Σε ένα ασταθές και αβέβαιο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, πολλές χώρες δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για την ομάδα BRICS.
Τα αρχικά μέλη — Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική — έχουν πλέον διευρυνθεί: το 2024 εντάχθηκαν Αίγυπτος, Αιθιοπία, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ το 2025 προστέθηκε η Ινδονησία.
Τον Ιανουάριο του 2025, εννέα χώρες — Λευκορωσία, Βολιβία, Καζακστάν, Κούβα, Μαλαισία, Ταϊλάνδη, Ουγκάντα, Ουζμπεκιστάν και Νιγηρία — ανακοινώθηκαν ως εταίροι (partner countries) των BRICS.
Παρά τις απειλές του Προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump, για επιβολή κυρώσεων στα μέλη των BRICS, αρκετά κράτη εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για ένταξη. Ο Trump είχε δηλώσει τον Οκτώβριο 2025: «Όλοι αποχωρούν από τους BRICS. Ήταν μια επίθεση στο δολάριο, και είπα: “Αν θέλετε να παίξετε αυτό το παιχνίδι, θα βάλω δασμούς σε όλα τα προϊόντα σας που εισάγονται στις ΗΠΑ».
Εμπόριο και νομισματική συνεργασία
Το εμπόριο μεταξύ των χωρών BRICS ανήλθε το 2024 σε περίπου 650 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Modern Diplomacy.
Μετά τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας λόγω του πολέμου με την Ουκρανία, έχει αυξηθεί η χρήση τοπικών νομισμάτων στις εμπορικές συναλλαγές.
Η ομάδα εργάζεται για τη δημιουργία του συστήματος BRICS Pay, ενός διασυνοριακού μηχανισμού πληρωμών που θα διευκολύνει το εμπόριο σε τοπικά νομίσματα και θα μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ. Παρότι ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική στο δυτικοκεντρικό SWIFT, κάτι τέτοιο θεωρείται απίθανο λόγω τεχνικών και γεωπολιτικών περιορισμών.
Η Μαλαισία και οι BRICS
Η Μαλαισία, μία από τις χώρες-εταίρους των BRICS, τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να διατηρήσει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών. Μετά τους εμπορικούς δασμούς του Trump, η χώρα αναπροσάρμοσε την εξωτερική της πολιτική, επιδιώκοντας στενότερους οικονομικούς δεσμούς με την Κίνα, ενώ ταυτόχρονα προσέλκυσε επενδύσεις δυτικών εταιρειών στον τομέα των ημιαγωγών.
Το 2024, το 30% του συνολικού εμπορίου της Μαλαισίας πραγματοποιήθηκε με χώρες των BRICS. Η χώρα υπέβαλε αίτηση πλήρους ένταξης το ίδιο έτος και από τον Ιανουάριο 2025 είναι επίσημα “partner country”.
Η Βραζιλία, που προεδρεύει των BRICS έως το τέλος του 2025, έχει εκφράσει πλήρη υποστήριξη στην ένταξη της Μαλαισίας. Ο Πρόεδρος Luiz Inácio Lula da Silva δήλωσε: «Η Μαλαισία θα έχει τη στήριξη της Βραζιλίας για να γίνει πλήρες μέλος των BRICS».
Αντίστοιχα, ο Ρώσος Αντιπρόεδρος Alexey Overchuk σημείωσε: «Οι χώρες των BRICS ανταλλάσσουν απόψεις για παγκόσμια ζητήματα και στρατηγικές προσεγγίσεις. Από αυτή την άποψη, η Μαλαισία πληροί τα κριτήρια».
Μια προσεκτική στάση από τη Μαλαισία
Ο Υπουργός Εξωτερικών Mohamad Hasan τόνισε πρόσφατα ότι η Μαλαισία θα κινηθεί προσεκτικά σχετικά με την πλήρη ένταξή της, ώστε να μην παρεκκλίνει από την πολυδιάστατη εξωτερική της πολιτική, που αποφεύγει να ενταχθεί σε “στρατόπεδα”.
Η βασική αιτία για τη διατήρηση του status “partner” είναι ο φόβος πρόκλησης δυσαρέσκειας στην Ουάσιγκτον. Ο Πρέσβης των ΗΠΑ στη Μαλαισία, Edgard D. Kagan, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κατανοούν το ενδιαφέρον της Μαλαισίας, επισημαίνοντας πως οι σχέσεις με τους BRICS δεν πρέπει να θεωρούνται “μηδενικού αθροίσματος”. Προειδοποίησε ωστόσο ότι: «Ο Πρόεδρος έχει ξεκαθαρίσει ποιες είναι οι “κόκκινες γραμμές” και ποιες θα είναι οι συνέπειες αν ξεπεραστούν.»
Σχόλια αναγνωστών