Οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου αντιμετωπίζουν την απρόσμενη στροφή στην κατανάλωση Ορυκτών Καυσίμων
Για τα τελευταία χρόνια, οι πολιτικοί υπεύθυνοι για το κλίμα και την ενέργεια είχαν πειστεί ότι ο κόσμος κατευθυνόταν ασταμάτητα μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.
Αλλά η πραγματικότητα τους διαψεύδει: Δεν είναι έτσι.
Ο γενικός συνασπισμός που είχε διαμορφωθεί θεωρούσε ότι η κατανάλωση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα θα έφτανε στην κορυφή της πριν το τέλος αυτής της δεκαετίας.
Υπήρχε συζήτηση για την ταχύτητα της επακόλουθης μείωσης, αλλά το συμπέρασμα ήταν το ίδιο: Το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων ήταν κοντά.
Ωστόσο, αυτή η πεποίθηση, που ήταν κλειδί για την επίτευξη του στόχου του μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα μέχρι το 2050, δεν ήταν τόσο στέρεη όσο πίστευαν οι υποστηρικτές της.
Η ετήσια έκθεση που ετοιμάζει η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA), η οποία εκπροσωπεί τις απόψεις των πλουσιότερων εθνών του κόσμου, δείχνει ότι η εναλλακτική — δηλαδή δεκαετίες ισχυρής χρήσης ορυκτών καυσίμων, με αύξηση της ζήτησης πετρελαίου και αερίου τα επόμενα 25 χρόνια — δεν είναι μόνο πιθανή, αλλά και πιθανότερη.
Αυτό σημαίνει περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που επιδεινώνουν την κλιματική κρίση.
Θα ήταν εύκολο να αποδώσουμε την αλλαγή αυτή στην υποστήριξη για τα ορυκτά καύσιμα από την κυβέρνηση Trump, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος: Η τάση αυτή προϋπήρχε της άφιξής της.
Η κατανάλωση περισσότερων ορυκτών καυσίμων σημαίνει περισσότερη ρύπανση
Με βάση τις τρέχουσες πολιτικές, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας αναμένεται να δείξει έναν δρόμο αύξησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, επιδεινώνοντας την κλιματική κρίση.
Η ιδέα ότι η ζήτηση ορυκτών καυσίμων θα έφτανε σε κορυφή σύντομα είχε μεγάλη υποστήριξη, κυρίως λόγω της IEA, η οποία δημοσιεύει το ετήσιο "World Energy Outlook", προσπαθώντας να φανταστεί το μέλλον μέσω διαφόρων σεναρίων.
Αν και η άσκηση αυτή είναι χρήσιμη, δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβής πρόβλεψη.
Τα σενάρια βασίζονται σε υποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη, την πληθυσμιακή αύξηση, την πολιτική βούληση, την τεχνολογική πρόοδο και τις τιμές.
Παρά το γεγονός ότι δεν είναι μια κρυστάλλινη σφαίρα, τα σενάρια προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις.
Η IEA δημοσίευε επί μακρόν ένα κύριο σενάριο που βασιζόταν στις πολιτικές της εκάστοτε περιόδου, το οποίο ονομάστηκε “Current Policy Scenario (CPS)”.
Το μοντέλο αυτό είχε σημαντικά κενά: Ιστορικά, υπερεκτιμούσε τη χρήση ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
Έτσι, το 2020, η IEA το κατήργησε, εν μέρει λόγω πιέσεων από ευρωπαϊκές χώρες και περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Αντ' αυτού, εισήγαγε το "Stated Policies Scenario (STEPS)", το οποίο δεν περιοριζόταν στις τρέχουσες πολιτικές, αλλά περιλάμβανε και πολιτικές προτάσεις, ακόμα κι αν τα μέτρα για την εφαρμογή τους δεν είχαν αναπτυχθεί πλήρως.
Τα δύο νέα σενάρια άλλαξαν δραματικά την πορεία της ζήτησης ορυκτών καυσίμων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, προβλέποντας κορύφωση της κατανάλωσης μέχρι το 2029 και στη συνέχεια μια πτώση, η οποία θα ήταν πιο αργή στο σενάριο STEPS και ταχύτερη στο σενάριο APS.
Η πτώση αυτή ήταν τόσο σημαντική στο τελευταίο σενάριο που έδινε βάρος στην ιδέα ότι τρισεκατομμύρια δολάρια σε αποθέματα ορυκτών καυσίμων θα παραμείνουν αχρησιμοποίητα.
Οι δυτικοί πολιτικοί πίστεψαν ότι τα νέα σενάρια ήταν κάτι σαν πρόβλεψη και έτσι η ζήτηση θα μειωνόταν.
Το σενάριο "Current Policy Scenario" επανέρχεται
Φέτος, η IEA επαναφέρει το “Current Policy Scenario” — εν μέρει λόγω πιέσεων από την κυβέρνηση Trump — δείχνοντας ότι η ζήτηση πετρελαίου και αερίου δεν θα φτάσει στην κορυφή αυτή τη δεκαετία, σε αντίθεση με τις προηγούμενες προβλέψεις, σύμφωνα με έξι άτομα που έχουν εξετάσει το προσχέδιο της έκθεσης.
Όλοι τους ζήτησαν να μιλήσουν ανώνυμα. Το τελικό κείμενο της έκθεσης μπορεί να αλλάξει.
Η IEA αρνήθηκε να σχολιάσει.
Με βάση τις τρέχουσες πολιτικές, «η χρήση πετρελαίου και φυσικού αερίου αυξάνεται μέχρι το 2050», σύμφωνα με το προσχέδιο της IEA.
Η κατανάλωση άνθρακα όντως φτάνει σε κορυφή στη δεκαετία του 2030, αλλά η ζήτηση το 2050 θα είναι πάνω από 50% υψηλότερη από ό,τι είχε αρχικά αναμενθεί, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου με βάση το προσχέδιο.
Η κορυφή της κατανάλωσης έχει γίνει το ιερό δισκοπότηρο της ενεργειακής συζήτησης.
Ωστόσο, ο ακριβής χρόνος που θα φτάσει η ζήτηση στην κορυφή είναι πολύ λιγότερο σημαντικός από το σχήμα της καμπύλης κατανάλωσης πριν και μετά την κορυφή.
Η εστίαση στην πορεία, και όχι στην υψηλότερη τιμή, είναι κρίσιμη για την κατανόηση της κατεύθυνσης στην οποία κατευθύνεται ο κόσμος.
Για το πετρέλαιο, οι καμπύλες κατανάλωσης στο αναθεωρημένο CPS δείχνουν συνεχιζόμενη ανάπτυξη, ακόμα και τη δεκαετία του 2040.
Η ετήσια ανάπτυξή του τα επόμενα 25 χρόνια είναι πολύ χαμηλότερη από τον ιστορικό ρυθμό, αλλά «το πετρέλαιο παραμένει το μεγαλύτερο καύσιμο» στα μέσα του αιώνα, αναφέρει το προσχέδιο.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έρχονται δεύτερες, με το φυσικό αέριο και τον άνθρακα να ακολουθούν τρίτοι και τέταρτοι.
Η ζήτηση πετρελαίου δεν είναι βέβαιη
Η IEA υπολογίζει ότι μέχρι το 2050 η κατανάλωση πετρελαίου θα φτάσει τα 114 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως στο σενάριο CPS, σε σύγκριση με τα περίπου 93 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως στο σενάριο STEPS του προηγούμενου έτους και περισσότερο από διπλάσια από τα 54 εκατομμύρια του σενάριου APS.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η IEA θα δημοσιεύσει και άλλα σενάρια που θα δείχνουν εναλλακτικές πορείες, και ότι το “Current Policy Scenario” δεν αποτελεί πρόβλεψη.
Είναι μια στιγμιότυπο του τι θα μπορούσε να είναι ο κόσμος σε 25 χρόνια αν δεν αλλάξει τίποτα και οι κυβερνήσεις παραμ μείνουν αδρανείς.
Στο παρελθόν, το συγκεκριμένο σενάριο τείνει να υποεκτιμά τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να ευνοεί τις υπάρχουσες πηγές ενέργειας, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας.
Επομένως, αν το ιστορικό λειτουργεί ως οδηγός, μπορεί να είναι ανακριβές — ίσως και σημαντικά.
Ο κόσμος απέχει πολύ από το να καταφέρει να περιορίσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, όπως συμφωνήθηκε στην παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα του Παρισιού το 2015.
Αν έχω δίκιο, ο κόσμος πιθανόν να κατευθύνεται προς μια καταστροφική αύξηση των 3°C. Όταν η IEA δημοσιεύσει το παλιό αλλά νέο σενάριο της, θα ξεσπάσει μάχη για τον έλεγχο του μηνύματος.
Η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων, με την Σαουδική Αραβία στην κορυφή, θα πανηγυρίσει τη δυναμική ζήτησης πετρελαίου, αερίου και άνθρακα ως επιβεβαίωση των προβλέψεών της. Ίσως να έχει δίκιο.
Όμως, η προοπτική για περισσότερη ρύπανση είναι επίσης μια έκκληση για δράση.
Η ενεργειακή μετάβαση ή μάλλον... Η ενεργειακή πρόσθεση
Αυτή τη στιγμή, ο κόσμος δεν πραγματοποιεί μια «ενεργειακή μετάβαση», αλλά μια «ενεργειακή πρόσθεση», όπου οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προστίθενται στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα.
Ανεξαρτήτως των καλών προθέσεων των «πράσινων» πολιτικών, αυτή η κατάσταση θα παραμείνει η ίδια για τα επόμενα χρόνια, αν όχι για δεκαετίες, εκτός κι αν οι κυβερνήσεις επιβάλουν σημαντικές αλλαγές.
Η ελπίδα δεν αποτελεί πολιτική.
www.bankingnews.gr
Αλλά η πραγματικότητα τους διαψεύδει: Δεν είναι έτσι.
Ο γενικός συνασπισμός που είχε διαμορφωθεί θεωρούσε ότι η κατανάλωση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα θα έφτανε στην κορυφή της πριν το τέλος αυτής της δεκαετίας.
Υπήρχε συζήτηση για την ταχύτητα της επακόλουθης μείωσης, αλλά το συμπέρασμα ήταν το ίδιο: Το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων ήταν κοντά.
Ωστόσο, αυτή η πεποίθηση, που ήταν κλειδί για την επίτευξη του στόχου του μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα μέχρι το 2050, δεν ήταν τόσο στέρεη όσο πίστευαν οι υποστηρικτές της.
Η ετήσια έκθεση που ετοιμάζει η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA), η οποία εκπροσωπεί τις απόψεις των πλουσιότερων εθνών του κόσμου, δείχνει ότι η εναλλακτική — δηλαδή δεκαετίες ισχυρής χρήσης ορυκτών καυσίμων, με αύξηση της ζήτησης πετρελαίου και αερίου τα επόμενα 25 χρόνια — δεν είναι μόνο πιθανή, αλλά και πιθανότερη.
Αυτό σημαίνει περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που επιδεινώνουν την κλιματική κρίση.
Θα ήταν εύκολο να αποδώσουμε την αλλαγή αυτή στην υποστήριξη για τα ορυκτά καύσιμα από την κυβέρνηση Trump, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος: Η τάση αυτή προϋπήρχε της άφιξής της.
Η κατανάλωση περισσότερων ορυκτών καυσίμων σημαίνει περισσότερη ρύπανση
Με βάση τις τρέχουσες πολιτικές, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας αναμένεται να δείξει έναν δρόμο αύξησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, επιδεινώνοντας την κλιματική κρίση.
Η ιδέα ότι η ζήτηση ορυκτών καυσίμων θα έφτανε σε κορυφή σύντομα είχε μεγάλη υποστήριξη, κυρίως λόγω της IEA, η οποία δημοσιεύει το ετήσιο "World Energy Outlook", προσπαθώντας να φανταστεί το μέλλον μέσω διαφόρων σεναρίων.
Αν και η άσκηση αυτή είναι χρήσιμη, δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβής πρόβλεψη.
Τα σενάρια βασίζονται σε υποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη, την πληθυσμιακή αύξηση, την πολιτική βούληση, την τεχνολογική πρόοδο και τις τιμές.
Παρά το γεγονός ότι δεν είναι μια κρυστάλλινη σφαίρα, τα σενάρια προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις.
Η IEA δημοσίευε επί μακρόν ένα κύριο σενάριο που βασιζόταν στις πολιτικές της εκάστοτε περιόδου, το οποίο ονομάστηκε “Current Policy Scenario (CPS)”.
Το μοντέλο αυτό είχε σημαντικά κενά: Ιστορικά, υπερεκτιμούσε τη χρήση ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
Έτσι, το 2020, η IEA το κατήργησε, εν μέρει λόγω πιέσεων από ευρωπαϊκές χώρες και περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Αντ' αυτού, εισήγαγε το "Stated Policies Scenario (STEPS)", το οποίο δεν περιοριζόταν στις τρέχουσες πολιτικές, αλλά περιλάμβανε και πολιτικές προτάσεις, ακόμα κι αν τα μέτρα για την εφαρμογή τους δεν είχαν αναπτυχθεί πλήρως.
Τα δύο νέα σενάρια άλλαξαν δραματικά την πορεία της ζήτησης ορυκτών καυσίμων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, προβλέποντας κορύφωση της κατανάλωσης μέχρι το 2029 και στη συνέχεια μια πτώση, η οποία θα ήταν πιο αργή στο σενάριο STEPS και ταχύτερη στο σενάριο APS.
Η πτώση αυτή ήταν τόσο σημαντική στο τελευταίο σενάριο που έδινε βάρος στην ιδέα ότι τρισεκατομμύρια δολάρια σε αποθέματα ορυκτών καυσίμων θα παραμείνουν αχρησιμοποίητα.
Οι δυτικοί πολιτικοί πίστεψαν ότι τα νέα σενάρια ήταν κάτι σαν πρόβλεψη και έτσι η ζήτηση θα μειωνόταν.
Το σενάριο "Current Policy Scenario" επανέρχεται
Φέτος, η IEA επαναφέρει το “Current Policy Scenario” — εν μέρει λόγω πιέσεων από την κυβέρνηση Trump — δείχνοντας ότι η ζήτηση πετρελαίου και αερίου δεν θα φτάσει στην κορυφή αυτή τη δεκαετία, σε αντίθεση με τις προηγούμενες προβλέψεις, σύμφωνα με έξι άτομα που έχουν εξετάσει το προσχέδιο της έκθεσης.
Όλοι τους ζήτησαν να μιλήσουν ανώνυμα. Το τελικό κείμενο της έκθεσης μπορεί να αλλάξει.
Η IEA αρνήθηκε να σχολιάσει.
Με βάση τις τρέχουσες πολιτικές, «η χρήση πετρελαίου και φυσικού αερίου αυξάνεται μέχρι το 2050», σύμφωνα με το προσχέδιο της IEA.
Η κατανάλωση άνθρακα όντως φτάνει σε κορυφή στη δεκαετία του 2030, αλλά η ζήτηση το 2050 θα είναι πάνω από 50% υψηλότερη από ό,τι είχε αρχικά αναμενθεί, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου με βάση το προσχέδιο.
Η κορυφή της κατανάλωσης έχει γίνει το ιερό δισκοπότηρο της ενεργειακής συζήτησης.
Ωστόσο, ο ακριβής χρόνος που θα φτάσει η ζήτηση στην κορυφή είναι πολύ λιγότερο σημαντικός από το σχήμα της καμπύλης κατανάλωσης πριν και μετά την κορυφή.
Η εστίαση στην πορεία, και όχι στην υψηλότερη τιμή, είναι κρίσιμη για την κατανόηση της κατεύθυνσης στην οποία κατευθύνεται ο κόσμος.
Για το πετρέλαιο, οι καμπύλες κατανάλωσης στο αναθεωρημένο CPS δείχνουν συνεχιζόμενη ανάπτυξη, ακόμα και τη δεκαετία του 2040.
Η ετήσια ανάπτυξή του τα επόμενα 25 χρόνια είναι πολύ χαμηλότερη από τον ιστορικό ρυθμό, αλλά «το πετρέλαιο παραμένει το μεγαλύτερο καύσιμο» στα μέσα του αιώνα, αναφέρει το προσχέδιο.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έρχονται δεύτερες, με το φυσικό αέριο και τον άνθρακα να ακολουθούν τρίτοι και τέταρτοι.
Η ζήτηση πετρελαίου δεν είναι βέβαιη
Η IEA υπολογίζει ότι μέχρι το 2050 η κατανάλωση πετρελαίου θα φτάσει τα 114 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως στο σενάριο CPS, σε σύγκριση με τα περίπου 93 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως στο σενάριο STEPS του προηγούμενου έτους και περισσότερο από διπλάσια από τα 54 εκατομμύρια του σενάριου APS.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η IEA θα δημοσιεύσει και άλλα σενάρια που θα δείχνουν εναλλακτικές πορείες, και ότι το “Current Policy Scenario” δεν αποτελεί πρόβλεψη.
Είναι μια στιγμιότυπο του τι θα μπορούσε να είναι ο κόσμος σε 25 χρόνια αν δεν αλλάξει τίποτα και οι κυβερνήσεις παραμ μείνουν αδρανείς.
Στο παρελθόν, το συγκεκριμένο σενάριο τείνει να υποεκτιμά τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να ευνοεί τις υπάρχουσες πηγές ενέργειας, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας.
Επομένως, αν το ιστορικό λειτουργεί ως οδηγός, μπορεί να είναι ανακριβές — ίσως και σημαντικά.
Ο κόσμος απέχει πολύ από το να καταφέρει να περιορίσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, όπως συμφωνήθηκε στην παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα του Παρισιού το 2015.
Αν έχω δίκιο, ο κόσμος πιθανόν να κατευθύνεται προς μια καταστροφική αύξηση των 3°C. Όταν η IEA δημοσιεύσει το παλιό αλλά νέο σενάριο της, θα ξεσπάσει μάχη για τον έλεγχο του μηνύματος.
Η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων, με την Σαουδική Αραβία στην κορυφή, θα πανηγυρίσει τη δυναμική ζήτησης πετρελαίου, αερίου και άνθρακα ως επιβεβαίωση των προβλέψεών της. Ίσως να έχει δίκιο.
Όμως, η προοπτική για περισσότερη ρύπανση είναι επίσης μια έκκληση για δράση.
Η ενεργειακή μετάβαση ή μάλλον... Η ενεργειακή πρόσθεση
Αυτή τη στιγμή, ο κόσμος δεν πραγματοποιεί μια «ενεργειακή μετάβαση», αλλά μια «ενεργειακή πρόσθεση», όπου οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προστίθενται στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα.
Ανεξαρτήτως των καλών προθέσεων των «πράσινων» πολιτικών, αυτή η κατάσταση θα παραμείνει η ίδια για τα επόμενα χρόνια, αν όχι για δεκαετίες, εκτός κι αν οι κυβερνήσεις επιβάλουν σημαντικές αλλαγές.
Η ελπίδα δεν αποτελεί πολιτική.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών