδίου δανειοδότησης, λόγω φόβων ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Eυρωζώνης.
Την ίδια θέση συμμερίζεται και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η πολιτική αυτοκτονία της Ευρώπης και η μετάθεση του προβλήματος
Αν και εφικτή, η ΕΕ σχεδόν σίγουρα αντιλαμβάνεται ότι μια τέτοια κίνηση θα αποδεικνυόταν τελικά αυτοκαταστροφική.
Όχι μόνο θα υποδαύλιζε μόνιμα το αντιευρωπαϊκό αίσθημα σε ένα από τα ιδρυτικά και πιο φιλοευρωπαϊκά μέλη της Ένωσης, αλλά, αποξενώνοντας την κυβέρνηση της de facto πρωτεύουσας της Ευρώπης, θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία.
Η ΕΕ, στην ουσία, θα…. κανιβάλιζε τον εαυτό της.
Θα δημιουργούσε επίσης πολυάριθμα και ακόμη πιο σύνθετα νομικά ζητήματα.
Η πρόταση της Επιτροπής ουσιαστικά υποχρεώνει ιδιωτικά ιδρύματα που κατέχουν ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία να αγοράσουν ευρωπαϊκό χρέος.
Θα συμμορφωνόταν άραγε το Euroclear, το χρηματοπιστωτικό αποθετήριο με έδρα τις Βρυξέλλες που φιλοξενεί τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια, αν της ζητούσε η βελγική κυβέρνηση να μην το πράξει; Και αν όχι, θα ήταν υποχρεωμένη να το κάνει;
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι η ΕΕ δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο παράφρων ώστε να προχωρήσει χωρίς το Βέλγιο.
Τι μπορούμε τότε να περιμένουμε την επόμενη εβδομάδα;
Η απάντηση φαίνεται αναπόφευκτη: σχεδόν ακριβώς ό,τι συνέβη και στην προηγούμενη σύνοδο – και, για την ακρίβεια, και στην προπροηγούμενη.
Το χρηματοδοτικό πρόβλημα του Κιέβου θα μετατεθεί απλώς για άλλη μία φορά στο μέλλον.
Βεβαίως, τα κράτη-μέλη της ΕΕ πιθανότατα θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν τουλάχιστον αρκετά χρήματα ώστε να κρατήσουν το Κίεβο όρθιο το 2026 ή, στη χειρότερη περίπτωση, κατά το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους.
Όπως και στην προηγούμενη σύνοδο, στη συνέχεια θα διακηρύξουν περήφανα ότι θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία «όσο χρειαστεί» – χωρίς να εξηγούν πώς.
Οι χώρες της ΕΕ που δεν είναι διατεθειμένες να βάλουν το χέρι στην τσέπη θα υπερασπιστούν την απόφασή τους ρίχνοντας την ευθύνη στη βελγική (ή την ουγγρική) αδιαλλαξία.
Το Βέλγιο, από την πλευρά του, θα ισχυριστεί ότι το ενδεχόμενο επικείμενου τέλους του πολέμου σημαίνει πως δεν μπορεί να στηρίξει ένα τόσο ριψοκίνδυνο σχέδιο για να διατηρηθεί η Ουκρανία οικονομικά ζωντανή.
Αυτό που δεν θα αναφέρει, ωστόσο, είναι ότι η άρνησή του να στηρίξει το δάνειο καθιστά την προοπτική τερματισμού του πολέμου ακόμη πιο πιθανή.
Η πεποίθηση – ή η ελπίδα – ότι ο πόλεμος ίσως τελειώσει σύντομα, με άλλα λόγια, μπορεί τελικά να αποδειχθεί αυτοεκπληρούμενη.
Ursula…. Karenina
Ωστόσο, το Βέλγιο δεν θα φέρει μόνο του την ευθύνη για αυτή τη σχεδόν αναπόφευκτη καταστροφή.
Η ρίζα του προβλήματος της ΕΕ είναι πολύ βαθύτερη – και ευρύτερη.
Οι ηγέτες της ΕΕ, φοβούμενοι να ζητήσουν από τους πολίτες τους να πληρώσουν για τη στήριξη του Κιέβου σε μια περίοδο αυξανόμενης οικονομικής ανασφάλειας και καθώς η αντιρωσική δεν φαίνεται να συγκινεί ευρύτερα τις κοινωνίες, προσκολλώνται πεισματικά σε δύο βασικές αρχές που σπρώχνουν την Ένωση ακόμη πιο γρήγορα προς το πολιτικό χείλος του γκρεμού: θέλουν να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα αρνούνται να ζητήσουν από τους Ευρωπαίους πολίτες να συνεχίσουν να πληρώνουν γι’ αυτό.
Η αναπόφευκτη τραγωδία του να έχει κανείς δύο ασύμβατες επιθυμίες είναι, φυσικά, κάτι που η πιο διάσημη ηρωίδα του Tolstoy κατανοούσε ενστικτωδώς.
«Δεν μπορώ να τα έχω και τα δύο μαζί, κι αυτό είναι το μόνο που θέλω», λέει η Anna Karenina, αναφερόμενη στον γιο της, Seryozha, και στον εραστή της, Vronsky.
«Και θα τελειώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, κι έτσι δεν μπορώ, δεν μου αρέσει να μιλώ γι’ αυτό.»
Η Anna, φυσικά, τελικά αφαιρεί τη ζωή της πηδώντας μπροστά σε ένα τρένο.
Δυστυχώς, όλο και περισσότερο φαίνεται ότι η Ευρώπη ίσως σύντομα υποστεί μια παρόμοια μοίρα – ίσως μάλιστα ήδη από την επόμενη εβδομάδα…
Tο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εισήγαγε ένα καθεστώς αόριστης διάρκειας παγώματος των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων, γεγονός που επιτρέπει στις Βρυξέλλες να μην το ανανεώνουν πλέον κάθε έξι μήνες.
Από μόνο του, το αόριστο πάγωμα δεν συνιστά τελική δήμευση, ωστόσο η Ευρώπη σκοπεύει να συζητήσει τον μηχανισμό κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων στην προσεχή σύνοδο κορυφής (18-19 Δεκεμβρίου).
Τα θανατηφόρα όπλα της Ρωσίας
Παρ’ όλα αυτά, η Ρωσία διαθέτει ένα ευρύ φάσμα αποτελεσματικών μέτρων, μεταξύ των οποίων και εκείνα που σχετίζονται με την πνευματική ιδιοκτησία.
Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε διάταξη που απαγορεύει την επιστροφή των παγωμένων ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων, χωρίς να καθορίζει το χρονοδιάγραμμα και τις διαδικασίες αποδέσμευσης.
Η συγκεκριμένη διατύπωση του εγγράφου υποδηλώνει τον αόριστο χαρακτήρα του παγώματος.
Μέχρι πρότινος, η ΕΕ υποχρεωνόταν να παρατείνει το μέτρο κάθε έξι μήνες, κάτι που απαιτούσε τη συναίνεση όλων των κρατών-μελών.
Πλέον, η ΕΕ δεν θα χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, οι οποίες αντιτίθενται ανοιχτά στη χρηματοοικονομική και στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία.
Για τον σκοπό αυτό, προστέθηκε ρήτρα περί έκτακτων εξουσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Άρθρο 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην πράξη, αναθεωρήθηκαν οι ισχύοντες κανόνες που υποχρέωναν τα κράτη-μέλη να επιβεβαιώνουν ομόφωνα τις κυρώσεις κάθε έξι μήνες.
Από εδώ και στο εξής, οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία (15 αντί για και τα 27 κράτη-μέλη) και μεμονωμένες χώρες δεν θα μπορούν πλέον να μπλοκάρουν την παράταση των κυρώσεων. Η επίσημη ανακοίνωση αναφέρει ότι «απαγορεύονται οι άμεσες ή έμμεσες μεταφορές περιουσιακών στοιχείων ή αποθεμάτων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, καθώς και νομικών προσώπων που ενεργούν για λογαριασμό της, έως ότου εξαλειφθεί ο κίνδυνος επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η ηγεσία της ΕΕ - συμπεριλαμβανομένων των επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ευρωπαϊκής διπλωματίας (António Costa, Ursula von der Leyen και Kaja Kallas -, χαρακτήρισε την απόφαση αυτή «πάγωμα αορίστου χρόνου» και δεν διευκρίνισε τις λεπτομέρειες ενδεχόμενης επιστροφής των κεφαλαίων στη Ρωσία. Το έγγραφο που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ σημειώνει ότι η απόφαση αποτελεί το πρώτο βήμα προς τη δήμευση των κεφαλαίων με το πρόσχημα του σχήματος «δανείου αποζημιώσεων» για τη μελλοντική χρηματοδότηση της Ουκρανίας την περίοδο 2026–2027.
Οι τζογαδόροι και το κόστος …
Σε απάντηση στις ενέργειες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova χαρακτήρισε τις αρχές της ΕΕ «τζογαδόρους» και υπενθύμισε στη von der Leyen ότι δεν είναι η Ρωσία, αλλά η ίδια η ΕΕ που επωμίζεται άμεσα το οικονομικό κόστος της συνεχιζόμενης αντιπαράθεσης. «Κρίνοντας από τα στατιστικά στοιχεία, το κόστος για τις χώρες της ΕΕ αυξάνεται σταθερά. Και τι μηνύματα τους στέλνει η Ursula και για ποιο λόγο τους τιμωρεί; Ένα ανέκδοτο, φυσικά.», έγραψε στο κανάλι της στο Telegram.
Ο Πρόεδρος Vladimir Putin είχε προηγουμένως επισημάνει ότι η δήμευση των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων θα αποτελούσε ξεκάθαρη «πράξη κλοπής».
Η ρωσική ηγεσία έχει ήδη προετοιμάσει αρκετά σενάρια αντίδρασης σε ενδεχόμενη κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων. Αυτή την εβδομάδα, η Τράπεζα της Ρωσίας ανακοίνωσε την απόφασή της να καταθέσει αγωγή κατά του βελγικού αποθετηρίου Euroclear, το οποίο διακρατεί το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών αποθεμάτων, ύψους περίπου 210 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το αόριστο πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δεν ισοδυναμεί με τελική δήμευση και δεν διαθέτει ισχυρή βάση στο διεθνές δίκαιο.
Επιπλέον, η Μόσχα διαθέτει αρκετές επιλογές αντίδρασης. Παράλληλα, όσα συμβαίνουν δεν θα επηρεάσουν μελλοντικές ειρηνευτικές ή διαπραγματευτικές διαδικασίες μεταξύ Ρωσίας, Δύσης και Ουκρανίας.
«Η απαγόρευση επιστροφής των παγωμένων ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων δεν αποτελεί τελική δήμευση, ακόμη και χωρίς μηχανισμούς αποδέσμευσης. Παίζουμε ένα σύνθετο διπλωματικό παιχνίδι με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία απλώς δεν μπορεί να λαμβάνει τέτοιες αποφάσεις από την άποψη του διεθνούς δικαίου», εκτιμά ο οικονομολόγος Vasily Koltashov.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία διαθέτει αρκετά πιθανά αντίμετρα, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως εξτρεμιστικής οργάνωσης, όπως είχε εφαρμοστεί προσωρινά στο παρελθόν στην περίπτωση του κινήματος των Taliban.
Μεταξύ των αντιποίνων δεν μπορεί να αποκλειστεί και η δήμευση των εναπομεινάντων δυτικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων, ακινήτων και πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι η δήμευση δεν θα πρέπει να αφορά εμπορικά σήματα, αλλά όλα όσα σχετίζονται με προϊόντα και τεχνολογίες παραγωγής θα πρέπει να είναι διαθέσιμα προς αντιγραφή σε νόμιμη βάση.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το τελικό σημείο μπορεί να είναι η πλήρης απελευθέρωση της δυτικής πνευματικής ιδιοκτησίας στη Ρωσία.
Ο Koltashov τονίζει ότι η απαγόρευση επιστροφής των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων δεν θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα τη λειτουργία της ρωσικής χρηματοπιστωτικής αγοράς και οικονομίας, παρά μόνο θα προσθέσει ένα στοιχείο πίεσης στους συμμετέχοντες στην αγορά.
Κατά την άποψή του, η κατάσταση με το πάγωμα των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων καθιστά την Ευρωπαϊκή Ένωση λιγότερο ελκυστική για επενδύσεις, μειώνει την εμπιστοσύνη των κεντρικών τραπεζών τρίτων χωρών στη φύλαξη περιουσιακών στοιχείων σε δικαιοδοσίες της ΕΕ και υπονομεύει το καθεστώς του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος.
Ο Stanislav Tkachenko, καθηγητής του Τμήματος Ευρωπαϊκών Σπουδών της Σχολής Διεθνών Σχέσεων του Κρατικού Πανεπιστημίου Αγίας Πετρούπολης και μέλος του think Tank Valdai Club, σημείωσε ότι οι ενέργειες των Ευρωπαίων σε σχέση με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δεν αποτελούν «σημείο χωρίς επιστροφή». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά από τις χώρες των BRICS και του Παγκόσμιου Νότου, γεγονός που προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump.
Τέλος, προειδοποίησε ότι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίσει τις προσπάθειες δήμευσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, οι συνέπειες για τα ευρωπαϊκά οικονομικά θα είναι σοβαρές, με πτώση πιστοληπτικών αξιολογήσεων και μεταφορά διεθνών οικονομικών θεσμών εκτός Ευρώπης.
H Anna Karenina είχε τραγικό τέλος καθώς δεν μπόρεσε να διαχωρίσει τις επιθυμίες της με την πραγματικότητα... Το ίδιο ισχύει και για την Ευρώπη.
www.bankingnews.gr
Όπως ακριβώς οι χαρακτήρες στο Anna Karenina του Leon Tolstoy υποφέρουν από αμέτρητες προσωπικές δοκιμασίες – και καταστροφές – στην αναζήτηση πνευματικής και υλικής ολοκλήρωσης, έτσι και η ΕΕ έμαθε τις τελευταίες εβδομάδες ότι πρέπει να ξεπεράσει πολλαπλά, σχεδόν ανυπέρβλητα εμπόδια για να συνεχίσει να χρηματοδοτεί την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου.
Αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων; Το Βέλγιο φωνάζει non (και nee).
Έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους; Nem, φωνάζει η Ουγγαρία.
Διμερείς επιχορηγήσεις από κράτη-μέλη; Όλοι ουρλιάζουν με μία φωνή: No, nein, non, nej και нет!
Τι να γίνει λοιπόν; Η απάντηση στην οποία φαίνεται να κατέληξε η ΕΕ είναι σχεδόν αφοπλιστική στην απλότητά της (και στην ανοησία της): Αγνοήστε τους ενοχλητικούς Βέλγους!
Βεβαίως, η ηχηρή αντίθεση του πρωθυπουργού Bart De Wever στο «δάνειο επανορθώσεων» δεν έχει μετακινηθεί ούτε κατά ένα χιλιοστό από τότε που η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen το πρότεινε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο.
Και βεβαίως, η εσωτερική θέση του De Wever έχει ενισχυθεί σημαντικά μετά την αποτυχημένη σύνοδο κορυφής της ΕΕ τον Οκτώβριο, με τον δεξιό Φλαμανδό εθνικιστή να λαμβάνει ισχυρή στήριξη τόσο από την πεντακομματική κυβερνητική συμμαχία του (που περιλαμβάνει και γαλλόφωνους κεντρώους), όσο και από παραδοσιακούς πολιτικούς του αντιπάλους (όπως το δίγλωσσο, μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα).
Και βεβαίως, η διαπραγματευτική θέση του Βελγίου έχει ενισχυθεί περαιτέρω από την απροθυμία της Γαλλίας να αξιοποιήσει 19 δισ. ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στις τράπεζές της – γεγονός που καθιστά την αντίσταση του De Wever στην πίεση της ΕΕ (και του Παρισιού) για τη χρήση των 185 δισ. ευρώ κεφαλαίων του Κρεμλίνου που φυλάσσονται στις Βρυξέλλες, συγκριτικά, απολύτως λογική.
Και βεβαίως, οι αμερικανικές ειρηνευτικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου πρόσθεσαν ακόμη ένα επιχείρημα στη ρητορική φαρέτρα του De Wever: ότι η προώθηση του δανείου κινδυνεύει να στερήσει από την ΕΕ κρίσιμη διαπραγματευτική ισχύ σε μελλοντικές ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία, καθώς και πολύτιμα κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά το τέλος του πολέμου.
40 σελίδες με τροποποιήσεις πρότεινε το Βέλγιο
Και βεβαίως, την περασμένη εβδομάδα το Βέλγιο απαίτησε σχεδόν 40 σελίδες αλλαγών στο νομικό κείμενο της Επιτροπής. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η απαίτηση τα κράτη-μέλη να αποσυρθούν από περισσότερες από 20 ενεργές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες με τη Μόσχα – μία προϋπόθεση που, ακόμη κι αν εγκρινόταν από άλλα κράτη της ΕΕ, είναι νομικά αδύνατο να υλοποιηθεί σε λιγότερο από μία εβδομάδα.
Και βεβαίως, ο ισχυρισμός του De Wever ότι το σχέδιο της Επιτροπής για μόνιμο πάγωμα των κεφαλαίων του Κρεμλίνου είναι παράνομο, επαναλήφθηκε αυτή την εβδομάδα από την ίδια την πρόεδρο της European Central Bank, Christine Lagarde, η οποία δήλωσε ότι το σχήμα του δανείου είναι το «πλησιέστερο» που έχει δει στη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο – κάτι που, αυστηρά μιλώντας, δεν σημαίνει καν ότι είναι κοντά.
Ένας ολισθηρός συλλογισμός
Παρόλα αυτά, διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ υποστηρίζουν ότι το Βέλγιο τελικά θα υποχωρήσει. Όταν ερωτώνται γιατί, οι περισσότεροι καταφεύγουν σε έναν σχεδόν καντιανό συλλογισμό, τον οποίο ακόμη και ένθερμοι γερμανόφιλοι όπως ο De Wever είναι πιθανό να θεωρήσουν αυθαίρετο.
Πηγαίνει κάπως έτσι:
1. Η Ουκρανία έχει τεράστιες χρηματοδοτικές ανάγκες.
2. Αυτές οι ανάγκες πρέπει να καλυφθούν.
3. Η κάλυψή τους με κοινό ευρωπαϊκό χρέος είναι αδύνατη λόγω του βέτο της Ουγγαρίας.
4. Η κάλυψή τους με διμερείς επιχορηγήσεις είναι αδύνατη, επειδή τα επίπεδα ελλείμματος και χρέους της ΕΕ είναι πολύ υψηλά.
5. Άρα, το δάνειο αποζημιώσεων – η μόνη άλλη επιλογή – πρέπει να εγκριθεί.
Όμως το επιχείρημα μπορεί εύκολα να αναστραφεί. Ο De Wever, άλλωστε, υποστήριξε μόλις την περασμένη εβδομάδα ότι η χώρα του καλείται να κάνει το «αδύνατο».
Γιατί να μη θεωρήσουμε λοιπόν το απειλούμενο veto της Βουδαπέστης ως μπλόφα και να συναγάγουμε την αναγκαιότητα του κοινού ευρωπαϊκού χρέους; (Ακριβώς αυτό το επιχείρημα έχουν διατυπώσει και ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ…).
Bart De Wever
Εντείνονται οι αντιδράσεις
Αντιμέτωποι με αυτό το σκεπτικό, πολλοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι σκληραίνουν τη στάση τους.
Άλλωστε, σημειώνουν, το δάνειο επανορθώσεων δεν απαιτεί τεχνικά τη στήριξη του Βελγίου, αλλά νομικά μόνο την υποστήριξη ειδικής πλειοψηφίας κρατών-μελών (δηλαδή 15 κρατών που εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της Ένωσης).
Στις ανησυχίες του Βελγίου προστέθηκαν πλέον η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα, οι οποίες προτείνουν εναλλακτικές λύσεις στο σχέδιο δανειοδότησης προς την Ουκρανία. Η εξέλιξη αυτή απειλεί να εκτροχιάσει τον στόχο της ΕΕ να καταλήξει σε συμφωνία για το «δάνειο αποζημιώσεων».
Σύμφωνα με το Euractiv, σε κοινή δήλωσή τους, οι τέσσερις χώρες εξέφρασαν στήριξη στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αόριστο πάγωμα των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων, προειδοποιώντας ωστόσο ότι το βήμα αυτό δεν θα πρέπει να «προεξοφλεί» τη μελλοντική χρήση των κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των πολεμικών προσπαθειών του Κιέβου.
Οι χώρες κάλεσαν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αναζητήσουν λιγότερο ριψοκίνδυνες εναλλακτικές λύσεις, βασισμένες στην πιστωτική γραμμή της ΕΕ ή σε προσωρινές λύσεις για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας.
Την ίδια εβδομάδα, η Ουγγαρία και το Βέλγιο προειδοποίησαν ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χρησιμοποιήσει το Άρθρο 122 ενέχει τον κίνδυνο παραβίασης του δικαίου της ΕΕ.
Το Euroclear, η Ουγγαρία και το Βέλγιο έχουν επίσης επανειλημμένα αμφισβητήσει τη νομιμότητα του σχεδίου δανειοδότησης, λόγω φόβων ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Eυρωζώνης.
Την ίδια θέση συμμερίζεται και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η πολιτική αυτοκτονία της Ευρώπης και η μετάθεση του προβλήματος
Αν και εφικτή, η ΕΕ σχεδόν σίγουρα αντιλαμβάνεται ότι μια τέτοια κίνηση θα αποδεικνυόταν τελικά αυτοκαταστροφική.
Όχι μόνο θα υποδαύλιζε μόνιμα το αντιευρωπαϊκό αίσθημα σε ένα από τα ιδρυτικά και πιο φιλοευρωπαϊκά μέλη της Ένωσης, αλλά, αποξενώνοντας την κυβέρνηση της de facto πρωτεύουσας της Ευρώπης, θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία.
Η ΕΕ, στην ουσία, θα…. κανιβάλιζε τον εαυτό της.
Θα δημιουργούσε επίσης πολυάριθμα και ακόμη πιο σύνθετα νομικά ζητήματα.
Η πρόταση της Επιτροπής ουσιαστικά υποχρεώνει ιδιωτικά ιδρύματα που κατέχουν ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία να αγοράσουν ευρωπαϊκό χρέος.
Θα συμμορφωνόταν άραγε το Euroclear, το χρηματοπιστωτικό αποθετήριο με έδρα τις Βρυξέλλες που φιλοξενεί τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια, αν της ζητούσε η βελγική κυβέρνηση να μην το πράξει; Και αν όχι, θα ήταν υποχρεωμένη να το κάνει;
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι η ΕΕ δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο παράφρων ώστε να προχωρήσει χωρίς το Βέλγιο.
Τι μπορούμε τότε να περιμένουμε την επόμενη εβδομάδα;
Η απάντηση φαίνεται αναπόφευκτη: σχεδόν ακριβώς ό,τι συνέβη και στην προηγούμενη σύνοδο – και, για την ακρίβεια, και στην προπροηγούμενη.
Το χρηματοδοτικό πρόβλημα του Κιέβου θα μετατεθεί απλώς για άλλη μία φορά στο μέλλον.
Βεβαίως, τα κράτη-μέλη της ΕΕ πιθανότατα θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν τουλάχιστον αρκετά χρήματα ώστε να κρατήσουν το Κίεβο όρθιο το 2026 ή, στη χειρότερη περίπτωση, κατά το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους.
Όπως και στην προηγούμενη σύνοδο, στη συνέχεια θα διακηρύξουν περήφανα ότι θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία «όσο χρειαστεί» – χωρίς να εξηγούν πώς.
Οι χώρες της ΕΕ που δεν είναι διατεθειμένες να βάλουν το χέρι στην τσέπη θα υπερασπιστούν την απόφασή τους ρίχνοντας την ευθύνη στη βελγική (ή την ουγγρική) αδιαλλαξία.
Το Βέλγιο, από την πλευρά του, θα ισχυριστεί ότι το ενδεχόμενο επικείμενου τέλους του πολέμου σημαίνει πως δεν μπορεί να στηρίξει ένα τόσο ριψοκίνδυνο σχέδιο για να διατηρηθεί η Ουκρανία οικονομικά ζωντανή.
Αυτό που δεν θα αναφέρει, ωστόσο, είναι ότι η άρνησή του να στηρίξει το δάνειο καθιστά την προοπτική τερματισμού του πολέμου ακόμη πιο πιθανή.
Η πεποίθηση – ή η ελπίδα – ότι ο πόλεμος ίσως τελειώσει σύντομα, με άλλα λόγια, μπορεί τελικά να αποδειχθεί αυτοεκπληρούμενη.
Ursula…. Karenina
Ωστόσο, το Βέλγιο δεν θα φέρει μόνο του την ευθύνη για αυτή τη σχεδόν αναπόφευκτη καταστροφή.
Η ρίζα του προβλήματος της ΕΕ είναι πολύ βαθύτερη – και ευρύτερη.
Οι ηγέτες της ΕΕ, φοβούμενοι να ζητήσουν από τους πολίτες τους να πληρώσουν για τη στήριξη του Κιέβου σε μια περίοδο αυξανόμενης οικονομικής ανασφάλειας και καθώς η αντιρωσική δεν φαίνεται να συγκινεί ευρύτερα τις κοινωνίες, προσκολλώνται πεισματικά σε δύο βασικές αρχές που σπρώχνουν την Ένωση ακόμη πιο γρήγορα προς το πολιτικό χείλος του γκρεμού: θέλουν να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα αρνούνται να ζητήσουν από τους Ευρωπαίους πολίτες να συνεχίσουν να πληρώνουν γι’ αυτό.
Η αναπόφευκτη τραγωδία του να έχει κανείς δύο ασύμβατες επιθυμίες είναι, φυσικά, κάτι που η πιο διάσημη ηρωίδα του Tolstoy κατανοούσε ενστικτωδώς.
«Δεν μπορώ να τα έχω και τα δύο μαζί, κι αυτό είναι το μόνο που θέλω», λέει η Anna Karenina, αναφερόμενη στον γιο της, Seryozha, και στον εραστή της, Vronsky.
«Και θα τελειώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, κι έτσι δεν μπορώ, δεν μου αρέσει να μιλώ γι’ αυτό.»
Η Anna, φυσικά, τελικά αφαιρεί τη ζωή της πηδώντας μπροστά σε ένα τρένο.
Δυστυχώς, όλο και περισσότερο φαίνεται ότι η Ευρώπη ίσως σύντομα υποστεί μια παρόμοια μοίρα – ίσως μάλιστα ήδη από την επόμενη εβδομάδα…
Tο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εισήγαγε ένα καθεστώς αόριστης διάρκειας παγώματος των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων, γεγονός που επιτρέπει στις Βρυξέλλες να μην το ανανεώνουν πλέον κάθε έξι μήνες.
Από μόνο του, το αόριστο πάγωμα δεν συνιστά τελική δήμευση, ωστόσο η Ευρώπη σκοπεύει να συζητήσει τον μηχανισμό κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων στην προσεχή σύνοδο κορυφής (18-19 Δεκεμβρίου).
Τα θανατηφόρα όπλα της Ρωσίας
Παρ’ όλα αυτά, η Ρωσία διαθέτει ένα ευρύ φάσμα αποτελεσματικών μέτρων, μεταξύ των οποίων και εκείνα που σχετίζονται με την πνευματική ιδιοκτησία.
Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε διάταξη που απαγορεύει την επιστροφή των παγωμένων ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων, χωρίς να καθορίζει το χρονοδιάγραμμα και τις διαδικασίες αποδέσμευσης.
Η συγκεκριμένη διατύπωση του εγγράφου υποδηλώνει τον αόριστο χαρακτήρα του παγώματος.
Μέχρι πρότινος, η ΕΕ υποχρεωνόταν να παρατείνει το μέτρο κάθε έξι μήνες, κάτι που απαιτούσε τη συναίνεση όλων των κρατών-μελών.
Πλέον, η ΕΕ δεν θα χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, οι οποίες αντιτίθενται ανοιχτά στη χρηματοοικονομική και στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία.
Για τον σκοπό αυτό, προστέθηκε ρήτρα περί έκτακτων εξουσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Άρθρο 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην πράξη, αναθεωρήθηκαν οι ισχύοντες κανόνες που υποχρέωναν τα κράτη-μέλη να επιβεβαιώνουν ομόφωνα τις κυρώσεις κάθε έξι μήνες.
Από εδώ και στο εξής, οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία (15 αντί για και τα 27 κράτη-μέλη) και μεμονωμένες χώρες δεν θα μπορούν πλέον να μπλοκάρουν την παράταση των κυρώσεων. Η επίσημη ανακοίνωση αναφέρει ότι «απαγορεύονται οι άμεσες ή έμμεσες μεταφορές περιουσιακών στοιχείων ή αποθεμάτων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, καθώς και νομικών προσώπων που ενεργούν για λογαριασμό της, έως ότου εξαλειφθεί ο κίνδυνος επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η ηγεσία της ΕΕ - συμπεριλαμβανομένων των επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ευρωπαϊκής διπλωματίας (António Costa, Ursula von der Leyen και Kaja Kallas -, χαρακτήρισε την απόφαση αυτή «πάγωμα αορίστου χρόνου» και δεν διευκρίνισε τις λεπτομέρειες ενδεχόμενης επιστροφής των κεφαλαίων στη Ρωσία. Το έγγραφο που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ σημειώνει ότι η απόφαση αποτελεί το πρώτο βήμα προς τη δήμευση των κεφαλαίων με το πρόσχημα του σχήματος «δανείου αποζημιώσεων» για τη μελλοντική χρηματοδότηση της Ουκρανίας την περίοδο 2026–2027.
Οι τζογαδόροι και το κόστος …
Σε απάντηση στις ενέργειες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova χαρακτήρισε τις αρχές της ΕΕ «τζογαδόρους» και υπενθύμισε στη von der Leyen ότι δεν είναι η Ρωσία, αλλά η ίδια η ΕΕ που επωμίζεται άμεσα το οικονομικό κόστος της συνεχιζόμενης αντιπαράθεσης. «Κρίνοντας από τα στατιστικά στοιχεία, το κόστος για τις χώρες της ΕΕ αυξάνεται σταθερά. Και τι μηνύματα τους στέλνει η Ursula και για ποιο λόγο τους τιμωρεί; Ένα ανέκδοτο, φυσικά.», έγραψε στο κανάλι της στο Telegram.
Ο Πρόεδρος Vladimir Putin είχε προηγουμένως επισημάνει ότι η δήμευση των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων θα αποτελούσε ξεκάθαρη «πράξη κλοπής».
Η ρωσική ηγεσία έχει ήδη προετοιμάσει αρκετά σενάρια αντίδρασης σε ενδεχόμενη κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων. Αυτή την εβδομάδα, η Τράπεζα της Ρωσίας ανακοίνωσε την απόφασή της να καταθέσει αγωγή κατά του βελγικού αποθετηρίου Euroclear, το οποίο διακρατεί το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών αποθεμάτων, ύψους περίπου 210 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το αόριστο πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δεν ισοδυναμεί με τελική δήμευση και δεν διαθέτει ισχυρή βάση στο διεθνές δίκαιο.
Επιπλέον, η Μόσχα διαθέτει αρκετές επιλογές αντίδρασης. Παράλληλα, όσα συμβαίνουν δεν θα επηρεάσουν μελλοντικές ειρηνευτικές ή διαπραγματευτικές διαδικασίες μεταξύ Ρωσίας, Δύσης και Ουκρανίας.
«Η απαγόρευση επιστροφής των παγωμένων ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων δεν αποτελεί τελική δήμευση, ακόμη και χωρίς μηχανισμούς αποδέσμευσης. Παίζουμε ένα σύνθετο διπλωματικό παιχνίδι με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία απλώς δεν μπορεί να λαμβάνει τέτοιες αποφάσεις από την άποψη του διεθνούς δικαίου», εκτιμά ο οικονομολόγος Vasily Koltashov.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία διαθέτει αρκετά πιθανά αντίμετρα, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως εξτρεμιστικής οργάνωσης, όπως είχε εφαρμοστεί προσωρινά στο παρελθόν στην περίπτωση του κινήματος των Taliban.
Μεταξύ των αντιποίνων δεν μπορεί να αποκλειστεί και η δήμευση των εναπομεινάντων δυτικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων, ακινήτων και πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι η δήμευση δεν θα πρέπει να αφορά εμπορικά σήματα, αλλά όλα όσα σχετίζονται με προϊόντα και τεχνολογίες παραγωγής θα πρέπει να είναι διαθέσιμα προς αντιγραφή σε νόμιμη βάση.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το τελικό σημείο μπορεί να είναι η πλήρης απελευθέρωση της δυτικής πνευματικής ιδιοκτησίας στη Ρωσία.
Ο Koltashov τονίζει ότι η απαγόρευση επιστροφής των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων δεν θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα τη λειτουργία της ρωσικής χρηματοπιστωτικής αγοράς και οικονομίας, παρά μόνο θα προσθέσει ένα στοιχείο πίεσης στους συμμετέχοντες στην αγορά.
Κατά την άποψή του, η κατάσταση με το πάγωμα των ρωσικών κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων καθιστά την Ευρωπαϊκή Ένωση λιγότερο ελκυστική για επενδύσεις, μειώνει την εμπιστοσύνη των κεντρικών τραπεζών τρίτων χωρών στη φύλαξη περιουσιακών στοιχείων σε δικαιοδοσίες της ΕΕ και υπονομεύει το καθεστώς του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος.
Ο Stanislav Tkachenko, καθηγητής του Τμήματος Ευρωπαϊκών Σπουδών της Σχολής Διεθνών Σχέσεων του Κρατικού Πανεπιστημίου Αγίας Πετρούπολης και μέλος του think Tank Valdai Club, σημείωσε ότι οι ενέργειες των Ευρωπαίων σε σχέση με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δεν αποτελούν «σημείο χωρίς επιστροφή». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά από τις χώρες των BRICS και του Παγκόσμιου Νότου, γεγονός που προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump.
Τέλος, προειδοποίησε ότι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίσει τις προσπάθειες δήμευσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, οι συνέπειες για τα ευρωπαϊκά οικονομικά θα είναι σοβαρές, με πτώση πιστοληπτικών αξιολογήσεων και μεταφορά διεθνών οικονομικών θεσμών εκτός Ευρώπης.
H Anna Karenina είχε τραγικό τέλος καθώς δεν μπόρεσε να διαχωρίσει τις επιθυμίες της με την πραγματικότητα... Το ίδιο ισχύει και για την Ευρώπη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών