Ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater Associates, προειδοποιεί ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στα πρόθυρα οικονομικού και κοινωνικού πολέμου. Μιλά για τον κίνδυνο Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, τη «βόμβα χρέους» που απειλεί να εκραγεί και τη βαθιά διαίρεση που αποδυναμώνει την αμερικανική κοινωνία.
O ιδρυτής της Bridgewater Associates, Ray Dalio, βρίσκεται πάντοτε σε εγρήγορση αναζητώντας το επόμενο «πρόβλημα» που θα μπορούσε να εκτροχιάσει την οικονομία.
Όπως και πολλοί άλλοι, ανησυχεί έντονα για το εθνικό χρέος των ΗΠΑ.
Παράλληλα, παρακολουθεί με προσοχή τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, την αναδιάρθρωση της διεθνούς νομισματικής τάξης και την αυξανόμενη ένταση στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αν οι εσωτερικές τριβές στις ΗΠΑ συνεχιστούν, ο ιδρυτής του μεγαλύτερου hedge fund στον κόσμο προειδοποιεί ότι η ικανότητα των ανθρώπων «να βλάψουν ο ένας τον άλλον» δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη.
Όπως εξήγησε: «Βρισκόμαστε σε πόλεμο. Διεξάγεται ένας χρηματοοικονομικός, νομισματικός πόλεμος.
Υπάρχει ένας τεχνολογικός πόλεμος, γεωπολιτικοί πόλεμοι και περισσότεροι στρατιωτικοί πόλεμοι.
Έχουμε εμφύλιο πόλεμο που επεκτείνεται και εκτός ΗΠΑ, όπου υπάρχουν αγεφύρωτες διαφορές».
Μιλώντας στο Bloomberg, ο Dalio ανέφερε ότι υπάρχουν δύο πιθανά αποτελέσματα για την Αμερική: είτε η χώρα θα συσπειρωθεί και θα υπερβεί τις διαιρέσεις της, είτε οι αντίπαλες πλευρές θα προσπαθήσουν να προκαλέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο πόνο η μία στην άλλη.
Η κοινωνία ενδέχεται να «υπερβεί αυτή την κατάσταση και να συνειδητοποιήσει ότι το κοινό καλό απαιτεί να τη διαχειριστούμε έτσι ώστε αυτό που λειτουργεί για τους περισσότερους ανθρώπους να είναι βιώσιμο».
Δυστυχώς, όπως πρόσθεσε, αυτή η πεποίθηση ίσως αποδειχθεί «κάπως ιδεαλιστική».
«Πρέπει να είμαστε πρακτικοί άνθρωποι», συνέχισε. «Πιστεύω ότι αυτές οι συγκρούσεις θα εξελιχθούν σε δοκιμασίες δύναμης από κάθε πλευρά».
Η Αμερική είναι σήμερα πιο διχασμένη από ποτέ. Πέρυσι, έρευνα της Gallup έδειξε ότι το 80% των Αμερικανών πιστεύει πως η χώρα είναι «βαθιά διχασμένη» σε βασικά ζητήματα, με τους Ρεπουμπλικανούς να είναι ελαφρώς πιο πιθανό από τους Δημοκρατικούς να θεωρούν ότι η χώρα είναι ενωμένη.
Πολλοί επενδυτές είναι ήδη εξοικειωμένοι με τις προειδοποιήσεις του Dalio - ο δισεκατομμυριούχος έχει εδώ και καιρό υποστηρίξει ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο.
Από το 2023 είχε προειδοποιήσει ότι η πιθανότητα Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου είχε αυξηθεί στο 50%, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Hamas.
Αν και οι επικριτές μπορεί να ισχυρίζονται ότι ο Dalio «είναι σαν τον βοσκό που φώναζε τον λύκο», η προνοητικότητά του έχει αποδειχθεί χρήσιμη στο παρελθόν.
Το 2007, η Bridgewater είχε ήδη προειδοποιήσει για τους σημαντικούς κινδύνους που ήταν «ενσωματωμένοι στο σύστημα» — και πράγματι, το 2008 ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση.
Επιπλέον, αν και οι σημερινές προειδοποιήσεις του Dalio μπορεί να ακούγονται ανησυχητικές, τις θεωρεί αναπόφευκτες: «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι στην ιστορία κάθε τάξη πραγμάτων έχει φτάσει κάποτε στο τέλος της, και μετά προκύπτει μια νέα τάξη, ένα νέο σύστημα και μια νέα πρόκληση.
Έχω μια αρχή: αν ανησυχείς, δεν χρειάζεται να ανησυχείς· αν δεν ανησυχείς, τότε πρέπει να ανησυχείς - γιατί αν ανησυχείς, θα φροντίσεις για αυτό που σε ανησυχεί και θα το αποτρέψεις από το να συμβεί».
Φόβοι για το εθνικό χρέος
Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του Dalio -και ένας από τους παράγοντες που επικαλείται ως πιθανή αιτία για έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο- είναι το εθνικό χρέος.
Όπως και πολλοί συνομήλικοί του (όπως ο Jamie Dimon και ο Jerome Powell), ανησυχεί ότι κάποια στιγμή οι ΗΠΑ θα χρειαστεί να πουλήσουν περισσότερο χρέος απ’ ό,τι η αγορά θα είναι διατεθειμένη να αγοράσει.
Αυτό πιθανότατα θα συμβεί όταν ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας γίνει ακόμη πιο ανισόρροπος - σήμερα βρίσκεται περίπου στο 125%.
Σε εκείνο το σημείο, οι αγοραστές κρατικού χρέους θα απαιτήσουν υψηλότερα επιτόκια ως αποζημίωση για τον κίνδυνο, ή θα αποσυρθούν εντελώς από την αγορά.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε δύσκολη θέση: είτε θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερους τόκους, είτε να προχωρήσουν σε σημαντικές περικοπές δαπανών.
Αυτή η ανισορροπία, την οποία ο Dalio αποκαλεί «βόμβα χρέους» (debt bomb), είναι, όπως λέει, ένα οικονομικό έμφραγμα που περιμένει να συμβεί: «Όταν το χρέος και οι πληρωμές τόκων αυξάνονται σε σχέση με το εισόδημά σου, είναι σαν την πλάκα στις αρτηρίες που αρχίζει να περιορίζει τη ροή του αίματος, δηλαδή τη δαπάνη».
Ο ιδρυτής της Bridgewater πρόσθεσε ότι αυτή η ένταση δεν είναι κάτι καινούργιο· τέτοιες κρίσεις επαναλαμβάνονται ιστορικά, και το κλειδί για τον περιορισμό των επιπτώσεών τους είναι η κατανόηση της αιτίας και του αποτελέσματος.
«Κάθε φορά που εμφανίζονται γεγονότα που δεν είχα ξαναδεί, χρειάζεται να καταλάβω αν έχουν συμβεί στο παρελθόν ώστε να μπορέσω να κατανοήσω τη μηχανική τους — γι’ αυτό μελετώ την ιστορία», κατέληξε.
www.bankingnews.gr
Όπως και πολλοί άλλοι, ανησυχεί έντονα για το εθνικό χρέος των ΗΠΑ.
Παράλληλα, παρακολουθεί με προσοχή τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, την αναδιάρθρωση της διεθνούς νομισματικής τάξης και την αυξανόμενη ένταση στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αν οι εσωτερικές τριβές στις ΗΠΑ συνεχιστούν, ο ιδρυτής του μεγαλύτερου hedge fund στον κόσμο προειδοποιεί ότι η ικανότητα των ανθρώπων «να βλάψουν ο ένας τον άλλον» δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη.
Όπως εξήγησε: «Βρισκόμαστε σε πόλεμο. Διεξάγεται ένας χρηματοοικονομικός, νομισματικός πόλεμος.
Υπάρχει ένας τεχνολογικός πόλεμος, γεωπολιτικοί πόλεμοι και περισσότεροι στρατιωτικοί πόλεμοι.
Έχουμε εμφύλιο πόλεμο που επεκτείνεται και εκτός ΗΠΑ, όπου υπάρχουν αγεφύρωτες διαφορές».
Μιλώντας στο Bloomberg, ο Dalio ανέφερε ότι υπάρχουν δύο πιθανά αποτελέσματα για την Αμερική: είτε η χώρα θα συσπειρωθεί και θα υπερβεί τις διαιρέσεις της, είτε οι αντίπαλες πλευρές θα προσπαθήσουν να προκαλέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο πόνο η μία στην άλλη.
Η κοινωνία ενδέχεται να «υπερβεί αυτή την κατάσταση και να συνειδητοποιήσει ότι το κοινό καλό απαιτεί να τη διαχειριστούμε έτσι ώστε αυτό που λειτουργεί για τους περισσότερους ανθρώπους να είναι βιώσιμο».
Δυστυχώς, όπως πρόσθεσε, αυτή η πεποίθηση ίσως αποδειχθεί «κάπως ιδεαλιστική».
«Πρέπει να είμαστε πρακτικοί άνθρωποι», συνέχισε. «Πιστεύω ότι αυτές οι συγκρούσεις θα εξελιχθούν σε δοκιμασίες δύναμης από κάθε πλευρά».
Η Αμερική είναι σήμερα πιο διχασμένη από ποτέ. Πέρυσι, έρευνα της Gallup έδειξε ότι το 80% των Αμερικανών πιστεύει πως η χώρα είναι «βαθιά διχασμένη» σε βασικά ζητήματα, με τους Ρεπουμπλικανούς να είναι ελαφρώς πιο πιθανό από τους Δημοκρατικούς να θεωρούν ότι η χώρα είναι ενωμένη.
Πολλοί επενδυτές είναι ήδη εξοικειωμένοι με τις προειδοποιήσεις του Dalio - ο δισεκατομμυριούχος έχει εδώ και καιρό υποστηρίξει ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο.
Από το 2023 είχε προειδοποιήσει ότι η πιθανότητα Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου είχε αυξηθεί στο 50%, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Hamas.
Αν και οι επικριτές μπορεί να ισχυρίζονται ότι ο Dalio «είναι σαν τον βοσκό που φώναζε τον λύκο», η προνοητικότητά του έχει αποδειχθεί χρήσιμη στο παρελθόν.
Το 2007, η Bridgewater είχε ήδη προειδοποιήσει για τους σημαντικούς κινδύνους που ήταν «ενσωματωμένοι στο σύστημα» — και πράγματι, το 2008 ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση.
Επιπλέον, αν και οι σημερινές προειδοποιήσεις του Dalio μπορεί να ακούγονται ανησυχητικές, τις θεωρεί αναπόφευκτες: «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι στην ιστορία κάθε τάξη πραγμάτων έχει φτάσει κάποτε στο τέλος της, και μετά προκύπτει μια νέα τάξη, ένα νέο σύστημα και μια νέα πρόκληση.
Έχω μια αρχή: αν ανησυχείς, δεν χρειάζεται να ανησυχείς· αν δεν ανησυχείς, τότε πρέπει να ανησυχείς - γιατί αν ανησυχείς, θα φροντίσεις για αυτό που σε ανησυχεί και θα το αποτρέψεις από το να συμβεί».
Φόβοι για το εθνικό χρέος
Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του Dalio -και ένας από τους παράγοντες που επικαλείται ως πιθανή αιτία για έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο- είναι το εθνικό χρέος.
Όπως και πολλοί συνομήλικοί του (όπως ο Jamie Dimon και ο Jerome Powell), ανησυχεί ότι κάποια στιγμή οι ΗΠΑ θα χρειαστεί να πουλήσουν περισσότερο χρέος απ’ ό,τι η αγορά θα είναι διατεθειμένη να αγοράσει.
Αυτό πιθανότατα θα συμβεί όταν ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας γίνει ακόμη πιο ανισόρροπος - σήμερα βρίσκεται περίπου στο 125%.
Σε εκείνο το σημείο, οι αγοραστές κρατικού χρέους θα απαιτήσουν υψηλότερα επιτόκια ως αποζημίωση για τον κίνδυνο, ή θα αποσυρθούν εντελώς από την αγορά.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε δύσκολη θέση: είτε θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερους τόκους, είτε να προχωρήσουν σε σημαντικές περικοπές δαπανών.
Αυτή η ανισορροπία, την οποία ο Dalio αποκαλεί «βόμβα χρέους» (debt bomb), είναι, όπως λέει, ένα οικονομικό έμφραγμα που περιμένει να συμβεί: «Όταν το χρέος και οι πληρωμές τόκων αυξάνονται σε σχέση με το εισόδημά σου, είναι σαν την πλάκα στις αρτηρίες που αρχίζει να περιορίζει τη ροή του αίματος, δηλαδή τη δαπάνη».
Ο ιδρυτής της Bridgewater πρόσθεσε ότι αυτή η ένταση δεν είναι κάτι καινούργιο· τέτοιες κρίσεις επαναλαμβάνονται ιστορικά, και το κλειδί για τον περιορισμό των επιπτώσεών τους είναι η κατανόηση της αιτίας και του αποτελέσματος.
«Κάθε φορά που εμφανίζονται γεγονότα που δεν είχα ξαναδεί, χρειάζεται να καταλάβω αν έχουν συμβεί στο παρελθόν ώστε να μπορέσω να κατανοήσω τη μηχανική τους — γι’ αυτό μελετώ την ιστορία», κατέληξε.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών