Μπροστά σε μια πρωτοφανή και υψηλού ρίσκου πρωτοβουλία βρίσκεται η ΕΕ. Ειδικότερα, τη στιγμή που άλλες πηγές χρηματοδότησης εξαντλούνται, η Ευρώπη σχεδιάζει να αξιοποιήσει περίπου 200 δισ. ευρώ από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας για να εξασφαλίσει βιώσιμη χρηματοδότηση στην Ουκρανία.
Η κίνηση αυτή, που αναμένεται να συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών την επόμενη εβδομάδα, φέρει νομικά, πολιτικά και οικονομικά ρίσκα, καθώς η Ρωσία έχει ήδη προειδοποιήσει για πιθανή αντίδραση και η επιστροφή των κεφαλαίων δεν είναι εγγυημένη.
Η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες
Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, η ΕΕ σκοπεύει να επιδιώξει πολιτική συμφωνία για τη χρήση των κεφαλαίων στη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών στις Βρυξέλλες, την επόμενη εβδομάδα. Μόλις αυτό επιτευχθεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ξεκινήσει γρήγορα την προετοιμασία νομικής πρότασης για έναν μηχανισμό που θα επιτρέπει την απελευθέρωση των χρημάτων έως το β' τρίμηνο του 2026, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες.
Η επείγουσα ανάγκη πηγάζει από το γεγονός ότι το βάρος της χρηματοδότησης των στρατιωτικών και οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας πέφτει πλέον κυρίως στην Ευρώπη, με τις ΗΠΑ να δηλώνουν ότι δεν θα συνεχίσουν να πληρώνουν για τα όπλα που ενδεχομένως θα παρασχεθούν στο Κίεβο. Παράλληλα, πολλά κράτη μέλη της ΕΕ αντιμετωπίζουν πολιτικές και δημοσιονομικές αναταράξεις, ενώ προσπαθούν να αυξήσουν τις δαπάνες για τη δική τους ασφάλεια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Volodymyr Zelensky, έχει δηλώσει ότι ορισμένοι σύμμαχοι καθυστερούν να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση ενός ειδικού προγράμματος προμηθειών, που επιτρέπει στην Ουκρανία να αγοράζει όπλα από τις ΗΠΑ με κεφάλαια που παρέχουν κυρίως ευρωπαϊκοί εταίροι. Το Κίεβο στοχεύει σε αγορές ύψους 1 δισ. δολαρίων το μήνα, ώστε να «αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό του», όπως είπε. Η Ουκρανία δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι έξι χώρες έχουν συνεισφέρει μέχρι στιγμής περίπου 2 δισ. δολάρια σε πακέτα αμυντικής υποστήριξης.
Το Κίεβο ζητά εδώ και καιρό από τους συμμάχους του περισσότερα αντιαεροπορικά συστήματα και όπλα μακρύτερης εμβέλειας, ώστε να μπορεί να πλήττει στρατιωτικούς στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία, καθώς η Μόσχα συνεχίζει να βομβαρδίζει αδιάκοπα τις ουκρανικές πόλεις και να καταστρέφει τις ενεργειακές της υποδομές.
Η αποστολή Tomahawk
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, δήλωσε την Κυριακή (12/10/2025) ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο να εξοπλίσει την Ουκρανία με πυραύλους Tomahawk μακράς εμβέλειας, αν και ενδέχεται πρώτα να συνομιλήσει με τον Vladimir Putin σε μια προσπάθεια να τερματίσει τον πόλεμο, που πλέον διανύει το τέταρτο έτος του. Ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει μέχρι στιγμής δείξει καμία ουσιαστική πρόθεση για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, παρά τις συνεχείς προσπάθειες του Trump.
Το σχέδιο της ΕΕ για τα ρωσικά assets
Σύμφωνα με τα σχέδια που συζητούνται στην ΕΕ, η Ουκρανία θα λάβει περίπου 140 δισ. ευρώ (163 δισ. δολάρια) σε νέα δάνεια, τα οποία θα επιστραφούν μόνο αν η Ρωσία συμφωνήσει να αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημιές του πολέμου. Η ΕΕ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι τα περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν παγωμένα μέχρι να συμβεί αυτό και αναζητά τρόπο να τα διατηρήσει δεσμευμένα με απόφαση πλειοψηφίας αντί για ομοφωνία, όπως ισχύει σήμερα.
Παράλληλα, η ΕΕ ή μια ομάδα κρατών-μελών θα παράσχει στην Euroclear -την εταιρεία εκκαθάρισης με έδρα το Βέλγιο, όπου τηρούνται τα περιουσιακά στοιχεία- εγγυήσεις ώστε να μπορεί να καλύψει τυχόν μελλοντικές ρωσικές απαιτήσεις που μπορεί να προκύψουν μέσω νομικών προσφυγών. Η Μόσχα έχει δηλώσει ότι θα προβεί σε αντίποινα αν τα περιουσιακά στοιχεία κατασχεθούν. Τα σχέδια της ΕΕ δεν προβλέπουν πλήρη δήμευση των κεφαλαίων.
Ωστόσο, το Βέλγιο έχει μέχρι στιγμής αντιταχθεί στο σχέδιο, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η νομική εγκυρότητα των εγγυήσεων που θα παρασχεθούν. Τα κράτη μέλη της ΕΕ συζητούν επίσης όρους που θα συνοδεύουν τα δάνεια -αν τα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν για στρατιωτικούς σκοπούς, για οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας ή και για τα δύο- καθώς και πόσο από το ποσό θα δαπανηθεί για προμήθειες από την Ευρώπη έναντι άλλων περιοχών.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Ουκρανία πιθανόν να χρειαστεί περισσότερα από 200 δισ. δολάρια για να καλύψει τις αμυντικές και δημοσιονομικές της ανάγκες έως το τέλος της δεκαετίας, εφόσον ο πόλεμος συνεχιστεί.
Οι ευρωπαϊκές χώρες επιδιώκουν να συντονίσουν τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με άλλους συμμάχους του G7, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, όπου κρατούνται επίσης ορισμένα από τα κεφάλαια. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Keir Starmer, δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι έτοιμο να συμμετάσχει, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας την περασμένη εβδομάδα. Συνολικά, η G7 έχει παγώσει περίπου 300 δισ. δολάρια από τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών