Η έννοια της ήπιας ισχύος (soft power) στις διεθνείς σχέσεις αναφέρεται στην ικανότητα ενός κράτους να επηρεάζει τις προτιμήσεις άλλων μέσω έλξης και γοητείας και όχι μέσω εξαναγκασμού, όπως συμβαίνει με τη σκληρή ισχύ.
Ο Joseph Nye του Harvard είχε επισημάνει ήδη από το 2012 ότι «η καλύτερη προπαγάνδα δεν είναι προπαγάνδα», τονίζοντας πως η αξιοπιστία αποτελεί τον σπανιότερο πόρο στην Εποχή της Πληροφορίας.
Η ήπια ισχύς στηρίζεται σε πολιτισμό, αξίες και εξωτερική πολιτική που γίνονται αντιληπτά ως νόμιμα και ηθικά από άλλους δρώντες, σημειώνει το Modern Diplomacy.
Η άνοδος της Κίνας και οι φιλοδοξίες της
Σύμφωνα με την έκθεση Elcano Global Presence Report (2018), η Κίνα κατέλαβε τη 2η θέση σε παγκόσμια επιρροή αλλά μόλις την 24η στη φήμη. Η Κομμουνιστική Παράταξη της Κίνας (CPC) επιδιώκει μια νέα διεθνή τάξη όπου οι φιλελεύθερες αξίες δεν θα κυριαρχούν και η Δύση δεν θα αποτελεί πλέον ηγεμονική δύναμη. Η άνοδός της θεωρείται από πολλούς εσκεμμένη και καλά σχεδιασμένη, καθώς βασίζεται σε έναν ισχυρό κεντρικό μηχανισμό και στην ιδέα της «αναζωογόνησης» της κινεζικής ισχύος.
Παράλληλα, η Κίνα εμφανίζεται ως ελκυστικός εταίρος για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες μέσω πρωτοβουλιών όπως η Belt and Road Initiative (BRI), η Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) και η New Development Bank (NDB), προσφέροντας χρηματοδότηση χωρίς πολιτικούς όρους – κάτι που ιδιαίτερα εκτιμούν αυταρχικά καθεστώτα που δεν έχουν πρόσβαση σε διεθνή δάνεια.
Από τη Μαοϊκή Διπλωματία στην Ήπια Ισχύ
Η μαοϊκή διπλωματία επικεντρωνόταν στη στήριξη αντι-ιμπεριαλιστικών κινημάτων και στην αποδυνάμωση της δυτικής κυριαρχίας.
Σήμερα, η Κίνα εφαρμόζει μια πιο σύγχρονη προσέγγιση ήπιας ισχύος, εστιάζοντας στην πολιτιστική ανταλλαγή, την αποστολή γιατρών και δασκάλων στο εξωτερικό, την υποδοχή ξένων φοιτητών και τη χρηματοδότηση προγραμμάτων κινεζικής γλώσσας παγκοσμίως.
Στόχος της είναι να προβάλει ειρηνικές προθέσεις, να εξασφαλίσει πόρους για την οικονομική της ανάπτυξη και να περιορίσει τη διεθνή στήριξη προς την Ταϊβάν. Προγραμματίζει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία άνω των 100 νέων Ινστιτούτων Κομφούκιου σε όλο τον κόσμο.
Ήπια Ισχύς της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ασία
Σύμφωνα με τον Eric Teo Chu Cheow του Singapore Institute of International Affairs, στοιχεία του κινεζικού πολιτισμού όπως η κουζίνα, η καλλιγραφία, η παραδοσιακή ιατρική, η μόδα και ο κινηματογράφος έχουν ενσωματωθεί στον πολιτισμό της περιοχής. Η κινεζική ποπ κουλτούρα είναι εξαιρετικά δημοφιλής στους νέους, ενώ μεγάλος αριθμός φοιτητών από χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας σπουδάζει στην Κίνα.
Λατινική Αμερική
Η Κίνα παρουσιάζεται ως εναλλακτικός εταίρος έναντι των ΗΠΑ, με στόχο την εξασφάλιση πρώτων υλών όπως πετρέλαιο, σόγια και χάλυβας και την απομόνωση της Ταϊβάν. Κατά την επίσκεψή του το 2004, ο Hu Jintao υποσχέθηκε ενίσχυση των εμπορικών, τεχνολογικών και οικονομικών δεσμών. Η Κίνα έχει επενδύσει πάνω από 50 δισ. δολάρια στην περιοχή, συνάπτοντας περισσότερες από 400 εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες.
ΑφρικήΣτην Αφρική, η Κίνα έχει διαγράψει χρέη άνω του 1 δισ. δολαρίων, έχει επενδύσει σε ενέργεια, υποδομές και γεωργία, έχει στείλει περισσότερους από 900 γιατρούς και έχει εκπαιδεύσει πάνω από 100.000 Αφρικανούς σε στρατιωτικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα. Παρά τις επικρίσεις οργανώσεων για στήριξη αυταρχικών καθεστώτων, η Κίνα τονίζει τις υποδομές που κατασκευάζει (δρόμοι, νοσοκομεία, γέφυρες) ως απόδειξη της συνεισφοράς της.
Η Διπλωματία των Πάντα
Η λεγόμενη “panda diplomacy” αποτελεί χαρακτηριστική μορφή πολιτιστικής διπλωματίας: η Κίνα δωρίζει γιγάντια πάντα σε άλλες χώρες ως ένδειξη φιλίας και καλής θέλησης, μια πρακτική που ξεκινά από τη Δυναστεία Tang. Σήμερα χρησιμοποιείται για την ενίσχυση των διπλωματικών σχέσεων και την καλλιέργεια θετικής εικόνας της Κίνας διεθνώς.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών