Η απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την κυριαρχία της Κίνας στα σπάνια μέταλλα δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, παρότι οι δύο πλευρές κατέληξαν σε μια προσωρινή συμφωνία για την ελάφρυνση των περιορισμών εξαγωγών από το Πεκίνο.
Ως ένα από τα ελάχιστα απτά αποτελέσματα της συνόδου κορυφής στις 24 Ιουλίου στο Πεκίνο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen ανακοίνωσε έναν «αναβαθμισμένο μηχανισμό εξαγωγικής προμήθειας», ο οποίος θα μπορεί να «ελέγχει και να επιλύει άμεσα ζητήματα όταν εμφανίζονται εμπλοκές».
Οι αυστηροί περιορισμοί που επέβαλε η Κίνα στις αρχές Απριλίου, σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης έντασης με τις ΗΠΑ, προκάλεσαν ανησυχία σε όλη την Ευρώπη, καθώς οι σπάνιες γαίες είναι ζωτικής σημασίας για τις προηγμένες τεχνολογίες και την άμυνα.
Η von der Leyen τόνισε τη «σημαντική» πίεση που ασκούν οι περιορισμοί αυτοί στις ευρωπαϊκές εταιρείες και επανέλαβε την ανάγκη για «αξιόπιστες και ασφαλείς προμήθειες» πρώτων υλών από την Κίνα, ώστε να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη στη μεταξύ τους εμπορική σχέση.
Η κυριαρχία της Κίνας
Η κυριαρχία της Κίνας στον τομέα είναι εντυπωσιακή και από ευρωπαϊκή σκοπιά αποτελεί τεράστιο ρίσκο, σημειώνει η Euractiv.
Ελέγχει το 85% της παγκόσμιας επεξεργασίας σπάνιων γαιών και πάνω από το 90% της παραγωγής μαγνητών.
Οι περιορισμοί εξαγωγών ανέδειξαν τη δομική ευαλωτότητα της ΕΕ απέναντι στην κυριαρχία της Κίνας. Αν και οι εξαγωγές προς την Ευρώπη ανέκαμψαν τον Ιούνιο, η γενικότερη τάση δείχνει μείωση και δεν επιτρέπει εφησυχασμό.
Παρά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στη σύνοδο κορυφής – η οποία σηματοδότησε πενήντα χρόνια διπλωματικών σχέσεων – πολλοί αναλυτές παραμένουν απαισιόδοξοι ως προς την αποτελεσματικότητά της.
Η Ευρώπη θέλει να απεξαρτηθεί – αλλά μπορεί;
Η δημοσιογράφος Christina Lu, γράφοντας στο Foreign Policy, εκτιμά πως η Ευρώπη δύσκολα θα ξεφύγει από την εξάρτησή της από την Κίνα στον τομέα αυτό. Εδώ και δεκαετίες, η Κίνα επενδύει συστηματικά, χτίζοντας ένα οικοσύστημα με τεχνογνωσία, υποδομές και δύναμη καθορισμού τιμών που δεν μπορεί να ανταγωνιστεί εύκολα κανείς.
Η Lu σημειώνει ότι η αντικατάσταση αυτού του συστήματος απαιτεί κάτι πολύ περισσότερο από το άνοιγμα νέων ορυχείων – απαιτείται ολοκληρωμένη αλυσίδα παραγωγής με εξειδικευμένο προσωπικό και κεφάλαιο.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η ΕΕ αντιμετωπίζει επιπλέον εμπόδια λόγω εσωτερικών διαφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών. Οι εμπορικές εντάσεις με τρίτους παίκτες δεν διευκολύνουν την κατάσταση, καθώς από τη μία πλανάται η σκιά των πολιτικών Trump, και από την άλλη η Κίνα ζητά επαναπροσδιορισμό των σχέσεων.
Πώς βλέπει το Πεκίνο την κατάσταση
Από την πλευρά της Κίνας, το πρόβλημα προσεγγίζεται διαφορετικά. Ο πρόεδρος Xi Jinping δήλωσε με σαφήνεια ότι τα προβλήματα της Ευρώπης δεν οφείλονται στην Κίνα, καλώντας την ΕΕ να προασπίσει «το άνοιγμα και τη συνεργασία» και να διαχειρίζεται «σωστά τις διαφορές».
Σύμφωνα με τον Finbarr Bermingham, ανταποκριτή του South China Morning Post, η τοποθέτηση αυτή δείχνει ξεκάθαρα πόσο διαφορετικά αντιλαμβάνονται οι δύο πλευρές την κατάσταση των σχέσεών τους.
Παρά ταύτα, η σύνοδος κορυφής παρουσιάστηκε ως απαραίτητη ευκαιρία για διάλογο σε ανώτατο επίπεδο. Ο Xi περιέγραψε την Κίνα και την Ευρώπη ως «μεγάλους παίκτες» στο διεθνές σύστημα, οι οποίοι έχουν την ευθύνη να ενισχύσουν την επικοινωνία και την αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Η Ευρώπη χωρίς ενιαίο μέτωπο
Πίσω από τις ευγενικές δηλώσεις και τις υψηλές προσδοκίες, η σύνοδος δεν κατάφερε να δημιουργήσει ενιαίο μέτωπο ΕΕ-Κίνας απέναντι στην εμπορική επιθετικότητα του Trump.
Η ΕΕ προσπαθεί να πετύχει μια διαπραγματευτική λύση για να αποφύγει τον φόρο 30% που έχει απειλήσει να επιβάλει ο Trump στις εισαγωγές προϊόντων από τις 27 χώρες-μέλη, από την 1η Αυγούστου.
Ταυτόχρονα, Κινέζοι αξιωματούχοι προετοιμάζουν συνάντηση στη Στοκχόλμη για να συζητήσουν ενδεχόμενη παράταση της προθεσμίας για εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Scott Bessent δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις θα εστιάσουν στην επαναφορά ισορροπίας στις εμπορικές σχέσεις Ουάσινγκτον-Πεκίνου.
Χαμένη ευκαιρία;
Η βαθιά δυσπιστία, η αδυναμία κατανόησης της θέσης του άλλου και οι εναλλαγές μεταξύ σκληρής ρητορικής και προσπάθειας εξομάλυνσης, δεν βοηθούν καμία από τις δύο πλευρές. Ίσως μια ουσιαστική επαναπροσέγγιση να είναι πλέον ακόμη πιο δύσκολη.
Η προσωρινή συμφωνία για τα σπάνια μέταλλα ενδέχεται να μην επαρκεί αυτή τη φορά. Οι ευαλωτότητες είναι πολλές, οι ανασφάλειες μεγάλες, και οι επιπτώσεις της αδράνειας γίνονται όλο και πιο δύσκολα διαχειρίσιμες.
Λένε πως όταν μαλώνουν δύο, κερδίζει ο τρίτος. Αλλά όταν μαλώνουν και οι τρεις; Ε, τότε ας νικήσει ο καλύτερος.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών