Σχετικά Άρθρα
Σφαγείο το Νεπάλ με υπογραφή… Τεχνητής Νοημοσύνης – Γιατί επαναστάτησαν οι 20άρηδες, το φιάσκο των μαοϊστών
Οι συνθήκες και τα γεγονότα που τις πυροδότησαν ήταν διαφορετικά, αλλά, σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στο Al Jazeera, υπάρχει ένα κοινό νήμα που συνδέει τις εξεγέρσεις της νεολαίας στη Νότια Ασία — και οι διαδηλωτές φαίνεται να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον.
Στο Κατμαντού του Νεπάλ, στις 9 Σεπτεμβρίου 2025, οι ήχοι από τα σιδερένια κιγκλιδώματα αντηχούσαν σαν τύμπανα, καθώς το πλήθος προχωρούσε με ορμή. Μια θάλασσα από σώματα πέρασε τα οδοφράγματα που λίγες ώρες πριν φάνταζαν απροσπέλαστα σύμβολα εξουσίας. Οι διάδρομοι του σπιτιού του ηγέτη της χώρας αντήχησαν από λασπωμένα βήματα. Κάποιοι έσπασαν παράθυρα και αντικείμενα, άλλοι πήραν πολυτελή σεντόνια ή παπούτσια.
Το κτίριο και τα χλιδάτα εσωτερικά του, που μέχρι πρότινος συμβόλιζαν τη συντριπτική εξουσία, ανήκαν — έστω και προσωρινά — στον λαό.
Αυτό ήταν το Νεπάλ την περασμένη εβδομάδα.
Ήταν όμως και η Σρι Λάνκα το 2022, και το Μπανγκλαντές το 2024.
Νεολαία που ανατρέπει καθεστώτα
Καθώς το Νεπάλ, μια χώρα 30 εκατομμυρίων κατοίκων ανάμεσα στην Ινδία και την Κίνα, σχεδιάζει πλέον το μέλλον του μακριά από τα κλασικά μοντέλα κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, το κύμα εξεγέρσεων της Gen Z που ανέτρεψε κυβερνήσεις στη Νότια Ασία εγείρει ένα νέο ερώτημα: Είναι αυτή η περιοχή το «Ground Zero» των επαναστάσεων της Gen Z;
«Είναι πράγματι εντυπωσιακό. Υπάρχει μια νέα πολιτική της αστάθειας», λέει ο Paul Staniland, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο University of Chicago.
Περίπου 10.000 νέοι από το Νεπάλ — και πολλοί από τη διασπορά — ψήφισαν την Πέμπτη για προσωρινό πρωθυπουργό μέσω διαδικτυακής ψηφοφορίας στο Discord, μια πλατφόρμα που χρησιμοποιείται κυρίως από gamers.
Οι τριήμερες διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς και της οικογενειοκρατίας είχαν ήδη αφήσει πίσω τους περισσότερους από 70 νεκρούς, μετά από βίαιη καταστολή.
Ο πρωθυπουργός KP Sharma Oli παραιτήθηκε λίγες ημέρες αφότου είχε χλευάσει την «καταγωγή Gen Z» των διαδηλωτών.
«Αυτό είναι μια τεράστια αλλαγή για τη Νότια Ασία», λέει ο Staniland. «Πρόκειται για ένα διαφορετικό είδος πολιτικής κρίσης σε σχέση με τα στρατιωτικά πραξικοπήματα του παρελθόντος».
Από την Κολόμπο στη Ντάκα και στο Κατμαντού
Κάθε κίνημα είχε τη δική του ιστορική αφετηρία. Στο Νεπάλ, οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν όταν η κυβέρνηση απαγόρευσε τα social media, επικαλούμενη κατάχρηση και μη συμμόρφωση των πλατφορμών. Οι βαθύτερες αιτίες όμως ήταν η ανισότητα, η διαφθορά και η οικογενειοκρατία. Πάνω από 70 νέοι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Διαδηλωτές πυρπόλησαν το κοινοβούλιο, σπίτια πολιτικών και τα γραφεία του μεγαλύτερου μέσου ενημέρωσης της χώρας, ενώ εισέβαλαν και στο σπίτι του Oli.
Στο Μπανγκλαντές το 2024, η σπίθα ήταν οι διαμαρτυρίες φοιτητών για τις διακρίσεις στις ποσοστώσεις δημοσίων θέσεων. Η βίαιη καταστολή σκότωσε εκατοντάδες και μετέτρεψε το κίνημα σε μαζική απαίτηση για απομάκρυνση της Sheikh Hasina. Στις 5 Αυγούστου 2024, η Hasina παραιτήθηκε και διέφυγε με ελικόπτερο στην Ινδία.
Στη Σρι Λάνκα το 2022, οι διαδηλώσεις ξέσπασαν εν μέσω οικονομικής κατάρρευσης, υπερπληθωρισμού και πολύωρων διακοπών ρεύματος. Το κίνημα «Aragalaya» («ο Αγώνας») στήθηκε μπροστά στο προεδρικό μέγαρο στην Κολόμπο, απαιτώντας την παραίτηση του Gotabaya Rajapaksa, ο οποίος τελικά εγκατέλειψε τη χώρα τον Ιούλιο 2022.
«Η δυσαρμονία ήταν υπερβολικά μεγάλη»
Σύμφωνα με την Meenakshi Ganguly του Human Rights Watch, τα κοινά στοιχεία ήταν οι βαθιές κοινωνικές ανισότητες και η διαφθορά μιας γηραιάς πολιτικής ελίτ, αποκομμένης από τις ανάγκες της νεότερης γενιάς.
Η Gen Z μεγάλωσε μέσα σε δύο οικονομικές κρίσεις (2008–09 και Covid-19) και κυβερνιόταν από ηγέτες στην ηλικία των παππούδων τους: ο Oli ήταν 73, η Hasina 76, ο Rajapaksa 74.
«Η νεολαία στη Νότια Ασία δεν βρίσκει τίποτα κοινό με τους πολιτικούς της», λέει η Ganguly. «Η δυσαρμονία ήταν υπερβολικά μεγάλη».
Το χάσμα ανάμεσα στις ζωές των νέων και στα προνόμια των πολιτικών και των παιδιών τους όξυνε την οργή. Το hashtag #NepoKid από την Ινδονησία βρήκε απήχηση και στο Νεπάλ.
Ο Staniland σημειώνει ότι ο κοινός παρονομαστής ήταν η ικανότητα των νέων να φανταστούν ένα καλύτερο πολιτικό και οικονομικό μέλλον και να διαπιστώσουν το χάσμα με την πραγματικότητα. Σχεδόν το 50% του πληθυσμού στις τρεις χώρες είναι κάτω των 28 ετών, ενώ παρότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι χαμηλό, ο δείκτης αλφαβητισμού ξεπερνά το 70%.
Το πλεονέκτημα της Gen Z
Η Rumela Sen από το Columbia University επισημαίνει ότι πίσω από τις εικόνες οργής υπάρχει μια αυθεντική και δημοκρατική επιθυμία για πολιτική συμμετοχή, οικονομική δικαιοσύνη και λογοδοσία των εκλεγμένων.
Η Gen Z της Νότιας Ασίας, με τον νεαρό πληθυσμό της και την ευχέρεια στα ψηφιακά μέσα, αξιοποιεί το διαδίκτυο για οργάνωση και συλλογική έκφραση. Η απαγόρευση της πρόσβασης μόνο ενισχύει την αντίδραση.
Στο Νεπάλ, οι διαδηλωτές «δεν μπορούσαν να αγνοήσουν τις πολυτελείς ζωές και τις σπουδές στο εξωτερικό των #NepoKids που χτίστηκαν πάνω στα ερείπια του δικού τους μέλλοντος», λέει η Sen. «Η ηθική αγανάκτηση αυτής της γενιάς απέναντι σε εκείνη που της κλέβει το μέλλον δίνει ένα προβάδισμα σε αυτά τα κινήματα έναντι της παραδοσιακής ελίτ».
Μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον
Ο Jeevan Sharma, πολιτικός ανθρωπολόγος στη Νότια Ασία, τονίζει ότι οι κινητοποιήσεις αυτές έχουν μάθει η μία από την άλλη — και από άλλες παγκόσμιες εξεγέρσεις της νεολαίας, όπως στην Ινδονησία και τις Φιλιππίνες.
«Η νεολαία του Νεπάλ παρακολουθούσε στενά τα κινήματα στη Σρι Λάνκα και το Μπανγκλαντές», λέει. Ο Staniland συμφωνεί: «Παρακολουθούν, εμπνέονται και μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον».
Η Sen επισημαίνει ότι οι τακτικές που χρησιμοποιήθηκαν — καμπάνιες hashtag, αποκεντρωμένη οργάνωση — αποτελούν πλέον το νέο «εγχειρίδιο» των ψηφιακών διαμαρτυριών.
Το μόνο ερώτημα που απομένει είναι: πού θα ξεσπάσει η επόμενη εξέγερση;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών