Προειδοποίηση για αιματοχυσία - Το Ισραήλ απειλεί να βυθίσει πλοία της ανθρωπιστικής νηοπομπής προς τη Γάζα

Η μεγαλύτερη ανθρωπιστική νηοπομπή που έχει αποπλεύσει ποτέ με προορισμό τη Γάζα, η Global Sumud Flotilla, βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με το Ισραήλ, καθώς πλέει εντός διεθνών υδάτων με στόχο να παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια και να αμφισβητήσει τον ναυτικό αποκλεισμό της περιοχής.

Ισραηλινή στρατιωτική προετοιμασία

Την Τετάρτη, το ισραηλινό δημόσιο δίκτυο Kan μετέδωσε ότι ο στρατός προετοιμάζεται να «αναλάβει τον έλεγχο» της νηοπομπής με κομάντο του ναυτικού και πολεμικά πλοία. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το Ισραήλ δεν θα ρυμουλκήσει όλα τα περίπου 50 πλοία στο λιμάνι της Ασντόντ, αλλά σκοπεύει να βυθίσει μερικά στη θάλασσα, όπως μεταδίδει το Al Jazeera.
Παράλληλα, εκατοντάδες ακτιβιστές αναμένεται να συλληφθούν, να ανακριθούν και στη συνέχεια να απελαθούν.

Η μεγαλύτερη αποστολή αλληλεγγύης

Η Global Sumud Flotilla απέπλευσε από την Ισπανία στις 31 Αυγούστου και συνενώνει περισσότερα από 50 πλοία με αποστολές από τουλάχιστον 44 χώρες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη θαλάσσια αποστολή που έχει επιχειρήσει ποτέ να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό.

Ποια είναι τα όρια στη θάλασσα;

Η διεθνής νομοθεσία ορίζει ότι κάθε παράκτιο κράτος ασκεί πλήρη κυριαρχία στα χωρικά του ύδατα, που εκτείνονται έως 12 ναυτικά μίλια (22 χλμ.) από τις ακτές. Στη συνέχεια, έχει αποκλειστικά οικονομικά δικαιώματα σε ζώνη έως 200 ναυτικά μίλια (370 χλμ.), γνωστή ως ΑΟΖ, αλλά χωρίς δικαίωμα να απαγορεύει τη διέλευση ξένων πλοίων. Πέρα από αυτά, βρίσκονται τα διεθνή ύδατα, που καλύπτουν το 64% των θαλασσών και διέπονται από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Εκεί, κάθε πλοίο υπάγεται μόνο στη σημαία του, με εξαίρεση περιπτώσεις πειρατείας ή παράνομων δραστηριοτήτων.

Ιστορικό επιθέσεων σε ανθρωπιστικές αποστολές

Το Ισραήλ έχει στο παρελθόν επιτεθεί ή αναχαιτίσει όλες τις νηοπομπές που προσπάθησαν να προσεγγίσουν τη Γάζα από το 2010 και μετά. Η πιο αιματηρή επίθεση σημειώθηκε στις 31 Μαΐου 2010, όταν ισραηλινοί κομάντο κατέλαβαν το Mavi Marmara σε διεθνή ύδατα, σκοτώνοντας δέκα ακτιβιστές, οι περισσότεροι Τούρκοι. Το γεγονός προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και επιδείνωσε δραματικά τις σχέσεις Ισραήλ–Τουρκίας.

Διεθνές δίκαιο και ανθρωπιστικές αποστολές

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, οι ανθρωπιστικές νηοπομπές έχουν νόμιμο δικαίωμα ελεύθερης διέλευσης στα διεθνή ύδατα. Το 2024, ο ΟΗΕ υπογράμμισε ότι «το Ισραήλ δεν πρέπει να παρεμποδίζει την ελευθερία ναυσιπλοΐας».
Ο Stephen Cotton, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις Μεταφορές, προειδοποίησε: «Ο νόμος της θάλασσας είναι ξεκάθαρος: η επίθεση ή κατάσχεση μη βίαιων, ανθρωπιστικών πλοίων σε διεθνή ύδατα είναι παράνομη και απαράδεκτη. Μια τέτοια ενέργεια δεν απειλεί μόνο τους ναυτικούς, αλλά όλους όσοι ταξιδεύουν στη θάλασσα».

Η αποστολή υποστηρίζει ότι καλύπτεται από μια σειρά διεθνών νομικών εργαλείων, ανάμεσα στα οποία:

• Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) που εγγυάται την ελευθερία ναυσιπλοΐας.

• Το Σαν Ρέμο Manual που απαγορεύει αποκλεισμούς που προκαλούν λιμοκτονία και απαγορεύει την παρεμπόδιση ουδέτερων ανθρωπιστικών αποστολών.

• Οι Αποφάσεις 2720 και 2728 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που απαιτούν ανεμπόδιστη ανθρωπιστική πρόσβαση στη Γάζα.

• Η Σύμβαση για τη Γενοκτονία και η Τέταρτη Συνθήκη της Γενεύης, που υποχρεώνουν σε προστασία αμάχων και απαγορεύουν την παρεμπόδιση βοήθειας.

• Το Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, που ποινικοποιεί την λιμοκτονία αμάχων και την εκ προθέσεως παρεμπόδιση ανθρωπιστικής βοήθειας.