Η πρόσφατη δοκιμή του Agni-Prime, του νέου σιδηροδρομικού βαλλιστικού πυραύλου της Ινδίας, σηματοδοτεί ένα ακόμη βήμα στην ταχεία στρατιωτική της αναβάθμιση.
Με την επιτυχή εκτόξευση, η Ινδία εντάσσεται πλέον στο κλαμπ των χωρών που διαθέτουν σιδηροδρομικά συστήματα εκτόξευσης πυραύλων – μαζί με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα.
Ωστόσο, πίσω από τη λάμψη της τεχνολογικής προόδου, κρύβεται μια οξεία ειρωνεία: στην προσπάθεια να ενισχύσει την αποτροπή της, η Ινδία ίσως θέτει την ίδια την αποτροπή… σε κίνηση.
Το Agni-P είναι η πιο εξελιγμένη εκδοχή της γνωστής οικογένειας βαλλιστικών πυραύλων Agni. Η σιδηροδρομική πλατφόρμα του παρέχει αυξημένη κινητικότητα και ταχύτατη αντίδραση, καθώς μπορεί να μετακινηθεί σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη ευελιξία και μειωμένη ορατότητα. Με εμβέλεια έως 2.000 χιλιόμετρα και πυρηνική δυνατότητα, το σύστημα υπόσχεται αποτρεπτική υπεροχή.
Όμως, τέτοιες δυνατότητες κρύβουν και αυταπάτες. Η ιστορία έχει ήδη δείξει τα όρια αυτής της “ρομαντικής” ιδέας. Τα προγράμματα RT-23 Molodets της Σοβιετικής Ένωσης και Peacekeeper Rail Garrison των ΗΠΑ, που βασίστηκαν σε παρόμοια λογική, εγκαταλείφθηκαν ως υπερβολικά ακριβά, περίπλοκα και επικίνδυνα στη διαχείριση. Ακόμη και οι υπερδυνάμεις με “άπειρες ράγες” και τεράστιους προϋπολογισμούς διαπίστωσαν ότι το σχέδιο ήταν περισσότερο εντυπωσιακό παρά αξιόπιστο.
Η Νότια Ασία δεν είναι η Σιβηρία
Ενώ Ρωσία, ΗΠΑ και Κίνα μπορούν να αναπτύξουν τέτοιες τεχνολογίες σε τεράστιες εκτάσεις, η Νότια Ασία δεν έχει αυτή την πολυτέλεια. Ο ινδικός σιδηροδρομικός ιστός περνά μέσα από πυκνοκατοικημένες περιοχές, βιομηχανικά κέντρα και αστικά δίκτυα. Η παρουσία πυρηνικών πυραύλων πάνω στις ίδιες ράγες που μεταφέρουν εκατομμύρια πολίτες καθημερινά συνιστά όχι απλώς στρατηγικό ρίσκο, αλλά και εσωτερική απειλή. Ένα λάθος σήμα, μια κυβερνοεπίθεση ή ένα ατύχημα θα μπορούσαν να έχουν ανυπολόγιστες συνέπειες.
Στην ειρήνη, θα προκαλούσαν πανικό. Στην κρίση, θα μπορούσαν να παρερμηνευθούν ως προετοιμασία επίθεσης — ένα βήμα μακριά από την καταστροφή. Η αποτροπή βασίζεται στη σταθερότητα και στη σαφήνεια. Οι “κινητοί” πύραυλοι είναι, από τη φύση τους, ασταθείς και αόρατοι — ακριβώς ό,τι η Νότια Ασία δεν αντέχει.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι τεχνικό αλλά πολιτικό. Η ινδική αρχιτεκτονική διοίκησης και ελέγχου των πυρηνικών της όπλων είναι σχεδιασμένη για στατικές, συγκεντρωτικές αποφάσεις. Η μεταφορά αυτής της ευθύνης σε ένα κινούμενο δίκτυο εκατοντάδων χιλιομέτρων δημιουργεί ένα λαβύρινθο επικοινωνιών και πιθανών σφαλμάτων.
Σε μια χώρα όπου τα ατυχήματα στα τρένα, οι διακοπές ρεύματος και τα λάθη στα σήματα αποτελούν σχεδόν καθημερινότητα, η ιδέα ενός “πυρηνικού τρένου” μοιάζει περισσότερο με εφιάλτη παρά με αποτροπή.
Για το Πακιστάν, η ινδική κινητικότητα δεν είναι δείγμα ανθεκτικότητας αλλά ένδειξη αβεβαιότητας. Από το Agni-V με δυνατότητα MIRV έως τα υποβρύχια Arihant και το σύστημα S-400, κάθε νέο βήμα της Ινδίας ερμηνεύεται ως πρόκληση.
Το Ισλαμαμπάντ επιμένει στο δόγμα της “αξιόπιστης ελάχιστης αποτροπής”, προσπαθώντας να διατηρήσει ισορροπία χωρίς να επιδιώξει ισοτιμία. Όμως η λογική του ανταγωνισμού οδηγεί νομοτελειακά σε μια κλιμάκωση χωρίς τέλος: κάθε νέο όπλο που σχεδιάζεται για “ηρεμία” παράγει περισσότερη ανησυχία. Έτσι γεννιέται το διαχρονικό δίλημμα ασφάλειας της Νότιας Ασίας — ένας αγώνας εξοπλισμών που βασίζεται περισσότερο στην ψυχολογία παρά στη στρατηγική.
Το Agni-P δεν είναι απλώς ένα εθνικό επίτευγμα. Είναι μέρος μιας παγκόσμιας τάσης: οι μεγάλες δυνάμεις —ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα— επαναφέρουν την κινητικότητα και τις υπερηχητικές τεχνολογίες ως νέο “μαγικό όπλο” επιβίωσης. Αλλά η Νότια Ασία δεν είναι πεδίο δοκιμών για τέτοιες φαντασιώσεις.
Η γεωγραφία της είναι συμπιεσμένη, ο χρόνος προειδοποίησης μετριέται σε δευτερόλεπτα και η δυσπιστία μετριέται σε δεκαετίες. Ένας πύραυλος από την κεντρική Ινδία θα μπορούσε να πλήξει πακιστανική πόλη προτού ολοκληρωθεί ένα τηλεφώνημα ανάμεσα σε ηγέτες. Αυτή η νέα “κινητή” αποτροπή δεν ενισχύει τη σταθερότητα — την επιταχύνει προς την κρίση.
Το Agni-Prime ίσως αποτελεί τεχνολογικό θρίαμβο, αλλά η αποτροπή δεν είναι θέμα μηχανικής. Η ειρήνη στη Νότια Ασία έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα όχι χάρη στα όπλα, αλλά χάρη στη συγκράτηση. Η κινητικότητα μπορεί να κρύψει έναν πύραυλο, αλλά δεν μπορεί να κρύψει την αβεβαιότητα.
Η πραγματική ασφάλεια δεν θα έρθει από το πόσο γρήγορα κινούνται οι πύραυλοι, αλλά από το πόσο αργά —και προσεκτικά— αποφασίζουν οι ηγέτες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών