Η νέα μεσοπρόθεσμη έκθεση «Oil 2025» του IEA, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, σκιαγραφεί ένα τοπίο ριζικών αλλαγών στις πετρελαϊκές αγορές
Καθώς η γεωπολιτική ένταση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή αυξάνεται, με τη σύγκρουση Ισραήλ–Ιράν να στρέφει την παγκόσμια προσοχή στην ενεργειακή ασφάλεια, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου θα υπερβεί σημαντικά τη ζήτηση την επόμενη εξαετία.
Δομικές μεταβολές στις παγκόσμιες αγορές
Η νέα μεσοπρόθεσμη έκθεση «Oil 2025» του IEA, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, σκιαγραφεί ένα τοπίο ριζικών αλλαγών στις πετρελαϊκές αγορές.
Όπως υπογραμμίζεται, οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την προσφορά και τη ζήτηση την τελευταία δεκαπενταετία βρίσκονται πλέον σε αποδυνάμωση, σε ένα πλαίσιο εντεινόμενης γεωπολιτικής ρευστότητας και αβεβαιότητας για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές.
Η μελέτη, η οποία συμπληρώνει τις βραχυπρόθεσμες μηνιαίες αναφορές του Οργανισμού, παρέχει αναλυτικές προβλέψεις για την πορεία της παραγωγής, της κατανάλωσης, του εμπορίου και της διύλισης πετρελαίου έως το 2030.
Η Κίνα χάνει την πρωτοκαθεδρία στη ζήτηση
Ένας από τους πιο καθοριστικούς μετασχηματισμούς αφορά την Κίνα, η οποία για δεκαετίες αποτελούσε τον κύριο μοχλό αύξησης της παγκόσμιας κατανάλωσης. Σύμφωνα με την έκθεση, η κινεζική ζήτηση αναμένεται να φτάσει στο απόγειό της το 2027.
Ο λόγος δεν είναι άλλος από την εκρηκτική ανάπτυξη των ηλεκτρικών οχημάτων και των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας, καθώς και τη στροφή προς φορτηγά που κινούνται με φυσικό αέριο.
Επιβράδυνση της αμερικανικής παραγωγής, αλλά διατήρηση της κυριαρχίας
Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και συνεχίζουν να αυξάνουν την παραγωγή τους, το κάνουν με πιο αργούς ρυθμούς. Οι πετρελαϊκές εταιρείες περιορίζουν τις επενδύσεις και επικεντρώνονται στη δημοσιονομική σταθερότητα. Ωστόσο, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παραμένουν η σημαντικότερη δύναμη στην εκτός-OPEC προσφορά για τα επόμενα χρόνια.
Η ζήτηση σταθεροποιείται, η προσφορά διογκώνεται
Η συνολική παγκόσμια ζήτηση εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 2,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα έως το 2030, αγγίζοντας ένα ανώτατο όριο της τάξης των 105,5 εκατ. βαρελιών ημερησίως. Αντίθετα, η παραγωγική ικανότητα αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, κατά 5 εκατ. βαρέλια, φτάνοντας τα 114,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Αυτή η υπερπροσφορά θα προέλθει κυρίως από φυσικά υγρά αερίου (NGLs) και άλλες μη παραδοσιακές μορφές πετρελαίου, που ευνοούν ιδιαίτερα την πετροχημική βιομηχανία.
Ο ρόλος του OPEC+ και των νέων παραγωγών
Η συμμαχία OPEC+ έχει ήδη αρχίσει να άρει τις περικοπές παραγωγής, επανακαθορίζοντας την ισορροπία στην παγκόσμια αγορά.
Ωστόσο, η ισχυρή άνοδος της παραγωγής από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Βραζιλία, τη Γουιάνα και την Αργεντινή αναμένεται να υπερκαλύψει την αύξηση της ζήτησης.
Εφόσον δεν υπάρξουν σοβαρές γεωπολιτικές διαταραχές, η αγορά προβλέπεται να παραμείνει επαρκώς εφοδιασμένη έως το τέλος της δεκαετίας.
Ηλεκτρικά οχήματα και πετροχημεία αλλάζουν το τοπίο
Η αύξηση της ηλεκτροκίνησης φαίνεται να παγιώνεται, με τις πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων να φτάνουν τα 17 εκατομμύρια το 2024 και να εκτιμάται πως θα ξεπεράσουν τα 20 εκατομμύρια το 2025.
Αυτή η στροφή αναμένεται να εκτοπίσει έως και 5,4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως από τη συνολική κατανάλωση μέχρι το 2030.
Παράλληλα, η αντικατάσταση του πετρελαίου από φυσικό αέριο και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή, ειδικά στη Σαουδική Αραβία και γενικότερα στη Μέση Ανατολή, ασκεί πρόσθετες πιέσεις στην πλευρά της ζήτησης.
Από το 2026 και μετά, ο κύριος μοχλός ζήτησης πετρελαίου θα είναι η πετροχημική βιομηχανία, η οποία μέχρι το 2030 θα καταναλώνει περίπου το 1/6 της παγκόσμιας παραγωγής.
Η ζήτηση για καύσιμα μεταφορών, εξαιρουμένων των πρώτων υλών και των βιοκαυσίμων, ενδέχεται να κορυφωθεί ήδη από το 2027, παρά τη συνεχιζόμενη αύξηση στη χρήση αεροπορικών καυσίμων.
Πιέσεις στον τομέα της διύλισης
Η μετάβαση προς μη διυλισμένα προϊόντα, όπως τα NGLs, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη διυλιστική βιομηχανία.
Η καθαρή διυλιστική ικανότητα προβλέπεται να υπερβαίνει τη ζήτηση για επεξεργασμένα προϊόντα, οδηγώντας πιθανότατα σε παύση λειτουργίας μονάδων διύλισης μέχρι το 2030.
Χωρίς περιθώριο εφησυχασμού
«Η αγορά δείχνει πως θα παραμείνει καλά εφοδιασμένη, αλλά η γεωπολιτική αβεβαιότητα δεν αφήνει περιθώριο για εφησυχασμό», σημείωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Fatih Birol, προσθέτοντας πως η επανάσταση του σχιστολιθικού πετρελαίου και η έκρηξη της κινεζικής ζήτησης που χαρακτήρισαν την τελευταία δεκαετία, φτάνουν στο τέλος τους.
Όπως επεσήμανε, ο Οργανισμός παραμένει αφοσιωμένος στη στενή συνεργασία με παραγωγούς και καταναλωτές για τη διασφάλιση της ενεργειακής σταθερότητας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον.
www.bankingnews.gr
Δομικές μεταβολές στις παγκόσμιες αγορές
Η νέα μεσοπρόθεσμη έκθεση «Oil 2025» του IEA, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, σκιαγραφεί ένα τοπίο ριζικών αλλαγών στις πετρελαϊκές αγορές.
Όπως υπογραμμίζεται, οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την προσφορά και τη ζήτηση την τελευταία δεκαπενταετία βρίσκονται πλέον σε αποδυνάμωση, σε ένα πλαίσιο εντεινόμενης γεωπολιτικής ρευστότητας και αβεβαιότητας για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές.
Η μελέτη, η οποία συμπληρώνει τις βραχυπρόθεσμες μηνιαίες αναφορές του Οργανισμού, παρέχει αναλυτικές προβλέψεις για την πορεία της παραγωγής, της κατανάλωσης, του εμπορίου και της διύλισης πετρελαίου έως το 2030.
Η Κίνα χάνει την πρωτοκαθεδρία στη ζήτηση
Ένας από τους πιο καθοριστικούς μετασχηματισμούς αφορά την Κίνα, η οποία για δεκαετίες αποτελούσε τον κύριο μοχλό αύξησης της παγκόσμιας κατανάλωσης. Σύμφωνα με την έκθεση, η κινεζική ζήτηση αναμένεται να φτάσει στο απόγειό της το 2027.
Ο λόγος δεν είναι άλλος από την εκρηκτική ανάπτυξη των ηλεκτρικών οχημάτων και των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας, καθώς και τη στροφή προς φορτηγά που κινούνται με φυσικό αέριο.
Επιβράδυνση της αμερικανικής παραγωγής, αλλά διατήρηση της κυριαρχίας
Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και συνεχίζουν να αυξάνουν την παραγωγή τους, το κάνουν με πιο αργούς ρυθμούς. Οι πετρελαϊκές εταιρείες περιορίζουν τις επενδύσεις και επικεντρώνονται στη δημοσιονομική σταθερότητα. Ωστόσο, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παραμένουν η σημαντικότερη δύναμη στην εκτός-OPEC προσφορά για τα επόμενα χρόνια.
Η ζήτηση σταθεροποιείται, η προσφορά διογκώνεται
Η συνολική παγκόσμια ζήτηση εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 2,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα έως το 2030, αγγίζοντας ένα ανώτατο όριο της τάξης των 105,5 εκατ. βαρελιών ημερησίως. Αντίθετα, η παραγωγική ικανότητα αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, κατά 5 εκατ. βαρέλια, φτάνοντας τα 114,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Αυτή η υπερπροσφορά θα προέλθει κυρίως από φυσικά υγρά αερίου (NGLs) και άλλες μη παραδοσιακές μορφές πετρελαίου, που ευνοούν ιδιαίτερα την πετροχημική βιομηχανία.
Ο ρόλος του OPEC+ και των νέων παραγωγών
Η συμμαχία OPEC+ έχει ήδη αρχίσει να άρει τις περικοπές παραγωγής, επανακαθορίζοντας την ισορροπία στην παγκόσμια αγορά.
Ωστόσο, η ισχυρή άνοδος της παραγωγής από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Βραζιλία, τη Γουιάνα και την Αργεντινή αναμένεται να υπερκαλύψει την αύξηση της ζήτησης.
Εφόσον δεν υπάρξουν σοβαρές γεωπολιτικές διαταραχές, η αγορά προβλέπεται να παραμείνει επαρκώς εφοδιασμένη έως το τέλος της δεκαετίας.
Ηλεκτρικά οχήματα και πετροχημεία αλλάζουν το τοπίο
Η αύξηση της ηλεκτροκίνησης φαίνεται να παγιώνεται, με τις πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων να φτάνουν τα 17 εκατομμύρια το 2024 και να εκτιμάται πως θα ξεπεράσουν τα 20 εκατομμύρια το 2025.
Αυτή η στροφή αναμένεται να εκτοπίσει έως και 5,4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως από τη συνολική κατανάλωση μέχρι το 2030.
Παράλληλα, η αντικατάσταση του πετρελαίου από φυσικό αέριο και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή, ειδικά στη Σαουδική Αραβία και γενικότερα στη Μέση Ανατολή, ασκεί πρόσθετες πιέσεις στην πλευρά της ζήτησης.
Από το 2026 και μετά, ο κύριος μοχλός ζήτησης πετρελαίου θα είναι η πετροχημική βιομηχανία, η οποία μέχρι το 2030 θα καταναλώνει περίπου το 1/6 της παγκόσμιας παραγωγής.
Η ζήτηση για καύσιμα μεταφορών, εξαιρουμένων των πρώτων υλών και των βιοκαυσίμων, ενδέχεται να κορυφωθεί ήδη από το 2027, παρά τη συνεχιζόμενη αύξηση στη χρήση αεροπορικών καυσίμων.
Πιέσεις στον τομέα της διύλισης
Η μετάβαση προς μη διυλισμένα προϊόντα, όπως τα NGLs, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη διυλιστική βιομηχανία.
Η καθαρή διυλιστική ικανότητα προβλέπεται να υπερβαίνει τη ζήτηση για επεξεργασμένα προϊόντα, οδηγώντας πιθανότατα σε παύση λειτουργίας μονάδων διύλισης μέχρι το 2030.
Χωρίς περιθώριο εφησυχασμού
«Η αγορά δείχνει πως θα παραμείνει καλά εφοδιασμένη, αλλά η γεωπολιτική αβεβαιότητα δεν αφήνει περιθώριο για εφησυχασμό», σημείωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Fatih Birol, προσθέτοντας πως η επανάσταση του σχιστολιθικού πετρελαίου και η έκρηξη της κινεζικής ζήτησης που χαρακτήρισαν την τελευταία δεκαετία, φτάνουν στο τέλος τους.
Όπως επεσήμανε, ο Οργανισμός παραμένει αφοσιωμένος στη στενή συνεργασία με παραγωγούς και καταναλωτές για τη διασφάλιση της ενεργειακής σταθερότητας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών