Ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Pierre Moscovici, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες της πολιτικής αδράνειας και της διεθνούς επιδείνωσης της δημοσιονομικής θέσης της χώρας
Η Γαλλία έχει παγιδευτεί σε έναν επικίνδυνο δημοσιονομικό φαύλο κύκλο - κάτι ξέρουμε στην Ελλάδα από αυτή την κατάσταση...
Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου της χώρας, Pierre Moscovici, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες της αδράνειας του πολιτικου΄συστήματος και της αδυναμίας του διαχρονικα να αντιμετωπίσει την επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της χώρας .
Ο Moscovici, με πενταετή θητεία στο τιμόνι του Cour des Comptes, έχει πλήρη εικόνα των δημόσιων οικονομικών της χώρας.
Διετέλεσε υπουργός Οικονομικών την περίοδο 2012–2014 και στη συνέχεια Ευρωπαίος Επίτροπος για Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις.
Ξέρει καλά τι σημαίνει δημοσιονομικό αδιέξοδο.
Την Τετάρτη (2/7), κάλεσε τον πρωθυπουργό François Bayrou να λάβει άμεσα μέτρα για τη δημοσιονομική εξυγίανση.
Όπως τόνισε, η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον έλεγχο, ιδίως τα οικονομικά έτη 2023 και 2024.
Αν δεν υπάρξει σύντομα αναστροφή πορείας, θα την επιβάλουν οι αγορές.
«Μπορούμε ακόμη να δράσουμε με δική μας βούληση», προειδοποίησε την κυβέρνηση.
«Αύριο, οι αγορές ίσως μας επιβάλουν λιτότητα».
Η ηρεμία πριν από την καταιγίδα
Προς το παρόν, οι αγορές κρατικών ομολόγων παραμένουν ήρεμες.
Όμως όταν ξεκινήσει η κρίση εμπιστοσύνης, η κατάρρευση μπορεί να είναι ραγδαία: οι επενδυτές ξεφορτώνονται γαλλικά ομόλογα, οι αποδόσεις εκτοξεύονται, οι τιμές πέφτουν και το κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους εκτοξεύεται.
Ήδη, οι τόκοι απορροφούν το 10,6% του κρατικού προϋπολογισμού—ποσοστό αντίστοιχο των δαπανών για την εκπαίδευση.
Με το δημόσιο χρέος στο 114% του ΑΕΠ, η «παγίδα» μπορεί να κλείσει απότομα.
Ενώ οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να δείχνουν προς τις ΗΠΑ, όπου τα ποσοστά χρέους είναι παρόμοια, ουδείς γνωρίζει πόσο θα κρατήσει αυτή η τακτική εθελοτυφλίας.
Ο κίνδυνος υποβάθμισης μπορεί να υλοποιηθεί ξαφνικά — συνήθως χωρίς προειδοποίηση καθώς καραδοκούν οι «τιμωροί» της αγοράς ομολόγων.
Το κρίσιμο όριο
Ιστορικά, όταν το δημόσιο χρέος ξεπερνά το 100% του ΑΕΠ, η κατάσταση θεωρείται ήδη κρίσιμη.
Ακόμη και φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις σπάνια επαρκούν για να βγάλουν μια χώρα από τέτοια κρίση—εκτός κι αν εκδίδει το αποθεματικό νόμισμα του κόσμου.
Όπως έδειξε η κρίση χρέους της Ευρωζώνης πριν από 15 χρόνια, οι αγορές εκδίδουν τελικά το δικό τους «δημοσιονομικό πόρισμα».
Το επόμενο στάδιο είναι γνωστό: παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας με τύπωμα χρήματος, ώστε να διατηρηθεί η ρευστότητα του κράτους — με το κόστος να μεταφέρεται στους πολίτες μέσω του πληθωρισμού.
Μόνιμη απόκλιση από τον κανόνα
Η Γαλλία ποτέ δεν φημιζόταν για δημοσιονομική πειθαρχία.
Πολιτικά αδιέξοδα, ασταθείς κυβερνήσεις και διαρκείς εναλλαγές πλειοψηφιών έχουν οδηγήσει σε ελλείμματα πολύ πάνω από το όριο του 3% του Συμφώνου του Maastricht.
Το 2024, το έλλειμμα ανήλθε στο 5,8% του ΑΕΠ και, ακόμη και με μέτρα εξυγίανσης, αναμένεται να παραμείνει στο 5,5% φέτος.
Χωρίς σημάδια ανάκαμψης
Όσοι στο Παρίσι ποντάρουν σε ανάκαμψη της οικονομίας, ίσως απογοητευτούν.
Τον Μάιο, ο δείκτης PMI για τη μεταποίηση διαμορφώθηκε στο 48,1 και για τις υπηρεσίες στο 49,6—αμφότεροι κάτω από το όριο των 50 μονάδων, που διαχωρίζει την ανάπτυξη από τη συρρίκνωση.
Οι δείκτες PMI θεωρούνται πρόδρομοι της εξέλιξης της οικονομικής δραστηριότητας.
Με άλλα λόγια: παρά—είτε ενδεχομένως εξαιτίας —τις τεράστιες κρατικές δαπάνες, η γαλλική οικονομία παραμένει σε στασιμότητα.
Ο κίνδυνος μετάδοσης
Η δημοσιονομική κρίση της Γαλλίας δεν είναι απλώς εθνική υπόθεση.
Μαζί με τη Γερμανία και την Ιταλία, βρίσκεται στο μικροσκόπιο αναλυτών και επενδυτών παγκοσμίως.
Μπορεί το Παρίσι να εφαρμόσει πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης; Η εμπιστοσύνη στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας έχει διαβρωθεί εδώ και χρόνια.
Το 2023, ο οίκος Moody’s ήταν ο τελευταίος μεγάλος οργανισμός που αφαίρεσε την αξιολόγηση AAA, αποδίδοντας αρνητική προοπτική.
Μια νέα υποβάθμιση θα είχε ευρύτερες συνέπειες στην Ευρώζώνη.
Οι αγορές ομολόγων τείνουν να περνούν από τον ένα «αδύναμο κρίκο» στον επόμενο, επαναξιολογώντας με αυστηρότητα τη φερεγγυότητα κάθε χώρας.
Όσοι υστερούν πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια — ή χάνουν εντελώς την πρόσβαση στις αγορές.
Ο Moscovici γνωρίζει καλά αυτό το μοτίβο.
Η πίεση αυξάνεται: ή θα περάσουν επώδυνες μεταρρυθμίσεις, ή θα αυξηθεί η φορολογική επιβάρυνση των πολιτών.
Η γαλλική εξαίρεση και η απειλή για την κοινωνική ειρήνη
Η Γαλική περίπτωση είναι μοναδική – παρεμένει το αρχέτυπο του μεταπολεμικού κοινωικού κράτους.
Με κρατικές δαπάνες που αγγίζουν το 57,3% του ΑΕΠ, συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα κοινωνικά κράτη του κόσμου.
Κατά συνέπεια, η συνολική φορολογική επιβάρυνση έχει φθάσει το 45,6%—πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 40%.
Οι πολίτες παραχωρούν σχεδόν τα μισά εισοδήματά τους για να συντηρηθεί το κοινωνικό κράτος —ένα μοντέλο που πλέον στηρίζεται σε δανεικά και στη... φαντασίωση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Όταν ακόμη και ο κορυφαίος ελεγκτής του κράτους ζητά άμεση εξυγίανση, ένα πράγμα είναι σαφές: τα πράγματα σοβαρεύουν.
Το κοινωνικό σκέλος του προϋπολογισμού—η βάση της άτυπης «κοινωνικής ειρήνης» που συγκρατεί τις ταραχές στα banlieues (τα περίφημα προάστια)—απειλείται.
Η ιστορία έχει δείξει: όταν οι κυβερνήσεις κόβουν κοινωνικά επιδόματα στη Γαλλία, η κοινωνική ειρήνη καταρρέει. Και τότε, τα προάστια—από το Παρίσι έως τη Marseille και τη Lyon—φλέγονται.
www.bankingnews.gr
Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου της χώρας, Pierre Moscovici, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες της αδράνειας του πολιτικου΄συστήματος και της αδυναμίας του διαχρονικα να αντιμετωπίσει την επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της χώρας .
Ο Moscovici, με πενταετή θητεία στο τιμόνι του Cour des Comptes, έχει πλήρη εικόνα των δημόσιων οικονομικών της χώρας.
Διετέλεσε υπουργός Οικονομικών την περίοδο 2012–2014 και στη συνέχεια Ευρωπαίος Επίτροπος για Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις.
Ξέρει καλά τι σημαίνει δημοσιονομικό αδιέξοδο.
Την Τετάρτη (2/7), κάλεσε τον πρωθυπουργό François Bayrou να λάβει άμεσα μέτρα για τη δημοσιονομική εξυγίανση.
Όπως τόνισε, η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον έλεγχο, ιδίως τα οικονομικά έτη 2023 και 2024.
Αν δεν υπάρξει σύντομα αναστροφή πορείας, θα την επιβάλουν οι αγορές.
«Μπορούμε ακόμη να δράσουμε με δική μας βούληση», προειδοποίησε την κυβέρνηση.
«Αύριο, οι αγορές ίσως μας επιβάλουν λιτότητα».
Η ηρεμία πριν από την καταιγίδα
Προς το παρόν, οι αγορές κρατικών ομολόγων παραμένουν ήρεμες.
Όμως όταν ξεκινήσει η κρίση εμπιστοσύνης, η κατάρρευση μπορεί να είναι ραγδαία: οι επενδυτές ξεφορτώνονται γαλλικά ομόλογα, οι αποδόσεις εκτοξεύονται, οι τιμές πέφτουν και το κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους εκτοξεύεται.
Ήδη, οι τόκοι απορροφούν το 10,6% του κρατικού προϋπολογισμού—ποσοστό αντίστοιχο των δαπανών για την εκπαίδευση.
Με το δημόσιο χρέος στο 114% του ΑΕΠ, η «παγίδα» μπορεί να κλείσει απότομα.
Ενώ οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να δείχνουν προς τις ΗΠΑ, όπου τα ποσοστά χρέους είναι παρόμοια, ουδείς γνωρίζει πόσο θα κρατήσει αυτή η τακτική εθελοτυφλίας.
Ο κίνδυνος υποβάθμισης μπορεί να υλοποιηθεί ξαφνικά — συνήθως χωρίς προειδοποίηση καθώς καραδοκούν οι «τιμωροί» της αγοράς ομολόγων.
Το κρίσιμο όριο
Ιστορικά, όταν το δημόσιο χρέος ξεπερνά το 100% του ΑΕΠ, η κατάσταση θεωρείται ήδη κρίσιμη.
Ακόμη και φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις σπάνια επαρκούν για να βγάλουν μια χώρα από τέτοια κρίση—εκτός κι αν εκδίδει το αποθεματικό νόμισμα του κόσμου.
Όπως έδειξε η κρίση χρέους της Ευρωζώνης πριν από 15 χρόνια, οι αγορές εκδίδουν τελικά το δικό τους «δημοσιονομικό πόρισμα».
Το επόμενο στάδιο είναι γνωστό: παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας με τύπωμα χρήματος, ώστε να διατηρηθεί η ρευστότητα του κράτους — με το κόστος να μεταφέρεται στους πολίτες μέσω του πληθωρισμού.
Μόνιμη απόκλιση από τον κανόνα
Η Γαλλία ποτέ δεν φημιζόταν για δημοσιονομική πειθαρχία.
Πολιτικά αδιέξοδα, ασταθείς κυβερνήσεις και διαρκείς εναλλαγές πλειοψηφιών έχουν οδηγήσει σε ελλείμματα πολύ πάνω από το όριο του 3% του Συμφώνου του Maastricht.
Το 2024, το έλλειμμα ανήλθε στο 5,8% του ΑΕΠ και, ακόμη και με μέτρα εξυγίανσης, αναμένεται να παραμείνει στο 5,5% φέτος.
Χωρίς σημάδια ανάκαμψης
Όσοι στο Παρίσι ποντάρουν σε ανάκαμψη της οικονομίας, ίσως απογοητευτούν.
Τον Μάιο, ο δείκτης PMI για τη μεταποίηση διαμορφώθηκε στο 48,1 και για τις υπηρεσίες στο 49,6—αμφότεροι κάτω από το όριο των 50 μονάδων, που διαχωρίζει την ανάπτυξη από τη συρρίκνωση.
Οι δείκτες PMI θεωρούνται πρόδρομοι της εξέλιξης της οικονομικής δραστηριότητας.
Με άλλα λόγια: παρά—είτε ενδεχομένως εξαιτίας —τις τεράστιες κρατικές δαπάνες, η γαλλική οικονομία παραμένει σε στασιμότητα.
Ο κίνδυνος μετάδοσης
Η δημοσιονομική κρίση της Γαλλίας δεν είναι απλώς εθνική υπόθεση.
Μαζί με τη Γερμανία και την Ιταλία, βρίσκεται στο μικροσκόπιο αναλυτών και επενδυτών παγκοσμίως.
Μπορεί το Παρίσι να εφαρμόσει πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης; Η εμπιστοσύνη στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας έχει διαβρωθεί εδώ και χρόνια.
Το 2023, ο οίκος Moody’s ήταν ο τελευταίος μεγάλος οργανισμός που αφαίρεσε την αξιολόγηση AAA, αποδίδοντας αρνητική προοπτική.
Μια νέα υποβάθμιση θα είχε ευρύτερες συνέπειες στην Ευρώζώνη.
Οι αγορές ομολόγων τείνουν να περνούν από τον ένα «αδύναμο κρίκο» στον επόμενο, επαναξιολογώντας με αυστηρότητα τη φερεγγυότητα κάθε χώρας.
Όσοι υστερούν πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια — ή χάνουν εντελώς την πρόσβαση στις αγορές.
Ο Moscovici γνωρίζει καλά αυτό το μοτίβο.
Η πίεση αυξάνεται: ή θα περάσουν επώδυνες μεταρρυθμίσεις, ή θα αυξηθεί η φορολογική επιβάρυνση των πολιτών.
Η γαλλική εξαίρεση και η απειλή για την κοινωνική ειρήνη
Η Γαλική περίπτωση είναι μοναδική – παρεμένει το αρχέτυπο του μεταπολεμικού κοινωικού κράτους.
Με κρατικές δαπάνες που αγγίζουν το 57,3% του ΑΕΠ, συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα κοινωνικά κράτη του κόσμου.
Κατά συνέπεια, η συνολική φορολογική επιβάρυνση έχει φθάσει το 45,6%—πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 40%.
Οι πολίτες παραχωρούν σχεδόν τα μισά εισοδήματά τους για να συντηρηθεί το κοινωνικό κράτος —ένα μοντέλο που πλέον στηρίζεται σε δανεικά και στη... φαντασίωση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Όταν ακόμη και ο κορυφαίος ελεγκτής του κράτους ζητά άμεση εξυγίανση, ένα πράγμα είναι σαφές: τα πράγματα σοβαρεύουν.
Το κοινωνικό σκέλος του προϋπολογισμού—η βάση της άτυπης «κοινωνικής ειρήνης» που συγκρατεί τις ταραχές στα banlieues (τα περίφημα προάστια)—απειλείται.
Η ιστορία έχει δείξει: όταν οι κυβερνήσεις κόβουν κοινωνικά επιδόματα στη Γαλλία, η κοινωνική ειρήνη καταρρέει. Και τότε, τα προάστια—από το Παρίσι έως τη Marseille και τη Lyon—φλέγονται.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών