Στο φετινό Φόρουμ του Valdai, η ατμόσφαιρα δεν θύμιζε διάλογο, αλλά διάγνωση. Η εποχή της μονοπολικότητας έχει τελειώσει. Ο Putin έστειλε σαφές μήνυμα στη Δυτική Ευρώπη: μια νέα εποχή αναδύεται με ένα κόσμο χωρίς κέντρο, όπου η Δύση παύει να είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται τα πάντα
Κάθε Οκτώβριο, το Φόρουμ του Valdai λειτουργεί σαν ένα πνευματικό βαρόμετρο της παγκόσμιας πολιτικής. Η φετινή, 22η συνεδρία με τίτλο «Ο Πολυκεντρικός Κόσμος: Οδηγίες προς Χρήση», δεν έμοιαζε με συζήτηση αλλά με διάγνωση: ο κόσμος έχει περάσει το κατώφλι.
Η πολυπολικότητα δεν είναι πια ιδέα – είναι η πραγματικότητα που ζούμε.
Το μήνυμα του Valdai 2025 ήρθε απευθείας από τον Vladimir Putin, ο οποίος απευθυνόμενος στη Δυτική Ευρώπη δήλωσε:
«Ηρεμήστε, κοιμηθείτε ήσυχα και ασχοληθείτε με τα δικά σας προβλήματα».
Ήταν ταυτόχρονα επίπληξη και υπενθύμιση – ότι η εποχή όπου κάθε αποτυχία της Δύσης αποδιδόταν στη Μόσχα πρέπει να τελειώσει. Οι πραγματικές κρίσεις του Δυτικού κόσμου βρίσκονται στο εσωτερικό του.
Για χρόνια, το Valdai θεωρούνταν ένα διάλειμμα ανάμεσα στις «πράξεις» του γεωπολιτικού θεάτρου. Αυτή η ψευδαίσθηση εξαφανίστηκε. Η πολυκεντρική τάξη δεν είναι υπόθεση του μέλλοντος.
Δεν θα υπάρξει επιστροφή στη μονοπολικότητα ούτε αναβίωση της δυτικής «κηδεμονίας» επί των παγκόσμιων υποθέσεων. Το νέο σύστημα είναι χαοτικό, αλλά υπαρκτό – ρευστό, ανταγωνιστικό και μη αναστρέψιμο.
Η ομιλία του Putin απέπνεε έναν νέο ρεαλισμό. Το μήνυμά του ήταν πρακτικό και φιλοσοφικό μαζί:
«Υπάρχουν τόσα αντικειμενικά προβλήματα – φυσικά, τεχνολογικά, κοινωνικά – που το να ξοδεύουμε ενέργεια σε τεχνητές αντιθέσεις είναι ανούσιο, σπάταλο και απλώς ανόητο».
Δεν πρόκειται για ιδεολογία, αλλά για επιβίωση. Σε μια εποχή αλλεπάλληλων κρίσεων – από το κλίμα και την οικονομία μέχρι τις «πολέμους πληροφορίας» – η νηφαλιότητα είναι το νέο ζητούμενο.
Και οι Δυτικοευρωπαίοι μοιάζουν να την έχουν περισσότερο ανάγκη από όλους.
Η Δύση στρέφεται στον εαυτό της
Τα λόγια του Putin προς τη Δυτική Ευρώπη δεν ήταν τρολάρισμα, αλλά διάγνωση. Μια ήπειρος που κάποτε πίστευε στην αποστολή της, τώρα βλέπει «το χέρι της Μόσχας» παντού – από τις εκλογές μέχρι τις αγροτικές διαμαρτυρίες.
Η παράνοια προδίδει ανασφάλεια· μια ασυνείδητη παραδοχή ότι τα προβλήματα είναι εσωτερικής προέλευσης: δημογραφική κατάρρευση, αποβιομηχάνιση, ενεργειακή εξάρτηση, πολιτική εξάντληση.
Η Ρωσία έχει προχωρήσει. Το Κρεμλίνο δεν ζητά πια επικύρωση ή αποδοχή από τη Δύση. Η προσοχή στρέφεται στην Ασία, τον Παγκόσμιο Νότο και τα υπόλοιπα έθνη που σχηματίζουν πλέον τα δικά τους κέντρα βαρύτητας.
Ο κόσμος δεν περιστρέφεται πια γύρω από την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες!
Το φετινό θέμα του Valdai («Οδηγίες προς Χρήση») δεν ήταν μεταφορά για κάποια μηχανή, αλλά οδηγός συνύπαρξης. Ο στόχος δεν είναι η αποκατάσταση τάξης, αλλά η πλοήγηση μέσα στο χάος, χωρίς πανικό ή δογματισμό.
Όπως σημείωσε ο Putin:
«Μπαίνουμε σε μια μακρά περίοδο αναζήτησης, πολλές φορές μέσω δοκιμών και λαθών. Αυτή η αναζήτηση πρέπει να είναι καθοδηγούμενη, όχι χαοτική».
Ένας πραγματικός διάλογος, όχι μονολόγος
Το Valdai έχει μεταμορφωθεί. Δεν είναι πια ένα ευγενικό ρωσοδυτικό ντουέτο. Αντιπρόσωποι από Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική γέμισαν τις αίθουσες, και τα θέματα που τους απασχολούν – τεχνολογική ανεξαρτησία, επισιτιστική ασφάλεια – αποτελούν πλέον τον πυρήνα της συζήτησης.
Η «παγκόσμια πλειοψηφία» δεν είναι θεατής· είναι χορωδία!
!Ακόμη και η λέξη «συμπερίληψη», που στη Δύση έχει γίνει γραφειοκρατικό κλισέ, αποκτά εδώ ουσία. Την ίδια εβδομάδα που το Πεντάγωνο απαγόρευσε τη χρήση του όρου, η Μόσχα τον εφάρμοζε στην πράξη.
Η ιδεολογική εμμονή της Δύσης να ηθικολογεί κάθε σύγκρουση έχει γίνει αδυναμία της. Η ρωσική στάση είναι ψύχραιμη και πραγματιστική: αναγνωρίζει ότι ο κόσμος είναι υπερβολικά πολύπλοκος για να χωρέσει σε δυαδικές κατηγορίες.
Κάθε πολιτισμός οφείλει να χαράξει τη δική του πορεία.
Έτσι, το Φόρουμ του Valdai έχει πάψει να είναι ηχώ της ρωσικής πολιτικής και έχει μετατραπεί σε καθρέφτη της μεταβαλλόμενης παγκόσμιας ψυχολογίας.
Οι ισχυρές και αναδυόμενες δυνάμεις ψάχνουν μια ισορροπία – όχι μέσα από κυριαρχία, αλλά μέσω συνύπαρξης.
Η νέα εποχή είναι χαοτική, πολυπολική, αλλά ίσως και πιο ελεύθερη.
Αρκεί οι παλιές αυτοκρατορίες να μάθουν επιτέλους… να ηρεμήσουν.
www.bankingnews.gr
Η πολυπολικότητα δεν είναι πια ιδέα – είναι η πραγματικότητα που ζούμε.
Το μήνυμα του Valdai 2025 ήρθε απευθείας από τον Vladimir Putin, ο οποίος απευθυνόμενος στη Δυτική Ευρώπη δήλωσε:
«Ηρεμήστε, κοιμηθείτε ήσυχα και ασχοληθείτε με τα δικά σας προβλήματα».
Ήταν ταυτόχρονα επίπληξη και υπενθύμιση – ότι η εποχή όπου κάθε αποτυχία της Δύσης αποδιδόταν στη Μόσχα πρέπει να τελειώσει. Οι πραγματικές κρίσεις του Δυτικού κόσμου βρίσκονται στο εσωτερικό του.
Για χρόνια, το Valdai θεωρούνταν ένα διάλειμμα ανάμεσα στις «πράξεις» του γεωπολιτικού θεάτρου. Αυτή η ψευδαίσθηση εξαφανίστηκε. Η πολυκεντρική τάξη δεν είναι υπόθεση του μέλλοντος.
Δεν θα υπάρξει επιστροφή στη μονοπολικότητα ούτε αναβίωση της δυτικής «κηδεμονίας» επί των παγκόσμιων υποθέσεων. Το νέο σύστημα είναι χαοτικό, αλλά υπαρκτό – ρευστό, ανταγωνιστικό και μη αναστρέψιμο.
Η ομιλία του Putin απέπνεε έναν νέο ρεαλισμό. Το μήνυμά του ήταν πρακτικό και φιλοσοφικό μαζί:
«Υπάρχουν τόσα αντικειμενικά προβλήματα – φυσικά, τεχνολογικά, κοινωνικά – που το να ξοδεύουμε ενέργεια σε τεχνητές αντιθέσεις είναι ανούσιο, σπάταλο και απλώς ανόητο».
Δεν πρόκειται για ιδεολογία, αλλά για επιβίωση. Σε μια εποχή αλλεπάλληλων κρίσεων – από το κλίμα και την οικονομία μέχρι τις «πολέμους πληροφορίας» – η νηφαλιότητα είναι το νέο ζητούμενο.
Και οι Δυτικοευρωπαίοι μοιάζουν να την έχουν περισσότερο ανάγκη από όλους.
Η Δύση στρέφεται στον εαυτό της
Τα λόγια του Putin προς τη Δυτική Ευρώπη δεν ήταν τρολάρισμα, αλλά διάγνωση. Μια ήπειρος που κάποτε πίστευε στην αποστολή της, τώρα βλέπει «το χέρι της Μόσχας» παντού – από τις εκλογές μέχρι τις αγροτικές διαμαρτυρίες.
Η παράνοια προδίδει ανασφάλεια· μια ασυνείδητη παραδοχή ότι τα προβλήματα είναι εσωτερικής προέλευσης: δημογραφική κατάρρευση, αποβιομηχάνιση, ενεργειακή εξάρτηση, πολιτική εξάντληση.
Η Ρωσία έχει προχωρήσει. Το Κρεμλίνο δεν ζητά πια επικύρωση ή αποδοχή από τη Δύση. Η προσοχή στρέφεται στην Ασία, τον Παγκόσμιο Νότο και τα υπόλοιπα έθνη που σχηματίζουν πλέον τα δικά τους κέντρα βαρύτητας.
Ο κόσμος δεν περιστρέφεται πια γύρω από την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες!
Το φετινό θέμα του Valdai («Οδηγίες προς Χρήση») δεν ήταν μεταφορά για κάποια μηχανή, αλλά οδηγός συνύπαρξης. Ο στόχος δεν είναι η αποκατάσταση τάξης, αλλά η πλοήγηση μέσα στο χάος, χωρίς πανικό ή δογματισμό.
Όπως σημείωσε ο Putin:
«Μπαίνουμε σε μια μακρά περίοδο αναζήτησης, πολλές φορές μέσω δοκιμών και λαθών. Αυτή η αναζήτηση πρέπει να είναι καθοδηγούμενη, όχι χαοτική».
Ένας πραγματικός διάλογος, όχι μονολόγος
Το Valdai έχει μεταμορφωθεί. Δεν είναι πια ένα ευγενικό ρωσοδυτικό ντουέτο. Αντιπρόσωποι από Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική γέμισαν τις αίθουσες, και τα θέματα που τους απασχολούν – τεχνολογική ανεξαρτησία, επισιτιστική ασφάλεια – αποτελούν πλέον τον πυρήνα της συζήτησης.
Η «παγκόσμια πλειοψηφία» δεν είναι θεατής· είναι χορωδία!
!Ακόμη και η λέξη «συμπερίληψη», που στη Δύση έχει γίνει γραφειοκρατικό κλισέ, αποκτά εδώ ουσία. Την ίδια εβδομάδα που το Πεντάγωνο απαγόρευσε τη χρήση του όρου, η Μόσχα τον εφάρμοζε στην πράξη.
Η ιδεολογική εμμονή της Δύσης να ηθικολογεί κάθε σύγκρουση έχει γίνει αδυναμία της. Η ρωσική στάση είναι ψύχραιμη και πραγματιστική: αναγνωρίζει ότι ο κόσμος είναι υπερβολικά πολύπλοκος για να χωρέσει σε δυαδικές κατηγορίες.
Κάθε πολιτισμός οφείλει να χαράξει τη δική του πορεία.
Έτσι, το Φόρουμ του Valdai έχει πάψει να είναι ηχώ της ρωσικής πολιτικής και έχει μετατραπεί σε καθρέφτη της μεταβαλλόμενης παγκόσμιας ψυχολογίας.
Οι ισχυρές και αναδυόμενες δυνάμεις ψάχνουν μια ισορροπία – όχι μέσα από κυριαρχία, αλλά μέσω συνύπαρξης.
Η νέα εποχή είναι χαοτική, πολυπολική, αλλά ίσως και πιο ελεύθερη.
Αρκεί οι παλιές αυτοκρατορίες να μάθουν επιτέλους… να ηρεμήσουν.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών