Εδώ και μήνες, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, υποστηρίζει ότι το Ισραήλ ακολουθεί μια επεκτατική στρατηγική, αδιάφορο προς την κυριαρχία και το διεθνές δίκαιο.
Εδώ και μήνες, η Άγκυρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ισραηλινή πολιτική στη Μέση Ανατολή.
Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, υποστηρίζει ότι το Ισραήλ ακολουθεί επεκτατική στρατηγική, αγνοώντας την κυριαρχία των κρατών και παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο.
Η ρητορική αυτή έρχεται να προστεθεί στις αυξανόμενες εντάσεις γύρω από τις επιθέσεις του Ισραήλ στο Κατάρ και την παρουσία της Hamas, αναδεικνύοντας τις γεωπολιτικές προκλήσεις που δοκιμάζουν τη σταθερότητα στην περιοχή και τις σχέσεις Άγκυρας - Tel Aviv.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Middle East Eye (MME), η Άγκυρα δεν ανησυχεί για άμεση ισραηλινή απειλή λόγω της παρουσίας της Hamas, αλλά δεσμεύεται να ενισχύσει την αποτροπή.
Η επίθεση του Ισραήλ εναντίον της ηγεσίας της Hamas στην Doha αυτήν την εβδομάδα έχει προκαλέσει αναταράξεις στον Κόλπο και επιβεβαιώσει τις προειδοποιήσεις της Τουρκίας για την ετοιμότητα του Tel Aviv να αγνοεί καθιερωμένα «κόκκινες γραμμές».
Εδώ και μήνες, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, υποστηρίζει ότι το Ισραήλ ακολουθεί μια επεκτατική στρατηγική, αδιάφορο προς την κυριαρχία και το διεθνές δίκαιο.
Πολλές χώρες του Κόλπου, ωστόσο, θεωρούσαν ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ θα απέτρεπαν το Ισραήλ από το να παραβιάσει συγκεκριμένα όρια, ειδικά στο Κατάρ, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή, με περίπου 30.000 στρατιώτες σταθμευμένους εκεί.
Η Τουρκία βλέπει το Κατάρ τόσο ως σύμμαχο όσο και ως εταίρο, δεμένο με στρατιωτική συνεργασία και στενές πολιτικές σχέσεις.
Ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan καταδίκασε άμεσα την επίθεση και, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον εμίρη του Κατάρ, υποσχέθηκε να συντονίσει «κοινά βήματα» ως απάντηση.
Ωστόσο, πέρα από τις εκφράσεις αλληλεγγύης, οι επιλογές της Τουρκίας παραμένουν περιορισμένες.
Η Άγκυρα διατηρεί έξι F-16 σε κοινή μοίρα στην Doha, αλλά η ανάπτυξη είναι περιορισμένη και δεν διαθέτει δυνατότητες αεράμυνας.
Επιπλέον, το πλαίσιο ασφαλείας του Κατάρ είναι πολυεπίπεδο, περιλαμβάνοντας όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC).
Οποιαδήποτε απάντηση, επομένως, είναι πιθανό να είναι συλλογική και προσεκτική, σχεδιασμένη να αποτρέψει άμεση κλιμάκωση με το Ισραήλ.
Η επίθεση, ωστόσο, έχει εντείνει ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, εγείροντας ερωτήματα για την πιθανότητα σύγκρουσης.
Μετά τις αεροπορικές επιθέσεις στο Κατάρ, η Τουρκική Αεροπορία έστειλε μαχητικά από τις βάσεις της στο Diyarbakir και τη Μαλάτεια, και αύξησε τις περιπολίες στον τουρκικό εναέριο χώρο, όπως ανέφεραν πηγές στο MEE.
Κυκλοφόρησαν φήμες για ισραηλινές επιχειρήσεις στην Τουρκία, αφού η λιβανέζικη εφημερίδα Al-Akhbar, επικαλούμενη αιγυπτιακές πηγές, ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να στοχεύσει ηγέτες της Hamas στο τουρκικό έδαφος πριν επιλέξει το Κατάρ.
Τέτοιες αναφορές είναι δύσκολο να επαληθευτούν. Η Al-Akhbar είναι ευθυγραμμισμένη με τη Hezbollah, ενώ οι Aιγύπτιοι αξιωματούχοι δεν φαίνεται να διαθέτουν εσωτερική γνώση του ισραηλινού σχεδιασμού.
Ωστόσο, η ιστορία έλαβε ευρεία διάδοση μετά την αναπαραγωγή της από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα του Ισραήλ, Kan.
Η Άγκυρα δεν έχει θεωρήσει αυτά τα δημοσιεύματα αξιόπιστα. Πρώην ανώτερος Τούρκος στρατιωτικός αξιωματούχος, μιλώντας ανώνυμα στο Middle East Eye, τα απέρριψε.
«Αν δεν υπάρχει άμεση απειλή, η Τουρκία δεν θα πρέπει να απαντήσει σε προκλήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε.
«Η συνεχής φαντασίωση για επίθεση του Ισραήλ στην Τουρκία ενισχύει τον ψυχολογικό πόλεμο του Πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu, προσφέροντας στο Ισραήλ ισχύ που αυτήν τη στιγμή δεν διαθέτει».
Πόλεμος για την ειρήνη
Ισραηλινές πηγές υποστηρίζουν ότι, από την επίθεση της Hamas στις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ έχει αλλάξει στρατηγική εθνικής ασφάλειας για να αντιμετωπίζει όλες τις πιθανές απειλές ως άμεσες, αντί να καθυστερεί την αντίδρασή του.
Οι Ισραηλινοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Netanyahu, έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι θα ακολουθούν μέλη της Hamas «όπου κι αν βρίσκονται».
Αυτή η ρητορική έχει συμβολική βαρύτητα για την Τουρκία, η οποία φιλοξενεί μέλη της Hamas από το 2011, όταν περίπου 40 μεταφέρθηκαν εκεί στο πλαίσιο της ανταλλαγής αιχμαλώτων Gilad Shalit.
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, συνοψίζει τη γενική θέση της Άγκυρας παραθέτοντας τον Erdogan:
«Προετοιμαστείτε για πόλεμο αν θέλετε ειρήνη».
Η Τουρκία έχει εντείνει τις επενδύσεις σε πυραυλικά και αεράμυνα, παρουσιάζοντας νέα συστήματα βαλλιστικών και κρουζ πυραύλων νωρίτερα φέτος.
Ο Erdogan εγκαινίασε επίσης εγκατάσταση έρευνας αξίας 1,5 δισ. δολαρίων για τον αμυντικό ανάδοχο Aselsan, που αναπτύσσει ραντάρ, ηλεκτρονικό πόλεμο και συστήματα αεράμυνας υπό την ονομασία «Steel Dome».
Στην παράδοση περιλαμβάνεται το σύστημα αεράμυνας Siper, ικανό να εμπλέκει στόχους σε απόσταση έως 150 χλμ.
Την ημέρα της επίθεσης στο Κατάρ, η Aselsan υπέγραψε νέα συμφωνία αξίας 1,9 δισ. δολαρίων με την τουρκική κυβέρνηση για την παραγωγή και παράδοση συστημάτων αεράμυνας μεταξύ 2027 και 2031.
Τον προηγούμενο μήνα, η Τουρκία ξεκίνησε επίσης την κατασκευή καταφυγίων σε όλες τις 81 επαρχίες της.
Προκλήσεις παραμένουν
Ο στόλος F-16 της Τουρκίας γηράσκει και οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για επανένταξη στο πρόγραμμα F-35 έχουν σταματήσει.
Αυτό έχει ωθήσει την Άγκυρα να επιταχύνει την ανάπτυξη εγχώριων πλατφορμών όπως το μαχητικό νέας γενιάς Kaan, προγραμματισμένο για το 2030, και το μη επανδρωμένο stealth αεροσκάφος Kizilelma.
Οι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι μόνο η αεράμυνα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει πλήρως τις ισραηλινές δυνατότητες.
Τα F-35 του Ισραήλ σχεδιάστηκαν για να αποφεύγουν την ανίχνευση και, παρότι τα ραντάρ του ΝΑΤΟ και τα τουρκικά AWACS βελτιώνουν την κάλυψη, παραμένουν ορισμένες ευπάθειες.
Τουρκικοί αναλυτές υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι οποιαδήποτε παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου από το Ισραήλ θα προκαλέσει άμεση και κλιμακούμενη αντίδραση.
«Ήμασταν η πρώτη χώρα του ΝΑΤΟ που κατέρριψε ρωσικό τζετ από τον Ψυχρό Πόλεμο και μετά.
Αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, θα μπορούσαμε να είμαστε οι πρώτοι που θα καταρρίψουμε ένα F-35» δήλωσε πηγή γνώστη της σκέψης της Άγκυρας στο MEE.
«Η Τουρκία μπορεί να μας προκαλέσει σοβαρό πονοκέφαλο»
Πέρα από τον κίνδυνο αεροπορικών επιθέσεων, η Άγκυρα λαμβάνει υπόψη και πιθανές ισραηλινές απόπειρες δολοφονίας μελών της Hamas εντός Τουρκίας.
Τα προηγούμενα χρόνια οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν εξουδετερώσει δίκτυα που παρακολουθούσαν Παλαιστίνιους στο έδαφός της.
Παρόμοιες μυστικές επιχειρήσεις από Ρώσους και Ιρανούς πράκτορες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 είχαν αποκαλύψει ευπάθειες, αλλά οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η αντι-κατασκοπεία της Τουρκίας έχει ενισχυθεί σημαντικά από τότε.
Τονίζουν δε ότι η προστασία των μελών της Hamas δεν αποτελεί μόνο πολιτική επιλογή, αλλά και ζήτημα διασφάλισης της τουρκικής κυριαρχίας έναντι ξένης μυστικής δραστηριότητας.
Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι Τουρκία και Ισραήλ θα διαχειριστούν τελικά τις εντάσεις μέσω διαμεσολάβησης των ΗΠΑ και των καναλιών πληροφοριών που δημιουργήθηκαν το 2022.
«Το Ισραήλ δεν θα πραγματοποιήσει καμία δολοφονία στην Τουρκία, η οποία είναι στρατιωτική υπερδύναμη, μέλος του ΝΑΤΟ και μπορεί να μας προκαλέσει σοβαρό πονοκέφαλο» δήλωσε ο Eran Lerman, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, σε συνέντευξή του στο Foreign Policy πέρυσι.
«Στο παρελθόν μας βοήθησε να ματαιώσουμε τις ιρανικές απόπειρες δολοφονίας Ισραηλινών στο τουρκικό έδαφος και υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών μας».
www.bankingnews.gr
Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, υποστηρίζει ότι το Ισραήλ ακολουθεί επεκτατική στρατηγική, αγνοώντας την κυριαρχία των κρατών και παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο.
Η ρητορική αυτή έρχεται να προστεθεί στις αυξανόμενες εντάσεις γύρω από τις επιθέσεις του Ισραήλ στο Κατάρ και την παρουσία της Hamas, αναδεικνύοντας τις γεωπολιτικές προκλήσεις που δοκιμάζουν τη σταθερότητα στην περιοχή και τις σχέσεις Άγκυρας - Tel Aviv.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Middle East Eye (MME), η Άγκυρα δεν ανησυχεί για άμεση ισραηλινή απειλή λόγω της παρουσίας της Hamas, αλλά δεσμεύεται να ενισχύσει την αποτροπή.
Η επίθεση του Ισραήλ εναντίον της ηγεσίας της Hamas στην Doha αυτήν την εβδομάδα έχει προκαλέσει αναταράξεις στον Κόλπο και επιβεβαιώσει τις προειδοποιήσεις της Τουρκίας για την ετοιμότητα του Tel Aviv να αγνοεί καθιερωμένα «κόκκινες γραμμές».
Εδώ και μήνες, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, υποστηρίζει ότι το Ισραήλ ακολουθεί μια επεκτατική στρατηγική, αδιάφορο προς την κυριαρχία και το διεθνές δίκαιο.
Πολλές χώρες του Κόλπου, ωστόσο, θεωρούσαν ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ θα απέτρεπαν το Ισραήλ από το να παραβιάσει συγκεκριμένα όρια, ειδικά στο Κατάρ, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή, με περίπου 30.000 στρατιώτες σταθμευμένους εκεί.
Η Τουρκία βλέπει το Κατάρ τόσο ως σύμμαχο όσο και ως εταίρο, δεμένο με στρατιωτική συνεργασία και στενές πολιτικές σχέσεις.
Ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan καταδίκασε άμεσα την επίθεση και, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον εμίρη του Κατάρ, υποσχέθηκε να συντονίσει «κοινά βήματα» ως απάντηση.
Ωστόσο, πέρα από τις εκφράσεις αλληλεγγύης, οι επιλογές της Τουρκίας παραμένουν περιορισμένες.
Η Άγκυρα διατηρεί έξι F-16 σε κοινή μοίρα στην Doha, αλλά η ανάπτυξη είναι περιορισμένη και δεν διαθέτει δυνατότητες αεράμυνας.
Επιπλέον, το πλαίσιο ασφαλείας του Κατάρ είναι πολυεπίπεδο, περιλαμβάνοντας όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC).
Οποιαδήποτε απάντηση, επομένως, είναι πιθανό να είναι συλλογική και προσεκτική, σχεδιασμένη να αποτρέψει άμεση κλιμάκωση με το Ισραήλ.
Η επίθεση, ωστόσο, έχει εντείνει ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, εγείροντας ερωτήματα για την πιθανότητα σύγκρουσης.
Μετά τις αεροπορικές επιθέσεις στο Κατάρ, η Τουρκική Αεροπορία έστειλε μαχητικά από τις βάσεις της στο Diyarbakir και τη Μαλάτεια, και αύξησε τις περιπολίες στον τουρκικό εναέριο χώρο, όπως ανέφεραν πηγές στο MEE.
Κυκλοφόρησαν φήμες για ισραηλινές επιχειρήσεις στην Τουρκία, αφού η λιβανέζικη εφημερίδα Al-Akhbar, επικαλούμενη αιγυπτιακές πηγές, ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να στοχεύσει ηγέτες της Hamas στο τουρκικό έδαφος πριν επιλέξει το Κατάρ.
Τέτοιες αναφορές είναι δύσκολο να επαληθευτούν. Η Al-Akhbar είναι ευθυγραμμισμένη με τη Hezbollah, ενώ οι Aιγύπτιοι αξιωματούχοι δεν φαίνεται να διαθέτουν εσωτερική γνώση του ισραηλινού σχεδιασμού.
Ωστόσο, η ιστορία έλαβε ευρεία διάδοση μετά την αναπαραγωγή της από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα του Ισραήλ, Kan.
Η Άγκυρα δεν έχει θεωρήσει αυτά τα δημοσιεύματα αξιόπιστα. Πρώην ανώτερος Τούρκος στρατιωτικός αξιωματούχος, μιλώντας ανώνυμα στο Middle East Eye, τα απέρριψε.
«Αν δεν υπάρχει άμεση απειλή, η Τουρκία δεν θα πρέπει να απαντήσει σε προκλήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε.
«Η συνεχής φαντασίωση για επίθεση του Ισραήλ στην Τουρκία ενισχύει τον ψυχολογικό πόλεμο του Πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu, προσφέροντας στο Ισραήλ ισχύ που αυτήν τη στιγμή δεν διαθέτει».
Πόλεμος για την ειρήνη
Ισραηλινές πηγές υποστηρίζουν ότι, από την επίθεση της Hamas στις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ έχει αλλάξει στρατηγική εθνικής ασφάλειας για να αντιμετωπίζει όλες τις πιθανές απειλές ως άμεσες, αντί να καθυστερεί την αντίδρασή του.
Οι Ισραηλινοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Netanyahu, έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι θα ακολουθούν μέλη της Hamas «όπου κι αν βρίσκονται».
Αυτή η ρητορική έχει συμβολική βαρύτητα για την Τουρκία, η οποία φιλοξενεί μέλη της Hamas από το 2011, όταν περίπου 40 μεταφέρθηκαν εκεί στο πλαίσιο της ανταλλαγής αιχμαλώτων Gilad Shalit.
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, συνοψίζει τη γενική θέση της Άγκυρας παραθέτοντας τον Erdogan:
«Προετοιμαστείτε για πόλεμο αν θέλετε ειρήνη».
Η Τουρκία έχει εντείνει τις επενδύσεις σε πυραυλικά και αεράμυνα, παρουσιάζοντας νέα συστήματα βαλλιστικών και κρουζ πυραύλων νωρίτερα φέτος.
Ο Erdogan εγκαινίασε επίσης εγκατάσταση έρευνας αξίας 1,5 δισ. δολαρίων για τον αμυντικό ανάδοχο Aselsan, που αναπτύσσει ραντάρ, ηλεκτρονικό πόλεμο και συστήματα αεράμυνας υπό την ονομασία «Steel Dome».
Στην παράδοση περιλαμβάνεται το σύστημα αεράμυνας Siper, ικανό να εμπλέκει στόχους σε απόσταση έως 150 χλμ.
Την ημέρα της επίθεσης στο Κατάρ, η Aselsan υπέγραψε νέα συμφωνία αξίας 1,9 δισ. δολαρίων με την τουρκική κυβέρνηση για την παραγωγή και παράδοση συστημάτων αεράμυνας μεταξύ 2027 και 2031.
Τον προηγούμενο μήνα, η Τουρκία ξεκίνησε επίσης την κατασκευή καταφυγίων σε όλες τις 81 επαρχίες της.
Προκλήσεις παραμένουν
Ο στόλος F-16 της Τουρκίας γηράσκει και οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για επανένταξη στο πρόγραμμα F-35 έχουν σταματήσει.
Αυτό έχει ωθήσει την Άγκυρα να επιταχύνει την ανάπτυξη εγχώριων πλατφορμών όπως το μαχητικό νέας γενιάς Kaan, προγραμματισμένο για το 2030, και το μη επανδρωμένο stealth αεροσκάφος Kizilelma.
Οι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι μόνο η αεράμυνα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει πλήρως τις ισραηλινές δυνατότητες.
Τα F-35 του Ισραήλ σχεδιάστηκαν για να αποφεύγουν την ανίχνευση και, παρότι τα ραντάρ του ΝΑΤΟ και τα τουρκικά AWACS βελτιώνουν την κάλυψη, παραμένουν ορισμένες ευπάθειες.
Τουρκικοί αναλυτές υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι οποιαδήποτε παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου από το Ισραήλ θα προκαλέσει άμεση και κλιμακούμενη αντίδραση.
«Ήμασταν η πρώτη χώρα του ΝΑΤΟ που κατέρριψε ρωσικό τζετ από τον Ψυχρό Πόλεμο και μετά.
Αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, θα μπορούσαμε να είμαστε οι πρώτοι που θα καταρρίψουμε ένα F-35» δήλωσε πηγή γνώστη της σκέψης της Άγκυρας στο MEE.
«Η Τουρκία μπορεί να μας προκαλέσει σοβαρό πονοκέφαλο»
Πέρα από τον κίνδυνο αεροπορικών επιθέσεων, η Άγκυρα λαμβάνει υπόψη και πιθανές ισραηλινές απόπειρες δολοφονίας μελών της Hamas εντός Τουρκίας.
Τα προηγούμενα χρόνια οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν εξουδετερώσει δίκτυα που παρακολουθούσαν Παλαιστίνιους στο έδαφός της.
Παρόμοιες μυστικές επιχειρήσεις από Ρώσους και Ιρανούς πράκτορες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 είχαν αποκαλύψει ευπάθειες, αλλά οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η αντι-κατασκοπεία της Τουρκίας έχει ενισχυθεί σημαντικά από τότε.
Τονίζουν δε ότι η προστασία των μελών της Hamas δεν αποτελεί μόνο πολιτική επιλογή, αλλά και ζήτημα διασφάλισης της τουρκικής κυριαρχίας έναντι ξένης μυστικής δραστηριότητας.
Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι Τουρκία και Ισραήλ θα διαχειριστούν τελικά τις εντάσεις μέσω διαμεσολάβησης των ΗΠΑ και των καναλιών πληροφοριών που δημιουργήθηκαν το 2022.
«Το Ισραήλ δεν θα πραγματοποιήσει καμία δολοφονία στην Τουρκία, η οποία είναι στρατιωτική υπερδύναμη, μέλος του ΝΑΤΟ και μπορεί να μας προκαλέσει σοβαρό πονοκέφαλο» δήλωσε ο Eran Lerman, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, σε συνέντευξή του στο Foreign Policy πέρυσι.
«Στο παρελθόν μας βοήθησε να ματαιώσουμε τις ιρανικές απόπειρες δολοφονίας Ισραηλινών στο τουρκικό έδαφος και υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών μας».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών