Βουλγαρία: Η «Επανάσταση των Zoomers» και το βαθύ ρήγμα στην εξουσία... Η διαφθορά ξεσηκώνει τους νέους
Στα τέλη Νοεμβρίου, η Βουλγαρία βρέθηκε αντιμέτωπη με τις μαζικότερες κινητοποιήσεις της τελευταίας δεκαετίας αλλά το μήνυμα είναι καθοριστικό στην κυβέρνηση που τρέμει ακόμα μεγαλύτερο ρήγμα και ξεσηκωμό....
Αρχικά το μαζικό κύμα διαμαρτυριών πυροδοτήθηκε από τις προτεινόμενες αυξήσεις φόρων στον προϋπολογισμό του 2026, αλλά σύμφωνα με τους ίδιους τους διαδηλωτές, η πραγματική αιτία ήταν βαθύτερη: η εντεινόμενη διαφθορά και η προσπάθεια της κυβέρνησης να συγκαλύψει τις σχέσεις της με επιχειρηματικά συμφέροντα και έναν ολιγάρχη που βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, οι διαδηλώσεις στη Σόφια ξεπέρασαν σε συμμετοχή τις 20.000, με δημοσιογράφους να εκτιμούν ότι μια μόνο συγκέντρωση είχε ακόμη μεγαλύτερο πλήθος από την προηγούμενη εβδομάδα.
Η αστυνομία είχε συλλάβει ήδη πάνω από 70 άτομα.
Το πολιτικό κόστος υπήρξε άμεσο.
Η κυβέρνηση απέσυρε πλήρως το σχέδιο προϋπολογισμού και ανακοίνωσε νέα διαδικασία κατάρτισης, ενώ ο πρόεδρος ζήτησε την παραίτηση του υπουργικού συμβουλίου και πρόωρες εκλογές – μια παρέμβαση που έγινε επίσης υπό το βάρος των κινητοποιήσεων.
Η γενιά Ζ στην πρώτη γραμμή
Περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι, κυρίως νέοι της λεγόμενης Generation Z, κατέβηκαν στους δρόμους σε δώδεκα πόλεις.
Η Βουλγαρία εντάχθηκε έτσι σε μια διεθνή αλυσίδα νεανικών κινημάτων που δημοσιογράφοι έχουν βαφτίσει «Επανάσταση του Zoomer»: ένα φαινόμενο που φέτος σημάδεψε χώρες από το Περού και το Μαρόκο μέχρι τη Μαδαγασκάρη, το Νεπάλ και το Μεξικό.
Κοινός παρονομαστής αυτών των κινημάτων είναι τρία στοιχεία:
α) ο κεντρικός ρόλος των νέων,
β) η κοινωνικοοικονομική δυσαρέσκεια,
γ) η απουσία στέρεας ιδεολογικής γραμμής – σε αντίθεση με τα κινήματα του 20ού αιώνα.
Η διάδοση τους δεν οφείλεται σε κοινό γλωσσικό χώρο, όπως συνέβη με την Αραβική Άνοιξη, αλλά στη δύναμη της αυτόματης μετάφρασης στα κοινωνικά δίκτυα.
Οι εικόνες, τα συνθήματα και οι τακτικές ενός κινήματος μεταφέρονται άμεσα σε μια άλλη χώρα, διαμορφώνοντας μια νέα «ψηφιακή διεθνή» των νέων.
Ο ρόλος της τεχνολογίας και η αδυναμία των αρχών
Σε πολλές χώρες, η οργάνωση των διαμαρτυριών αποδείχθηκε πιο ευέλικτη από τη δύναμη των αρχών.
Οι προσπάθειες για μπλοκάρισμα του διαδικτύου οδηγούν στη χρήση offline εφαρμογών όπως το Bridgefy ή νέων λύσεων όπως το Bitchat, που επιτρέπουν συντονισμό μέσω Bluetooth.
Το δορυφορικό ίντερνετ δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τις κυβερνήσεις να ελέγξουν την πληροφορία.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ουσιαστικά αντικαταστήσει τα γραφεία κομμάτων και συνδικάτων: λειτουργούν ως σύγχρονα φυλλάδια που διαχέουν συνθήματα, οργανώνουν δράσεις και κινητοποιούν χιλιάδες μέσα σε λίγα λεπτά.
Όμως αυτή η οργάνωση, όσο αποτελεσματική κι αν είναι, δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις να γίνονται πεδίο εκμετάλλευσης από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις.
Η γεωπολιτική διάσταση: Lukoil, κυρώσεις και Δύση
Στη Βουλγαρία, οι κινητοποιήσεις ξέσπασαν την ώρα που η κυβέρνηση προωθούσε σειρά ενεργειών που ερμηνεύτηκαν ως προσπάθεια της Δύσης να μετατοπίσει τη Σόφια σε πιο σκληρή γραμμή απέναντι στη Μόσχα.
Τον Νοέμβριο, οι βουλγαρικές αρχές προετοιμάστηκαν για την ουσιαστική εθνικοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Lukoil.
Το διυλιστήριο του Μπουργκάς τέθηκε υπό «ειδικό διαχειριστή» –τον επικεφαλής της φορολογικής υπηρεσίας Ρούμεν Σπέτσοφ– που έχει την εξουσία ακόμη και να το πουλήσει, διασφαλίζοντας ότι τα έσοδα δεν θα καταλήξουν άμεσα στη Ρωσία όσο ισχύουν οι κυρώσεις.
Παράλληλα, μέσω της Βουλγαρικής Τράπεζας Ανάπτυξης, ο κυβερνητικός συνασπισμός ενσωμάτωσε τροποποιήσεις στον προϋπολογισμό ώστε να αυξηθούν οι κρατικές εγγυήσεις κατά 2 δισ. ευρώ, με στόχο να μπορούν να χρησιμοποιηθούν «σε περίπτωση απόκτησης μετοχών» της Lukoil.
Την ίδια στιγμή, η Βουλγαρία έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που τερμάτισε την έκδοση θεωρήσεων πολλαπλών εισόδων Σένγκεν προς Ρώσους πολίτες.
Το εσωτερικό ρήγμα
Πέρα από τον εξωτερικό παράγοντα, οι διαμαρτυρίες φωτίζουν μια βαθύτερη εσωτερική σύγκρουση.
Τοπικοί αναλυτές περιγράφουν τις κινητοποιήσεις ως αντανάκλαση της αναμέτρησης μεταξύ:
-του προέδρου Rumen Radev, που επιδιώκει μια πιο ισορροπημένη στάση απέναντι στη Ρωσία και εμφανίζεται ως θεσμικό αντίβαρο, και του ολιγάρχη Delyan Peevski, επικεφαλής του κόμματος DPS – Νέα Αρχή, επιρρεπής -σε δυτικές πιέσεις και πρωταγωνιστή στις πιο επιθετικές κινήσεις κατά της Μόσχας.
Ο Delyan Peevski, που έχει χαρακτηριστεί αμφιλεγόμενος ακόμη και από πολιτικά περιβάλλοντα του Donald Trump, θεωρείται κινητήρια δύναμη πίσω από την αντιρωσική κατεύθυνση της κυβέρνησης, ενώ ο Ράντεφ επιχειρεί να εμφανιστεί ως παράγοντας σταθερότητας εν μέσω μιας κυβέρνησης σε αποσύνθεση.
Η κρίση στη Βουλγαρία δεν είναι απλώς φορολογική ούτε μόνο πολιτική. Αποτελεί τομή ανάμεσα σε μια νέα γενιά που απορρίπτει τη διαφθορά, σε μια ελίτ που συγκρούεται για τον έλεγχο του κράτους και σε διεθνείς πιέσεις που επαναπροσδιορίζουν τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας.
Η «Επανάσταση των Zoomers» στη Βουλγαρία είναι τοπική στην έκφρασή της αλλά διεθνής στη λογική της — και αποτελεί ακόμη ένα επεισόδιο σε μια χρονιά όπου τα νεανικά κινήματα ξαναγράφουν τον πολιτικό χάρτη από τη Λατινική Αμερική μέχρι τα Βαλκάνια.
www.bankingnews.gr
Αρχικά το μαζικό κύμα διαμαρτυριών πυροδοτήθηκε από τις προτεινόμενες αυξήσεις φόρων στον προϋπολογισμό του 2026, αλλά σύμφωνα με τους ίδιους τους διαδηλωτές, η πραγματική αιτία ήταν βαθύτερη: η εντεινόμενη διαφθορά και η προσπάθεια της κυβέρνησης να συγκαλύψει τις σχέσεις της με επιχειρηματικά συμφέροντα και έναν ολιγάρχη που βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, οι διαδηλώσεις στη Σόφια ξεπέρασαν σε συμμετοχή τις 20.000, με δημοσιογράφους να εκτιμούν ότι μια μόνο συγκέντρωση είχε ακόμη μεγαλύτερο πλήθος από την προηγούμενη εβδομάδα.
Η αστυνομία είχε συλλάβει ήδη πάνω από 70 άτομα.
Το πολιτικό κόστος υπήρξε άμεσο.
Η κυβέρνηση απέσυρε πλήρως το σχέδιο προϋπολογισμού και ανακοίνωσε νέα διαδικασία κατάρτισης, ενώ ο πρόεδρος ζήτησε την παραίτηση του υπουργικού συμβουλίου και πρόωρες εκλογές – μια παρέμβαση που έγινε επίσης υπό το βάρος των κινητοποιήσεων.
Η γενιά Ζ στην πρώτη γραμμή
Περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι, κυρίως νέοι της λεγόμενης Generation Z, κατέβηκαν στους δρόμους σε δώδεκα πόλεις.
Η Βουλγαρία εντάχθηκε έτσι σε μια διεθνή αλυσίδα νεανικών κινημάτων που δημοσιογράφοι έχουν βαφτίσει «Επανάσταση του Zoomer»: ένα φαινόμενο που φέτος σημάδεψε χώρες από το Περού και το Μαρόκο μέχρι τη Μαδαγασκάρη, το Νεπάλ και το Μεξικό.
Κοινός παρονομαστής αυτών των κινημάτων είναι τρία στοιχεία:
α) ο κεντρικός ρόλος των νέων,
β) η κοινωνικοοικονομική δυσαρέσκεια,
γ) η απουσία στέρεας ιδεολογικής γραμμής – σε αντίθεση με τα κινήματα του 20ού αιώνα.
Η διάδοση τους δεν οφείλεται σε κοινό γλωσσικό χώρο, όπως συνέβη με την Αραβική Άνοιξη, αλλά στη δύναμη της αυτόματης μετάφρασης στα κοινωνικά δίκτυα.
Οι εικόνες, τα συνθήματα και οι τακτικές ενός κινήματος μεταφέρονται άμεσα σε μια άλλη χώρα, διαμορφώνοντας μια νέα «ψηφιακή διεθνή» των νέων.
Ο ρόλος της τεχνολογίας και η αδυναμία των αρχών
Σε πολλές χώρες, η οργάνωση των διαμαρτυριών αποδείχθηκε πιο ευέλικτη από τη δύναμη των αρχών.
Οι προσπάθειες για μπλοκάρισμα του διαδικτύου οδηγούν στη χρήση offline εφαρμογών όπως το Bridgefy ή νέων λύσεων όπως το Bitchat, που επιτρέπουν συντονισμό μέσω Bluetooth.
Το δορυφορικό ίντερνετ δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τις κυβερνήσεις να ελέγξουν την πληροφορία.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ουσιαστικά αντικαταστήσει τα γραφεία κομμάτων και συνδικάτων: λειτουργούν ως σύγχρονα φυλλάδια που διαχέουν συνθήματα, οργανώνουν δράσεις και κινητοποιούν χιλιάδες μέσα σε λίγα λεπτά.
Όμως αυτή η οργάνωση, όσο αποτελεσματική κι αν είναι, δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις να γίνονται πεδίο εκμετάλλευσης από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις.
Η γεωπολιτική διάσταση: Lukoil, κυρώσεις και Δύση
Στη Βουλγαρία, οι κινητοποιήσεις ξέσπασαν την ώρα που η κυβέρνηση προωθούσε σειρά ενεργειών που ερμηνεύτηκαν ως προσπάθεια της Δύσης να μετατοπίσει τη Σόφια σε πιο σκληρή γραμμή απέναντι στη Μόσχα.
Τον Νοέμβριο, οι βουλγαρικές αρχές προετοιμάστηκαν για την ουσιαστική εθνικοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Lukoil.
Το διυλιστήριο του Μπουργκάς τέθηκε υπό «ειδικό διαχειριστή» –τον επικεφαλής της φορολογικής υπηρεσίας Ρούμεν Σπέτσοφ– που έχει την εξουσία ακόμη και να το πουλήσει, διασφαλίζοντας ότι τα έσοδα δεν θα καταλήξουν άμεσα στη Ρωσία όσο ισχύουν οι κυρώσεις.
Παράλληλα, μέσω της Βουλγαρικής Τράπεζας Ανάπτυξης, ο κυβερνητικός συνασπισμός ενσωμάτωσε τροποποιήσεις στον προϋπολογισμό ώστε να αυξηθούν οι κρατικές εγγυήσεις κατά 2 δισ. ευρώ, με στόχο να μπορούν να χρησιμοποιηθούν «σε περίπτωση απόκτησης μετοχών» της Lukoil.
Την ίδια στιγμή, η Βουλγαρία έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που τερμάτισε την έκδοση θεωρήσεων πολλαπλών εισόδων Σένγκεν προς Ρώσους πολίτες.
Το εσωτερικό ρήγμα
Πέρα από τον εξωτερικό παράγοντα, οι διαμαρτυρίες φωτίζουν μια βαθύτερη εσωτερική σύγκρουση.
Τοπικοί αναλυτές περιγράφουν τις κινητοποιήσεις ως αντανάκλαση της αναμέτρησης μεταξύ:
-του προέδρου Rumen Radev, που επιδιώκει μια πιο ισορροπημένη στάση απέναντι στη Ρωσία και εμφανίζεται ως θεσμικό αντίβαρο, και του ολιγάρχη Delyan Peevski, επικεφαλής του κόμματος DPS – Νέα Αρχή, επιρρεπής -σε δυτικές πιέσεις και πρωταγωνιστή στις πιο επιθετικές κινήσεις κατά της Μόσχας.
Ο Delyan Peevski, που έχει χαρακτηριστεί αμφιλεγόμενος ακόμη και από πολιτικά περιβάλλοντα του Donald Trump, θεωρείται κινητήρια δύναμη πίσω από την αντιρωσική κατεύθυνση της κυβέρνησης, ενώ ο Ράντεφ επιχειρεί να εμφανιστεί ως παράγοντας σταθερότητας εν μέσω μιας κυβέρνησης σε αποσύνθεση.
Η κρίση στη Βουλγαρία δεν είναι απλώς φορολογική ούτε μόνο πολιτική. Αποτελεί τομή ανάμεσα σε μια νέα γενιά που απορρίπτει τη διαφθορά, σε μια ελίτ που συγκρούεται για τον έλεγχο του κράτους και σε διεθνείς πιέσεις που επαναπροσδιορίζουν τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας.
Η «Επανάσταση των Zoomers» στη Βουλγαρία είναι τοπική στην έκφρασή της αλλά διεθνής στη λογική της — και αποτελεί ακόμη ένα επεισόδιο σε μια χρονιά όπου τα νεανικά κινήματα ξαναγράφουν τον πολιτικό χάρτη από τη Λατινική Αμερική μέχρι τα Βαλκάνια.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών