Η πρόσφατη επέκταση των κυρώσεων της Ουάσινγκτον στη Ρωσία, η ταχεία αύξηση των αποθεμάτων χρυσού στις BRICS και η αναδιαμόρφωση των ροών πετρελαίου, δοκιμάζουν την οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ, καθώς οι κεντρικές τράπεζες και οι φορείς χάραξης πολιτικής προσαρμόζονται σε μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Η επέκταση των κυρώσεων των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας διέκοψε τις παγκόσμιες ροές πετρελαίου και ενίσχυσε την ανάγκη του μπλοκ BRICS να διαμορφώσει πιο αυτόνομες οικονομικές στρατηγικές.
Οι χώρες Ινδία, Κίνα, Βραζιλία, βασικοί πυλώνες των BRICS, αναγκάστηκαν να επανασχεδιάσουν τις ενεργειακές τους πολιτικές, καθώς η πρόσβαση στο ρωσικό αργό γίνεται ολοένα πιο περιορισμένη.
Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές, οι κρατικοί διυλιστές της Ινδίας στρέφονται πλέον σε αμερικανικές εταιρείες για νέες συμφωνίες προμήθειας – όχι μόνο για να εξασφαλίσουν εναλλακτικούς προμηθευτές, αλλά και για να διαχειριστούν γεωπολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους σε ένα ασταθές περιβάλλον όπου οι παραδοσιακές συμμαχίες επανακαθορίζονται.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Rosneft, Igor Sechin, υπήρξε ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στις στρατηγικές της Ουάσινγκτον, σημειώνει ο Evrim Agaci
Ο Sechin προειδοποίησε ότι οι συντονισμένες κυρώσεις σε έναν όμιλο χωρών που παράγει πάνω από το 42% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, ενδέχεται να αποσταθεροποιήσουν περισσότερο τις δυτικές οικονομίες παρά τις ίδιες τις χώρες–στόχους.
Σημείωσε επίσης ότι ενώ οι BRICS συνεχίζουν να ενισχύονται, η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ εμφανίζει σημάδια επιβράδυνσης.
Υπογράμμισε δε ότι η πολιτική αυτή «μπορεί να ενισχύσει τις ευπάθειες των δυτικών οικονομιών που ήδη αντιμετωπίζουν περιορισμένη προσφορά και αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση».
Παράλληλα, όπως παρακολουθούν αναλυτές του κλάδου, η χρόνια υποεπένδυση στις δυτικές ενεργειακές αγορές έχει οδηγήσει σε συρρίκνωση των προϋπολογισμών έρευνας και εξερεύνησης.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η αναπλήρωση αποθεμάτων (reserve replacement) στις μεγάλες δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες δεν ξεπέρασε το 40%, αυξάνοντας την έκθεση της Δύσης σε πιθανές ενεργειακές διαταραχές.
Οι μακροοικονομικοί δείκτες, επιπλέον, καταγράφουν ανησυχητικά μηνύματα.
Ο Δείκτης Τιμών Παραγωγού αυξήθηκε 0,3% τον Σεπτέμβριο του 2025, σύμφωνα με την Bureau of Labor Statistics, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις στις δυτικές οικονομίες παραμένουν ενεργές, σε ένα περιβάλλον αυξημένων ενεργειακών περιορισμών.
Νέα οικονομική αρχιτεκτονική και προσπάθειες απο-δολαριοποίησης
Στο μέτωπο του νομίσματος και των συναλλαγματικών αποθεμάτων, οι BRICS επιδιώκουν συστηματικά τη μείωση της εξάρτησης από το αμερικανικό δολάριο.
Στο πλαίσιο της λεγόμενης στρατηγικής αποδολαριοποίησης, ένα από τα σημαντικά κράτη–μέλη των BRICS προετοιμάζει πλέον νέες συναλλαγματικές πράξεις με επίκεντρο το κινεζικό γουάν, στέλνοντας μήνυμα ότι το μπλοκ θέλει να οικοδομήσει τη δική του χρηματοπιστωτική ταυτότητα.
Αυτές οι κινήσεις προκάλεσαν σκληρή αντίδραση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump, ο οποίος, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έχει απευθύνει προειδοποιήσεις προς την ηγεσία των BRICS ότι η στήριξη σε εναλλακτικούς μηχανισμούς πληρωμών ή νομισματικές πρωτοβουλίες εκτός δολαρίου, θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιβολή δασμών 10% έως και 100%, σε περίπτωση περαιτέρω προώθησης εναλλακτικών συστημάτων.
Ο ρόλος του χρυσού στην αλλαγή ισορροπιών
Οι κεντρικές τράπεζες, ειδικά στις χώρες των BRICS, αγοράζουν μεγάλες ποσότητες χρυσού, αποσύροντας μέταλλο από την ελεύθερη αγορά και ενισχύοντας τη θέση του ως βασικού αποθεματικού Εθνικής Ασφάλειας.
Οι επίσημες ετήσιες αγορές χρυσού των BRICS διατηρήθηκαν πάνω από 1.000 τόνους τα τελευταία χρόνια, ενώ μόνο σε ένα τριμηνιαίο διάστημα του 2025, οι αγορές αυξήθηκαν κατά 166 τόνους.
Τον Νοέμβριο του 2025, τα κράτη των BRICS πρόσθεσαν ακόμη 20 τόνους στα αποθεματικά τους.
Στην Ινδία, ο χρυσός αντιπροσωπεύει πλέον πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποθεματική αξία, καταδεικνύοντας τη στρατηγική σημασία του στην οικοδόμηση χρηματοπιστωτικής ανεξαρτησίας από τις δυτικές νομισματικές ισορροπίες.
Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι οι μαζικές αυτές αγορές δεν συνιστούν βραχυπρόθεσμη κερδοσκοπία, αλλά μεθοδική κίνηση προστασίας από νομισματική αστάθεια και ενίσχυσης γεωοικονομικής αυτονομίας.
Καθώς ο χρυσός μεταφέρεται στα αποθεματικά, το μέταλλο αποσύρεται μόνιμα από την αγορά, μειώνοντας τη συνολική ρευστότητα.
Σύμφωνα με παρατηρήσεις της InvestingHaven, η μειωμένη ρευστότητα έχει την τάση να ενισχύει την ευαισθησία της τιμής σε αιφνίδιες μεταβολές της ζήτησης, οδηγώντας σε εντονότερες αντιδράσεις των τιμών στα χρηματιστήρια μετάλλων.
Εσωτερικές προκλήσεις στις ΗΠΑ
Ταυτόχρονα, η ίδια η αμερικανική οικονομία καταγράφει πιέσεις.
Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, σε πρόσφατη ανακοίνωση, υποβάθμισε το αξιόχρεο των ΗΠΑ από AAA σε βαθμίδα AA1, αφαιρώντας έτσι από τη χώρα την τελευταία κορυφαία αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας. Το αμερικανικό εθνικό χρέος ανέρχεται πλέον σε 35 τρισεκατομμύρια δολάρια, προκαλώντας ανησυχία σε σημαντικές οικονομικές φωνές όπως του Ray Dalio και του Robert Kiyosaki, που έχουν επισημάνει πως η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς–ζήτησης στο αμερικανικό χρέος συνιστά «σοβαρό συστημικό ρίσκο με δυνητικά παγκόσμιες συνέπειες».
Στον τεχνολογικό κλάδο, η NVIDIn δέχτηκε μερική πίεση καθώς αναφορές ανέφεραν ότι η Google (θυγατρική της Alphabet) σχεδιάζει δική της ανάπτυξη τσιπ τεχνητής νοημοσύνης – προοπτική που ενδέχεται να εισαγάγει νέο ανταγωνισμό στον κλάδο ημιαγωγών.
Παρά ταύτα, η αγορά παρέμεινε κατά βάση αισιόδοξη για την AI, καθώς το ενδιαφέρον των επενδυτών μετατοπίστηκε από τον φόβο «τεχνολογικής φούσκας» στη μεγαλύτερη πιθανότητα μειώσεων επιτοκίων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών