Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμπλακεί σε στρατιωτικές επιχειρήσεις μακριά από τα σύνορά τους, με αμφίσημα στρατηγικά αποτελέσματα, τεράστιο οικονομικό κόστος και παρατεταμένη αστάθεια σε πολλές περιοχές. Ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι η αναγωγή αποσπασματικών, πολιτικοποιημένων ή εξωτερικά υποκινούμενων πληροφοριών σε καθοριστικούς παράγοντες πολιτικής. Αν η Ουάσινγκτον θέλει να μειώσει τον κίνδυνο νέων ατέρμονων δεσμεύσεων, πρέπει να αναμορφώσει τον τρόπο που αξιολογεί απειλές, επαληθεύει πληροφορίες και κλιμακώνει τη χρήση βίας.
Πώς η ελλιπής πληροφόρηση μετατρέπεται σε πολιτική
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η περίπτωση του Ιράκ έδειξε πόσο γρήγορα αμφισβητήσιμοι ισχυρισμοί μπορούν να γίνουν «καθιερωμένη σοφία».
Εξόριστοι αντικαθεστωτικοί, όπως ο Ahmed Chalabi, διέδωσαν ισχυρισμούς περί όπλων μαζικής καταστροφής που διαμόρφωσαν τον δημόσιο διάλογο και οδήγησαν στην εισβολή.
Αργότερα, η Iraq Survey Group απέδειξε ότι δεν υπήρχαν ενεργά αποθέματα, όμως η πολιτική ζημιά είχε ήδη γίνει.
Παρόμοια δυναμική εμφανίστηκε στο Ιράν, όταν η Mujahedin-e Khalq (MEK) αποκάλυψε πυρηνικές εγκαταστάσεις, προκαλώντας διεθνείς ελέγχους. Η ακρίβεια ορισμένων αποκαλύψεων δεν αναιρεί ότι τέτοιοι δρώντες μπορεί να ωθούν προς κλιμάκωση. Η ανάθεση της εκτίμησης απειλών σε ομάδες με ατζέντα αλλαγής καθεστώτος αυξάνει τον κίνδυνο στρατηγικής υπερεπέκτασης.
Στρατηγικό, Οικονομικό και Κοινωνικό Κόστος
Σύμφωνα με το Modern Diplomacy, οι επεμβάσεις που βασίζονται σε αδύναμα ή αμφισβητούμενα δεδομένα οδηγούν σε ασαφείς στόχους και διογκούμενες αποστολές. Στρατηγικά, εμπλέκουν τις ΗΠΑ σε «nation-building» χωρίς τοπική νομιμοποίηση ή συμμαχική υποστήριξη. Οικονομικά, τα κόστη συνεχίζονται για δεκαετίες μέσω περίθαλψης βετεράνων, ανανέωσης εξοπλισμού και τόκων.
Υπάρχουν και κοινωνικά κόστη: επαναλαμβανόμενες αποστολές εξαντλούν στρατιώτες και οικογένειες, ενώ η αναθεώρηση επίσημων αφηγημάτων διαβρώνει την εμπιστοσύνη του κοινού και την αξιοπιστία των ΗΠΑ διεθνώς.
Ο ρόλος των ΜΜΕ και της Θεσμικής Εποπτείας
Ένα ανθεκτικό σύστημα λήψης αποφάσεων απαιτεί «θεσμικά φρένα»: εσωτερική αντιπαραθετική ανάλυση στις υπηρεσίες πληροφοριών, αυστηρό κοινοβουλευτικό έλεγχο και δημοσιογραφικό έλεγχο που διαχωρίζει την τεκμηρίωση από τον ισχυρισμό.
Αναγκαίες μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν:
-
σαφή επίπεδα εμπιστοσύνης και κενά στα προϊόντα πληροφοριών,
-
red-team ανασκοπήσεις που ελέγχουν βασικές παραδοχές,
-
αποχαρακτηρισμένες περιλήψεις για δημόσια ενημέρωση,
-
και αποκατάσταση της κανονικής διαδικασίας του Κογκρέσου για την έγκριση στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Η αυτοσυγκράτηση δεν είναι παραίτηση, αλλά μέθοδος:
-
Ανύψωση του αποδεικτικού πήχη – Πολλαπλές ανεξάρτητες πηγές, σαφής βαθμός βεβαιότητας και έλεγχος από αντίπαλες ομάδες.
-
Προτεραιότητα στη διπλωματία και στη συλλογική επιβάρυνση – Ο διάλογος και η επαλήθευση πριν την κλιμάκωση.
-
Νομοθετημένοι περιορισμοί και λογοδοσία – Ρητές ημερομηνίες λήξης, στόχοι και τακτική αναφορά στο Κογκρέσο.
-
Πλήρης κοστολόγηση του μακροπρόθεσμου κόστους – Ενημέρωση των αποφασιζόντων για τις οικονομικές και κοινωνικές ανταλλαγές.
Οι μαζικές κατοχικές επιχειρήσεις έχουν υποχωρήσει, αλλά ο κίνδυνος λανθασμένου υπολογισμού παραμένει.
Ο κυβερνοπόλεμος, οι στοχευμένες επιθέσεις και οι συγκρούσεις μέσω αντιπροσώπων έχουν υψηλό δυναμικό κλιμάκωσης. Η ταχύτητα και ο θόρυβος του σημερινού πληροφοριακού περιβάλλοντος αυξάνουν τον κίνδυνο λανθασμένων εκτιμήσεων.
Η ισχύς δεν είναι ο αριθμός των μετώπων που μπορούν να ανοίξουν οι ΗΠΑ, αλλά η ικανότητα να κρίνουν πότε η χρήση βίας είναι απαραίτητη και πότε όχι. Υιοθετώντας αυστηρότερα πρότυπα τεκμηρίωσης, ενισχύοντας την εποπτεία και δίνοντας προτεραιότητα στη διπλωματία, η Ουάσινγκτον μπορεί να προστατεύσει ζωές και πόρους και να αποφύγει την επανάληψη ατέρμονων πολέμων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών