Η μάχη της Ευρώπης για τον έλεγχο του χρήματός της…
Μια φαινομενικά αντιφατική κίνηση της γερμανικής κεντρικής τράπεζας αναδεικνύει ένα δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι κεντρικοί τραπεζίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Bundesbank είναι ένθερμη υποστηρίκτρια των σχεδίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την εισαγωγή ενός ψηφιακού ευρώ.
Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει lobbying για την προώθηση της χρήσης μετρητών.
Στην πραγματικότητα, τόσο η ώθηση προς τα μετρητά όσο και προς το ψηφιακό ευρώ είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ δίνουν μια δύσκολη μάχη για να διατηρήσουν τον έλεγχο της επεξεργασίας των πληρωμών, ένα καθημερινό αλλά κρίσιμο μέρος της χρηματοοικονομικής υποδομής.
Όπως το ηλεκτρικό ρεύμα ή η παροχή νερού, οι περισσότεροι άνθρωποι θα παρατηρήσουν τη σημασία του μόνο όταν διακοπεί.
Και οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν λόγους να ανησυχούν.
Το βασικό τους εργαλείο στον έλεγχο των πληρωμών στις 21 χώρες που σύντομα θα αποτελούν τη ζώνη του ευρώ —τα μετρητά— βρίσκεται σε μακροχρόνια πτώση.
Το 2024, τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα χρησιμοποιήθηκαν μόνο στο 52% των συναλλαγών, σε σύγκριση με 72% πριν από μόλις πέντε χρόνια, σύμφωνα με δεδομένα της ΕΚΤ.
Ένα εκπληκτικό 12% των επιχειρήσεων αρνήθηκε εντελώς να δεχτεί μετρητά πέρυσι, τριπλάσιο ποσοστό σε μόλις τρία χρόνια.
Εκτός από τους φανατικούς λάτρεις των μετρητών που θεωρούν τα χαρτονομίσματα «τυπωμένη ελευθερία», αυτή η τάση δεν είναι πρόβλημα από μόνη της.
Αυτό που ανησυχεί όλο και περισσότερο τους ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες είναι ότι ο αντικαταστάτης των μετρητών ελέγχεται συχνά από μη ευρωπαϊκούς φορείς – εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ, όπως οι Visa, Mastercard και PayPal, κυριαρχούν.
Τρία στα τέσσερα κράτη της ζώνης του ευρώ δεν διαθέτουν αξιόλογο εγχώριο σύστημα ψηφιακών πληρωμών στα καταστήματα.
Και τα ψηφιακά tokens που αντιστοιχούν στην αξία των παραδοσιακών νομισμάτων —τα λεγόμενα stablecoins— είναι κυρίως εκφρασμένα σε δολάρια.
Εκδιδόμενα από ιδιωτικούς φορείς αλλά με πολιτική υποστήριξη από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς και επιφυλάσσουν πολλαπλούς κινδύνους για τους ρυθμιστές της νομισματικής πολιτικής στην Ευρώπη.
To σενάριο
Σε μια εποχή που η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιδιώκει σθεναρά το στενά το οικονομικό της συμφέρον, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει και τη στρατικοποίηση της οικονομικής ισχύος, η ύπαρξη της βασικής υποδομής των πληρωμών υπό ξένο έλεγχο δεν είναι η ιδανική.
Φανταστείτε ένα σενάριο βάσει του οποίου ένας Αμερικανός πρόεδρος συνδέει άλλες πολιτικές απαιτήσεις με την απειλή απαγόρευσης των αμερικανικών εταιρειών πληρωμών από το να δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη.
Η απάντηση της ΕΚΤ σε αυτό το δίλημμα είναι η έκδοση του ηλεκτρονικού ισοδύναμου των κερμάτων και χαρτονομισμάτων: ενός ψηφιακού νομίσματος που προορίζεται να μοιράζεται τον ρόλο του νόμιμου χρήματος για χρήση σε καταστήματα, διαδικτυακά και σε συναλλαγές από άτομο σε άτομο.
Η ΕΚΤ θέλει να εισαγάγει το ψηφιακό ευρώ αυτή τη δεκαετία, εφόσον λάβει νομική έγκριση στις Βρυξέλλες. Εδώ τα πράγματα γίνονται περίπλοκα.
Μια συμμαχία των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των Deutsche Bank, BNP Paribas και ING, ηγείται μιας εκστρατείας λόμπι κατά του ψηφιακού ευρώ και έλαβε την υποστήριξη του ευρωβουλευτή των Βρυξελλών που αξιολόγησε την ιδέα εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Και οι δύο ζητούν μια περιορισμένη έκδοση του ψηφιακού ευρώ, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει την προσπάθεια της ευρωπαϊκής τραπεζικής βιομηχανίας να λανσάρει έναν βιώσιμο ανταγωνιστή των Visa, Mastercard και PayPal.
Το Wero, ο νεοσύστατος ανταγωνιστής, ξεκίνησε το 2024 και αναφέρει ότι ήδη έχει πάνω από 46 εκατομμύρια χρήστες στην Ευρώπη.
Ξεκίνησε με περιορισμένη λειτουργικότητα για πληρωμές από άτομο σε άτομο, αλλά πρόκειται να επεκταθεί σε ανταγωνιστή των αμερικανικών εταιρειών και σε ένα «κυρίαρχο ευρωπαϊκό οικοσύστημα πληρωμών».
Η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι το ψηφιακό ευρώ δεν δημιουργεί ανταγωνιστική επιλογή απέναντι στο Wero, ισχυριζόμενη ότι απλώς δημιούργησε υποδομή που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι ιδιωτικοί φορείς.
Αλλά δεδομένης της πολύπλοκης οικονομικής φύσης των συστημάτων πληρωμών, ακόμη και η αντίληψη για έναν επικείμενο ανταγωνιστή μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα, καθώς η ατομική διστακτικότητα δυσκολεύει τη ζωή για όλους τους υπόλοιπους.
Για τους εμπόρους, το Wero γίνεται πιο ελκυστικό όσο περισσότερα νοικοκυριά στο μπλοκ το χρησιμοποιούν.
Και τα νοικοκυριά είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν το νέο σύστημα πληρωμών αν βρουν περισσότερες επιλογές χρήσης — ένα κλασικό πρόβλημα «κότας και αυγού», που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «φαινόμενο δικτύου».
Αυτό είναι δύσκολο να ξεπεραστεί ακόμη και στις καλύτερες συνθήκες, ιδίως αν οι καθιερωμένοι παίκτες είναι ήδη εγκατεστημένοι, καθώς οι μεμονωμένοι χρήστες και οι έμποροι έχουν λίγα έως καθόλου κίνητρα να αλλάξουν.
Λόγω των ανισόρροπων χρονοδιαγραμμάτων, με το Wero να κυκλοφορεί τώρα ενώ η ΕΚΤ θα μπορέσει να ξεκινήσει το νωρίτερο το 2029, η ζώνη του ευρώ αντιμετωπίζει έναν αμήχανο κίνδυνο.
Αν το ψηφιακό ευρώ πρώτα εμποδίσει το Wero και στη συνέχεια αποτύχει λόγω πολιτικής αντίθεσης ή τεχνικής πολυπλοκότητας, το μπλοκ θα μπορούσε να βρεθεί σε μια κατάσταση όπου δεν διαθέτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.
www.bankingnews.gr
Η Bundesbank είναι ένθερμη υποστηρίκτρια των σχεδίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την εισαγωγή ενός ψηφιακού ευρώ.
Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει lobbying για την προώθηση της χρήσης μετρητών.
Στην πραγματικότητα, τόσο η ώθηση προς τα μετρητά όσο και προς το ψηφιακό ευρώ είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ δίνουν μια δύσκολη μάχη για να διατηρήσουν τον έλεγχο της επεξεργασίας των πληρωμών, ένα καθημερινό αλλά κρίσιμο μέρος της χρηματοοικονομικής υποδομής.
Όπως το ηλεκτρικό ρεύμα ή η παροχή νερού, οι περισσότεροι άνθρωποι θα παρατηρήσουν τη σημασία του μόνο όταν διακοπεί.
Και οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν λόγους να ανησυχούν.
Το βασικό τους εργαλείο στον έλεγχο των πληρωμών στις 21 χώρες που σύντομα θα αποτελούν τη ζώνη του ευρώ —τα μετρητά— βρίσκεται σε μακροχρόνια πτώση.
Το 2024, τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα χρησιμοποιήθηκαν μόνο στο 52% των συναλλαγών, σε σύγκριση με 72% πριν από μόλις πέντε χρόνια, σύμφωνα με δεδομένα της ΕΚΤ.
Ένα εκπληκτικό 12% των επιχειρήσεων αρνήθηκε εντελώς να δεχτεί μετρητά πέρυσι, τριπλάσιο ποσοστό σε μόλις τρία χρόνια.
Εκτός από τους φανατικούς λάτρεις των μετρητών που θεωρούν τα χαρτονομίσματα «τυπωμένη ελευθερία», αυτή η τάση δεν είναι πρόβλημα από μόνη της.
Αυτό που ανησυχεί όλο και περισσότερο τους ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες είναι ότι ο αντικαταστάτης των μετρητών ελέγχεται συχνά από μη ευρωπαϊκούς φορείς – εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ, όπως οι Visa, Mastercard και PayPal, κυριαρχούν.
Τρία στα τέσσερα κράτη της ζώνης του ευρώ δεν διαθέτουν αξιόλογο εγχώριο σύστημα ψηφιακών πληρωμών στα καταστήματα.
Και τα ψηφιακά tokens που αντιστοιχούν στην αξία των παραδοσιακών νομισμάτων —τα λεγόμενα stablecoins— είναι κυρίως εκφρασμένα σε δολάρια.
Εκδιδόμενα από ιδιωτικούς φορείς αλλά με πολιτική υποστήριξη από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς και επιφυλάσσουν πολλαπλούς κινδύνους για τους ρυθμιστές της νομισματικής πολιτικής στην Ευρώπη.
To σενάριο
Σε μια εποχή που η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιδιώκει σθεναρά το στενά το οικονομικό της συμφέρον, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει και τη στρατικοποίηση της οικονομικής ισχύος, η ύπαρξη της βασικής υποδομής των πληρωμών υπό ξένο έλεγχο δεν είναι η ιδανική.
Φανταστείτε ένα σενάριο βάσει του οποίου ένας Αμερικανός πρόεδρος συνδέει άλλες πολιτικές απαιτήσεις με την απειλή απαγόρευσης των αμερικανικών εταιρειών πληρωμών από το να δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη.
Η απάντηση της ΕΚΤ σε αυτό το δίλημμα είναι η έκδοση του ηλεκτρονικού ισοδύναμου των κερμάτων και χαρτονομισμάτων: ενός ψηφιακού νομίσματος που προορίζεται να μοιράζεται τον ρόλο του νόμιμου χρήματος για χρήση σε καταστήματα, διαδικτυακά και σε συναλλαγές από άτομο σε άτομο.
Η ΕΚΤ θέλει να εισαγάγει το ψηφιακό ευρώ αυτή τη δεκαετία, εφόσον λάβει νομική έγκριση στις Βρυξέλλες. Εδώ τα πράγματα γίνονται περίπλοκα.
Μια συμμαχία των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των Deutsche Bank, BNP Paribas και ING, ηγείται μιας εκστρατείας λόμπι κατά του ψηφιακού ευρώ και έλαβε την υποστήριξη του ευρωβουλευτή των Βρυξελλών που αξιολόγησε την ιδέα εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Και οι δύο ζητούν μια περιορισμένη έκδοση του ψηφιακού ευρώ, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει την προσπάθεια της ευρωπαϊκής τραπεζικής βιομηχανίας να λανσάρει έναν βιώσιμο ανταγωνιστή των Visa, Mastercard και PayPal.
Το Wero, ο νεοσύστατος ανταγωνιστής, ξεκίνησε το 2024 και αναφέρει ότι ήδη έχει πάνω από 46 εκατομμύρια χρήστες στην Ευρώπη.
Ξεκίνησε με περιορισμένη λειτουργικότητα για πληρωμές από άτομο σε άτομο, αλλά πρόκειται να επεκταθεί σε ανταγωνιστή των αμερικανικών εταιρειών και σε ένα «κυρίαρχο ευρωπαϊκό οικοσύστημα πληρωμών».
Η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι το ψηφιακό ευρώ δεν δημιουργεί ανταγωνιστική επιλογή απέναντι στο Wero, ισχυριζόμενη ότι απλώς δημιούργησε υποδομή που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι ιδιωτικοί φορείς.
Αλλά δεδομένης της πολύπλοκης οικονομικής φύσης των συστημάτων πληρωμών, ακόμη και η αντίληψη για έναν επικείμενο ανταγωνιστή μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα, καθώς η ατομική διστακτικότητα δυσκολεύει τη ζωή για όλους τους υπόλοιπους.
Για τους εμπόρους, το Wero γίνεται πιο ελκυστικό όσο περισσότερα νοικοκυριά στο μπλοκ το χρησιμοποιούν.
Και τα νοικοκυριά είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν το νέο σύστημα πληρωμών αν βρουν περισσότερες επιλογές χρήσης — ένα κλασικό πρόβλημα «κότας και αυγού», που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «φαινόμενο δικτύου».
Αυτό είναι δύσκολο να ξεπεραστεί ακόμη και στις καλύτερες συνθήκες, ιδίως αν οι καθιερωμένοι παίκτες είναι ήδη εγκατεστημένοι, καθώς οι μεμονωμένοι χρήστες και οι έμποροι έχουν λίγα έως καθόλου κίνητρα να αλλάξουν.
Λόγω των ανισόρροπων χρονοδιαγραμμάτων, με το Wero να κυκλοφορεί τώρα ενώ η ΕΚΤ θα μπορέσει να ξεκινήσει το νωρίτερο το 2029, η ζώνη του ευρώ αντιμετωπίζει έναν αμήχανο κίνδυνο.
Αν το ψηφιακό ευρώ πρώτα εμποδίσει το Wero και στη συνέχεια αποτύχει λόγω πολιτικής αντίθεσης ή τεχνικής πολυπλοκότητας, το μπλοκ θα μπορούσε να βρεθεί σε μια κατάσταση όπου δεν διαθέτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών