Σχετικά Άρθρα
Ψυχρολουσία... Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη με το βλέμμα στον Erdogan - Ποιος ανάβει... φωτιές στο Μαξίμου
Σφαλιάρα Trump σε Ελλάδα: Ο Erdogan στον Λευκό Οίκο στις 25/9 - Υπογράφονται συμφωνίες μαμούθ για F-16, F-35 και Ενέργεια
Η ανακοίνωση για την επικείμενη συνάντηση στον Λευκό Οίκο, του Αμερικανού προέδρου, Donald Trump, με τον Τούρκο ομόλογο του, Recep Tayyip Erdogan, στις 25 Σεπτεμβρίου, έχει προκαλέσει κραδασμούς στη διεθνή σκηνή αλλά κι ανησυχία σε Ελλάδα και Κύπρο. Κι αυτό διότι στο τραπέζι βρίσκεται η επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα για τα F-35. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να ανατρέψει την ισορροπία δυνάμεων στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, εγκυμονώντας τον κίνδυνο μιας πρωτοφανούς εξέλιξης: F-35 να βρεθούν αντιμέτωπα με F-35, είτε πάνω από τη Συρία είτε πάνω από το Αιγαίο.
«Εργαζόμαστε πάνω σε πολλές Εμπορικές και Στρατιωτικές Συμφωνίες με τον Πρόεδρο, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης αγοράς αεροσκαφών Boeing, μιας σημαντικής συμφωνίας για F-16, καθώς και της συνέχισης των συνομιλιών για τα F-35, τις οποίες αναμένουμε να ολοκληρωθούν θετικά», έγραψε o trump στο Truth Social. Αυτή θα είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Erdogan στις ΗΠΑ από το 2019, όταν η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα F-35 λόγω της αγοράς του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις των ΗΠΑ ότι μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε σε κυρώσεις βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act).
Οι μεγάλοι κερδισμένοι
Πηγές αναφέρουν ότι η Boeing και η Lockheed Martin θα μπορούσαν να είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι των εμπορικών και στρατιωτικών συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών. Στο εμπορικό σκέλος, η Boeing ενδέχεται να κερδίσει παραγγελία έως και 250 επιβατικών αεροσκαφών από την Turkish Airlines, που θα περιλαμβάνει συνδυασμό Boeing 737 MAX και περίπου 75 Boeing 787 Dreamliner.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Turkish Airlines είχε ήδη παραγγείλει 220 αεροσκάφη Airbus τον Δεκέμβριο του 2023. Ο αερομεταφορέας διαθέτει ήδη εντυπωσιακό στόλο σχεδόν 400 αεροσκαφών, που εκτελούν πτήσεις σε περισσότερους από 340 προορισμούς σε 130 χώρες. Η εταιρεία επιδιώκει τώρα να διπλασιάσει το μέγεθος του στόλου της, φτάνοντας τα 800 αεροσκάφη μέσα στα επόμενα οκτώ χρόνια.
Στο στρατιωτικό σκέλος, οι συνομιλίες αφορούν την αγορά 40 μαχητικών F-16 Block 70 Viper από τις ΗΠΑ, μαζί με κιτ εκσυγχρονισμού για 79 υπάρχοντα F-16. Το πακέτο αυτό εγκρίθηκε κατ’ αρχήν από το Κογκρέσο των ΗΠΑ το 2024.
Η επιστροφή της Τουρκίας στα F-35
Παράλληλα, το πρόγραμμα του μαχητικού F-35 μπορεί επίσης να τεθεί στην ατζέντα της συνάντησης Erdogan–Trump. Η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα το 2019 λόγω της αγοράς των S-400. Ωστόσο, η κυβέρνηση Trump φέρεται διατεθειμένη να επανεντάξει την Τουρκία στο πρόγραμμα υπό περιορισμένες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με αναφορές, η Τουρκία ενδιαφέρεται να αγοράσει 40 μαχητικά F-35 stealth από τις ΗΠΑ.
Αν και το ενδιαφέρον της Τουρκίας για την αγορά F-35 δεν είναι νέο, το ενδεχόμενο επανένταξης της Άγκυρας στο πρόγραμμα έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις μεταξύ ειδικών ασφαλείας, οι οποίοι προειδοποιούν για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, στη Μεσόγειο, αλλά και στην ασφάλεια των ΗΠΑ και της ΕΕ στην περιοχή.
Η πιο σημαντική συνέπεια, ωστόσο, θα μπορούσε να είναι ότι δημιουργεί το ενδεχόμενο της πρώτης σύγκρουσης F-35 εναντίον F-35 στον κόσμο.
F-35 vs F-35: Μια επικείμενη σύγκρουση
Παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία την τελευταία δεκαετία ακολουθεί μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, συχνά σε σύγκρουση με άλλα κράτη-μέλη, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το Ισραήλ.
Ενώ τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Τουρκίας συγκρούονται με όλα αυτά τα κράτη, με το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο υπάρχει ο κίνδυνος η σύγκρουση συμφερόντων να μετατραπεί σε πραγματικό, φυσικό πόλεμο. Μεταξύ αυτών, το Ισραήλ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους μη-ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους των ΗΠΑ, η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και η Κύπρος μέλος της ΕΕ.
Επιπλέον, το Ισραήλ διαθέτει στόλο 45 F-35I Adir, μια εξειδικευμένη έκδοση του F-35 για τις επιχειρησιακές ανάγκες του. Το Τελ Αβίβ αναμένεται να παραλάβει πέντε ακόμη F-35 μέσα στον επόμενο χρόνο, ολοκληρώνοντας την αρχική παραγγελία των 50. Επιπλέον, το 2024 το Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία με τις ΗΠΑ για την αγορά 25 ακόμη F-35, με τις παραδόσεις να ξεκινούν το 2028.
Μετά τις επιθέσεις της Hamas στις 7 Οκτωβρίου 2023, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει επιθέσεις σε έξι χώρες της Μέσης Ανατολής: Γάζα, Συρία, Λίβανο, Ιράν, Υεμένη και, πιο πρόσφατα, Κατάρ.
Υπάρχουν έντονες εικασίες ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είναι ο επόμενος στόχος του Ισραήλ. Τα συμφέροντα των δύο χωρών συγκρούονται όχι μόνο στη Συρία και την Κύπρο, αλλά η Άγκυρα έχει προσφέρει οικονομική, διπλωματική, επιχειρησιακή και ιδεολογική στήριξη στη Hamas, φιλοξενώντας μάλιστα για χρόνια κορυφαία στελέχη της.
Την περασμένη εβδομάδα, το Ισραήλ μετέφερε ένα δεύτερο σύστημα αεράμυνας Barak MX στην Κύπρο, με επιχειρησιακή εμβέλεια 150 χλμ. Η μικρότερη απόσταση Κύπρου–Τουρκίας είναι μόλις 85 χλμ. Το ραντάρ του συστήματος έχει δυνατότητα επιτήρησης έως 460 χλμ, καλύπτοντας μεγάλο τμήμα του τουρκικού εναέριου χώρου. Έτσι, το Ισραήλ μπορεί πλέον να παρακολουθεί την τουρκική δραστηριότητα σε πραγματικό χρόνο.
Η Τουρκία αντέδρασε έντονα στη μεταφορά του συστήματος, προειδοποιώντας για «επικίνδυνες συνέπειες». Ο Τούρκος αναλυτής άμυνας Arda Mevlutoglu υπογράμμισε ότι το Barak MX αποτελεί σημαντική απειλή για τις τουρκικές δυνάμεις στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς μπορεί να εντοπίσει πυρά πυροβολικού, όλμων και ρουκετών σε ακτίνα 100 χλμ.
Παράλληλα, το Ισραήλ επιχειρεί να ενισχύσει την επιρροή του στη Συρία, μέχρι και τη νότια Δαμασκό, όπου ανέλαβε εξουσία φιλοτουρκική κυβέρνηση τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους.
Σύμφωνα με το Middle East Eye, η Τουρκία προετοιμάζεται να αναλάβει τον έλεγχο της συριακής αεροπορικής βάσης Tiyas (T4), εγκαθιστώντας εκεί αντιαεροπορικά συστήματα τύπου Hisar και drones με εκτεταμένες επιθετικές δυνατότητες.
Αν η Τουρκία αποκτήσει F-35, τότε μια σύγκρουση με ισραηλινά F-35 στη Συρία δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η ελληνοτουρκική διαμάχη
Αντίστοιχα, η Ελλάδα υπέγραψε το 2024 συμφωνία για 20 F-35 (με δικαίωμα για ακόμη 40), με τις παραδόσεις να ξεκινούν το 2028.
Οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας παραμένουν τεταμένες λόγω θαλάσσιων ζωνών και εναέριου χώρου στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αν τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία εξοπλιστούν με F-35, η ένταση μπορεί να κλιμακωθεί περαιτέρω, δημιουργώντας συνθήκες για μια αερομαχία F-35 εναντίον F-35 στο Αιγαίο ή την Κύπρο.
Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος η Τουρκία να μοιραστεί ευαίσθητες πληροφορίες των F-35 με αντιπάλους των ΗΠΑ, όπως η Ρωσία ή η Κίνα, καθώς διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Μόσχα και δεν έχει αποσύρει ακόμη τα S-400.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών