Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας συνεδριάζει αυτόν τον μήνα για να καθορίσει το νέο πενταετές οικονομικό σχέδιο (2026–2030), το οποίο –σύμφωνα με αναλυτές– θα δώσει προτεραιότητα στην υψηλή τεχνολογία και τη βιομηχανική αναβάθμιση, ενισχύοντας παράλληλα τον στόχο της χώρας να προβάλει παγκόσμια ισχύ απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ολομέλεια, γνωστή ως πλήρες συνέδριο (plenum), αναμένεται επίσης να ανακοινώσει μέτρα για την ενίσχυση της κατανάλωσης των νοικοκυριών και τη διόρθωση των χρόνιων ανισορροπιών μεταξύ προσφοράς και ζήτησης που απειλούν τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης.
Ωστόσο, σημειώνει το Reuters, τα δύο αυτά καθήκοντα –η βιομηχανική ισχύς και η κατανάλωση– βρίσκονται σε αντίθεση. Η στήριξη των εργοστασίων απαιτεί κρατική χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις, ενώ η ενίσχυση της κατανάλωσης σημαίνει ανακατανομή πόρων προς τα νοικοκυριά, περιορίζοντας έτσι τα κεφάλαια για επενδύσεις του κράτους και των εταιρειών.
Η μάχη μεταξύ βιομηχανίας και καταναλωτή
Η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας την τελευταία δεκαετία στηρίχθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην παραγωγική βάση, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πιέσεις αποπληθωρισμού και υψηλά επίπεδα χρέους.
Οι αυξανόμενες εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, και οι νέες απειλές του προέδρου Donald Trump για τριψήφιους δασμούς, περιπλέκουν περαιτέρω τη θέση του Πεκίνου. Οι αναλυτές τονίζουν ότι το Πεκίνο φαίνεται να επιλέγει τη μεγάλη δύναμη και την τεχνολογική κυριαρχία έναντι της εσωτερικής ισορροπίας της ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τον Chen Bo του National University of Singapore, το πενταετές σχέδιο θα δώσει εκ νέου έμφαση στην τεχνολογική έρευνα και βιομηχανική ανάπτυξη, καθώς «η πραγματική ισχύς ενός κράτους εξακολουθεί να βασίζεται στη μεταποίηση».
Ο Xi Jinping και η “τεχνολογική επανάσταση”
Σε ομιλία του τον Ιούλιο, ο Xi Jinping υπογράμμισε ότι ο κόσμος βιώνει «αλλαγές που δεν έχουν συμβεί εδώ και έναν αιώνα» και ότι η τεχνολογική επανάσταση είναι πλέον άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων.
Ο Xi κάλεσε τη χώρα να κατακτήσει το «στρατηγικό ύψωμα» στην παγκόσμια τεχνολογική κούρσα. Η Κίνα ήδη προηγείται σε τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, η αιολική και ηλιακή ενέργεια, και ο έλεγχος των σπάνιων γαιών — κρίσιμοι τομείς ενόψει πιθανών συνομιλιών μεταξύ Trump και Xi αργότερα τον Οκτώβριο.
Ρήγματα στην οικονομία
Παρά την εντυπωσιακή ανάπτυξη, η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει παγιωμένο αποπληθωρισμό στις τιμές παραγωγού, κρίση στην αγορά ακινήτων, αυξανόμενα χρέη των δήμων, πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και ανεργία νέων σε ιστορικά υψηλά.
Όπως επισημαίνει ο Larry Hu της Macquarie, η εξάρτηση από την εξωτερική ζήτηση δημιουργεί ευπάθειες:
«Αν η εγχώρια ζήτηση δεν λειτουργεί, έχεις πρόβλημα ανεργίας και αποπληθωρισμού. Αν συνεχιστεί αυτό για 1-2 χρόνια, ίσως αντέξει. Μακροπρόθεσμα, θα γίνει σοβαρό πρόβλημα».
Το νέο σχέδιο (το 15ο από τη δεκαετία του 1950) αναμένεται να επαναλάβει δεσμεύσεις υπέρ της κατανάλωσης, όπως και τα δύο προηγούμενα πενταετή προγράμματα, τα οποία όμως δεν μετουσιώθηκαν σε πραγματική στροφή της πολιτικής.
Τα νοικοκυριά παραμένουν επιφυλακτικά, με την περιουσία τους να έχει υποστεί πλήγμα από την κρίση ακινήτων και την εμπιστοσύνη να έχει διαβρωθεί από τα αυστηρά μέτρα της πανδημίας.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το Πεκίνο θα συνεχίσει να «ισορροπεί» τις αντιφάσεις, μετατοπίζοντας τη στήριξη από την επέκταση παραγωγικής ικανότητας προς την τεχνολογική καινοτομία, ενώ παράλληλα θα ενισχύει σταδιακά το κοινωνικό κράτος.
Το τελευταίο έτος, η κυβέρνηση έχει θεσπίσει επιδόματα για καταναλωτικά αγαθά, παιδικές παροχές και αυξήσεις συντάξεων, ενώ δικαστική απόφαση καθιστά υποχρεωτικές τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για εργοδότες και εργαζομένους.
Ωστόσο, σύμφωνα με έναν κυβερνητικό σύμβουλο που μίλησε ανώνυμα, τα βήματα αυτά θα είναι μικρά και σταδιακά λόγω περιορισμένων δημοσιονομικών περιθωρίων.
«Όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα της ανεπαρκούς ζήτησης, αλλά μετά την κρίση των ακινήτων, δεν έχουμε βρει νέους μοχλούς ανάπτυξης».
Η μεγάλη εικόνα
Η Dan Wang του Eurasia Group θεωρεί ότι το νέο πενταετές σχέδιο θα επικεντρωθεί περισσότερο στην κοινωνική πρόνοια, την υγεία και τη στήριξη των χαμηλών εισοδημάτων, αλλά προειδοποιεί πως δεν πρόκειται για αλλαγή παραδείγματος:
«Σε ένα πλέον αυστηρά μαρξιστικό κράτος, όλα περιστρέφονται γύρω από την παραγωγή».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών