Σχετικά Άρθρα
Μήνυμα Ρωσίας: Η Ουκρανία πέφτει – Putin: Νικάει ο Ρωσικός στρατός – Κόντρα Trump με Medvedev – Στη Μόσχα ο Witkoff
Οι ΗΠΑ ενδέχεται να καταλήξουν σε μια στρατηγική συμφωνία με τη Ρωσία, που θα συνδυάζει τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία με μια συμφωνία για τη διαχείριση των σπάνιων γαιών, αποκαλύπτει το αμερικανικό περιοδικό The National Interest (NI).
«Η μόνη λύση που μπορεί να αποδώσει καρπούς στο άμεσο μέλλον είναι να βάλουμε τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία και να δημιουργήσουμε μια νέα εταιρική σχέση με τη Μόσχα για την ανάπτυξη των σπάνιων γαιών», υποστηρίζει το δημοσίευμα.
Η αναδυόμενη «επανάσταση στις σπάνιες γαίες» - Μείωση εξάρτησης των ΗΠΑ από την Κίνα
Οι αναλυτές του NI εκτιμούν ότι μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να μειώσει την εξάρτηση των ΗΠΑ από τους κινεζικούς πόρους.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, παραμένει μια υπερδύναμη των πρώτων υλών, κατέχοντας ένα από τα πιο κερδοφόρα κοιτάσματα σπάνιων γαιών στον κόσμο.
Προτού όμως φτάσουμε σε μια τέτοια συμφωνία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, είχε δηλώσει ότι η προϋπόθεση για να ενισχυθεί το εμπόριο με τη Ρωσία είναι η αποκατάσταση της ειρήνης στην Ουκρανία.
H εμπορική συμφωνία με την Κίνα διατηρεί τις εξαρτήσεις
Το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου επιβεβαίωσε στις 27 Ιουνίου τις λεπτομέρειες της συμφωνίας-πλαίσιο που επιτεύχθηκε μεταξύ των δύο πλευρών νωρίτερα τον Ιούνιο στο Λονδίνο.
Η συμφωνία αυτή αποσκοπεί στην εφαρμογή της εμπορικής συναίνεσης της Γενεύης.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο του υπουργείου, ο οποίος δεν έδωσε περισσότερες διευκρινίσεις, η Κίνα θα εξετάζει και θα εγκρίνει τις αιτήσεις εξαγωγών για προϊόντα που υπόκεινται σε κανόνες ελέγχου εξαγωγών, ενώ οι ΗΠΑ θα ακυρώσουν μια σειρά υφιστάμενων περιοριστικών μέτρων που είχαν επιβληθεί εναντίον του Πεκίνου.
Η Κίνα θα δώσει σπάνιες γαίες
Ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Howard Lutnick, φέρεται να δήλωσε στο Bloomberg: «Θα μας παραδώσουν σπάνιες γαίες» και μόλις το κάνουν αυτό «θα καταργήσουμε τα αντισταθμιστικά μας μέτρα».
Με ανάρτηση του στα social media, o Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι ολοκληρώθηκε ένα εμπορικό πλαίσιο με την Κίνα, που περιλαμβάνει συμφωνία για το Πεκίνο να προμηθεύει «άμεσα» σπάνιες γαίες, καθώς και πρόσβαση για Κινέζους φοιτητές σε αμερικανικά πανεπιστήμια.
«Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΑ ΕΧΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ... Πλήρεις μαγνήτες και οποιεσδήποτε απαραίτητες σπάνιες γαίες, θα προμηθευτούν άμεσα από την Κίνα. Ομοίως, θα παρέχουμε στην Κίνα ό,τι συμφωνήθηκε, συμπεριλαμβανομένων Κινέζων φοιτητών που χρησιμοποιούν τα κολέγια και τα πανεπιστήμια μας (κάτι που πάντα ήταν καλό για μένα!). Λαμβάνουμε συνολικά 55% δασμούς, η Κίνα λαμβάνει 10%. Ο συσχετισμός ειναι εξαιρετικός! Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας σε αυτό το θέμα!» αναφέρει ο Trump στην ανάρτηση του.
Οι εντάσεις είχαν κλιμακωθεί αφότου η Κίνα επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές σε αρκετές σπάνιες γαίες και μαγνήτες που χρησιμοποιούνται από τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και της άμυνας.
Η Κίνα είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της αλυσίδας εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών, παράγοντας περίπου το 60% της παγκόσμιας προσφοράς σπάνιων γαιών και επεξεργαζόμενη σχεδόν το 90%, πράγμα που σημαίνει ότι εισάγει αυτά τα υλικά από άλλες χώρες και τα επεξεργάζεται.
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προηγουμένως προειδοποιήσει ότι αυτή η κυριαρχία αποτελεί στρατηγική πρόκληση εν μέσω της στροφής προς πιο βιώσιμες πηγές ενέργειας.
Η κινεζική κυβέρνηση επέβαλε τον Απρίλιο 2025 περιορισμούς σε επτά σπάνια γαία στοιχεία (REEs) — ιδιαίτερα στους μαγνήτες σπάνιων γαιών που είναι κρίσιμοι για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, smartphones, μαχητικών αεροσκαφών και πυραύλων, διατάραξαν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, ενέτειναν την απότομη μείωση των αποστολών προς τις αμερικανικές επιχειρήσεις που ξεκίνησε από το καλοκαίρι του 2024, οδηγώντας την κυβέρνηση Τραμπ στην επίτευξη προσωρινής εμπορικής εκεχειρίας.
Παρότι οι αποστολές ξανάρχισαν ο όγκος δεν επαρκούσε για να καλύψει τη συνολική ζήτηση, η εξέλιξη διατάραξε γραμμές παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της Ford Motor Company, προκαλώντας ανησυχία γενικότερα στη Δύση.
Στροφή των ΗΠΑ προς ανεξαρτησία από την Κίνα
Η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει πλέον ότι η εξάρτηση των ΗΠΑ από την Κίνα για REEs αποτελεί αυξανόμενο κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια.
Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση εργάζεται εντατικά για τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης εφοδιαστικής αλυσίδας εκτός Κίνας ("ex-China supply chain").
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Λευκός Οίκος, το Πεντάγωνο, αλλά και εταιρείες όπως η Apple, έχουν προχωρήσει σε επενδύσεις στην MP Materials, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως κομβική για την αποκατάσταση της αμερικανικής αυτάρκειας στις σπάνιες γαίες.
Μάλιστα, η Apple φέρεται να σχεδιάζει αγορά μαγνητών σπάνιων γαιών αξίας 500 εκατ. δολαρίων από παραγωγή εντός ΗΠΑ.
Σύμφωνα με ανάλυση της Morgan Stanley για τον μεταλλευτικό κλάδο, βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας επενδυτικής ευκαιρίας γύρω από τις σπάνιες γαίες, με τους αναλυτές να κάνουν λόγο για μια επερχόμενη "επανάσταση στις REEs".
Ήδη από τον Απρίλιο του 2024, η επενδυτική τράπεζα είχε εντοπίσει την MP Materials ως εταιρεία με στρατηγικό πλεονέκτημα για την αποκατάσταση της αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ.
Ο αντίπαλος στις σπανιες γαίες, αλλά όχι... αντίπαλο δέος
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαινόταν να έχουν αποκτήσει «δικαίωμα πρώτης νύχτας» στο υπέδαφος της Ουκρανίας – μια προοπτική που δεν ενθουσίαζε ούτε τη Ρωσία ούτε την Κίνα.
Ο Donald Trump παρότι είχε υποσχεθεί προεκλογικά ότι θα τελείωνε τον πόλεμο «μέσα σε μια μέρα», στην πράξη ενήργησε ως σήμερα, ως επιχειρηματίας – και έχει ήδη συμφωνήσει για την εκμετάλλευση των ουκρανικών κοιτασμάτων, κυρίως σπάνιων γαιών, τόσο κρίσιμων για την ηλεκτρονική και τις τεχνολογίες αιχμής.
Η συμφωνία για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που πρότειναν οι ΗΠΑ είναι, σύμφωνα με τον αρθρογράφο των Times, Mark Galeotti, «τρομακτική» – παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τη στοιχειώδη ευπρέπεια.
Ωστόσο, η Ουκρανία δεν φαίνεται να έχει άλλη επιλογή όσο η Ουάσινγκτον παραμένει αμετακίνητη στη θέση της.
Η Αμερική, μέσω της παρουσίας της στις περιοχές με κοιτάσματα, θα εμφανίζεται ως "προστάτης", υποστηρίζει ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Τα μεταλλεύματα σπάνιων γαιών είναι σπάνια – εξ ου και το όνομά τους.
Ωστόσο, χώρες όπως η Ρωσία διαθέτουν πλούσια αποθέματα.
Κι αν σήμερα τα σχέδια εστιάζονται στην Ουκρανία, ποιος εγγυάται πως αύριο δεν θα στραφούν και στη Ρωσία;
Ήδη έχουν ακουστεί φωνές υπέρ της συνεργασίας με αμερικανικές επιχειρήσεις για την εκμετάλλευση των ρωσικών κοιτασμάτων.
Πριν από μήνες, Ουκρανία και ΗΠΑ επρόκειτο να υπογράψουν συμφωνία για τα ορυκτά.
Η διαδικασία, όμως, κατέρρευσε.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ έχουν παραιτηθεί από τα σχέδιά τους – αντιθέτως, εξακολουθούν να επιδιώκουν να εξασφαλίσουν απρόσκοπτη πρόσβαση στους πόρους του ουκρανικού υπεδάφους
Οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα σπάνιων γαιών στην Ουκρανία βασίζονται σε σοβιετικά δεδομένα.
Η ανάπτυξη των περισσότερων κοιτασμάτων δεν έχει αρχίσει, ενώ πολλά βρίσκονται σε περιοχές όπως το Donbass.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πιστεύει πως η Ουκρανία διαθέτει το 20% των παγκόσμιων αποθεμάτων γραφίτη, αλλά και σημαντικά κοιτάσματα μαγγανίου, τιτανίου και λιθίου – το τελευταίο σε ένα από τα μεγαλύτερα πεδία της Ευρώπης.
Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο βιάζεται να οριστικοποιηθεί η συμφωνία ειρήνης και να υπογραφεί μια νέα συμφωνία με τον Ρώσο ηγέτη είναι πως ένας ακόμη «παίκτης» στο παιχνίδι των σπάνιων γαιών της Ουκρανίας είναι... η Ευρώπη, όσο κι αν δεν την θεωρούν αμφότερα τα μέρη (ΗΠΑ - Ρωσία) αντίπαλο δέος.
Οι Γερμανοί, ειδικότερα, φαίνεται να βλέπουν διαχρονικά την Ουκρανία ως «δικό τους όνειρο».
Από τη ναζιστική εποχή μέχρι σήμερα, δεν έχουν πάψει να ελπίζουν στην πρόσβαση στο «μαύρο χώμα» της Ουκρανίας – στις εύφορες γεωργικές εκτάσεις και στους φυσικούς της πόρους.
Ωστόσο, το πιθανότερο είναι πως δεν θα τα καταφέρουν.
Οι συμφωνίες που έχουν συναφθεί με τις ΗΠΑ δύσκολα θα αναθεωρηθούν.
Η αμερικανική παρουσία δεν περιορίζεται στο υπέδαφος: η ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας, και ειδικά το δίκτυο φυσικού αερίου, ενδέχεται να περάσει επίσης υπό αμερικανικό έλεγχο.
Ακόμη, η αμερικανική δραστηριότητα στην Ουκρανία απαλλάσσεται από τοπικούς φόρους και δασμούς εξαγωγής.
Τα ρωσικά assets
Στην παρτίδα για την συμφωνία ΗΠΑ - Ρωσίας για τις σπάνιες γαίες, αναμένεται να μπει και το χαρτί των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Παρότι είναι απολύτως νόμιμα, όχι παράνομα ή αμφισβητούμενα, η Δύση είχε δηλώσει πως θα τα «δώσει στην Ουκρανία», εννοώντας ωστόσο, πως στην πραγματικότητα, θα κρατήσει τα χρήματα για την αποπληρωμή της βοήθειας.
Αυτά θα χρησιμοποιηθούν ως διαπραγματευτικό χαρτί μεταξύ Trump - Putin ενώ η Ουκρανία δεν θα δει ούτε ευρώ!
Και μετά την ειρήνη, το μόνο που θα της έχει μείνει είναι κατεστραμμένα τοπία, φτώχεια και η ανοικοδόμησή της θα γίνει ως ενός κράτους - αποικία.
Σχόλια αναγνωστών