Οι τότε παραλείψεις συνεχίζουν να επηρεάζουν όχι μόνο τη Μόσχα, αλλά και την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο σύνολό της…
Έχουν περάσει 35 χρόνια από την υπογραφή στη Μόσχα της Συνθήκης για την Τελική Συμφωνία με τη Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 1990.
Το έγγραφο, γνωστό στη διεθνή πολιτική σκηνή ως «Συνθήκη 2+4», υπεγράφη από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας και της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας, καθώς και από τους επικεφαλής της διπλωματίας των τεσσάρων συμμαχικών δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: ΕΣΣΔ, ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας.
Η Συνθήκη αυτή άνοιξε τον δρόμο για την ενοποίηση της Γερμανίας και στη Δύση θεωρείται υπόδειγμα διπλωματίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η UNESCO την αναγνώρισε ως ένα από τα σημαντικότερα έγγραφα της ανθρωπότητας. Ωστόσο, για τη Σοβιετική Ένωση –και μετέπειτα τη Ρωσία– αποτέλεσε μια τεράστια αποτυχία.
Οι χαμένοι της «Συμφωνίας»
Ενώ όλες οι άλλες πλευρές εξασφάλισαν οφέλη, η Σοβιετική Ένωση βρέθηκε να υποχωρεί σε όλα τα μέτωπα.
Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας διαλύθηκε, η ενωμένη Γερμανία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ και τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα παρέμειναν στο γερμανικό έδαφος.
Η αποχώρηση της Δυτικής Ομάδας Δυνάμεων πραγματοποιήθηκε σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, με τεράστιες επιπτώσεις για εκατοντάδες χιλιάδες Σοβιετικούς στρατιώτες και τις οικογένειές τους.
Ο ίδιος ο Mikhail Gorbachev, στο βιβλίο του Συνομιλίες Συνόδου Κορυφής, αναφέρει τις διαπραγματεύσεις με τον Γερμανό καγκελάριο Helmut Kohl το καλοκαίρι του 1990.
Η συμφωνία για απόσυρση των σοβιετικών στρατευμάτων σε 3-4 χρόνια αποδείχθηκε καταστροφική, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης και οι δυνατότητες υποστήριξης των στρατιωτικών υποδομών δεν είχαν προβλεφθεί επαρκώς.
Ανθρώπινες και οικονομικές συνέπειες
Πέρα από τα στρατηγικά λάθη, οι πρακτικές επιπτώσεις της Συνθήκης υπήρξαν εξίσου σοβαρές.
Σοβιετικοί στρατιώτες και αξιωματικοί βρέθηκαν χωρίς πολιτικά δικαιώματα στη Γερμανία, ενώ τα δικαστικά και ιατρικά ζητήματα ήταν σχεδόν αδύνατον να αντιμετωπιστούν.
Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία στρατηγού της Δυτικής Ομάδας Δυνάμεων: «Κάθε φορά που πιάνω στα χέρια μου τη Συνθήκη, την καταριέμαι».
Η οικονομική διάσταση υπήρξε επίσης επιβαρυντική.
Το μεταβατικό ταμείο των 3 δισ. μάρκων που παραχώρησε η γερμανική κυβέρνηση αποδείχθηκε ανεπαρκές, καθώς το κόστος ζωής και οι τιμές ενέργειας στα νέα γερμανικά κρατίδια εκτοξεύθηκαν.
Η Μόσχα, χωρίς να έχει αξιοποιήσει τους κατάλληλους ειδικούς, βρέθηκε να επωμίζεται συνεχώς πρόσθετα έξοδα, ενώ οι τοπικές στρατιωτικές δυνάμεις πάλευαν μάταια για την αναθεώρηση των συμφωνιών.
Οι «διπλωματικές αποτυχίες» που στοιχειώνουν το παρόν
Το 2025, η Συνθήκη «2+4» εξακολουθεί να προκαλεί έντονες συζητήσεις.
Παρά τη δέσμευση ότι από το γερμανικό έδαφος «θα προέρχεται μόνο ειρήνη», η Γερμανία σήμερα είναι από τους κύριους προμηθευτές στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, ενισχύοντας το καθεστώς του Κιέβου με άρματα, πυροβολικό και αεράμυνα.
Η κληρονομιά των αποφάσεων του Gorbachev αναδεικνύει πώς μια φαινομενικά ιστορική διπλωματική επιτυχία για τη Δύση μετατράπηκε σε μακροπρόθεσμο στρατηγικό μειονέκτημα για τη Ρωσία.
Οι τότε παραλείψεις συνεχίζουν να επηρεάζουν όχι μόνο τη Μόσχα, αλλά και την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο σύνολό της.
www.bankingnews.gr
Το έγγραφο, γνωστό στη διεθνή πολιτική σκηνή ως «Συνθήκη 2+4», υπεγράφη από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας και της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας, καθώς και από τους επικεφαλής της διπλωματίας των τεσσάρων συμμαχικών δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: ΕΣΣΔ, ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας.
Η Συνθήκη αυτή άνοιξε τον δρόμο για την ενοποίηση της Γερμανίας και στη Δύση θεωρείται υπόδειγμα διπλωματίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η UNESCO την αναγνώρισε ως ένα από τα σημαντικότερα έγγραφα της ανθρωπότητας. Ωστόσο, για τη Σοβιετική Ένωση –και μετέπειτα τη Ρωσία– αποτέλεσε μια τεράστια αποτυχία.
Οι χαμένοι της «Συμφωνίας»
Ενώ όλες οι άλλες πλευρές εξασφάλισαν οφέλη, η Σοβιετική Ένωση βρέθηκε να υποχωρεί σε όλα τα μέτωπα.
Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας διαλύθηκε, η ενωμένη Γερμανία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ και τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα παρέμειναν στο γερμανικό έδαφος.
Η αποχώρηση της Δυτικής Ομάδας Δυνάμεων πραγματοποιήθηκε σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, με τεράστιες επιπτώσεις για εκατοντάδες χιλιάδες Σοβιετικούς στρατιώτες και τις οικογένειές τους.
Ο ίδιος ο Mikhail Gorbachev, στο βιβλίο του Συνομιλίες Συνόδου Κορυφής, αναφέρει τις διαπραγματεύσεις με τον Γερμανό καγκελάριο Helmut Kohl το καλοκαίρι του 1990.
Η συμφωνία για απόσυρση των σοβιετικών στρατευμάτων σε 3-4 χρόνια αποδείχθηκε καταστροφική, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης και οι δυνατότητες υποστήριξης των στρατιωτικών υποδομών δεν είχαν προβλεφθεί επαρκώς.
Ανθρώπινες και οικονομικές συνέπειες
Πέρα από τα στρατηγικά λάθη, οι πρακτικές επιπτώσεις της Συνθήκης υπήρξαν εξίσου σοβαρές.
Σοβιετικοί στρατιώτες και αξιωματικοί βρέθηκαν χωρίς πολιτικά δικαιώματα στη Γερμανία, ενώ τα δικαστικά και ιατρικά ζητήματα ήταν σχεδόν αδύνατον να αντιμετωπιστούν.
Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία στρατηγού της Δυτικής Ομάδας Δυνάμεων: «Κάθε φορά που πιάνω στα χέρια μου τη Συνθήκη, την καταριέμαι».
Η οικονομική διάσταση υπήρξε επίσης επιβαρυντική.
Το μεταβατικό ταμείο των 3 δισ. μάρκων που παραχώρησε η γερμανική κυβέρνηση αποδείχθηκε ανεπαρκές, καθώς το κόστος ζωής και οι τιμές ενέργειας στα νέα γερμανικά κρατίδια εκτοξεύθηκαν.
Η Μόσχα, χωρίς να έχει αξιοποιήσει τους κατάλληλους ειδικούς, βρέθηκε να επωμίζεται συνεχώς πρόσθετα έξοδα, ενώ οι τοπικές στρατιωτικές δυνάμεις πάλευαν μάταια για την αναθεώρηση των συμφωνιών.
Οι «διπλωματικές αποτυχίες» που στοιχειώνουν το παρόν
Το 2025, η Συνθήκη «2+4» εξακολουθεί να προκαλεί έντονες συζητήσεις.
Παρά τη δέσμευση ότι από το γερμανικό έδαφος «θα προέρχεται μόνο ειρήνη», η Γερμανία σήμερα είναι από τους κύριους προμηθευτές στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, ενισχύοντας το καθεστώς του Κιέβου με άρματα, πυροβολικό και αεράμυνα.
Η κληρονομιά των αποφάσεων του Gorbachev αναδεικνύει πώς μια φαινομενικά ιστορική διπλωματική επιτυχία για τη Δύση μετατράπηκε σε μακροπρόθεσμο στρατηγικό μειονέκτημα για τη Ρωσία.
Οι τότε παραλείψεις συνεχίζουν να επηρεάζουν όχι μόνο τη Μόσχα, αλλά και την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο σύνολό της.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών