Η Pax Silica και η αρχή της νέας παγκόσμιας τάξης, τι συμβαίνει με την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού στην τεχνητή νοημοσύνη
Οι ΗΠΑ ξαναγράφουν το χάρτη της παγκόσμιας ισχύος... με την κωδική ονομασία Pax Silica.
Η νέα αμερικανική στρατηγική πρωτοβουλία Pax Silica, ένα νέο διεθνές σχήμα που φιλοδοξεί να αναδιαμορφώσει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και να θέσει τις βάσεις μιας νέας οικονομικής τάξης για την εποχή των ημιαγωγών, του compute και των κρίσιμων πρώτων υλών.
Η ανακοίνωση έγινε στο πλαίσιο διεθνούς συνόδου που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον, με τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Σιγκαπούρης, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αυστραλίας.
Ως προσκεκλημένοι συμμετείχαν η Ταϊβάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Καναδάς και ο ΟΟΣΑ.
Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η σύνοδος σηματοδοτεί «την αρχή μιας νέας χρυσής εποχής συνεργασίας στην AI και στην ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού», συγκεντρώνοντας χώρες που διαθέτουν «τα πιο προηγμένα AI supply chain ecosystems παγκοσμίως».
Τι είναι η Pax Silica
Η Pax Silica είναι μια στρατηγική πρωτοβουλία υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών με στόχο τη δημιουργία μιας ασφαλούς, ανθεκτικής και καινοτομίας-driven παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού silicon — από τα κρίσιμα ορυκτά και την ενέργεια έως την προηγμένη μεταποίηση, τους ημιαγωγούς, τις υποδομές AI, τα data centers και τα logistics.
Βασικό της χαρακτηριστικό είναι η στενή συνεργασία μεταξύ «αξιόπιστων εταίρων», με στόχο:
- τη μείωση καταναγκαστικών εξαρτήσεων,
- την προστασία κρίσιμων υλικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων που στηρίζουν την AI,
- και τη δυνατότητα των συμμετεχουσών χωρών να αναπτύσσουν και να αξιοποιούν μετασχηματιστικές τεχνολογίες σε μεγάλη κλίμακα.
Οι εμπνευστές της πρωτοβουλίας τονίζουν ότι η Pax Silica δεν είναι μηχανισμός αποκλεισμού, αλλά μια positive-sum partnership για χώρες που επιδιώκουν να παραμείνουν ανταγωνιστικές και ευημερούσες στην παγκόσμια οικονομία της τεχνητής νοημοσύνης.
Γιατί κρίθηκε αναγκαία η συμμαχία Pax Silica
Η αίσθηση κατεπείγοντος πίσω από την πρωτοβουλία Pax Silica συνδέεται άμεσα με τον σχεδόν απόλυτο έλεγχο που ασκεί η Κίνα στις σπάνιες γαίες (rare earth elements) — μια ομάδα 17 μετάλλων ζωτικής σημασίας για τη σύγχρονη βιομηχανία.
Η Κίνα παράγει περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής rare earth oxides και κυριαρχεί σε ποσοστό 85% έως 95% στη διαδικασία επεξεργασίας και εξευγενισμού.
Το γεγονός αυτό προσδίδει στο Πεκίνο ισχυρή γεωοικονομική επιρροή σε τομείς που εκτείνονται από τα ηλεκτρικά οχήματα έως τα αμυντικά συστήματα.
Η κυριαρχία αυτή δεν περιορίζεται στην εξόρυξη.
Ο έλεγχος της διαχωριστικής επεξεργασίας, της μεταλλοποίησης και της παραγωγής μαγνητών επιτρέπει στην Κίνα να επηρεάζει ολόκληρες βιομηχανίες και να χρησιμοποιεί περιορισμούς εξαγωγών ως γεωπολιτικό εργαλείο, ιδίως στο πλαίσιο εμπορικών εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για την Ουάσινγκτον και τους συμμάχους της, η διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού σπάνιων γαιών έχει καταστεί στρατηγική επιταγή.
Η Pax Silica φιλοδοξεί να αποτελέσει το θεσμικό πλαίσιο μέσω του οποίου θα αναπτυχθούν εναλλακτικοί προμηθευτές και μονάδες επεξεργασίας, μειώνοντας σταδιακά τη συστημική εξάρτηση από την Κίνα.
Η AI αλλάζει την παγκόσμια οικονομία
Η τεχνητή νοημοσύνη αναδιοργανώνει ριζικά την παγκόσμια οικονομία.
Η οικονομική αξία διαχέεται πλέον σε κάθε στάδιο της AI supply chain, δημιουργώντας εκρηκτική ζήτηση για:
- ενέργεια και ηλεκτρικά δίκτυα,
- κρίσιμα ορυκτά και rare earths,
- ημιαγωγούς και compute,
- προηγμένη μεταποίηση και logistics,
- υποδομές δεδομένων και νέες αγορές που ακόμη δεν έχουν διαμορφωθεί.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στους συμμάχους τους έχει παγιωθεί μια νέα αντίληψη: η οικονομική ασφάλεια είναι εθνική ασφάλεια.
Το γεωπολιτικό μήνυμα της Pax Silica
Κατά τη διάρκεια της συνόδου, ο αξιωματούχος του αμερικανικού Υπουγείου Οικονομικών, Jacob Helberg υπογράμμισε ότι το παγκόσμιο σύστημα μεταβαίνει από το μοντέλο “just in time” σε ένα μοντέλο στρατηγικής ευθυγράμμισης.
Όπως σημείωσε, η Pax Silica στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι οι συμμετέχουσες χώρες θα έχουν αξιόπιστη πρόσβαση στις πρώτες ύλες, στις υποδομές και στις τεχνολογίες που καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα στην AI.
Οι εταιρείες και τα συμφέροντα πίσω από την πρωτοβουλία
Οι χώρες που συμμετέχουν στην Pax Silica φιλοξενούν μερικές από τις σημαντικότερες εταιρείες και επενδυτές της παγκόσμιας AI supply chain, όπως οι Sony, Hitachi, Fujitsu, Samsung, SK Hynix, Temasek, DeepMind, MGX, Rio Tinto και ASML.
Η πρωτοβουλία στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη:
- δημιουργία κοινών projects σε κρίσιμα ορυκτά, semiconductors και energy grids,
- ανάπτυξη joint ventures και στρατηγικών co-investments,
- προστασία ευαίσθητων τεχνολογιών και κρίσιμων υποδομών,
- οικοδόμηση αξιόπιστων ICT συστημάτων, data centers και foundational AI models.
Το πολιτικό πλαίσιο και η «κούρσα της AI»
Η Pax Silica αναπτύσσεται σε μια περίοδο έντονου ανταγωνισμού με την Κίνα, η οποία έχει αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην εξόρυξη σπάνιων γαιών και στον έλεγχο κρίσιμων πόρων για την AI.
Παράλληλα, ο πρόεδρος Donald Trump έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η οικονομική ασφάλεια αποτελεί ζήτημα εθνικής ασφάλειας και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να κερδίσουν την παγκόσμια κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης.
Η Pax Silica θεωρείται κομβικό εργαλείο υλοποίησης αυτού του οράματος.
Τι ακολουθεί
Ο Jacob Helberg έδωσε εντολή στους Αμερικανούς διπλωμάτες εντός και εκτός Ηνωμένων Πολιτειών να μετατρέψουν τα συμπεράσματα της συνόδου σε συγκεκριμένα έργα υποδομών και σε συντονισμένες πρακτικές οικονομικής ασφάλειας.
Η οδηγία έχει ήδη διανεμηθεί στο State Department και σε όλες τις αμερικανικές διπλωματικές αποστολές παγκοσμίως.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Την ώρα που στην Ελλάδα επικρατεί απόλυτη… άγνοια για το τι διακυβεύεται με την Pax Silica, στη γείτονα Τουρκία η συζήτηση περί ένταξης έχει φουντώσει.
Όπως αναφέρουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η Τουρκία εισέρχεται δυναμικά στο γεωπολιτικό αυτό πλαίσιο μετά την ανακοίνωση, νωρίτερα φέτος, μιας τεράστιας ανακάλυψης σπάνιων γαιών στο κοίτασμα Beylikova, στην περιοχή Eskisehir.
Το κοίτασμα, που εκτιμάται σε περίπου 694 εκατ. τόνους μεταλλεύματος, κατατάσσει την Τουρκία μεταξύ των χωρών με τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα παγκοσμίως, συχνά συγκρινόμενα με την περιοχή Bayan Obo της Κίνας.
Η ανακάλυψη περιλαμβάνει 10 από τα 17 rare earth elements που θεωρούνται κρίσιμα για αμυντικές βιομηχανίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτρικά οχήματα, τεχνολογίες επικοινωνιών και διαστημικές εφαρμογές.
Η ζήτηση για τα συγκεκριμένα υλικά αναμένεται να αυξάνεται σταθερά έως το 2040, καθώς επιταχύνονται η ηλεκτροκίνηση και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Η Άγκυρα έχει παρουσιάσει το κοίτασμα ως στρατηγικό πλεονέκτημα συνδεδεμένο με τον ευρύτερο στόχο της οικονομικής και γεωπολιτικής αυτονομίας.
Η κυβέρνηση έχει δηλώσει δημοσίως την πρόθεσή της να καταταγεί στις πέντε κορυφαίες χώρες παραγωγής σπάνιων γαιών παγκοσμίως, υπογραμμίζοντας ότι το έργο δεν αντιμετωπίζεται απλώς ως μεταλλευτική δραστηριότητα, αλλά ως πυλώνας μακροπρόθεσμης βιομηχανικής στρατηγικής.
Η τεχνολογική μεταφορά ως κρίσιμο εμπόδιο
Παρά το μέγεθος των αποθεμάτων, η Τουρκία αντιμετωπίζει μια γνώριμη πρόκληση: δεν διαθέτει ακόμη την πλήρη τεχνολογική ικανότητα για τον διαχωρισμό, την επεξεργασία και τον εξευγενισμό των σπάνιων γαιών σε βιομηχανική κλίμακα.
Η απλή εξόρυξη δεν αρκεί για να προσδώσει στρατηγική ισχύ, εάν δεν συνοδεύεται από downstream επεξεργασία και δυνατότητες προστιθέμενης αξίας.
Οι αρχικές επαφές με κινεζικούς εταίρους δεν γεφύρωσαν αυτό το χάσμα.
Η Κίνα διαχρονικά αποφεύγει τη μεταφορά κρίσιμων τεχνολογιών διαχωρισμού και εξευγενισμού, ενώ προτάσεις που προέβλεπαν επεξεργασία των τουρκικών σπάνιων γαιών εντός Κίνας θεωρήθηκαν από την Άγκυρα ασύμβατες με την κυριαρχία επί στρατηγικών πόρων.
Το αδιέξοδο αυτό ώθησε την Τουρκία να στραφεί πιο σοβαρά προς δυτικούς εταίρους.
Από την οπτική της Άγκυρας, η πρόσβαση σε ουσιαστική τεχνολογική μεταφορά —και όχι απλώς σε επενδύσεις ή συμφωνίες offshoring— θεωρείται αδιαπραγμάτευτη, τόσο για οικονομικούς λόγους όσο και για λόγους εσωτερικής πολιτικής αξιοπιστίας.
Γιατί η Pax Silica χρειάζεται την Τουρκία
Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ήδη μεταδίδουν ότι η Pax Silica χρειάζεται την Τουρκία, καθώς συνδυάζει τρία κρίσιμα στοιχεία: κλίμακα, γεωγραφία και στρατηγική ευθυγράμμιση.
Ως μέλος του NATO, με ισχυρή βιομηχανική βάση και εγγύτητα στις ευρωπαϊκές αγορές, η Τουρκία μπορεί να εξελιχθεί σε μεσοπρόθεσμο προμηθευτή που θα διαφοροποιήσει ουσιαστικά τις δυτικές αλυσίδες εφοδιασμού σπάνιων γαιών.
Σε αντίθεση με μικρότερους παραγωγούς, το μέγεθος των τουρκικών αποθεμάτων επιτρέπει δυνητικά σταθερή και μακροχρόνια παραγωγή, ικανή να στηρίξει αμυντικούς τομείς, καθαρές τεχνολογίες και προηγμένη μεταποίηση σε περισσότερες από μία συμμαχικές οικονομίες.
Η ένταξη της Τουρκία θα ενίσχυε επίσης την αξιοπιστία της Pax Silica ως πραγματικά παγκόσμιας συμμαχίας, επεκτείνοντας το γεωγραφικό της αποτύπωμα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα — περιοχές αυξανόμενης σημασίας για την ενεργειακή και εφοδιαστική ασφάλεια.
Ούτε εύκολο, ούτε ανέφικτο
Η είσοδος της Τουρκία στις παγκόσμιες αγορές σπάνιων γαιών αναμένεται να είναι σταδιακή.
Εφόσον οι έρευνες, οι αδειοδοτήσεις και τα πιλοτικά έργα εξελιχθούν ομαλά, και εφόσον εξασφαλιστεί ξένη τεχνολογία και χρηματοδότηση, περιορισμένη βιομηχανική παραγωγή rare earth oxides θα μπορούσε να ξεκινήσει μέσα στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια.
Η χρονική συγκυρία της δημιουργίας της Pax Silica θεωρείται από πολλούς εντυπωσιακή σύμπτωση.
Εάν η συνεργασία δομηθεί πάνω σε πραγματική τεχνολογική μεταφορά και εγχώρια δημιουργία αξίας, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε έναν από τους πιο σταθερούς πυλώνες των οικονομικών σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκία τις επόμενες δεκαετίες — ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι η πρωτοβουλία αφορά πρωτίστως τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι απλώς μια πολυμερή συμμαχία.
Υπό αυτή την έννοια, η ένταξη της Τουρκία στην Pax Silica δεν θα κάλυπτε απλώς ένα κενό. Θα αναδιαμόρφωνε το στρατηγικό βάθος ολόκληρης της συμμαχίας.
www.bankingnews.gr
Η νέα αμερικανική στρατηγική πρωτοβουλία Pax Silica, ένα νέο διεθνές σχήμα που φιλοδοξεί να αναδιαμορφώσει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και να θέσει τις βάσεις μιας νέας οικονομικής τάξης για την εποχή των ημιαγωγών, του compute και των κρίσιμων πρώτων υλών.
Η ανακοίνωση έγινε στο πλαίσιο διεθνούς συνόδου που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον, με τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Σιγκαπούρης, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αυστραλίας.
Ως προσκεκλημένοι συμμετείχαν η Ταϊβάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Καναδάς και ο ΟΟΣΑ.
Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η σύνοδος σηματοδοτεί «την αρχή μιας νέας χρυσής εποχής συνεργασίας στην AI και στην ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού», συγκεντρώνοντας χώρες που διαθέτουν «τα πιο προηγμένα AI supply chain ecosystems παγκοσμίως».
Τι είναι η Pax Silica
Η Pax Silica είναι μια στρατηγική πρωτοβουλία υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών με στόχο τη δημιουργία μιας ασφαλούς, ανθεκτικής και καινοτομίας-driven παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού silicon — από τα κρίσιμα ορυκτά και την ενέργεια έως την προηγμένη μεταποίηση, τους ημιαγωγούς, τις υποδομές AI, τα data centers και τα logistics.
Βασικό της χαρακτηριστικό είναι η στενή συνεργασία μεταξύ «αξιόπιστων εταίρων», με στόχο:
- τη μείωση καταναγκαστικών εξαρτήσεων,
- την προστασία κρίσιμων υλικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων που στηρίζουν την AI,
- και τη δυνατότητα των συμμετεχουσών χωρών να αναπτύσσουν και να αξιοποιούν μετασχηματιστικές τεχνολογίες σε μεγάλη κλίμακα.
Οι εμπνευστές της πρωτοβουλίας τονίζουν ότι η Pax Silica δεν είναι μηχανισμός αποκλεισμού, αλλά μια positive-sum partnership για χώρες που επιδιώκουν να παραμείνουν ανταγωνιστικές και ευημερούσες στην παγκόσμια οικονομία της τεχνητής νοημοσύνης.
Γιατί κρίθηκε αναγκαία η συμμαχία Pax Silica
Η αίσθηση κατεπείγοντος πίσω από την πρωτοβουλία Pax Silica συνδέεται άμεσα με τον σχεδόν απόλυτο έλεγχο που ασκεί η Κίνα στις σπάνιες γαίες (rare earth elements) — μια ομάδα 17 μετάλλων ζωτικής σημασίας για τη σύγχρονη βιομηχανία.
Η Κίνα παράγει περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής rare earth oxides και κυριαρχεί σε ποσοστό 85% έως 95% στη διαδικασία επεξεργασίας και εξευγενισμού.
Το γεγονός αυτό προσδίδει στο Πεκίνο ισχυρή γεωοικονομική επιρροή σε τομείς που εκτείνονται από τα ηλεκτρικά οχήματα έως τα αμυντικά συστήματα.
Η κυριαρχία αυτή δεν περιορίζεται στην εξόρυξη.
Ο έλεγχος της διαχωριστικής επεξεργασίας, της μεταλλοποίησης και της παραγωγής μαγνητών επιτρέπει στην Κίνα να επηρεάζει ολόκληρες βιομηχανίες και να χρησιμοποιεί περιορισμούς εξαγωγών ως γεωπολιτικό εργαλείο, ιδίως στο πλαίσιο εμπορικών εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για την Ουάσινγκτον και τους συμμάχους της, η διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού σπάνιων γαιών έχει καταστεί στρατηγική επιταγή.
Η Pax Silica φιλοδοξεί να αποτελέσει το θεσμικό πλαίσιο μέσω του οποίου θα αναπτυχθούν εναλλακτικοί προμηθευτές και μονάδες επεξεργασίας, μειώνοντας σταδιακά τη συστημική εξάρτηση από την Κίνα.
Η AI αλλάζει την παγκόσμια οικονομία
Η τεχνητή νοημοσύνη αναδιοργανώνει ριζικά την παγκόσμια οικονομία.
Η οικονομική αξία διαχέεται πλέον σε κάθε στάδιο της AI supply chain, δημιουργώντας εκρηκτική ζήτηση για:
- ενέργεια και ηλεκτρικά δίκτυα,
- κρίσιμα ορυκτά και rare earths,
- ημιαγωγούς και compute,
- προηγμένη μεταποίηση και logistics,
- υποδομές δεδομένων και νέες αγορές που ακόμη δεν έχουν διαμορφωθεί.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στους συμμάχους τους έχει παγιωθεί μια νέα αντίληψη: η οικονομική ασφάλεια είναι εθνική ασφάλεια.
Το γεωπολιτικό μήνυμα της Pax Silica
Κατά τη διάρκεια της συνόδου, ο αξιωματούχος του αμερικανικού Υπουγείου Οικονομικών, Jacob Helberg υπογράμμισε ότι το παγκόσμιο σύστημα μεταβαίνει από το μοντέλο “just in time” σε ένα μοντέλο στρατηγικής ευθυγράμμισης.
Όπως σημείωσε, η Pax Silica στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι οι συμμετέχουσες χώρες θα έχουν αξιόπιστη πρόσβαση στις πρώτες ύλες, στις υποδομές και στις τεχνολογίες που καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα στην AI.
Οι εταιρείες και τα συμφέροντα πίσω από την πρωτοβουλία
Οι χώρες που συμμετέχουν στην Pax Silica φιλοξενούν μερικές από τις σημαντικότερες εταιρείες και επενδυτές της παγκόσμιας AI supply chain, όπως οι Sony, Hitachi, Fujitsu, Samsung, SK Hynix, Temasek, DeepMind, MGX, Rio Tinto και ASML.
Η πρωτοβουλία στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη:
- δημιουργία κοινών projects σε κρίσιμα ορυκτά, semiconductors και energy grids,
- ανάπτυξη joint ventures και στρατηγικών co-investments,
- προστασία ευαίσθητων τεχνολογιών και κρίσιμων υποδομών,
- οικοδόμηση αξιόπιστων ICT συστημάτων, data centers και foundational AI models.
Το πολιτικό πλαίσιο και η «κούρσα της AI»
Η Pax Silica αναπτύσσεται σε μια περίοδο έντονου ανταγωνισμού με την Κίνα, η οποία έχει αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην εξόρυξη σπάνιων γαιών και στον έλεγχο κρίσιμων πόρων για την AI.
Παράλληλα, ο πρόεδρος Donald Trump έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η οικονομική ασφάλεια αποτελεί ζήτημα εθνικής ασφάλειας και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να κερδίσουν την παγκόσμια κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης.
Η Pax Silica θεωρείται κομβικό εργαλείο υλοποίησης αυτού του οράματος.
Τι ακολουθεί
Ο Jacob Helberg έδωσε εντολή στους Αμερικανούς διπλωμάτες εντός και εκτός Ηνωμένων Πολιτειών να μετατρέψουν τα συμπεράσματα της συνόδου σε συγκεκριμένα έργα υποδομών και σε συντονισμένες πρακτικές οικονομικής ασφάλειας.
Η οδηγία έχει ήδη διανεμηθεί στο State Department και σε όλες τις αμερικανικές διπλωματικές αποστολές παγκοσμίως.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Την ώρα που στην Ελλάδα επικρατεί απόλυτη… άγνοια για το τι διακυβεύεται με την Pax Silica, στη γείτονα Τουρκία η συζήτηση περί ένταξης έχει φουντώσει.
Όπως αναφέρουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η Τουρκία εισέρχεται δυναμικά στο γεωπολιτικό αυτό πλαίσιο μετά την ανακοίνωση, νωρίτερα φέτος, μιας τεράστιας ανακάλυψης σπάνιων γαιών στο κοίτασμα Beylikova, στην περιοχή Eskisehir.
Το κοίτασμα, που εκτιμάται σε περίπου 694 εκατ. τόνους μεταλλεύματος, κατατάσσει την Τουρκία μεταξύ των χωρών με τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα παγκοσμίως, συχνά συγκρινόμενα με την περιοχή Bayan Obo της Κίνας.
Η ανακάλυψη περιλαμβάνει 10 από τα 17 rare earth elements που θεωρούνται κρίσιμα για αμυντικές βιομηχανίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτρικά οχήματα, τεχνολογίες επικοινωνιών και διαστημικές εφαρμογές.
Η ζήτηση για τα συγκεκριμένα υλικά αναμένεται να αυξάνεται σταθερά έως το 2040, καθώς επιταχύνονται η ηλεκτροκίνηση και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Η Άγκυρα έχει παρουσιάσει το κοίτασμα ως στρατηγικό πλεονέκτημα συνδεδεμένο με τον ευρύτερο στόχο της οικονομικής και γεωπολιτικής αυτονομίας.
Η κυβέρνηση έχει δηλώσει δημοσίως την πρόθεσή της να καταταγεί στις πέντε κορυφαίες χώρες παραγωγής σπάνιων γαιών παγκοσμίως, υπογραμμίζοντας ότι το έργο δεν αντιμετωπίζεται απλώς ως μεταλλευτική δραστηριότητα, αλλά ως πυλώνας μακροπρόθεσμης βιομηχανικής στρατηγικής.
Η τεχνολογική μεταφορά ως κρίσιμο εμπόδιο
Παρά το μέγεθος των αποθεμάτων, η Τουρκία αντιμετωπίζει μια γνώριμη πρόκληση: δεν διαθέτει ακόμη την πλήρη τεχνολογική ικανότητα για τον διαχωρισμό, την επεξεργασία και τον εξευγενισμό των σπάνιων γαιών σε βιομηχανική κλίμακα.
Η απλή εξόρυξη δεν αρκεί για να προσδώσει στρατηγική ισχύ, εάν δεν συνοδεύεται από downstream επεξεργασία και δυνατότητες προστιθέμενης αξίας.
Οι αρχικές επαφές με κινεζικούς εταίρους δεν γεφύρωσαν αυτό το χάσμα.
Η Κίνα διαχρονικά αποφεύγει τη μεταφορά κρίσιμων τεχνολογιών διαχωρισμού και εξευγενισμού, ενώ προτάσεις που προέβλεπαν επεξεργασία των τουρκικών σπάνιων γαιών εντός Κίνας θεωρήθηκαν από την Άγκυρα ασύμβατες με την κυριαρχία επί στρατηγικών πόρων.
Το αδιέξοδο αυτό ώθησε την Τουρκία να στραφεί πιο σοβαρά προς δυτικούς εταίρους.
Από την οπτική της Άγκυρας, η πρόσβαση σε ουσιαστική τεχνολογική μεταφορά —και όχι απλώς σε επενδύσεις ή συμφωνίες offshoring— θεωρείται αδιαπραγμάτευτη, τόσο για οικονομικούς λόγους όσο και για λόγους εσωτερικής πολιτικής αξιοπιστίας.
Γιατί η Pax Silica χρειάζεται την Τουρκία
Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ήδη μεταδίδουν ότι η Pax Silica χρειάζεται την Τουρκία, καθώς συνδυάζει τρία κρίσιμα στοιχεία: κλίμακα, γεωγραφία και στρατηγική ευθυγράμμιση.
Ως μέλος του NATO, με ισχυρή βιομηχανική βάση και εγγύτητα στις ευρωπαϊκές αγορές, η Τουρκία μπορεί να εξελιχθεί σε μεσοπρόθεσμο προμηθευτή που θα διαφοροποιήσει ουσιαστικά τις δυτικές αλυσίδες εφοδιασμού σπάνιων γαιών.
Σε αντίθεση με μικρότερους παραγωγούς, το μέγεθος των τουρκικών αποθεμάτων επιτρέπει δυνητικά σταθερή και μακροχρόνια παραγωγή, ικανή να στηρίξει αμυντικούς τομείς, καθαρές τεχνολογίες και προηγμένη μεταποίηση σε περισσότερες από μία συμμαχικές οικονομίες.
Η ένταξη της Τουρκία θα ενίσχυε επίσης την αξιοπιστία της Pax Silica ως πραγματικά παγκόσμιας συμμαχίας, επεκτείνοντας το γεωγραφικό της αποτύπωμα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα — περιοχές αυξανόμενης σημασίας για την ενεργειακή και εφοδιαστική ασφάλεια.
Ούτε εύκολο, ούτε ανέφικτο
Η είσοδος της Τουρκία στις παγκόσμιες αγορές σπάνιων γαιών αναμένεται να είναι σταδιακή.
Εφόσον οι έρευνες, οι αδειοδοτήσεις και τα πιλοτικά έργα εξελιχθούν ομαλά, και εφόσον εξασφαλιστεί ξένη τεχνολογία και χρηματοδότηση, περιορισμένη βιομηχανική παραγωγή rare earth oxides θα μπορούσε να ξεκινήσει μέσα στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια.
Η χρονική συγκυρία της δημιουργίας της Pax Silica θεωρείται από πολλούς εντυπωσιακή σύμπτωση.
Εάν η συνεργασία δομηθεί πάνω σε πραγματική τεχνολογική μεταφορά και εγχώρια δημιουργία αξίας, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε έναν από τους πιο σταθερούς πυλώνες των οικονομικών σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκία τις επόμενες δεκαετίες — ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι η πρωτοβουλία αφορά πρωτίστως τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι απλώς μια πολυμερή συμμαχία.
Υπό αυτή την έννοια, η ένταξη της Τουρκία στην Pax Silica δεν θα κάλυπτε απλώς ένα κενό. Θα αναδιαμόρφωνε το στρατηγικό βάθος ολόκληρης της συμμαχίας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών