γράφει : Μαρία Παπαδάτου
Στη μακρινή και σιωπηλή περιοχή του Σουδάν, χιλιάδες αθώες ζωές χάθηκαν στο όνομα εθνικών συμφερόντων.
Η σιωπή γύρω από τη χώρα έχει μετατραπεί σε παγκόσμια τραγωδία: πάνω από 60.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και περισσότεροι από 11 εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί.
Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος παραμένει αδιάφορος, σαν να είναι «αόρατοι».
Η ερώτηση που ανακύπτει είναι αν η ενσυναίσθηση για μια ζωή που δεν αναγνωρίζεται από τα ψηφιακά αλγοριθμικά φίλτρα είναι τόσο χαμηλή.
Οι αλγόριθμοι των κοινωνικών δικτύων καθορίζουν ποια θέματα γίνονται ορατά και ποια παραμένουν στο σκοτάδι.
Στην περίπτωση του Σουδάν, η ζωή και ο θάνατος χιλιάδων ανθρώπων καθημερινά δεν προβάλλονται στις ψηφιακές πλατφόρμες, δημιουργώντας μια «αόρατη» κρίση, σημειώνει το Modern Diplomacy.
Η εξουσία των αλγορίθμων στην ψηφιακή ενσυναίσθηση
Όπως παρατηρεί η Zeynep Tufekci (2017), οι αλγόριθμοι των κοινωνικών δικτύων δημιουργούν φίλτρα πληροφόρησης που εκθέτουν τους χρήστες μόνο σε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις υπάρχουσες απόψεις τους. Τα θέματα που δεν ευθυγραμμίζονται με τις λογικές της «διαδραστικότητας» και της ιογένειας αγνοούνται, όπως συμβαίνει με το Σουδάν.
Η Safiya Umoja Noble (2018) στο The Algorithm of Oppression υπογραμμίζει ότι οι αλγόριθμοι δεν είναι ουδέτεροι, αλλά αντανακλούν οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα. Έτσι δημιουργείται μια ιεραρχία ενσυναίσθησης, όπου θέματα που δεν συνδέονται με αυτά τα συμφέροντα παραμένουν αόρατα.
Τα hashtag #Sudan ή #Sudanese λαμβάνουν πολύ λιγότερη προσοχή από άλλα πιο «viral» ζητήματα, όπως το #AllEyesOnRafah, παρά τη σοβαρότητα της ανθρωπιστικής κρίσης.
Ψηφιακή ανισότητα και ηθική απόσταση
Η θεωρία του agenda-setting δείχνει ότι τα ΜΜΕ διαμορφώνουν τη δημόσια ατζέντα ανάλογα με την προβολή που δίνουν σε θέματα. Η έλλειψη αναφορών για το Σουδάν οδηγεί σε περιορισμένη διεθνή προσοχή και μειωμένη αίσθηση επείγουσας ανάγκης.
Ο Zygmunt Bauman (1993) τονίζει ότι η «ηθική απόσταση» μειώνει την αίσθηση ευθύνης απέναντι σε ανθρώπους που βρίσκονται μακριά γεωγραφικά και συμβολικά. Στο ψηφιακό περιβάλλον, αυτή η απόσταση αυξάνεται, καθώς οι αλγόριθμοι αγνοούν πληροφορίες που δεν προκαλούν μαζικό ενδιαφέρον, δημιουργώντας μια παράλληλη ανισότητα ενσυναίσθησης.
Σύμφωνα με την OCHA (2025), το Σουδάν αντιμετωπίζει την χειρότερη κρίση στην ιστορία του, με 30,4 εκατομμύρια ανθρώπους να χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, εκ των οποίων 16 εκατομμύρια είναι παιδιά. Ωστόσο, τα ψηφιακά μέσα αγνοούν τη χώρα, παρά τη σταθερή αύξηση των 3,68 εκατομμυρίων χρηστών κοινωνικών δικτύων (7,2% του πληθυσμού).
Ο ρόλος της κοινωνίας και των διεθνών οργανισμών
Η ψηφιακή ιεραρχία επηρεάζει άμεσα τη δράση διεθνών οργανισμών, καθώς η έλλειψη ψηφιακής προσοχής επιβραδύνει την αντίδραση και αφήνει τα θύματα αβοήθητα. Η ανθρωπιά φαίνεται να υποχωρεί όταν η σημασία ενός ζητήματος μετράται με βάση τη δημοτικότητα ή τα πολιτικά συμφέροντα, αφήνοντας εκατοντάδες ζωές «αόρατες».
Ως φοιτητής Διεθνών Σχέσεων, αντιλαμβάνομαι ότι η ψηφιακή σιωπή αντανακλά τα συμφέροντα και την εξουσία που καθορίζουν ποια ζητήματα θεωρούνται σημαντικά. Ωστόσο, έχουμε ευθύνη να σπάσουμε αυτή την ανισότητα, να φέρουμε στο προσκήνιο τα θέματα που αγνοούνται και να αναδείξουμε τη σοβαρότητα της κρίσης.
Η κρίση στο Σουδάν δεν είναι αόρατη. Αόρατοι είμαστε εμείς, που επιλέγουμε να μην τη βλέπουμε. Η πραγματική ενσυναίσθηση απαιτεί να ξεπεράσουμε τις ψηφιακές ανισότητες και να δώσουμε φωνή σε όσους υποφέρουν, μέχρι να γίνει η ανθρωπιστική τους ανάγκη αναπόφευκτα ορατή στον κόσμο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών