Η ιστορία διδάσκει πως τα περιουσιακά στοιχεία εναλλάσσονται, καθώς οι «οδηγοί» των αγορών αλλάζουν μες στον οικονομικό κύκλο. Σήμερα, ζούμε ακριβώς μια τέτοια καμπή.
Σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, η υπόσχεση μιας νέας «χρυσής εποχής» κερδοφορίας, εσόδων και εταιρικού μετασχηματισμού μέσω τεχνητής νοημοσύνης μοιάζει ολοένα και περισσότερο με φαντασίωση.
Στην πραγματικότητα, η τεχνολογία υπήρξε σχεδόν πάντα αποπληθωριστική.
Όμως κάποιοι συνεχίζουν να κατέχουν πραγματικά assets — κοιτάσματα, πρώτες ύλες, υποδομές. Οι Saudi Aramco, Exxon, Chevron δεν εμπορεύονται απλώς δεδομένα· ελέγχουν το υπέδαφος.
Το χάσμα ανάμεσα στη «ψηφιακή ανάπτυξη» και την πραγματική ιδιοκτησία έχει γίνει ασύμμετρο.
Και σύντομα, αυτό το χάσμα θα κλείσει απότομα.
Η Exxon και το τέλος μιας εποχής
Η Exxon, κάποτε σταθερά μέσα στις πέντε μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, υπήρξε το απόλυτο blue chip της δεκαετίας του 2000. Η μετοχή που κανένα hedge fund δεν αγνοούσε, ο πυλώνας κάθε θεσμικού χαρτοφυλακίου.
Σήμερα βρίσκεται στη 20ή θέση – πίσω από εταιρείες λογισμικού και παραγωγούς chips με αρνητικές ταμειακές ροές.
Αυτό δεν είναι απλώς μια αλλαγή ηγεσίας στους τομείς της αγοράς. Είναι ανατροπή των ιστορικών κανονικοτήτων.
Όταν η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία του πλανήτη αποτιμάται σαν μια ξεχασμένη μετοχή, τότε κάτι έχει σπάσει στον μηχανισμό αποτίμησης.
Η επανάληψη του σεναρίου 1968–1981
Έχουμε ξαναδεί αυτό το έργο. Από το 1968 έως το 1981, ο S&P 500 έμεινε στάσιμος. Δεκατέσσερα χρόνια πλάγιας πορείας, απογοήτευσης και μετατόπισης.
Την ίδια περίοδο, οι τομείς ενέργειας, βιομηχανίας και πρώτων υλών τριπλασίασαν την αξία τους σε σχέση με τον δείκτη. Η «πραγματική οικονομία» έγινε το νέο story, ενώ οι μετοχές ανάπτυξης μαράζωσαν.
Ο λόγος; Η ανάπτυξη εξαφανίστηκε. Οι τότε «θεοί της ανάπτυξης» — IBM, Polaroid, Xerox — δεν μπορούσαν να παραδώσουν τα κέρδη που δικαιολογούσαν τις αποτιμήσεις τους. Και όταν η ανάπτυξη πεθαίνει, το κεφάλαιο στρέφεται στη σπανιότητα.
Σήμερα βρισκόμαστε ξανά στο 1966 ή 1967. Ο χρυσός προηγείται ήδη — το κλασικό σήμα πως τα χρηματοοικονομικά assets υποχωρούν και τα απτά αρχίζουν να υπεραποδίδουν.
Η ανάπτυξη τελείωσε - O αποπληθωρισμός της τεχνολογίας
Η τεχνολογία, όσο θαυματουργή κι αν μοιάζει, είναι φύσει αποπληθωριστική.
Τα περιθώρια κέρδους στα λογισμικά πλησιάζουν το 100%, οι τιμές καταρρέουν. Η αυτοματοποίηση καταργεί εργασία, η τεχνητή νοημοσύνη επιταχύνει κάθε διαδικασία — και όλα αυτά σημαίνουν λιγότερα έσοδα, όχι περισσότερα.
Οι αγορές τιμολογούν τη NVIDIA, τη Microsoft και τις υπόλοιπες «Magnificent 7» σαν φορείς ανάπτυξης μέσω AI. Όμως η ίδια η AI δημιουργεί αξία όχι μέσω επέκτασης, αλλά μέσω μείωσης κόστους. Δεν αυξάνει το ΑΕΠ – το συμπιέζει.
Οι κυβερνήσεις στρέφονται στην πραγματική οικονομία
Αδυνατώντας να βρουν οργανική ανάπτυξη, οι κυβερνήσεις επιχειρούν να τη δημιουργήσουν τεχνητά. Ο Michael Howell το έχει περιγράψει καθαρά: το κεφάλαιο ήδη διοχετεύεται στην πραγματική οικονομία μέσω του Νόμου για τη Μείωση του Πληθωρισμού, του Νόμου CHIPS, της έκρηξης των αμυντικών δαπανών και του επαναπατρισμού βιομηχανίας.
Αυτό δεν είναι πρόβλεψη. Είναι πολιτική σε εξέλιξη. Οι κρατικές ροές πιέζουν το κεφάλαιο να επιστρέψει στην ενέργεια, τη μεταποίηση, τις πρώτες ύλες και τις υποδομές.
Η στροφή δεν έρχεται. Έχει ήδη αρχίσει.
Η ενεργειακή παγίδα
Η ενεργειακή κρίση δεν είναι τυχαία. Ο σχιστολιθικός τομέας των ΗΠΑ φθίνει· τα «γλυκά σημεία» εξαντλούνται, οι αποδόσεις μειώνονται.
Η Σαουδική Αραβία δεν έχει πρόθεση να αυξήσει την παραγωγή — χρειάζεται τιμές πάνω από 80 δολάρια το βαρέλι. O OPEC επιδεικνύει πειθαρχία, γιατί όλοι χρειάζονται έσοδα.
Παράλληλα, οι πολιτικές ESG και η ρητορική της «ενεργειακής μετάβασης» στέγνωσαν τις επενδύσεις. Η ζήτηση, όμως, συνεχίζει να αυξάνεται.
Η «μετάβαση» βασίστηκε σε μια ψευδαίσθηση: ότι η ηλιακή, η αιολική και η πυρηνική ενέργεια θα κάλυπταν το κενό. Όμως οι πρώτες εξαρτώνται από καιρικά μοτίβα, ενώ η πυρηνική εγκαταλείφθηκε μετά τη Φουκουσίμα, με κόστος δεκαετιών τεχνογνωσίας.
Και τώρα, καθώς τα data centers της AI καταναλώνουν τεράστια ενέργεια, όλοι ξαναθυμήθηκαν την πυρηνική — αλλά η εφοδιαστική αλυσίδα έχει καταρρεύσει.
Είμαστε εγκλωβισμένοι στους υδρογονάνθρακες. Όχι από επιλογή, αλλά από αναγκαιότητα.
Ο υπερκύκλος των εμπορευμάτων
Οι εμπορικοί πόλεμοι επέστρεψαν, οι δασμοί αυξάνονται, και η αποπαγκοσμιοποίηση προκαλεί δομικές ελλείψεις.
Οι χώρες αποθεματοποιούν, οι αλυσίδες σπάνε, η ενεργειακή ασφάλεια γίνεται αδιαπραγμάτευτη. Αυτό δεν είναι απλώς πληθωριστικό — είναι το καύσιμο ενός νέου υπερκύκλου εμπορευμάτων.
Ο χρυσός, όπως πάντα, προηγείται. Δεν προβλέπει τον πληθωρισμό – επικυρώνει την αλλαγή καθεστώτος.
Σε περιόδους ανάπτυξης, οι αγορές τιμολογούν κέρδη (P/E). Όταν η ανάπτυξη τελειώνει, μετρούν τι κατέχεις.
Η Exxon της δεκαετίας του ’70 αποτιμάτο με βάση Καθαρή Αξία Περιουσιακών Στοιχείων (NAV) – κοιτάσματα, διυλιστήρια, υποδομές που δεν μπορούν να αναπαραχθούν.
Σήμερα, σε ένα περιβάλλον έλλειψης και αποπληθωρισμού, το NAV επιστρέφει. Και όταν η μέθοδος αλλάζει, η κεφαλαιοποίηση της Exxon δεν ανακάμπτει απλώς – εκτοξεύεται.
Γιατί η Exxon
Η Exxon είναι η κορυφαία ενεργειακή εταιρεία του κόσμου. Εκατό χρόνια ανθεκτικότητας, πειθαρχημένη κατανομή κεφαλαίου, κορυφαία αποδοτικότητα.
Ο νέος της καταλύτης είναι η Γουιάνα: 11 δισεκατομμύρια βαρέλια αποθεμάτων, παραγωγή 660.000 βαρέλια ημερησίως με στόχο 1,3 εκατ. έως το 2027.
Η Exxon δεν μπορεί να «διαταραχθεί». Κατέχει υποδομές, διυλιστήρια και αποθέματα που κανείς δεν μπορεί να αντιγράψει
Όταν η Exxon επιστρέψει στην πεντάδα των κορυφαίων, τα παθητικά funds θα αναγκαστούν να την αγοράσουν.
Από το 1,5% του S&P 500 σήμερα, θα πρέπει να φτάσει στο 3,5%. Σε $13 τρισ. παθητικά κεφάλαια, αυτό σημαίνει $260 δισ. υποχρεωτικής αγοράς.
Η ίδια αυτοτροφοδοτούμενη μηχανική που εκτόξευσε τη NVIDIA θα λειτουργήσει υπέρ της Exxon.
Η Chevron και η Shell είναι καλές εταιρείες, αλλά «ανακαλυμμένες». Δεν έχουν περιθώριο ασύμμετρης ανόδου.
Η Exxon, στα $490 δισ., είναι εσφαλμένα αποτιμημένη.
Η Suncor, στα $50 δισ., είναι η Exxon του Καναδά — καθετοποιημένη, με αποθέματα 40 ετών, χαμηλό κόστος, και υποδομές που δεν μπορούν να ξαναχτιστούν.
Αν η Exxon διπλασιαστεί, η Suncor μπορεί να κάνει 3x–5x.
Από τις 35 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, οι 32 στηρίζονται σε ανάπτυξη που δεν υπάρχει.
Μόνο τρεις κατέχουν πραγματικά, σπάνια και αναντικατάστατα περιουσιακά στοιχεία.
Μπαίνουμε σε μια νέα περίοδο τύπου 1968–1981, όπου τα απτά assets κυριαρχούν και η ψηφιακή ανάπτυξη «παγώνει».
Η Exxon δεν κυνηγά τη NVIDIA — γίνεται η νέα NVIDIA.
Και η Suncor είναι η ασύμμετρη εναλλακτική.
Η στροφή έχει ξεκινήσει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών