Ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας: οργανισμοί που είχαν θαφτεί κάτω από στρώματα πάγου για δεκάδες χιλιάδες χρόνια επανέρχονται στη ζωή. Ωστόσο, πρόκειται για πραγματικό γεγονός. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ κατάφεραν να αναστήσουν μικροοργανισμούς ηλικίας περίπου 40.000 ετών, οι οποίοι βρέθηκαν στο μόνιμα παγωμένο έδαφος της Αλάσκας.
Η ανακάλυψη προκαλεί προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, καθώς εγείρει ερωτήματα σχετικά με τους πιθανούς περιβαλλοντικούς και υγειονομικούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από την «αφύπνιση» αρχαίων μορφών ζωής.
Το πείραμα
Τα δείγματα προήλθαν από την περίφημη σήραγγα έρευνας μόνιμου παγετού κοντά στο Φέρμπανκς της Αλάσκας, η οποία διατηρεί στρώματα εδάφους ηλικίας χιλιάδων ετών. Οι επιστήμονες επώασαν τα δείγματα σε θερμοκρασίες 3°C και 12°C, προσομοιώνοντας τις συνθήκες των μελλοντικών θερινών περιόδων της Αρκτικής.
Αρχικά, οι μικροοργανισμοί έδειχναν «νεκροί». Όμως, λίγες εβδομάδες αργότερα, άρχισαν να σχηματίζονται σταθερές αποικίες και βιοφίλμ — λεπτά στρώματα μικροβίων ικανών να αναπαράγονται.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Δρ. Τρίσταν Κάρο, τα μικρόβια «δεν ήταν απλώς απολιθωμένα υπολείμματα, αλλά ζωντανά συστήματα έτοιμα να ξαναρχίσουν τη ζωή τους».
Γιατί η ανακάλυψη είναι σημαντική
1. Απελευθέρωση άνθρακα:
Η «αφύπνιση» τέτοιων οργανισμών μπορεί να προκαλέσει εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου, δύο από τα ισχυρότερα αέρια του θερμοκηπίου, επιταχύνοντας την υπερθέρμανση του πλανήτη.
2. Παθογενετικός κίνδυνος:
Αν και τα συγκεκριμένα δείγματα δεν φαίνεται να είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο, η δυνατότητα επιβίωσης μικροβίων επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια προκαλεί ανησυχία.
3. Προηγούμενα περιστατικά:
Το 2022, ερευνητές στη Γαλλία και τη Ρωσία ανέστησαν τον λεγόμενο «Πανδωροϊό» (Pandoravirus), ηλικίας 48.500 ετών, από το μόνιμα παγωμένο έδαφος της Σιβηρίας. Αν και δεν προσβάλλει τον άνθρωπο, αποδεικνύει ότι οι αρχαίοι ιοί μπορούν να επανενεργοποιηθούν.
Τι είναι το μόνιμα παγωμένο έδαφος
Το permafrost είναι στρώμα εδάφους που παραμένει παγωμένο για τουλάχιστον δύο συνεχόμενα χρόνια — στην Αρκτική, ακόμη και για δεκάδες χιλιάδες.
Σήμερα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, λιώνει με ανησυχητικούς ρυθμούς, αποκαλύπτοντας παγωμένα υπολείμματα φυτών, ζώων και μικροοργανισμών.
Περίπου το 25% της γης του Βόρειου Ημισφαιρίου καλύπτεται από τέτοιο έδαφος.
Πιθανά σενάρια και κίνδυνοι
Στο μόνιμα παγωμένο έδαφος έχουν ήδη εντοπιστεί σπόροι άνθρακα και ευλογιάς, ικανοί να επιβιώσουν για αιώνες.
Το λιώσιμο των παγετώνων μπορεί να μεταφέρει παθογόνα μέσω νερού σε νέους ξενιστές.
Τα θερμότερα καλοκαίρια της Αρκτικής ενδέχεται να επιτρέψουν σε αρχαίους μικροοργανισμούς να αναζωογονηθούν και να εξαπλωθούν.
Θα μπορούσαν τα αρχαία μικρόβια να προκαλέσουν πανδημία;
Θεωρητικά, ναι — αν και ο κίνδυνος είναι μικρός. Οι περισσότερες μορφές που έχουν «αναστηθεί» μέχρι σήμερα είναι ακίνδυνες, όμως ακόμη και ένα παθογόνο που θα βρει νέο ξενιστή θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα, απρόβλεπτη επιδημία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών