Σε αναθεώρηση των προβλέψεων του για το πετρέλαιο προχώρησε ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), βάζοντας τέλος στην… πράσινη αυταπάτη. Ειδικότερα, ο ΙΕΑ μετρίασε περαιτέρω τη στάση του σχετικά με μια επικείμενη κορύφωση της ζήτησης πετρελαίου, επαναφέροντας ένα σενάριο σύμφωνα με το οποίο η παγκόσμια κατανάλωση συνεχίζει να αυξάνεται έως τα μέσα του αιώνα.
Ενώ η ζήτηση για πετρέλαιο επρόκειτο να σταθεροποιηθεί ή να μειωθεί μέσα σε αυτή τη δεκαετία και στα τρία σενάρια που εξέτασε ο IEA το 2024, η τελευταία έκθεση επανεισάγει το «Σενάριο Τρεχουσών Πολιτικών» (Current Policies Scenario – CPS), σύμφωνα με το οποίο η κατανάλωση αυξάνεται κατά 13% έως το 2050. Η πιο αισιόδοξη αυτή προοπτική βασίζεται σε πιο αργό ρυθμό υιοθέτησης των ηλεκτρικών οχημάτων.
Η επαναφορά του CPS, έπειτα από πέντε χρόνια απουσίας, σηματοδοτεί την πιο πρόσφατη αναθεώρηση των μακροπρόθεσμων προοπτικών του πετρελαίου τόσο από τον Οργανισμό όσο και από τη βιομηχανία ενέργειας συνολικά. Έρχεται επίσης σε μια περίοδο κατά την οποία η αμερικανική κυβέρνηση υπό τον Donald Trump υποστηρίζει τα ορυκτά καύσιμα και επιτίθεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι προβλέψεις του IEA, που εδρεύει στο Παρίσι και ιδρύθηκε μετά το πετρελαϊκό σοκ του 1973, χρησιμοποιούνται παγκοσμίως ως σημείο αναφοράς από κυβερνήσεις και ενεργειακές εταιρείες για τον σχεδιασμό πολιτικών και επενδύσεων. Η ανάλυση του Οργανισμού ενδέχεται να αποδειχθεί δυσάρεστη για τους αντιπροσώπους που συγκεντρώνονται αυτήν την εβδομάδα στη Βραζιλία για τις συνομιλίες για το κλίμα των Ηνωμένων Εθνών (COP30).
Η έκθεση της Τετάρτης αποτελεί άλλη μια αλλαγή τόνου για τον IEA, ο οποίος τον Σεπτέμβριο είχε δηλώσει ότι απαιτούνται επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων σε νέες προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου — αφού προηγουμένως είχε επικριθεί επειδή υποστήριζε ότι τέτοιες επενδύσεις είναι ασύμβατες με τους στόχους για το κλίμα. Ρεπουμπλικανοί βουλευτές έχουν επιτεθεί στον Οργανισμό και έχουν προσπαθήσει να περικόψουν τη χρηματοδότησή του.
Οι τελευταίες προβλέψεις του IEA συνάδουν με την τάση που παρατηρείται σε ολόκληρη τη βιομηχανία ενέργειας. Τον Σεπτέμβριο, η BP ανέβαλε τις εκτιμήσεις της ότι η κατανάλωση πετρελαίου θα μπορούσε να κορυφωθεί ήδη από φέτος.
Ο ρόλος της ηλεκτροκίνησης
Πέρα από το CPS, η έκθεση συνεχίζει να περιλαμβάνει και το «Σενάριο Δηλωμένων Πολιτικών» (Stated Policies Scenario – STEPS), σύμφωνα με το οποίο η ζήτηση πετρελαίου κορυφώνεται γύρω στο 2030. Η έκθεση δεν δίνει προτεραιότητα σε κανένα από τα δύο σενάρια ως πιο πιθανό.
«Ένας βασικός παράγοντας που θα καθορίσει τη μελλοντική ζήτηση πετρελαίου είναι ο βαθμός ηλεκτροκίνησης του τομέα των μεταφορών», δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Fatih Birol, σε τηλεφωνική συνέντευξη από τα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού στο Παρίσι. «Θα εξαρτηθεί από τις κυβερνητικές πολιτικές».
Στο σενάριο CPS, η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου αυξάνεται από περίπου 100 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως σε 113 εκατομμύρια το 2050, καθώς το μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων στις συνολικές παγκόσμιες πωλήσεις αυτοκινήτων σταθεροποιείται μετά το 2035. Στο STEPS, το μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030 και να ξεπεράσει το 50% πέντε χρόνια αργότερα. Το σενάριο CPS επιβραδύνει την ανάπτυξη της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, ενώ ευνοεί μια ισχυρότερη πορεία για το φυσικό αέριο.
Αναπόφευκτα, οι δύο πορείες συνεπάγονται διαφορετικές συνέπειες για τις παγκόσμιες αγορές και τις τιμές του πετρελαίου. Στο CPS, «η αυξημένη ζήτηση απορροφά ταχύτερα την πλεονάζουσα προσφορά πετρελαίου και LNG», ενισχύοντας τις τιμές γύρω στα 90 δολάρια το βαρέλι το 2035. Για να καλυφθεί αυτή η ζήτηση θα χρειαστούν περίπου 25 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως από νέα έργα, καθώς και προμήθειες από παραγωγούς που σήμερα τελούν υπό κυρώσεις.
Με εμπόδια ο δρόμος για την πράσινη μετάβαση
Το σενάριο ζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελεί περαιτέρω απόδειξη ότι ο δρόμος προς το μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών έως τα μέσα του αιώνα θα είναι πιο δύσβατος απ' όσο είχε αρχικά υποτεθεί, με επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα αυξηθούν σχεδόν κατά 3°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα έως το τέλος του αιώνα στο CPS, έναντι 2,5°C στο άλλο σενάριο. Και στις δύο περιπτώσεις, τα επίπεδα αυτά συνεπάγονται κλιματική αλλαγή που οι επιστήμονες θεωρούν εξαιρετικά καταστροφική.
Αργότερη κορύφωση
Το CPS ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τις απόψεις του καρτέλ παραγωγών πετρελαίου του OPEC, υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο προβλέπει ότι η ζήτηση για το εμπόρευμα θα συνεχίσει να αυξάνεται έως το 2050. Ο γενικός γραμματέας του OPEC, Haitham Al-Ghais, έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τον IEA ότι προωθεί ένα «αντιπετρελαϊκό αφήγημα».
Ακόμη και στο λιγότερο αισιόδοξο σενάριο του IEA, το STEPS, η κορύφωση της ζήτησης πετρελαίου προβλέπεται πλέον λίγο αργότερα — «γύρω στο 2030» αντί πριν το τέλος της δεκαετίας, όπως είχε εκτιμηθεί πέρυσι. Η κατανάλωση υπολογίζεται τώρα σε 96,9 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2050, έναντι της προηγούμενης εκτίμησης των 93,1 εκατομμυρίων.
Όποιο κι αν αποδειχθεί τελικά το σωστό σενάριο, ο κόσμος θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια σειρά κινδύνων που εκτείνονται από τις κυρώσεις στο πετρέλαιο και την αβεβαιότητα γύρω από τις ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου έως τον κίνδυνο κυβερνοεπιθέσεων στις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τον Birol. «Η παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια αντιμετωπίζει ένα άνευ προηγουμένου φάσμα απειλών, όπως ποτέ άλλοτε», είπε.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών