γράφει : ΜΑΡΙΝΑ ΦΟΥΝΤΑ
Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης (Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch) και ο ρόλος τους τόσο στην παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007 όσο και στην κρίση χρέους που εκτυλίσσεται στην Ευρωζώνη τα τελευταία τρία χρόνια έχουν επικριθεί με ιδιαίτερη σφοδρότητα από αναλυτές, διαπρεπείς οικονομολόγους αλλά και από το σύνολο σχεδόν της πολιτικής ηγεσίας της Ε.Ε.
Οι πιο ακραίες τοποθετήσεις αφορούσαν κατηγορίες μεταξύ άλλων για «πολιτικά παιχνίδια», για «ρόλο παγκόσμιας οικονομικής αστυνομίας χωρίς να έχουν ίχνος δημοκρατικής νομιμοποίησης», για «οικονομικά συμφέροντα που καθορίζουν την τύχη ολόκληρων λαών», τη στιγμή που οι πιο μετριοπαθείς – και ενδεχομένως πιο ρεαλιστικές – φωνές επέρριπταν ευθύνες στους οίκους κυρίως για το ότι δεν κατάφεραν να επιτελέσουν το ρόλο τους, δηλαδή να προνοήσουν, και συνεπώς να εκτιμήσουν τις οικονομικές κρίσεις που επρόκειτο να ακολουθήσουν. Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν οι τρεις αυτοί οίκοι εκτιμάται ότι έχουν ετήσια έσοδα της τάξης των 4 δις δολαρίων.
Και αν η οργή των Ευρωπαίων πολιτικών μπορεί να αποδοθεί στις διαδοχικές «ήττες» που υπέστησαν στη διαχείριση της κρίσης χρέους από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, όταν ολόκληρες συνεδριάσεις και αποφάσεις τους αποδεικνύονταν μάταιες και ανεπαρκείς ύστερα από μια υποβάθμιση, τα «παραστρατήματα» των διεθνών οίκων αξιολόγησης που έχουν καταγγελθεί, είναι αρκετά και σημαντικά. Όταν η Standard & Poor’s υποβάθμισε το 2011 τις ΗΠΑ, αξιωματούχος του υπ.Οικονομικών των ΗΠΑ ανέφερε πως ο οίκος έκανε λάθος ύψους 2 τρις δολαρίων στην εκτίμηση του. Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Christian Noyer, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας χαρακτήρισε λανθασμένη την απόφαση της Moody’s να ανακαλέσει την αξιολόγηση Αaa για τη Γαλλία, καθώς, όπως είπε, ο οίκος έκανε λάθος στην εκτίμηση της για την έκθεση της χώρας στην κρίση χρέους ενώ τον ίδιο μήνα δικαστήριο στην Αυστραλία έκρινε ότι η S&P παραπλάνησε επενδυτές κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2007.
BlackRock: Οι οίκοι διαστρεβλώνουν τις αγορές
Η BlackRock Inc, ο μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων στον κόσμο (διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 3,7 τρις δολαρίων, υποστηρίζει πως οι διεθνείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης διαστρεβλώνουν τις αγορές. Προς επίρρωση της επιχειρηματολογίας της, η BlackRock τονίζει ότι οι οίκοι έχουν ορίσει την ίδια αξιολόγηση σε μια σειρά από κράτη, από την Ιταλία μέχρι την Ταϊλάνδη και το Καζακστάν. Επικαλούμενη στοιχεία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η BlackRock αναφέρει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 12% για το Καζακστάν, στο 44% για την Ταϊλάνδη και στο 126% για την Ιταλία. Επιπλέον, υπογραμμίζεται πως το κόστος ασφάλισης έναντι χρεοκοπίας για την Ιταλία εντός της επόμενης πενταετίας είναι σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο της Ταϊλάνδης. Σημειώνεται πως οι δύο αυτές χώρες έχουν την ίδια αξιολόγηση (ΒΒΒ+) από την Standard & Poor’s, τη στιγμή που η οικονομία της Ιταλίας είναι σε ύφεση ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της Ταϊλάνδης είναι άνω του 5%. Κατόπιν αυτών των διαπιστώσεων η BlackRock τονίζει ότι οι αξιολογήσεις των οίκων είναι αναξιόπιστες και για αυτό προχωρά στη δημιουργία ενός δικού της εσωτερικού συστήματος για την αξιολόγηση των κινδύνων από τις επενδύσεις στα κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, η BlackRock έχει αρχίσει ήδη από τον Ιούνιο του 2011 να καταρτίζει το δικό της δείκτη για τους κρατικούς κινδύνους προκειμένου να μετρά την πιστοληπτική ικανότητα των κρατών. Βάσει της τελευταίας τριμηνιαίας αναθεώρησης που έγινε τον Οκτώβριο, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Ιταλία έχουν την ίδια αξιολόγηση με την Αργεντινή και τη Βενεζουέλα. Κατατάσσονται δηλαδή στις 10 πιο επικίνδυνες χώρες. Από την πλευρά της η S&P τοποθετεί την Αργεντινή, η οποία χρεοκόπησε το 2001, έξι επίπεδα κάτω από την Ισπανία, ενώ η Βενεζουέλα βρίσκεται έξι βαθμίδες κάτω από την Ιταλία και την Ιρλανδία.
Στα εντυπωσιακά στοιχεία του δείκτη της BlackRock είναι ότι η Μαλαισία και η Ρωσία έχουν την ίδια κατάταξη με τις ΗΠΑ ενώ οι Φιλιππίνες εμφανίζονται να μην είναι πιο επικίνδυνες από ότι η Γαλλία ή η Μ.Βρετανία.
Υπενθυμίζεται πως δέσμευση για τη δημιουργία ανεξάρτητου οίκου αξιολόγησης έχουν αναλάβει και οι Ευρωπαίοι, η οποία πάντως έως σήμερα όχι μόνο δεν έχει υλοποιηθεί, αλλά ούτε καν δρομολογηθεί.
Δυσπιστία και από τις αγορές
Εξαιρετικό ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει και η αντίδραση της αγοράς στις διάφορες αξιολογήσεις. Σύμφωνα με το Bloomberg, από τον Φεβρουάριο του 2012 η αγορά κινήθηκε στο 53% των περιπτώσεων στην αντίθετη κατεύθυνση από τις αλλαγές που υπήρξαν στις διαβαθμίσεις ή στο outlook κρατών που αφορούσαν από τη Γαλλία μέχρι τη Νότια Κορέα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ύστερα από τις υποβαθμίσεις που έγιναν στην πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ και της Γαλλίας, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων τους μειώθηκαν σημαντικά.
«Οι οίκοι αξιολόγησης ήταν πάρα πολύ αργοί. Ακολουθούσαν τα γεγονότα, γεγονός που για εμάς δεν είναι αρκετό» επισημαίνει σε δηλώσεις του ο Benjamin Brodsky, managing director στη BlackRock ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Neil Shearing, επικεφαλής οικονομολόγος για τις αναδυόμενες αγορές της Capital Economics Ltd, υπογραμμίζοντας πως αντί οι αξιολογήσεις των οίκων να αποτελούν ένα δείκτη που ηγείται των εξελίξεων τείνει να εξελιχθεί σε έναν δείκτη που έπεται των εξελίξεων. Πάντως, ο Gary Jenkins, ιδρυτής της Swordfish Research Ltd, σπεύδει να δικαιολογήσει τους οίκους, επισημαίνοντας πως η αξιολόγηση του δημόσιου χρέους γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη καθώς οι πολιτικοί και οι διαμορφωτές της πολιτικής αυξάνουν την παρέμβαση τους στις αγορές.
Μια πρώτη αντίδραση σε αυτή τη δυσπιστία και την κριτική ήρθε πριν από λίγες ημέρες από τη Moody’s, η οποία γνωστοποίησε ότι προωθεί αλλαγές στην αξιολόγηση του αξιόχρεου κρατών προκειμένου να ενισχύσει τη διαφάνεια όσον τη μεθοδολογία που ακολουθεί. Έσπευσε πάντως να διευκρινίσει ότι παρά τις αλλαγές που θα υπάρξει, δεν πρόκειται να υπάρξει οποιαδήποτε αναθεώρηση των αξιολογήσεων που έχει κάνει.
Σπύρος Χριστόπουλος
www.bankingnews.gr
Και αν η οργή των Ευρωπαίων πολιτικών μπορεί να αποδοθεί στις διαδοχικές «ήττες» που υπέστησαν στη διαχείριση της κρίσης χρέους από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, όταν ολόκληρες συνεδριάσεις και αποφάσεις τους αποδεικνύονταν μάταιες και ανεπαρκείς ύστερα από μια υποβάθμιση, τα «παραστρατήματα» των διεθνών οίκων αξιολόγησης που έχουν καταγγελθεί, είναι αρκετά και σημαντικά. Όταν η Standard & Poor’s υποβάθμισε το 2011 τις ΗΠΑ, αξιωματούχος του υπ.Οικονομικών των ΗΠΑ ανέφερε πως ο οίκος έκανε λάθος ύψους 2 τρις δολαρίων στην εκτίμηση του. Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Christian Noyer, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας χαρακτήρισε λανθασμένη την απόφαση της Moody’s να ανακαλέσει την αξιολόγηση Αaa για τη Γαλλία, καθώς, όπως είπε, ο οίκος έκανε λάθος στην εκτίμηση της για την έκθεση της χώρας στην κρίση χρέους ενώ τον ίδιο μήνα δικαστήριο στην Αυστραλία έκρινε ότι η S&P παραπλάνησε επενδυτές κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2007.
BlackRock: Οι οίκοι διαστρεβλώνουν τις αγορές
Η BlackRock Inc, ο μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων στον κόσμο (διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 3,7 τρις δολαρίων, υποστηρίζει πως οι διεθνείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης διαστρεβλώνουν τις αγορές. Προς επίρρωση της επιχειρηματολογίας της, η BlackRock τονίζει ότι οι οίκοι έχουν ορίσει την ίδια αξιολόγηση σε μια σειρά από κράτη, από την Ιταλία μέχρι την Ταϊλάνδη και το Καζακστάν. Επικαλούμενη στοιχεία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η BlackRock αναφέρει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 12% για το Καζακστάν, στο 44% για την Ταϊλάνδη και στο 126% για την Ιταλία. Επιπλέον, υπογραμμίζεται πως το κόστος ασφάλισης έναντι χρεοκοπίας για την Ιταλία εντός της επόμενης πενταετίας είναι σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο της Ταϊλάνδης. Σημειώνεται πως οι δύο αυτές χώρες έχουν την ίδια αξιολόγηση (ΒΒΒ+) από την Standard & Poor’s, τη στιγμή που η οικονομία της Ιταλίας είναι σε ύφεση ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της Ταϊλάνδης είναι άνω του 5%. Κατόπιν αυτών των διαπιστώσεων η BlackRock τονίζει ότι οι αξιολογήσεις των οίκων είναι αναξιόπιστες και για αυτό προχωρά στη δημιουργία ενός δικού της εσωτερικού συστήματος για την αξιολόγηση των κινδύνων από τις επενδύσεις στα κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, η BlackRock έχει αρχίσει ήδη από τον Ιούνιο του 2011 να καταρτίζει το δικό της δείκτη για τους κρατικούς κινδύνους προκειμένου να μετρά την πιστοληπτική ικανότητα των κρατών. Βάσει της τελευταίας τριμηνιαίας αναθεώρησης που έγινε τον Οκτώβριο, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Ιταλία έχουν την ίδια αξιολόγηση με την Αργεντινή και τη Βενεζουέλα. Κατατάσσονται δηλαδή στις 10 πιο επικίνδυνες χώρες. Από την πλευρά της η S&P τοποθετεί την Αργεντινή, η οποία χρεοκόπησε το 2001, έξι επίπεδα κάτω από την Ισπανία, ενώ η Βενεζουέλα βρίσκεται έξι βαθμίδες κάτω από την Ιταλία και την Ιρλανδία.
Στα εντυπωσιακά στοιχεία του δείκτη της BlackRock είναι ότι η Μαλαισία και η Ρωσία έχουν την ίδια κατάταξη με τις ΗΠΑ ενώ οι Φιλιππίνες εμφανίζονται να μην είναι πιο επικίνδυνες από ότι η Γαλλία ή η Μ.Βρετανία.
Υπενθυμίζεται πως δέσμευση για τη δημιουργία ανεξάρτητου οίκου αξιολόγησης έχουν αναλάβει και οι Ευρωπαίοι, η οποία πάντως έως σήμερα όχι μόνο δεν έχει υλοποιηθεί, αλλά ούτε καν δρομολογηθεί.
Δυσπιστία και από τις αγορές
Εξαιρετικό ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει και η αντίδραση της αγοράς στις διάφορες αξιολογήσεις. Σύμφωνα με το Bloomberg, από τον Φεβρουάριο του 2012 η αγορά κινήθηκε στο 53% των περιπτώσεων στην αντίθετη κατεύθυνση από τις αλλαγές που υπήρξαν στις διαβαθμίσεις ή στο outlook κρατών που αφορούσαν από τη Γαλλία μέχρι τη Νότια Κορέα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ύστερα από τις υποβαθμίσεις που έγιναν στην πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ και της Γαλλίας, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων τους μειώθηκαν σημαντικά.
«Οι οίκοι αξιολόγησης ήταν πάρα πολύ αργοί. Ακολουθούσαν τα γεγονότα, γεγονός που για εμάς δεν είναι αρκετό» επισημαίνει σε δηλώσεις του ο Benjamin Brodsky, managing director στη BlackRock ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Neil Shearing, επικεφαλής οικονομολόγος για τις αναδυόμενες αγορές της Capital Economics Ltd, υπογραμμίζοντας πως αντί οι αξιολογήσεις των οίκων να αποτελούν ένα δείκτη που ηγείται των εξελίξεων τείνει να εξελιχθεί σε έναν δείκτη που έπεται των εξελίξεων. Πάντως, ο Gary Jenkins, ιδρυτής της Swordfish Research Ltd, σπεύδει να δικαιολογήσει τους οίκους, επισημαίνοντας πως η αξιολόγηση του δημόσιου χρέους γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη καθώς οι πολιτικοί και οι διαμορφωτές της πολιτικής αυξάνουν την παρέμβαση τους στις αγορές.
Μια πρώτη αντίδραση σε αυτή τη δυσπιστία και την κριτική ήρθε πριν από λίγες ημέρες από τη Moody’s, η οποία γνωστοποίησε ότι προωθεί αλλαγές στην αξιολόγηση του αξιόχρεου κρατών προκειμένου να ενισχύσει τη διαφάνεια όσον τη μεθοδολογία που ακολουθεί. Έσπευσε πάντως να διευκρινίσει ότι παρά τις αλλαγές που θα υπάρξει, δεν πρόκειται να υπάρξει οποιαδήποτε αναθεώρηση των αξιολογήσεων που έχει κάνει.
Σπύρος Χριστόπουλος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών