Από τον Απρίλιο του 2025 οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξήσει σημαντικά τους δασμούς εισαγωγής, αντιμετωπίζοντας περιορισμένα αντίποινα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, βελτιώνοντας τους όρους για τις εξαγωγές τους.
Οι χρηματιστηριακές αγορές αντέχουν, ενώ η οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται, αν και με πιο αργούς ρυθμούς.
Ωστόσο, οι πρόσφατες «νίκες» πιθανόν να δώσουν τη θέση τους σε δυσμενέστερες προοπτικές τα επόμενα τρίμηνα, με σημαντικούς κινδύνους για την ανάπτυξη των ΗΠΑ και της παγκόσμιας οικονομίας, προειδοποιούν οι αναλυτές της Oxford Economics.
Προβλέψεις ανάπτυξης και επιβράδυνση επενδύσεων
Η ετήσια ανάπτυξη των ΗΠΑ αναμένεται να υποχωρήσει στο 1,2%-1,3% στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο, από πάνω από 3% στο δεύτερο τρίμηνο, κυρίως λόγω της αδυναμίας των επενδύσεων που προκαλείται από την αβεβαιότητα σχετικά με τις εμπορικές και οικονομικές πολιτικές και τη σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών.
Η επιβράδυνση αυτή θεωρείται κυρίως προσωρινή, αλλά υπάρχουν επιπλέον κίνδυνοι για την «αμερικανική εξαίρεση» σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Δασμοί και επιπτώσεις στην παραγωγικότητα
Οι υψηλοί δασμοί μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη της παραγωγικότητας. Αν και τα στοιχεία είναι ανάμεικτα, η βασική πρόβλεψη είναι για μέτρια μείωση της παραγωγικότητας λόγω δασμών, εν μέρει αντισταθμισμένη από τεχνολογικές καινοτομίες, κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας.
Ωστόσο, μελέτες υποδεικνύουν ότι οι αρνητικές επιπτώσεις στους δασμούς μπορεί να φτάσουν 2,5%-3,5% μετά από μερικά χρόνια, ιδιαίτερα αν επηρεαστούν οι εισροές πρώτων υλών και ενδιάμεσων προϊόντων.
Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού σε περίπτωση αδυναμίας του δολαρίου, την επιβολή εμπορικών περιορισμών στις αμερικανικές εξαγωγές και την πίεση από λόμπι για ακόμη υψηλότερους δασμούς, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει την ανάπτυξη και τα εισοδήματα των ΗΠΑ.
Αντοχή των αγορών και παγκόσμια οικονομία
Η οικονομία των ΗΠΑ και η παγκόσμια οικονομία έχουν δείξει αντοχή μέχρι στιγμής, με την ανάπτυξη των ΗΠΑ στο δεύτερο τρίμηνο να υπερβαίνει το 3% και την παγκόσμια ανάπτυξη να φτάνει περίπου το 2,9% σε ετήσια βάση στο πρώτο εξάμηνο.
Οι αγορές μετοχών έχουν ανακάμψει μετά τις αρχικές πιέσεις, με τον δείκτη S&P 500 να σημειώνει άνοδο 7% από την αρχή του έτους και τις διεθνείς αγορές εκτός ΗΠΑ +13% σε τοπικό νόμισμα.
Ωστόσο, η πρόσφατη ισχύς των δεδομένων για το ΑΕΠ πιθανόν να μην διαρκέσει, καθώς η ανάπτυξη του πρώτου εξαμήνου επηρεάστηκε υπερβολικά από επενδύσεις στον τομέα της τεχνολογίας, ενώ οι τελικές πωλήσεις προς εγχώριους αγοραστές επιβραδύνθηκαν.
Ενδείξεις για μια πιο αδύναμη αγορά εργασίας έχουν ήδη εμφανιστεί, με χαμηλότερη αύξηση των θέσεων εργασίας.
Κίνδυνοι από την εξασθένηση του δολαρίου
Το δολάριο έχει σημειώσει σημαντική πτώση φέτος, πιθανώς λόγω αυξημένης αβεβαιότητας για τις οικονομικές προοπτικές των ΗΠΑ.
Ένα ασθενέστερο δολάριο μπορεί να ενισχύσει τις εξαγωγές, αλλά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα οι αρνητικές επιπτώσεις στις τιμές εισαγωγών και στα διαθέσιμα εισοδήματα θα είναι πιο άμεσες.
Επιπλέον, η Fed θα μπορούσε να διατηρήσει υψηλά τα επιτόκια για μεγαλύτερο διάστημα, προκαλώντας περαιτέρω πίεση στην ανάπτυξη, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Προστατευτισμός και παραγωγικότητα
Η αυξημένη προστασία της οικονομίας ενδέχεται να μειώσει την παραγωγικότητα, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό, την καινοτομία και την κλίμακα παραγωγής.
Η ανοικτή οικονομία επιτρέπει σε πιο παραγωγικές εταιρείες να αποκτούν μερίδιο αγοράς, ενώ η ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων προσφέρει καλύτερα εισροές για τους εγχώριους παραγωγούς.
Σε περιβάλλον προστατευτισμού, οι επιχειρήσεις ενδέχεται να επικεντρώνονται περισσότερο σε λόμπι και λιγότερο στη βελτίωση παραγωγικότητας.
Η επίδραση των δασμών στην παραγωγικότητα είναι αβέβαιη και ενδέχεται να γίνει εμφανής με καθυστέρηση. Η επίδραση των τεχνολογικών εξελίξεων, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να αντισταθμίσει εν μέρει τη ζημιά, αλλά αν οι τεχνολογικές προσδοκίες απογοητεύσουν, οι αρνητικές συνέπειες των υψηλών δασμών θα γίνουν πιο εμφανείς.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών