Αναζωπυρώνονται οι συζητήσεις στη Γερμανία για απαγόρευση του AfD, γεγονός που αποδεικνύει πως ο μηχανισμός εξουσίας -μπροστά στην άνοδο ενός αντισυστημικού και πατριωτικού ρεύματος, προτιμά να περιορίσει τη Δημοκρατία παρά να αντιμετωπίσει τα αίτια που το δημιουργούν. Το AfD, όμως, εκφράζει ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας που αισθάνεται αποκλεισμένο, θυμωμένο και απογοητευμένο από το πολιτικό κατεστημένο του Βερολίνου. Γι' αυτό και οι υποστηρικτές μιας απαγόρευσης του AfD αντιμετωπίζουν μια δύσκολη «εκλογική αριθμητική», που καθιστά το ενδεχόμενο απαγόρευσης απίθανο — αν και όχι αδύνατο.
Οι δημοσκοπήσεις
Για να αντιληπτό γιατί μια απαγόρευση θεωρείται απίθανη, πρέπει πρώτα να περιγραφεί τι θα συνέβαινε αν προχωρούσε ένα τέτοιο μέτρο.
Το AfD είναι αυτή τη στιγμή το δημοφιλέστερο κόμμα της χώρας, σύμφωνα με πολλές δημοσκοπήσεις, συγκεντρώνοντας 25–27% της πρόθεσης ψήφου. Αυτό από μόνο του κάνει την απαγόρευσή της αδιανόητη για πολλούς, ωστόσο το γερμανικό κατεστημένο δεν φαίνεται να δίνει ιδιαίτερη σημασία στο τι πιστεύει το εκλογικό σώμα σε βασικά ζητήματα. Επομένως, γιατί να μην απαγορεύσει απλώς το κόμμα;
Ριζική αλλαγή του εκλογικού τοπίου
Πρώτα και κύρια, η απαγόρευση του AfD θα αναμόρφωνε ριζικά το εκλογικό σώμα υπέρ της Αριστεράς. Αυτό θα σήμαινε τεράστια απώλεια ισχύος για τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU), οι οποίοι ενδεχομένως θα οδηγούνταν στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής. Με βάση αυτή τη σκληρή πραγματικότητα, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να αποδειχθεί πολιτική αυτοκτονία για το CDU.
Το παράδειγμα του Ludwigshafen
Οι πρόσφατες δημοτικές εκλογές στο Ludwigshafen αποκαλύπτουν τι θα μπορούσε να συμβεί σε εθνικό επίπεδο αν το AfD τεθεί εκτός νόμου.
Εκεί, ο υποψήφιος του AfD, Joachim Paul, προηγούνταν στις δημοσκοπήσεις για τη δημαρχία, μέχρι που του απαγορεύθηκε να θέσει υποψηφιότητα μέσω παρασκηνιακών γραφειοκρατικών διαδικασιών — μια απόφαση που επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια από τα δικαστήρια, παρά τις προσφυγές του. Ο Paul συνεχίζει να κινεί νομικές διαδικασίες, οι οποίες όμως μπορεί να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια.
Ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα, τα στοιχεία των εκλογών είναι αποκαλυπτικά:
- Η συμμετοχή των ψηφοφόρων κατέρρευσε στο ιστορικά χαμηλό 29,3%, ενώ στις εκλογές του 2017 είχε φτάσει στο 60,2%.
- Ο αριθμός των άκυρων ψηφοδελτίων εκτινάχθηκε στο 9,2%, έναντι 2,6% οκτώ χρόνια νωρίτερα — αύξηση σχεδόν 400%.
Αν παρόμοιο φαινόμενο σημειωνόταν σε εθνικές εκλογές, με τους υποστηρικτές του AfD να απέχουν μαζικά, το CDU θα βρισκόταν αντιμέτωπη με καταστροφικό εκλογικό αποτέλεσμα.
Το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας σημαίνει ότι η δεξιά δεξαμενή ψηφοφόρων θα συρρικνωνόταν δραματικά, αφήνοντας στο προσκήνιο τους ψηφοφόρους του CDU και της Αριστεράς. Όμως αυτό το μικρότερο εκλογικό σώμα θα περιλάμβανε πολύ υψηλότερο ποσοστό Αριστερών ψηφοφόρων -του SPD, των Πρασίνων και της Αριστεράς- οι οποίοι θα μπορούσαν να σχηματίσουν συντριπτική πλειοψηφία.
Ακόμη κι αν το CDU συγκέντρωνε 30–35%, θα μπορούσε εύκολα να παραγκωνιστεί από μια νέα Αριστερή συμμαχία — αυτό ακριβώς είναι που φοβάται το CDU.
Το εκλογικό παράδοξο
Η γερμανική Αριστερά δεν χρειάζεται να αυξήσει τον απόλυτο αριθμό των ψήφων της· χρειάζεται μόνο να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής της επί του συνόλου. Αν, για παράδειγμα, στις επόμενες εθνικές εκλογές ψήφιζε μόλις το 35% του πληθυσμού, θα επρόκειτο για δημοκρατική καταστροφή, αλλά πολιτικά θα μπορούσε να είναι τεράστια νίκη για την Αριστερά.
Εφόσον η Δεξιά απείχε, η «πίτα» των ψηφοφόρων θα γινόταν πιο Αριστερή — και η Αριστερά θα κέρδιζε μεγαλύτερο μερίδιο αυτής της μικρότερης πίτας. Έτσι. η Αριστερά αποκτά υπερ-πλειοψηφία με μικρότερο αριθμό ψηφοφόρων.
Το αδιέξοδο του CDU
Το πρόβλημα για την Αριστερά είναι ότι χρειάζεται τη στήριξη του CDU στη Bundestag για να περάσει την απαγόρευση — κάτι που καθιστά την ψήφιση της πρότασης εξαιρετικά δύσκολη, καθώς το CDU δεν έχει κανένα κίνητρο να αυτοϋπονομευθεί.
Πέρα από την εκλογική αριθμητική, το CDU θα διχαστεί εσωτερικά.
Μια δημοσκόπηση Insa δείχνει ότι το 43% των Γερμανών είναι κατά της απαγόρευσης, 35% υπέρ, 10% αδιάφοροι και 12% δεν απάντησαν.
Μεταξύ των ψηφοφόρων του CDU, το ζήτημα είναι διχασμένο: 42% υπέρ, 41% κατά.
Ήδη πολλοί ψηφοφόροι του CDU έχουν στραφεί προς το AfD. Μια απαγόρευση θα μπορούσε να εντείνει αυτή τη φυγή, ενώ η υπόθεση θα εκκρεμεί για μήνες ή και πάνω από έναν χρόνο μέχρι να αποφανθεί το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο έχει τον τελικό λόγο.
Ο Γερμανός καγκελάριος, Friedrich Merz, έχει δηλώσει ότι η απαγόρευση του AfD «θυμίζει υπερβολικά την εξάλειψη πολιτικών αντιπάλων». Οι ψηφοφόροι του CDU άκουσαν αυτή τη δήλωση… Αν τώρα εκείνος και το κόμμα του ανακαλέσουν, θα χάσουν ακόμη περισσότερη αξιοπιστία, ειδικά σε μια περίοδο οικονομικής δυσφορίας και μεταναστευτικής πίεσης.
Ακόμη και πολλοί ψηφοφόροι της Αριστεράς θεωρούν ότι η απαγόρευση του AfD θα αποτελούσε πλήγμα για τη Δημοκρατία.
Αν τελικά η απαγόρευση εφαρμοστεί και οι εκλογές διεξαχθούν με κατάρρευση της συμμετοχής λόγω μαζικού μποϊκοτάζ, το γερμανικό πολιτικό σύστημα θα μπορούσε να βρεθεί σε χάος, με αμφισβητούμενη τη νομιμότητα οποιασδήποτε κυβέρνησης που θα προέκυπτε έτσι.
Το πιθανότερο σενάριο
Η Αριστερά πιθανότατα θα συνεχίσει την πίεση για απαγόρευση του AfD, καθώς αυτή την εξυπηρετεί πολιτικά.
Το CDU, από την άλλη, θα συνεχίσει να καταδικάζει… στα λόγια το AfD και να τη πολεμά μέσω θεσμών, χωρίς όμως να προχωρήσει σε επίσημη στήριξη της απαγόρευσης — κάτι που θα ήταν πολιτικά ανόητο.
Φυσικά, τίποτα δεν αποκλείεται: πολιτικές ισορροπίες, εσωκομματικές συγκρούσεις ή απρόβλεπτοι παράγοντες θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον Merz και την ηγεσία του CDU σε αλλαγή στάσης.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι υπερτερούν ξεκάθαρα των πιθανών κερδών. Γι’ αυτό και η απαγόρευση του AfD, προς το παρόν, παραμένει μάλλον απίθανη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών