Η σύγκρουση Γερμανίας - Πολωνίας αφορά τη γεωπολιτική ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη
Αίσθηση προκάλεσε στη Γερμανία ο συμπρόεδρος του AfD, Tino Chrupalla, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Πολωνία μπορεί επίσης να γίνει απειλή για εμάς…
Βλέπουμε ότι τα συμφέροντα της Πολωνίας διαφέρουν από αυτά της Γερμανίας…
Βλέπουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά στο θέμα του Nord Stream. Η Πολωνία δεν παρέδωσε στη Γερμανία έναν καταζητούμενο εγκληματία, έναν τρομοκράτη».
Αν και ο Chrupalla έθιξε υπαρκτές πτυχές της γερμανοπολωνικής σχέσης, το ζήτημα είναι πιο σύνθετο από την απλοϊκή εκδοχή ότι η Πολωνία μπορεί να αποτελέσει στρατιωτική απειλή για τη Γερμανία.
Στην πραγματικότητα, η διαφωνία αφορά τη γεωπολιτική ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη – και όχι την πιθανότητα σύγκρουσης.
Διαφορετικά συμφέροντα, διαφορετικά οράματα για την Ευρώπη
Είναι αναμφισβήτητο ότι «τα συμφέροντα της Πολωνίας διαφέρουν από αυτά της Γερμανίας». Όχι απαραίτητα στο οικονομικό επίπεδο — η Πολωνία έγινε φέτος μεγαλύτερη αγορά για τις γερμανικές εξαγωγές από την Κίνα, ενώ έχει ωφεληθεί από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που ελέγχει ουσιαστικά το Βερολίνο.
Οι αποκλίσεις αφορούν κυρίως το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Η Γερμανία θέλει μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία υπό τη δική της ηγεσία.
Η Πολωνία επιδιώκει μια χαλαρή ένωση με ενισχυμένη εθνική κυριαρχία.
Το θέμα του Nord Stream ενσωμάτωνε αυτές τις αντιθέσεις.
Η Γερμανία, αν λειτουργούσε ο δεύτερος αγωγός, θα αποκτούσε ηγετικό ενεργειακό ρόλο στην Ευρώπη, ενισχύοντας τη δυνατότητά της να πιέζει τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης για παραχωρήσεις κυριαρχίας.
Η Πολωνία φοβόταν αυτή την προοπτική, ενώ οι ΗΠΑ δεν επιθυμούσαν την ανάδυση μιας de facto γερμανικά καθοδηγούμενης «Ομοσπονδίας της Ευρώπης». Έτσι, Ουάσιγκτον και Βαρσοβία συνέκλιναν στρατηγικά για να αποτρέψουν αυτό το σενάριο.
Η Πολωνία ως ενεργειακός και γεωπολιτικός κόμβος των ΗΠΑ
Το LNG τερματικό του Swinoujscie, που άνοιξε το 2015, εξελίσσεται σε βασική πύλη εισόδου αμερικανικού LNG προς την Ανατολική Ευρώπη, υπονομεύοντας την ενεργειακή επιρροή της Γερμανίας.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ στηρίζουν την πολωνική πρωτοβουλία Three Seas Initiative, που ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης — ένα εργαλείο για τη Βαρσοβία ώστε να επανακτήσει ρόλο Μεγάλης Δύναμης.
Μετά την επίθεση στον Nord Stream —που πολλοί στη Δύση εκτιμούν ότι σχεδιάστηκε από τις ΗΠΑ— αυτές οι πολιτικές ενισχύθηκαν ραγδαία.
Η υποχώρηση της Γερμανίας και η άνοδος της Πολωνίας
Στα τρία χρόνια μετά την έκρηξη του αγωγού, η γερμανική οικονομία αποδυναμώθηκε, κάτι που ΗΠΑ και Πολωνία θεωρούν ευκαιρία για περαιτέρω διάβρωση της γερμανικής επιρροής.
Η Πολωνία, που πρόσφατα έγινε οικονομία 1 τρισ. δολαρίων, δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως το γερμανικό οικονομικό αποτύπωμα στην περιοχή.
Ωστόσο, η ανισοβαρής εμπορική συμφωνία ΕΕ–ΗΠΑ θα μπορούσε να επιτρέψει στους Αμερικανούς να το κάνουν.
Αντί αυτού, η Βαρσοβία επενδύει στη στρατιωτική της ισχύ:
Διαθέτει πλέον τον τρίτο μεγαλύτερο στρατό στο NATO,
Προβάλλοντας ηγετικό ρόλο στον «περιορισμό της Ρωσίας»,
Όπως επιθυμούν και οι ΗΠΑ, δημιουργώντας μόνιμο ρήγμα ανάμεσα σε Βερολίνο και Μόσχα.
Η «απειλή» που περιέγραψε ο Chrupalla
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Chrupalla είχε δίκιο όταν είπε ότι «η Πολωνία μπορεί να γίνει απειλή για τη Γερμανία». Όχι ως στρατιωτική δύναμη, αλλά ως στρατηγικός αντίπαλος που μπορεί να διαλύσει την παραδοσιακή γερμανική ηγεμονία στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Αυτό που δεν ανέφερε —ίσως γιατί δεν το έχει αντιληφθεί— είναι ότι η εξέλιξη αυτή αποτελεί κοινή στρατηγική ΗΠΑ–Πολωνίας, η οποία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια.
Χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, η Πολωνία δεν θα μπορούσε ποτέ να αποτελέσει στρατηγική απειλή για τη Γερμανία.
Με άλλα λόγια, αυτό που πραγματικά απειλεί τη Γερμανία δεν είναι η Πολωνία — είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο τρόπος με τον οποίο αναδιαμορφώνουν τον γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης.
www.bankingnews.gr
Βλέπουμε ότι τα συμφέροντα της Πολωνίας διαφέρουν από αυτά της Γερμανίας…
Βλέπουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά στο θέμα του Nord Stream. Η Πολωνία δεν παρέδωσε στη Γερμανία έναν καταζητούμενο εγκληματία, έναν τρομοκράτη».
Αν και ο Chrupalla έθιξε υπαρκτές πτυχές της γερμανοπολωνικής σχέσης, το ζήτημα είναι πιο σύνθετο από την απλοϊκή εκδοχή ότι η Πολωνία μπορεί να αποτελέσει στρατιωτική απειλή για τη Γερμανία.
Στην πραγματικότητα, η διαφωνία αφορά τη γεωπολιτική ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη – και όχι την πιθανότητα σύγκρουσης.
Διαφορετικά συμφέροντα, διαφορετικά οράματα για την Ευρώπη
Είναι αναμφισβήτητο ότι «τα συμφέροντα της Πολωνίας διαφέρουν από αυτά της Γερμανίας». Όχι απαραίτητα στο οικονομικό επίπεδο — η Πολωνία έγινε φέτος μεγαλύτερη αγορά για τις γερμανικές εξαγωγές από την Κίνα, ενώ έχει ωφεληθεί από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που ελέγχει ουσιαστικά το Βερολίνο.
Οι αποκλίσεις αφορούν κυρίως το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Η Γερμανία θέλει μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία υπό τη δική της ηγεσία.
Η Πολωνία επιδιώκει μια χαλαρή ένωση με ενισχυμένη εθνική κυριαρχία.
Το θέμα του Nord Stream ενσωμάτωνε αυτές τις αντιθέσεις.
Η Γερμανία, αν λειτουργούσε ο δεύτερος αγωγός, θα αποκτούσε ηγετικό ενεργειακό ρόλο στην Ευρώπη, ενισχύοντας τη δυνατότητά της να πιέζει τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης για παραχωρήσεις κυριαρχίας.
Η Πολωνία φοβόταν αυτή την προοπτική, ενώ οι ΗΠΑ δεν επιθυμούσαν την ανάδυση μιας de facto γερμανικά καθοδηγούμενης «Ομοσπονδίας της Ευρώπης». Έτσι, Ουάσιγκτον και Βαρσοβία συνέκλιναν στρατηγικά για να αποτρέψουν αυτό το σενάριο.
Η Πολωνία ως ενεργειακός και γεωπολιτικός κόμβος των ΗΠΑ
Το LNG τερματικό του Swinoujscie, που άνοιξε το 2015, εξελίσσεται σε βασική πύλη εισόδου αμερικανικού LNG προς την Ανατολική Ευρώπη, υπονομεύοντας την ενεργειακή επιρροή της Γερμανίας.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ στηρίζουν την πολωνική πρωτοβουλία Three Seas Initiative, που ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης — ένα εργαλείο για τη Βαρσοβία ώστε να επανακτήσει ρόλο Μεγάλης Δύναμης.
Μετά την επίθεση στον Nord Stream —που πολλοί στη Δύση εκτιμούν ότι σχεδιάστηκε από τις ΗΠΑ— αυτές οι πολιτικές ενισχύθηκαν ραγδαία.
Η υποχώρηση της Γερμανίας και η άνοδος της Πολωνίας
Στα τρία χρόνια μετά την έκρηξη του αγωγού, η γερμανική οικονομία αποδυναμώθηκε, κάτι που ΗΠΑ και Πολωνία θεωρούν ευκαιρία για περαιτέρω διάβρωση της γερμανικής επιρροής.
Η Πολωνία, που πρόσφατα έγινε οικονομία 1 τρισ. δολαρίων, δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως το γερμανικό οικονομικό αποτύπωμα στην περιοχή.
Ωστόσο, η ανισοβαρής εμπορική συμφωνία ΕΕ–ΗΠΑ θα μπορούσε να επιτρέψει στους Αμερικανούς να το κάνουν.
Αντί αυτού, η Βαρσοβία επενδύει στη στρατιωτική της ισχύ:
Διαθέτει πλέον τον τρίτο μεγαλύτερο στρατό στο NATO,
Προβάλλοντας ηγετικό ρόλο στον «περιορισμό της Ρωσίας»,
Όπως επιθυμούν και οι ΗΠΑ, δημιουργώντας μόνιμο ρήγμα ανάμεσα σε Βερολίνο και Μόσχα.
Η «απειλή» που περιέγραψε ο Chrupalla
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Chrupalla είχε δίκιο όταν είπε ότι «η Πολωνία μπορεί να γίνει απειλή για τη Γερμανία». Όχι ως στρατιωτική δύναμη, αλλά ως στρατηγικός αντίπαλος που μπορεί να διαλύσει την παραδοσιακή γερμανική ηγεμονία στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Αυτό που δεν ανέφερε —ίσως γιατί δεν το έχει αντιληφθεί— είναι ότι η εξέλιξη αυτή αποτελεί κοινή στρατηγική ΗΠΑ–Πολωνίας, η οποία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια.
Χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, η Πολωνία δεν θα μπορούσε ποτέ να αποτελέσει στρατηγική απειλή για τη Γερμανία.
Με άλλα λόγια, αυτό που πραγματικά απειλεί τη Γερμανία δεν είναι η Πολωνία — είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο τρόπος με τον οποίο αναδιαμορφώνουν τον γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών